Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 44, 3 November 1888 — HE MOOLELO NO KE Koa o Kanahele, A I OLE IA Ka Naita o ke Kapa Kila Lahilahi. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KE Koa o Kanahele, A I OLE IA Ka Naita o ke Kapa Kila Lahilahi.

MOKUNA xirr HE MKA HUNA HOU. AOLE ia i ike i ua niea n pau, hele mai oe me a'u a na'u e hai aku ia oe, aole kaua e pono maanei. Hele aku la laua nei a komo ma kekahi lumi uuku a papani mai la ka moneka i ka pukih, ki a pan. Lalau iho la ke keiki alii i kana pahi a pane mai la kela : Mai hopohopo oe. Wehe ae la oia i kona kapa moneka a H-aiho wale mai la nai helehelena o Osterburg ke kauka lapaau o ka hale alii, he kanaka oia ua kanahiku na makahiki, a ua kahiko ka noho ana malaila mai ka wa mai o kona kupunakane. O oe no ka ia e Osterburg, wahi a ke keiki alii i pane aku ai me ke ano o ke pahaohao nui Ae, e kuu haku, he huaolelo ka'u no kou pepeiao, a e hoolohe mai. Aia me ka Moi Kale o Palani he naita opiopio 0 Sir Ulric kona inoa, a he ukali kuapuu kona o Malina kona inoa; ua hala wai anei oe me laua ? Ku ino ae la ke keiki alii iluna a pane ae la: £ ka make a ma ka lua ahi, a hea la pau ko'u lohe ana no keia O'aita opiopio. Alaila, ua halawai oe me laua, ea ? Aole ka oe i lohe ua halawai a u ine laua, wahi a ke keikL O k» oiaio, e kuu haku, ao'ie loa au 1 lohe, nolaila au i ninau aku nei. A aole no oe i lohe i k* uu hele pu ana me Sioa Vita a me ' Mounataila i ka nahelehele. . Aole loa au i lohe iki, wahi a. ianeu A ina pela, e oono nc. hoi oe e lohe, a hahai aku la keia i k? i ioaa ana o na kaikamahine a me ko laua makau ana a holo, a hoea mai k a naiia, a heea hou mai he elua kaika mahine, a ma ko laua aahu au i ike ai no ke alo alii mai lakou o Kelemania r a ia wa mihi iho la au iio kuu naaupe , hoi mai la au a haalele aku ia lakoy me ka n |iu a hiki j

keia manawa; ua lohe au o Sir Uiaric a kona inoa o Celune. A oia wale ae la no kau mea i ike a lohe nona, wahi a ianeL Ae, oia wale ae ia no, wahi a ke kei ki » pane aku al He ano kupanaha no ko oiua haiawai ana. Ma o kuu uhane la. heaha no ia hoi kou mea o ka hoopau ole ana iho i ka hana malaila, a o ke kaawale no ia o ka mea nana e keakea ae kou ala. , Mai hoopau ia no e a'u ina au i hele makaukau aku no ia hana; a heaha la kana au e oleio nei. E makaaia pono Joa oe iaia a me ke kuapuu; aole e hiki ia'u ke hai ia oe i ka u mea e manao nei, aia a akaka lea. A eia wale no ka'u e hai aku ai ia oe, he enemi ta nou, a mawaena ona a me ke kuapuu kekahi mea kupanaha ioa e komo aku ai oe i ka hohonu o ka pilikia nul A heaha hoi ka laua ia'u ? i ke keiki i ninau aku ai. Oia e imi nei a e maiama nae ia iho; ua iohe au mai kekahi kanaka i hilinai ia a oia ka'u e hai aku nei ia oe, he mea kupanaha aia mawaena o olua, oia mea {nae e hiki ana no ia u ke hookaawale ae. He mau ekena ka'u e ukali nei i ka naita a ke makai la nei na wahi a pau ana 'e hele 'ai, a aole loa oia e pakele ana, a nolaiia, ua lohe aku la oe. A i hele mai nei ka paha oia e hana ino mai ia'u ? wahi a ke keiki.

