Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 49, 8 December 1888 — NA MEA HOU O KALAWAO. [ARTICLE]

NA MEA HOU O KALAWAO.

E ka Nupepa Kuokoa; Aloha oe. Me ka awiwi au e panee aku nei i na mea hou ano nui a'u i ike īho nei, mai ka la 8 a hiki i ka la 13 o N«vemaba nei, a oia iho keia: Ma ke ahiahi 0 ka la 8 hora 4, ua hoohelelei liilii i'no na pakaua a i ka hora 5 ponoi a hiki 1 ka hora 6 ma ka'u vvati, ua wehe koke ia na pani paa 0 Kulanihakoi a hoomaka koke mai ia no ka o ana o ka uwila, me ke kōlekoie ulauia me ka mahanahana i ko'u kumu pepeiao, a e maumaua ana ka owaka ana 0 ke ahi, a ia wa no ua ku'i tnai mai la ka hekli a mahape iho no o ke ku'i ana o ka hekili ua hoonaue mai la ke olai, aole no hoi me ka ikaika loa ka hekili a me kē olai. A ma ka la 9 ae, ike pu ia aku la ka ula o ke kai i ka wai o Waikolu, hui pu ae la me ca kumu kukui nunui e lana hele ana i ka ilikai, a o na ohia a me na laau e ae e hiki ole ai ke lana, ua hoopae ia ae i na kapakai e ahu nio kaki ana, a e ohi ana na mai me ka lau ahi 0 ka akau me ka hea mai ke hui a j ka inakalii, a ke ohi mau nei no. A ma ka la, 10, ua hele kino aku kou mea « kakau nei e ike pono i na hanai a ka wai i hai ia maluna, a na ike pono i na alina a ka wai i kau iho maiuna 0 na kaupapaloi i mahiai ia e C. Kopena a me Kahli, kahi puu hoomaha hoi a na mai i ka wa e pakolekole mai ai na wahi paiai a ke aupuni, a o laua nei ka mea nana e hoopau i ka pilikia ai ole 0 na mai e noho nei t aka, i keia wa ua haohia ia ak j la ka hapalua o na loi i mahiia a koe ka lepo, a o kekahi mau loi ua hoopiha ia me ke a me ka iliili a me na kumu kukui nunui, a i ko'u halo ana iho ma ka aoao o ka haie papaa o ka Papa Ola e ku nei, ua hoopiha pu ia me ka piha-a, a ma ke alo koke iho no o ua hale la, he mana kahawai hou i like me ka mana mua, a ke maw nei ke kahe ana a ka wai ma ia nahi a mau aku. A o Mr. Kamakini ka mea e noho ana a me kona ohana ma ua hale nei, ua holo pio lakou ma ia po 1 na kumu papali e ahai ana i kahi ola.

A ma kana hai mai a roe C. Kopena he wai nui keia i ike ole e laua mamua a peia mai no o Simona Kahalehulu ke komaaina o keia mau kahawai. A o ke poho i koho wale ia no na loi i hoopoin* ia, aia no maluna aku 0 ka $500, pela ka hai mai a ua ona loi la. A ma kaa Ia uo ua pii pu aku ia au me ka hope luna nui Kanewalii a me Mr. Kamakini, e ike pono i ka poino o ke paipu wai a me ka uwapo a me ka ipwai, a i ko makou ike ana aia Uuoa 0 ke kumu kukui kahi i kau ai o kahi hapa 9 ka uwapo, a o ka nui ua pau il«ko o ke kai, a o na paipu wai ua uhi ia e ke aa, a o no hoi, ua paa i ka haihai, a o ka lua wai ua uhi ia a lilo i ole e waiho nei, a ma keia wai nui 1 haawi ia mai ai ka piUkia i ka wai ole o kai o Kalawpapa, a ke nei no ko Kalawao ii ka wai • Waleia ma ke paipu kahiko, a ua hoolawa ia o uka nei m*ia wai. A ke k oohana koke ia nei ka wai o Waihanau no kai 0" Kaiaupapa, a ke hoomaka nei no hoi na kokua mai e hue i na paipu i uhi paaia«k«aa,a

mt keu wahi ke peam le «€i *a, "e ooatMd« ia i» liei," Nana ©o i hju»i nai» a Xaa» no i lawe iko He auu mai mihaka mai Kahup«p* aka. Ma ka la ma ka pali ka pu ana a kao aka p«ha m* ka moku aia la ihea 5 O Nahaih ko*u io«a. he katte a i ka Ja 9 i ka po ma ka «u eiua mai o HaakaiuU k., a me Waikle k.iui uhoio ako a kokoke i ka laeo Kailio, ua poho iho la ka «aa. vu au o Huakai ob keiki a Pak'hau o KLaoai, a pae oia oūl a eia ke noho nei, a o ke kokooioa oa pae oia paha i ka makx>, ua paa paha i ka alapoho ia e na keoni ma o kn. A roa ka la 14, ua hiki mai ka lofce mai ka lawe leta o Peleknna me Wailau, ua uhi paa ia oa kaupapaioi kalo e keia wai heokahi no, a mai lilo kekahi hale e ku kokoke ana ma ke kahawai o Peiekumi. A o ka nui • ke poho ma ia kahawai aole 1 hai ta mai i kou mea kakau. Ois ae la na wahi mea hou i ike ia e ko ou* kou wahi makamaka nei e noho aaa mi na awawa malu oka make. Me kou Lunahooponopono ke aloha a me kou mau keiki hoonoho hoa kepau ko u weiina i>au ole. A. Puaaloa. Kalawao, Nov. 15. iBSI.