Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 39, 29 September 1888 — Kana ma Samoa Pakele ka Moi Tamasese [ARTICLE]

Kana ma Samoa

Pakele ka Moi Tamasese

ia kekahi kauhale e ka mokukaua Geremania Adler—Kue hoi ka mokukaua Amenka Adamu.

Mi ke ku ana mai o ka mokuahi Xealandia i ke kakahiaka Poaono i hala, ua iohe ia mai ka lono oka hau nat!e kaua kuloko ma Samoa, a ua ala mai ka lahui a kue aku la i r«a lawelawe aupuni ana a ka Moi Tamasese, me ka haalele pu ana mai o kona mau makaainana ponoi iaia a huli aku la no ka aoao kue. Oka mokukaua Geremania Adler a me ka mokukaua Amerika Adamu, eia laua ke ku nei no i Samoa. O keia malalo iho na lono i lohe ia mai no na hana i lawelawe ia e na aoao elua. O ka nui o keia poe i hapai ae la i ke kaua kue i ka hooponop- no aupuni o ka Moi Tamasese, aia no ia mawae-

na 0 ka 3500 a me ka 4000, a e pii mau ana i kela a me keia la, oia na kanaka e holo maila mai na mokupuni e ae. O ko Tamase.se mau koa ponoi a me na hoaloha, ua haalele mai lakou a pau laia, a ua koe -kakaikahi aku ko lakou heluna ma kahi o ka 200 koa aia ma Mulinuu Point mawaho o ke kulanakauhale. Ua lawe ia aku kekahi lohe iluna 0 ka mokukaua Adamu, ua makemake 0 Tamasese e haalele i kona nohoalii, aka, o ke Kanikela (ieremania a me ke Kuhina Nui, ua hoole paakiki aku laua aole e haaiele.

Sepatemaba 8, ua holo aku ka mokukaua Geremania no ka mokupuni o Manono, a kipoka aku la i na kauhale oiai kanaka ua hele nui i ke kaua he eono mile i Fangalan. Oke Kapena o ka mokukaua Amerika, ua kue aku la oia i keia hana hilahila ole o ka mokukaua o kekahi aupyni naauao a me ka malamalama o ka honua nei. 0 ke pale a ke Kapena Geremania, ua kuhikuhi aku oia i ke Kanikela, a ua hoopau ia kela kii>oka ana. O ka aoao o Tamasese, ao!e lakou i inalama i ke kaulike o keia haunaele ana, oiai, ua hoonee ia he eha hale mai luna aku o ka waiwai o ke kanaka Amenka, a o ka hae Amenka e welo ana maluna o kela mau hale, ua huki ia iho e lakou ilalo.

Mahope iho o ka bora 12 awakea 0 ka la 12, ua hoopuiwa ia ka Adamu i ke kani ana ae o na pu kaupoohiwi ma ka aoao o Matauta Point, he kowa o 800 iwtlei wale no ka mamao He 600 koa pakahi o na aoao elua ma keia hooili kaua ana, a o ka aoao kue i ka hooponopono aupuni hou a Cieremania me Tamasese, he 2,000 hou aku mau koa ma ko lakou hepe aole i hoohana koke ia īloko oia manawa Ua koho iho la ka aoao kue i ko lakou Moi hou ma ka inoa o Mataat"a 0 i Malietoa. Mahope iho o kekahi mau hora o keia hakaka ana, ua lilo pio mai la ke kulana kaua o Tamasese, a ua auhee lakou iluna o na waapa a iloko o ka nahelehele. Ua hoomau ia no keia hakaka ma kahakai a maloko o ka na helehele no na hora he 15. O ka aoao kue aupuni, ua lilo ae nei ia lakou ke kuiana kaua o ka lae a me Apia, a o Tamasese a me kona Kuhina Nui Brandeis a me kona mau ukali kakaikahi, aia lakou a pau ma Mulinuu l J oint, malalo o ka hoopakele ana o na pukuniahi a ka mokukaua Geremania ame 60 koa i hoolele ia mai iuka. O kekahi kanaka Pelekane ma ka inoa o Bisset, ua ku hewa oia i ka poka a kekahi o na koa o Tamasese i ka wa e kaua ana. Hookahi koa Geremania iluna o ka waapa, ua ku kona a-i a ua make loa. Ua ku ka mokakaua Adamu i ka poka, a he lehulehu wale i hihio ae maluna o ka moku.

Ua hoouna aku ka Moi hou Mataata 0 i Malietoa i kekahi Elele e hai aku i ke Kanikela Geremania, ua makemake oia e hooili kaua aku ia Mulinuu Poini kahi a Tamasese e nt>ho la me ka mokukaua Geremania Ina aole lakou e haaleie i kela wahi, alaila, e lawe ana | oh i ke kulana o ka ikaika a hoeha aku ia lakou. Ua haawi ae ka Moi Mataafa i kana kauoha, īna e ki īa kona mau koa i keia hooili kaua ma Muliouo Point, alaila, o ka wa ia a na kanaka e puhi ai 1 na kauhale o na Geremania i ke ahi* hoopoino 1 na mala kope, niu, pulupulu a me kekahi mau waiwai e ae, a o ka wa auanei ia a Geremania e ike dono iho ai i kana mau hoala kaua waiwai ole me 1» kanaka o kekahi lahui naaupo, ma ka hookahuli ana \ko lakou aupuni a me ka Um-nui i ka pono o kela mau mokupuni liilii o ka Paki* pika neL Ma keia mokuahi ae, e lohe ia mai ai ka hopena o na aoao elua ma kela kaua e hoouka ia aku ant ma Muliauu Poim.