Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 49, 8 December 1888 — Page 3

Page PDF (1.85 MB)

This text was transcribed by:  Paka Westin
This work is dedicated to:  Awaiaulu

MA KE KAUOHA.

 

HOOLAHA KEENA KAIAINA.

_____

 

Keena Kaliaina, Nov. 10, 1888.

   Ua ookohu ia ma keia la, o Mr. Thomas E. Evans, i kakauolelo no ka Makeke o Lahaina, mokupuni o Maui.

                                                                                                       L.A. THURSTON,

2207-3t                                                                                                Kuhina Kalaiaina.

______

     Keena Kalaiaina, Nov. 5, 1888.

   O Mr. F.S. Lyman, o Hilo, Hawaii, ma keia la, ua hookohu ia oia i Komisina Palena Aina no ka apana Hookolokolo Kaapuni Ekolu o keia  Aupuni.

                                                                                                    L. A. THURSTON,

                                                                                                           Kuhina Kalaiaina.

Novemaba 5, 1888                                                                                              2206-3t.

 

DEKEMABA.

_____

KE KAU ANA O KA MAHINA.

_____

   2---Mahina hou........................................................................................11.33.1 P.M.

   9---Hapaha mua.........................................................................................8.13.3 P.M.

 18---Mahina piha.........................................................................................0.09.3 A.M.

 25---Hapaha hope........................................................................................7.27.4 P.M.

_______________________

 

PUKA ME KA NAPOO ANA O KA LA

 

                                                                                                               Puka     Napoo

   2---Sabati............................................................................................6.26.1    5.13.6

   9---Sabati............................................................................................6.30.6    5.15.0

 16---Sabati............................................................................................6.34.1    5.18.1

 23---Sabati............................................................................................6.37.6    5.21.6

 

KELA ME KEIA

____

 

   E nana ae i ka makou mau hoolaha hou ma ka pepa o keia la.

_______

   Ke mau nei no ka pahola ana o ke kunu kalea maweana o na keiki liilii.

________

   He nupepa Pukik hou ke puka ana i keia la.

________

   He eha pauahi ma Honolulu nei iloko o hookahi pule.

_________

   I'ke ahiahi nei i huli hoi ma ai ke Alii ka Moi mai na Kona mai.

_________

   He kunu lakea ko Wailuku e pahola la mawaena o na keki liilii.

________

   Inehine! ua make aku la ke kaikamahine uuku a Mr. me Mrs. Hohn kaimi, no ke kkunu kalea.

_________

   Ke pii loa ae nei ka paa o ka halepohaku hou o Kakalaika e pili la me ka Halewai me alanui Kalepa.

__________

   I keia Poalua ae e ku maia ai ka mokumahu Austrialia ma Kapalakiko mai.

___________

   O Lutera Wilikoki ke kahu o ka Aha Hoomalo o Honolulu ne i keia ma la.

__________

   Ua hookuu ia ka poe kikokiko hua Pake he 1 ko lakou nui i ke kakahia ka Poalua nei.  laki oukou ma ka a-i ke ola.

_________

   Lau kanaka uku nei o  Wailuku i keia mau la i na hoa o ka Hui Malu a me ka Vana Puhi Ohe.,  I ka la apopo e huli hoi ma ai ma ka Likelike.

___________

   Ua holo aku ke Kinau i ka Poalua malao o ka manawa hou i ka hora 2 a uwina la, a i keia Poalua ae hora 2 auwina la e ku mai ai.

__________

   I keia Pule i hoomaka ai ka hana o ka hoakea ana ae i ke alanui Moi no ke alahao e hoomoe ia aku ana ma Ewa o  ka  uwapo o Haaliliamanu.

___________

   Ua hala aku ma ke Kinau o ka Poalua nei ka Luna kanawai Preston, no ka noho okau ana i ka Aha Hookolokolo o Lahaina.

__________

   Ua kaili ia ae ka waiwai o na Moremona ma Anerika, ma Loko Paakai, no ka uhai mau i na kanawai o ka aina oia hoi ka mare lehulehu.

__________

   Ua hookohu ia ae nei keia poe keonimana malalo nei i mau luna haawi laikini ae mare:  D. Kapule no PUna; C. Meinike no kau Hema; J.C. Wills no Maui, Hikina.

__________

   Ua loaa aku nei ke kauka Aupuni hou o Hana, Maui, oia o Dr. R.B. Williams, a ma ka Likelike o ka Poalua nei oia i holo aku ai no kahi o ka hana.

___________

   M@ ka Poaona o kela pule i hala aku nei, ua make he kakamahine ma Kahehuna ae nei, iloko wale no o ekolu mahaina kona aike ana i keia ao, a hala aku la, mamuli hoi o kona loaa ana i keia knu kalea e laha mei iwaena o ka lahui, na Robert Kamaka oia a me Eliza, kona mau makua ponoi.