Aole pela; o kekahi mea aia ma kekahi wahi, aia me ia a i ole ia me kona ukali paha, a o ua mea la oia kou mea e poino ai, a malia paha o hiki no ia'u ke hana. Aole au e hai hou aku, ua makaukau ia'u ka pahi a me ka lima nana e hana. Ia wa kani mai la ka o le a pane aku la ke keiki alii —aia ke kahea, e hele au e hoomakaukau i ko'u poe kanaka, a mahope aku e kamailio hou ai kaua. O hele e kuu haku, aohe a'u mea e hai hou aku ai a hookahi wale iho no e makaala oe ia Sir Ularica o Celune e like me kou makaala ana ina kipi. E noho makaukau oe i knu wa e kahea aku ai. * Hoi aku la keia a kona lumi e kali | mai ana no kana kauwa; webe ae la ia i kona aahu oka lumi alii a kahiko ae la i kona kapa kila. Puka aku la oia iwaho kau ae la ma ka lio a holo aku la me kona mau kanaka no ke kahua o« Ka lealea. ; i Iwaenakonu o kahi i hoomakaukau ia e noho ana o Lotaire me kona maii alii, a ma kona akau kona kaikaina o Kelemania me kona mau alii a me ka lakou niau wahine, a ma aoao hema ka muli loa o lakou, o Kale ka Moi o Palani me kona mau ukali. Ua hoike mai ko Lotaire mau nanaina i ka mohaha a me ka hauoli no kona ike ana ae ua a akoakoa mai na 'lii, na kaukaualii, na koa a me ka lehulehu makaikai, a aole no i liulio iho loli ae la kona mau helehelena hauoli a ke kaumaha; ninau aku la kona mau pokii i ke kumu a hai mai la kela no ka oluolu ole o kona ola kino. Aka, i kona kuhina nui, ua hai pihii aku la keia i ke kumu oiaio o ke kaomaha, oia hoi no kana keiki a hooiiina alii, a oia kana i pane iho ai—he kanaka ahiu no hoi au i ko'u mau la. opio, aole nae au i hana ino aku i ka poe o ka aoao palupalu a me ka poe nawaliwali e like me ka'u i lohe ai i keia kakahiāka. Ua lima ikaika aku oia i kekahi mau kaikamahine o ke alo alii o ka Moi Lui, aua lohe pu no me ke kaikamahine alii, —a pane iho la ke-ia iaia iho me ke ano kaukau :

"Ina ma keia hana lapuwale ana a'i 1 knu keiki e nele ai oia i ka lima o ke» kaikamahine alii o Kelemania, alaila,! heaha la ka hopena o ko'u aupuni; e' kuu keiki, ina oe e haule mai kei/i ku-J lana, o kou haule ana no ia rr,ai na' mea a pau, haule pu me ke to»launu oJ ka emepera aole e kau malr,na o kou j poo; ena lani, ina paha i 'haawi maij oe na'u he keiki maika», a— -

Ua oki pu ia iho kan*. mau olelo maanei ika wawale ana ae oka pihe uwa ona kanaka, a laia i aloalo ae ai ike aku la oia i ke keiki alii a me kona mau kanaka maluna o r»a lio. Hoomaikai mai la 'li? a pau ia Lotaire no ke kapukapu, ke kīlakila a me ka eleu m?.oli no oke keiki alii ika hololio, * ma ka lawelawe pu ana i na mea \aua, a iaia e alakai ana i kona pi'.ali, ua haaheo no kona mau kanaka iaix O na aliiwahine o Kelemania aole lakou malaila, aoke kaikamahme alii hoi keia, ua noi mai la i na kala ia aku aole oia e hiki mai no kona nalulu, a e hooluolu ana • oia no ka papaaina ake «lii e malama ia ana ma ia ahiahi, nola>la aole oia e hiki mai. E noho koke ana o Sir Ularica ma ka aoao o ka Moi Kale o Palani, a iaia i hele ai e launa pu roe kona kaikuaana Moi o Kelemania, kooo mai la oia ia Sir Ularka kona naita ukali e hele pu me ia a uhaele pu iku la. He elua noho kaawale ma ka aoao o ka Moi Lui no laua; a pau ko na alii aloha ana, hoolauna ia aku la kona naita ukaii* Sir Ularica o Celune. Lalau mai ta ka Moi Lui i ko ianei mau lima a pane mai la : "E ka naita, ua loheia kou inoa ma Kelemania, a o ke kaulana aia ma ka waha o na kanaka."