__________

   He papa kula ao buke hou ka Mr. P. C. Jones i hoala ai ma ke keena o ka Y.M.C.A. i keia pule iho nei.

_____________

   Elua manawa i loaa ai ka iole iloko o ke Keena waiho buke o ka Aha Kiekie.

__________

   Ke hoomaemae hou ia nei kahi hoomalu mai ma Kahakaaulana ma ka hooponopono hou ana i na hale nono a me kakahi mau hemahema e ae.

___________

   Ua hala aku nei ke Kuhina Kalaiaina i ka Mokupuni o Hawaii, ma ka makaikai piili ma kana oihana me ka Luna Hoohana Nui o ke Aupuni.

___________

   Eia ka Ahahui Kalaiaina Hawaii ke hoopuka nei i na mahele kuleana i na poe a pau e makemake ana ma ka hookahi dala o ka mahele.

__________

   Ua pau ae nei na Kanawai o 1888 i ke pai buke ia a eia ke humuhumu ia nei, a e makaukau ana i keia mau pule iho no ke kuai aku ma ke Keena Kalaiaina.

_________

   Pukalaki mau hoi kela waihi haole e hoi mai nei maluna o ka lio i na ahiahi hora 5 a pau ma ke alanui Nuuanu, o ka hookui  wale aku no koe me ka pou telepone.

______________

   He ewalu mau halekula hou e kukulu ia akau ana e ka Papa Hoonnaauao, no ka pomaikai o na makua me keiki iloko o keia au hoomaemae.

____________

   Ma ke kakahiaka o nehinei, ua ano hoohelelei iho la na pakaua o Kulanihakoi, aole no nae o ka hooikaika loa iho, eia no nae, ua hele no a ulika ka lepo o na alanui.

____________

   Ua ae ia o W.A. Kini o Honolulu nei e noho mai la i Kapalakiko, i loio no na aha hookolokolo a pau o Kaleponi.  E hoi mai ana oia i Hawaii nei i kona wa e makaukau ai no kana hana.

___________

   E ku mai ana i ka pule hope o keia malama ka mokuahi Takasago Maru mai Iapana mai, me na heluna limahana Kepani hou no keia awa.  Aole no hoi i lawaiho la ka hoopae pinepine mai i na limahana.

____________

   O ka Buhaka (Buhack) oia ka Pauda maikai loa no ka hoomake makika e hoopaiakuli nei ma na pepeiao.  Aia ma kahi o Benson & Smith e loaa ai ua Pauda hoomake makikika nei.

___________

   Ma ko makou alawa ana ma na uwapo, aohe i ku iki mai ka Malulani ma nehinei, a i ka po nei iho la no kona ku ana mai.  Ua kii loa ae oia i ka Lunakanawai Bekekona a me ka Aha ma Kawaihae.

__________

   ua hala aku ma ka Likelike o ka Poalua nei, kakahi mau hoa o ka huimalu Knight of Pythias o Honolulu nei i Wailuku, no ke kokua ana i na hana o ka hui hou e kukulu i a ana malaila.  Ua holo pu aku me ka Bana Puhi Ohe.

_____________

   Oiai o Mr. Dasa a me kona ohana e hoomakaukau ana e hiamoe i ka hora 10 o ka po Poakahi nei, ua kani mai la kekahi pu mawaho mai o ka hale a kapalulu ana ka poka iloko o ka rumi hookipa nui.  E pono e loaa ka mea nana i alwelawe kela hana weliweli a e kau i ka hoopai oolea a kokoke e poino ke ola.

_______________

   Ma kekahi itamu o na aina e i ike iho ai makou, ua holo aku ka mokukaua Beritania Haikina i ku iho nei i ke awa o honolulu no na mokupuni Cook ma ka Hema, a ua lawe kaokoa ia ae la ua mau mokuupuni la malalo o ka hoopakele ana a ke aupuni o Beritania Nui.

____________

   Na Prof. Alekanedero i kaha iho nei kekahi palpala aina hou o ke kulanakauhale o Honolulu nei a me na wahi a pau e pili ana a me ka awa kumoku.  He palapala aina maikai keia no ke kau hale ma na hale oihana, a ae loaa no ka inoa o na poe no lakou na aina a me na kuhikuhi no ke alakai ana i na moku ma ko kakou mau kapakai.

___________

   Ke oili kakahiaka aku nei makou i keia la, me na mea hou makamaka loa, na moolelo kuhinia hoi o Hapaaikala a me ke Koa o Kanahele, a kamaau iho hoi ka puuwai hopo ole Lutanela Roge a me ka moolelo o na Makai Kiu o Amerika, a mai poina pu hoi e na makamaka heluhelu i ka alawa ana ae i na hoolaha hou ma ko kakou nupepa.

_______________

   ma Kaliiwaena ae nei, ma ka po o ka Poaalua iho nei o keia pule a makou e puka aku nei, ua lawe ia aku e na lima menemene ole o ka make kakahi keiki opiopio loa, nona na la o kona ola ana ma keia ilihonua, he hookahi paha makahiki, a mamuli o kona loaa ana i ka mai kunu kalea e laha nei iwaena o kakou  a pau, ua haalele iho oia i kona maau makua Mr. and Mrs. J. Koo, e noho u ana nona ma keia ao, oiai, Nana no i hanaa a Nana no i lawe aku, a o ko kakou wahi pu aku no ia a  pau loa.

 

HE MAU HOOKOHU.

______

   Ma ka wae ia ana e ka Aha Kuhina o na keonimana malalo iho, a me ka apono ia ana e ka Lunakanawai Kiekie. ua hookohu ia o D. Kahaulelio i Lunakanawai Hoomalu no Lahaina, a o A. N. Kepoikai i LUnakanawai Hoomalu no Wailuku, a me M. Kealoha i Lunakanawai no ka apana o Honuaula.  O lakou a pau, he mau Hawaii wale no i noho mua ma ia noho.  Mahalo i ke au hoomaemae aupuni k ka hoopaa i na kanaka Hawaii.

___________

 

NA LAIKINI AWA.

______

   Ma ke kuai kudala o na laikini awa i ke awakea Poalua nei, ma ke alo iho o Aliiolani Hale, ua lilo i na poe no lakou na inoa malao iho:

 

   Honolulu, Helu 1---Kimo Laukeke, $850; Helu 2---D. Manaole, $1,115; Helu 3---D. Manaole, $710; Koolaupoko---Nawahine, $410;  Waialua, Kaiaikawaha, $330; Ewa me Waianae---Maile, $500.  Huina o na dala loaa laikini awa, $3,915.   Palahuku.

_____________

 

O MINAMINA A ME KALAUKOA UA POLOLEI LAUA.

_____

 

E hoike aku au ia oe e ke KUOKOA, ke Kilohana o ka Laui Hawaii, o Minamina i ike ia ma kou helu o na pule i maalo aku la i hope, e kamailio ana no ka luakini o Kaumakapili a me na mea pili ilaila, he oiaio wale no ia, aole e mau manao hakuepa wale iho no me ka ike maka ole, ua pololei wale no ia mau hoakaka ana, a ua kkokua nui au ia mau mea, o ke kaumaha o ke amo ana i na lilo o keia luakini ua lilo ia i mea e kuihe nui ia ai ka noonoo ana o na hoahanau, aole manawa e ae i komo nui ai na hoahanau o keia ekalesia iloko o ke kaumaha, o keia manawa wale no, a he manawa oi i hoomaha ole ai na lulu ana, a ua hala loa mawaho o ka mea kupono i ka ahahui ke auamo.

 

   Ma ka nana aku, o kekahi kumu ho emi mai keia i ka manaolana o na hoahanau ma na hana ekalesia, a ke ike ia nei ke hoi hope nie kekahi poe ma na hana, na lulu luakini, na kokua no na lilo Ekalesia, no ka hanai kahu, mahina hou, a me kahi mau lilo e ae i maopopo ole.  O ke anaina pule he kakaikahi loa ka hele ia mai e ka pule, a o ka hapanui aia no ma na home kahi i noho ai, o ka nani o ka luakini ka okana na noho hao, na wai hooluu o na pena, na puka aniani nunui moakaka ke nana aku, aole ia i lilo i maa ohohia nui ia e na hoahanau, no ka mea, aia iloko o na hoahanau ke kaniuhu mau ana.

 

   O ke koho ia ana o ke kahu i komite noi dala ma na mokupuni a pau he mea kanalua ka loaaa  ana o ke dala iaia no ka mea, eia no ke kaniuhu ke noho nui iloko o ke kino o ka elaesia ma o knoa mau hoahanau la, oki loa aku hoi ka poe mawaho mai e hoho mai nei ma na mokupuni, ka poe aole ia awaawaaina ma iloko o ka hale, he mea nui ka nana ana i ka make o na hana ekalesia i keia wa.

 

   O Kalaukoa i pane ia e Iwa, ma ka inoa hoenalo Kaumakapili, he hoomahuahua ana aku ia i ka pono o ka aoao o ka poe nana e hoike mai i na kee a me na kina iloko o ka elakeisa o Kaumakapili, a na Kalaukoa hoi i hoike ae no kona pale ana iaia iho no na olelo a Iwa i puka ma ke Alakai, kona kapae ia ana mai ka ekalesia o Kaumakapili, ke kumu o kona kape iaana, a ua hiki ke ike ia he mea oiaio loa ka Kalau laukoa i hoakaka ai, ua kapae hala ole loa ia oia ma keia hana ana o ka aha luna, o ko Kalaukoa hoole anaa aole e lulu a me ka papa pu ana i kona mau hoa kanaka ua pololei loa ia.

 

   No ka mea, ua hoike o Kalaukea i ka nui o ke dala i lulu ia no ka luakini, a me ka nui o na dala i uku ia no na lilo, he loena aie; o keia mau mea a pau he oiaio lkoa ia, aole mae e hiki ia Iwa ke pale i ka Kalaukoa, no ka mea, ua ike na mea a pau ma ka la i hoolaa  ia ai ka luakini a pehea la e nalo iho ai ka mea oiaio loa, o ka wahahee no ke nalowale, a o ka oiaio ku mau aku no oia i  mua o ke akea.

 

   E hoike hou aku au ia oe e ke Kolohana, ma ke Saabai aku nei Nov. 11, ua hoike mai ke kahu o Kaumakapili maluna o kona awai i oia kekahi mea hoole loa i ka lulu ana i dala no ka lua kini o Kaumakapili, oiai oia e noho kahu ana no na ekalesia huiia o Helani a me Kailua, Kona, Hawaii, a ua palapala aku o Kuaea iaia e kokua mai, ua hoole mai oia aole e haawi i hookahi keneeta no keia luakini, palua a pakolu ko Kuaea palapala ana no keia mea, ua mau no kona hoolo ana, a pehea keia hana a ke kahu?  Ua lilo anei keia hoole ana ona i mea e kapae ia aku ai i ka noho kahu ana no Kaumakapili?  No ka mea, oia no ke kahu e ku nei iloko o ka hale ona i hoole ai, a plea e kohu ai ke olelo ia:  "O Minamina a me Kaukoa ua pololei laua."  Aka, na laua e nana keia mea, o ka pono o na hoike oiaio aole laua e hoka, no ka me  he oiaio na mea a pau.

                                                                                                                           IKEPONO.

 

NA MEA HOU O HONUAULA.

_______

 

   Ma ka ia 11 o Oct. i hala, ua hoomaka ia ka hana ana i ka lua o ka uwapo o Makena, maloko o ka hookele ana a W. A. Hard a m kona mau keiki hana.

   He uwapo kahiko no keia mai ka wa mai ia Captain makee o Ulupalakua, a no ke ano pu mau o ke kai iluna o ia uwapo ua hana ia he uwapo ma ka aoao makai, a ke ku nei ia uwpao o hiki i keia manawa, a no ka hooholo ia ana mai nei e ke aupuni e hana hou ia keia uwapo, nolaila, ke hoal hou ia nei kona mau paia, he maikai ka hana ia ana o keia uwapo ua hamo ia me ka puna, a ua hoonoho ia me na pohaku nui, a me na pohaku puna nunui i haalele ia ai e ka poe nana i hana mua ka uwapo makai, ua manao ia aole e loaa ana he waiwai i koe no ia mau phoaku puna i haalele ia ai, aka i keia kaaka ua kii ia a ua hoonohoia, a he ku no hoi i kaeleu ka hana ia ana a mai poho ia mau dala.

   E mahalo ia o W. A. Hardy, me kou mau keiki hana, a u malama iho no hoi na keiki hana me ko lakou luna i wahi papaaina na lakou no ko lakou makluhi.

__________

  Ma ka Poaha, Nov. 8, ma ka auwina la ua hoonaueue ae kekahi olai no ka manawa pkole, ma ka hoomaopopo ana, me he mea la he hookahi minute, he ano ikaika no ke hele la a naueue ka hale.

_________

   Ua loaa he haiolelo no ko makou nei apana oia o Kaholokai, a ke hoomaka nei oia i kana apana hana a ua hoi ma oia i Honuaula nei me kana wahine, keiki a makuahine, a ke noho nei lakou ma ka hale kahu.  Ke manao kono ka''u i ka oluolu o na hoahanu ina he mea oluolu ko oukou e hele mai i kapule oiai ko kakou haiolelo e malama ana i ka apana hana a kakou i haawi aku ai iaia.

_____________

NA MEA HOU O KALAWAO.

______

 E ka nupepa KUOKOA; Aloha oe.

   Me ka awiwi au e panee aku nei i na mea hou ano nui a'u i ike iho nei, mai ka la 8 a hiki i ka la 13 o Novemaba nei, a oia iho keia:

   Ma ke ahihahi o ka la 8 hora 4, ua hoohelelei liilii io na pakaua a k ka hora  5 ponoi a iki i ka hora 6 ma ka'u wati, ua wehe koke ia na pani paa o Kulanihakoi a hoomaka koke mai la no ka o ana o ka uwila, me ke kolekole ulaula me ka mahanahana i ko'u kumu pepeiao, a e maumaua ana ka owaka ana o ke ahi, a ia wa no ua ku'i mai mai la ka hekile a mahope iho no o ke ku'i ana o ka hekili ua hoonaue mai la ke olai, aole no hoi me ka ikaika loa ka hekili a me ke olai.

   A ma ka la 9 ae, ike pu ia aku la ka ula o ke kai i ka wai o Waikolu, hui pu ae la me na kumu kukui nunui e lana hele ana i ka ilikai, a o na ohia a me na laau e ae e hiki ole ia ke lana, ua hoopae ia ae i na kapakai e ahu mo kaki ana a e ohi ana na mai me ka lau ahi o ka akau me ka hea mai ke hui a ka makalii, a ke ohi mau nei no.

   A ma ka la 10, ua hele kino aku kou mea e kakau nei e ike pono i na hana a ka wai i hai ia maluna, a na ike pono i na alina a ka wai i kau iho maluna o na kaupapaloi i mahiai ia e C. Kopena a me Kalili, kahi puu hoomaka hoi a na mai i ka wa e pakolekole mai ai na wahi paiai a ke aupuni, a o laua nei ka mea nana e hoopau i ka pilikia ai ole o na mai e noho nei, aka, i keia wa ua haohia ia aku la ka hapalua o na loi i maahiia a koe ka lepo, a o kekahi mau loi ua hoopiha ia me ke a me ka iliili a me na kumu kukui nunui, a i ko'u halo ana iho ma ka aoao o ka hale papaa o ka Papa Ola e ku nei, ua hoopiha pu ia me ka piha-a, a ma ke alo koke iho no o ua hale la, he mana kahawai hou i like me ka mana mua, a ke mau nei ke kahe ana a ka wai ma ia wahi a mau aku.

   A o Mr. Kamakini ka mea e noho ana a me kona ohana ma ua hale nei, ua holo pio lakou ma ia po i na kumu papali e ahai ana i kahi ola.

   A ma kana hai mau a me C. Kopena he wai nui keia i ike ole e laua mamua a pela mai no o Simona Kahalehulu ke komaaina o keia mau kahawai.

   A o ke poho i koho wale ia no na loi i hoopoino ia, aia no maluna aku o ka $500, pela ka hai mai a ua ona loi la.

   A ma keia la uo ua pii pu aku la au me ka hope luna nui Kanewalii a me M. Kamakini, e ike pono i ka poino o ke paipu wai a me ka uwapo a me ka luwai, a i ko makou ike ana aia iluna o ke kumi kukui kahi i kau ai o kahi hapa o ka   uwapo, a o ka nui ua pau iloko o ke kai, a o na paipu wai ua uhi ia e ke aa, a o kekahi no hoi, ua paa i ka haihai, a o ka lua wai ua uhi ia a lilo i ole e waiho nei, a ma keia wai nui i haawi ia mai ai ka pilikia i ka wai ole o kai o Kalaupapa, a ke inu nei no ko Kalawao i ka wai o Waleia ma ke paipu kahiko, a ua hoolawa ia o uka nei me ia wai.

   A ke hoohana koke ia nei ka wai o Waihanau no kai o Kalaupapa, a ke hoomaka nei no hoi na kokua mai e  hue i na paipu i  uhi paa ia i ke aa, ma keia wahi ke puana ae nei au, "e mahale ia na lani."  Nana no i haawi mai, a Nana no i lawe aku.

   He mau mai mahuka mai Kaupapa aku.  Ma ka la 8 ma ka pali ka pii ana a kau aku paha ma ka moku aia la ihea?  O Nahaika kona inoa, he kane a i ka la 9 i ka po  ma ka waa elua mai o Huakaiula k., a me  Wailele k, a ua uholo aku a kokoke i ka lae o Kaiho, ua poho iho la ka waa, ua au o Huakai ula keiki a Palohau o Kauai, a pae ola oia, a eia ke noho nei, a o ke kokoolua ua pae ola paha i ka maloo, ua pau paha i ka alapoho ia i na keoni ma o kai.  

   A ma ka la  14, ua hiki mai ka lohe mai ka lawe leta o Pelekunu me Wailau, ua uhi paa ia na kaupapaloi kalo e keia wai hookahi no, a mai lilo kekahi hale e ku kokoke ana ma ke kahawai o Pelekunu.

   A o ka nui o ke poho ma ia kahawai aole i hai ia mai i kou mea kakau.  Oia ae la na wahi mea hou i ike ia e ko oukou wahi makamaka nei e noho ana ma na awawa malu o ka make.  Me kou Lunahooponopono ke aloha a me kou mau keiki hoonoho hua kepau ko'u welina pau ole.                                                                              A. Puaaloa.

                  Kalawao, Nov. 15, 1888.

________

 

NA MAKAI KIU

 

-------o-------

 

Amerika a me Europa.

_______

 

HE KANAKA OPIO I HOOPUNIPUNI OIA KA HOOILINA O KEKAHI

     WAIWAI NUI  HEWAHEWA I WAIHO IA IHO E KEKAHI KANAKA

     MAKA HANOHANO MALUNA O KANA KEIKI.

______

 

MAMUA ae o ko kakou hele loa ana aku imua, he mea pono, ma keia wahi o ko kakou moolelo, e hoike aku makou i kekahi mau mea e pili ana i kekahi kanaka nona ka inoa o Tome---o ke kanaka hookahi keia i ike ia ai keia mau hana apiki a hoomanaonao a makou e hoike aku nei----a penei no ia:

   I ke ahiahi molehulehu o kekahi la, ua loaa aku ia Kurete kekahi kanaka ilihune, nona na makahiki i hiki aku ma kahi o ke kanakolu, e moe ana ma kae alanui, mamuli o ka mauleule a me ka pololi.  I ka ike ana o Kurete i keia kanaka, ua komo iho ka manao aloha iloko ona, a wehe ae la oie i kana eke dala a haawi aku la i kekahi na ua kanaka nei, me ka hele ana o Kurete e kauoha i kekahi o na kauwa a kona makuakane e hoihoi aku i keia kanaka ilihune ma kona hale e malama ia ai.  Ua hooko ia keia mau kauoha a ke kaukaualii opio, a mahope o ka hala ana o kekahi mau la, mamuli o ka malama maikai ia, ua loaa mai ke ola maikai i ua kanaka ilihune la, a i ka ike ana o Kurete i keia ua noi koke aku oia i kona makuakane e haawi aku i ua kanaka ilihune nei i mea nana e malama ka ululaau e pili pu ana me kai noho o ke  Kaukauali Kuno Vona Hohenetofena.

   Mamuli o keia mau hana maikai a Kurete, ua komo mau ka manao kaunui iloko o ua kanaka ilihune nei e loaa ka wa e hiki ai iaia ke uku panai aku no na hana lokomaikai a ke kaukaualii opio iaia.

   I kona lohe ana e holo ana o Kurete no Amerika me kakahi keiki opio i hoaikane mai me ia, lilo iho la ia i kumu e hookaumaha ai i kona manao, oiai he aloha kona ia Kurete, a no ia kumu hoolilo aku la oia i kona manawa ma ka hakilo malu ana i ke aikane a Kurete e mea nei e holo pu, a oiai ua hoonele ia oia i na hooiaio ana e hiki ai iaia ke hoike akea ae i kona mau manao kanalua e pili ana no ke aikane a kona haku opio, ua hooholo iho la no nae oia iloko ona he pono e hakilo mau ia na hana a ua aikane nei a Kurete.

   No ia mea, hele maoli aku la oia i kona haku opio e ninau ai.  Hahai mai la o Kurete iaia me ka hunahuna ole i kona manao e holo no Nu Ioka, ma Amerika, ma ka moku e holo ana mai Hamebuga aku ma ka la 12 o Iune, a o Dedarita, kana aikane, wahi ana, kekahi e holo pu ana me ia; a o ko laua manao, ke hiki laua ma Nu Ioka, o ka noho malaila no kekahi mau la e makaikai ai, a mahope aku e holo loa aku ana laua no Kalivilana, ma ka mokuaina o Ohio, aka, ia wa, he mea hiki ole iaia ke hahai hou aku i ka laua mau wahi okoa aku e hele ai, oiai, aohe laua i kukakuka hou aku no ia mau mea.   

   I keia wa o Tome, mamuli o kona nooko pono i na kauoha a kona haaku a me kona hoopono, ua makekame  nui loa ia oia, a oiai  ua nui na makahiki o kona paahana ana malalo o kona haku, ua hoahu liilii oia i kana mau wahi loaa, a i keia wa ua kuonoono maoli oia.  I kona lohe ana i keia manao o Kurete, noi aku la oia iaia e ae mai e holo pu oia ma ke ano he kauwa na kona haku opio, a i aku la, oiai oia (Kurete) e manao ana e holo no na aina e, mawaena o na malihini, ua manao oia he mea pono paha iaia (Kurete) ka lawe pu ana i kekahi mea ana e hiki ai ke hilinai, i kokua nanaa e pale ae na poino e hiki mai ana a oiai, wahi hou ana, ua kokua ia mai o ia e Kurete i kona mau la pilikia, nolaila, he makemake oia e hoike aku imua o kona haku opio, oiai ua hala kona mau la pilikia, i kona manao aloha nona ma kona holo pu ana me ia i kokua a kauwa hoi nana ma na aina malihini.

   Ke makemake loa o Kurete ia Tome, a he mea oluolu loa hoi iaia ka ike ana ia tome e holo pu ana me ia, aka, hai mai la oia ia Tome, o kona mau kumu e hiki ole ai ke lawe iaia no kona manao he mauna wale ana aku no ia o Tome i kana oihana maikai i kela wa mahope ona, me ka maopopo hou ole aku o ka loaa hou ana aku mahope o kekahi oihana i like ka maikai me keia ana e lawelawe nei, a o kekahi kumu e ae hoi ua manao oia aole e ae mai ana kona makuakaane iaia e lawe i kauwa me ia, oiai he hoonui loa ana ae ia i kona lilo no kona hele ana.

   No keia mau olelo a Kurete hoopaakiki aku la no o Tome o laua pu no ke hola, a no ka ike ana o ua wahi Tome nei he waiwai ole kona kamailio hou ana aku ia Kurete no ia mau mea, hele aku la oia e halwai me ke kaukaualii makua.  I kana kamailio loihi ana me ka makuakane, hahai aku la oia i kona manao makemake e holo pu mea ke kaukaualii opio, ma ke ano ke kauwa, aka, kue mai la ka makuakane o Kurete ia manao ona, a eia wale no a mahope iho, i ko Tome hoike hou ana aku i kekahi kkumu okoa e hoike ana no kona hilinai ole i ke aiakane a Kurete kekahi kumu ona e makemake loa nei e hele pu me kona haku opio, akahi no a hoapono mai ka makuakane i ka manao o Tome, a hoomaka iho la laua e noonoo no ka mea maikai ia Tome e hana aku ai.

   Mahope o ko  laua noonoo like ana, hooolo iho la laua e holo pu no o Tome, aka, me ka ike ole ia mai nae e Kurete ma, me ke kauoha pu mai o ke kaukaualii iaia, ke hiki lakou ma Amerika, e kakau pinepine aku o Tome iaia no na mea e pili ana i kana keiki a me kana aikane.

                                                                                                                      (Aole i pau.)

 

Benson, Smith & Co.

 

Na Mea Laikini ia e kuai Kukaa a me Kuai Liilii aku.

 

na laau Lapaau

 

O NA ANO A PAU.

 

HELU 113 me 115, ALANUI PAPU

 

______

 

O LAUA NA AGENA NO NA

 

Laau Lapaau Kuluwai Liilii !

 

Boreicke & Schrecke, a me na Wai Lukini Onaona Waianuhea !

 

________

 

WAIALA MAILE

 

--A ME KE--

 

Onaona Lei Aloha !

 

     O na lako no ka lauoho a me ka Ili, a mena mea hoonani o ka Home, e aloaa no ia i na makamaka ke kipa mai ma keia hale.

2204-tf

 

HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.

____

 

   E ike auanei na poe a pau o Waialeale o Kapaa, Kauai, i make e hoike mai i ko lakou mau pila i hooiaioia, e hana ia na mea a pau iloko o na mahina eono mai keia la aku.

                                                                                                                 C.H. WILLIS,

                                                                                                   Lunahooponopono Waiwai.

   Kapaa, Nov. 24, 1888.                                                                                           2209-4t

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

______                            

                    

 

   Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Nalua (k) o PUnaluu, Kaneohe, Koolaupoko, Oahu, o ka aoao mua, a me M. M. Scott o Honolulu o ka aoao elua, ma ka la 10 o Iulai, 1883, i kakau kope ia ma ka buke 82 aoao 269, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka hookaa ole ia o ka ukupanee, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka me nona ka aoao ellua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.

   A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e holaha ia aku ua aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke kaeena kudala o Has. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 3 o Dekemaba, 1888, hora 12 o ia la.

   Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

   Hanaia i keia la 3 o Novemaba, 1888.

                                                                                                           M.M. SCOTT,

                                                                                                            Mea Moraki mai.

   Penei na aina i moraki ia:

   1  O kwela mahele aina a pau e waiho la ma Kaneohe i oleoia, i hoakakaia ma ka Palapala Skila nui helu 4724 Kueana helu 1855 ia Kapuaapilau, makuakane o Nalaa i oleloia, he 8 eka me 22 100 o ka eka.

   2  O kela mahele aina a pau e waiho ka ma Kaneohe, i hoakakaia oia ka Helu V ma ka Palapala Mahele i kakauia i Maraki 13, 1877, ia Nalua i oleloia nona na eka he 2 me 21-100 o ka eka.

                                                                                                                          2205-4t.

         

HOOLAHA HOU

 

AHA HOOKOLOKOLO APANA EHA o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka waiwai o KILOUANO KUMAHAKAUA k, o Waimea, Kauai, i make.  Imua o ka Lunakanwai Kaapuni, ma ke Keena.

   Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike o David Kua, Luna hooponpono Waiwai o ka waiwai o Kilouano Kumahakaua, no Waimea, Kauai, i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $47.30, s r hoikr sns o ns mrs i loss msi isis hr $047.50, a e noi ana e nana a apono ia keia mau mea, a e kaauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana m kona @noa i na mea i kueana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.

   Ua kanohaia o ka POAONO, ka la 15 o DEKEMABA, M.H. 1888, ma ka hora 10 o kakahiaka, imua o na Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale ookolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau @ pihi malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he ku;mu io ko lakou e ae ole ia ua noi la.  A o keia kauoha e hookahaia ma ka olelo Hawaii, e pau ua maloko o ke KUOKOA, he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honollulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa  @ olelo ia no ka hoolohe ana.

   Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 5 o Novemaba, M.H. 1888.

                                                                                                           JACOB HARDY,

                                                                                      Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.

2207 3t

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

 

Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia ma loko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Hames Keau o ka aoao mua, a me Alex. H. Cartwright.  Malama waiwai, o ka aoao elua, ma ka la 15 o Iulai, 1885, i kakau kope ia ma ka buke 97 aoao 223, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, eia hoi ka hookaa ole ana o ka uku panee, nolaila, ke hoolaa ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.

   A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule elkou mai keia la aku,m alaila, e hoolaha ia aku ana na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o H. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 1 o Dekemaba, 1888, hora 12 o ia la.

   Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo heakaka no keia mea.

   Hana ia i keia la 3 o Novemaba, 1888.

                                        ALEN J. CARTWRIGHT.

                                                                                 Mea Moraki Mai.

 

   Penei na aina i moraki ia:

   He na hale nona ka ili e 17-100 eka ma ka aoao makai o ke alanui Alii ma Honolulu, ma Pala@a, ma Ewa aku o Leleo; o na hale maluna oia kahi i lilo ia Keau ma ka palapala kuai o H.M. Kapena, buke 80, aoao 496.                                                                2205-4t

 

 

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI

 

   O ka poe a pau he mau loina ka lakou i ka Waiwai o Rev. A.O. FORBES, i makae, ke hoikeia aku ne ma keia holaha e waio mai i ka mea nona ka inoa malao iho.  he Lunahooponopono Waiwai, iloko o na malama he eono mai keia la kau o hoole mau ia lakou.

                                                                                                               W. J. FORBES,

   Lunaooponopono o  ka Waiwai o Rev A. O. Forbes i make.

   Honolulu, Nov. 1, 1888                                                                                    2205-4t

 

HOOLAHA KUAI UPENA,

 

   Eia ma ko'u hale ma alanui Maunakea, ma ka Helu 13, e kuai kau ana au i na ano

 

UPENA LAWAIA

 

o na ano apau, ke kopa mai ma ko'u kahelkuai mai ka helu 1,2,3, a me 4, o na ano a pau.  E hele mai ena makamaka a ike no oukou.

                                                                                                                   TONG ON KEE  

   Helu 13, Alanui Maunakea,                                                                               205-1m

 

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o CHAS. SYLVA, o Wailuku,  i make.    Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o Thos. W. Everett, Luna Hooko Kauoha o ka waiwai o Chas. Sylva, no Wailuku, i make, e noi ana  e apono ia na hoolilo e $1616.64, a e hoike ana o na mea i loaa ma iaia, he $2388.50, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauoha ia  e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.

   Ua kauoha ia o ka POAKAHI, ka la 17 o DEKEMABA, 1888, ma ka hora  10 o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku,  oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kuanu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia.

   Kakau ia ma Wailuki, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 9 o Nov. M.H. 1888.

                                                                                            GEO. E. RICHARDSON,

                                                                                   Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

2207-3t

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

________

 

  Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Kaaua (k), o Kahana, Koolauloa, Oahu, o ka aoao mua, a me M.M. Scott, o ka aoao elua, ma ka la 7 o Novemaba, 1882, i kakau kopeia ma ka buke 77, aoao 42, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aielike o ke'a moraki, oia hoi ka hookaa ole ia o ka ukupanee; nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea kona ka aoao elua o ua moraki nei, e hookoana oia ia mana kuai.

   A ke hoolaha hou ia aku nei, a mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 3 o Dekemaba, 1888, hodra 12 oia la.

   Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

   Hana ia i keia la a3 o Novemaba, 1888.

                                                                                                                     M.M. SCOTT,

                                                                                                               Mea Moraki Mai.     

     Penei na aina i moraki ia:

   O kela mau apana aina a pau e waio la ma Kahana, Koolauloa, Oau, i hoakaka pono @@ ma ka Palapala Sila nui Helu 911.  Kuleana Helu 240 L., ma ka inoa o Kalauawa, ka nui 4 eka, i hoolilo ia aku e Pilahi (w) e@ ai ia kaaua, ma ka la 19 o Dekemaba, 1876, a i kopeia ma ka buke 48, aoao 164 me 165.

2005-4t

 

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI

_______

 

   O NA poe a pau  he mau koi ko lakou i ka waiwai o KAPIhi (w.) i make, ke kauoa ia aku nei lakou e hoike koke mai ia'u iloko o na mahina eono mai keia la aku, o hoole mau loa ia.

                                                                                                                      W.O. SMITH,

Luna Hooponopono Waiwai a me ka Palapala Hooilina i huiia o Kapihi (w.) i make.

Honolulu, Nov. 19, 1888                                                                                         2208-4t