Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 49, 8 December 1888 — KA PIHAI IHA KUPOLOLEI O KE "KUOKOA." [ARTICLE]

KA PIHAI IHA KUPOLOLEI O KE "KUOKOA."

l'i haawi ia mai ko makou inoa ha- i nohanu huu e ka Nupepa EUU o ka < i'oaon;j i hab, u ka " I'.li.ijaha l,ihilihi i Kvjj>oio!ci o Scc Kahunaj/ule o ka Eua- I nelio." Ina aole tnjko i i ku maluna o < ke kahua oiaio no ka paio ana i ke kt.muh.ina ano nui a kela Ahahui Kalaiatf<a I kukiiiu ai i ke'a pule aku nei rra ka haluwai mua loa no ka wehe ana i ka hana u ke kau holo balota o ka makahiki IH9O, ina ua ho<jle la mai ka «,iaio o ka mak-m uiea i kamailio ai jka I'oaono mna 1 haia. Aohe o makou manaoio i ka lawe ana niai i la Kuanelio a ka Haku 1 mau kumu paio kqn-no e kaui.ulio ia ai rna na nupepa, ke uie ia kaiuika e lilo 1 kalaiaina nauuao iiu ka ama ma ka h..,i lu>loiuvia a n e ke kau!:kc; aohe o makou manaoie i ke kanaka e hoao wale no ma ka he'e ana i ka halepule a e poolelo me ka pauU lo ole, kr ole oia e lilo ma ke kulana hana o ke kanaka hookamani; aohe n m.ikou* nmnaoio no ke kanaka e kukahekahe a e kakau ana [>aha n.a na nu| 1 ]-a ma ke kokua ana i kahi aoao hoolala aupuni e like me ka mea maa mau i ike ia ma ko na aina e, ke ole ua kanaka la e uku Ja e kekahi mau ahahui O keia wale no ka makou pane kupono e punai aku ai no r.a man«to pi!i huikau a kn Elele i hoike ae | ai i ko makuu hlo ana ma ka papa eka j hi o ka lahi.ihi Kuikapololei, ina o ka pololei io iho la la a makou i hoohalike aku ai 1 ke ano kohu luna oihana anpuni ana uia AiiKrika, L'a c>lcl" hou mai ka EUU no ka mao])npo ole ia makou oka inaikai o keia kumuhana e iike me ko Amerik.l, oiai he 0 aoi ae nei makahiki oka loaa ana iaia o kela poinaikai o ke koho aua 1 na Luna Aupuni mai ka I\r< sidena a hiki i na makai ku huina m;\ ke aianui. Akahi no oukou a hai mai i ka oiaio 0 kela haiawai i malama ia ai ma Manamana 1 kela pule mua aku nei, oiai ua pani la na l.kle kakau nupepa mai ke koino ana aku e hoolohe i \a nioolelo 0 k.i h.ilawai. Ina aole mukou e kuhihewa nv* ka nana ana \ ka moolelo o Amenka iluipuia mai ka hookumu mua loa ia ana o )fona kuokoa 1 kela kaua 0 Knelani i ke keneturia umiku-manuh'-ku 1 hala, a i ka la 4 o lulai, i piha ai ka haneri makahiki o kona m»ho aupuni kuokoa ana nona ponoi »ho, kona mau luna aupuni nona ponoi iho, ua piha anei ka 300 makahiki o ko Auienka noho aupuni kumu kanawai ana nona »ho u ke koho ana Ina luna aupuni ? Ua manao makou, ua kuhihewa ka EUU i ka hookomo an,\ 1.1 :oo makahiki manuwahi hou iho, a oia ka makou i kanalua ai, e lilo o!e ana 1 kahi |>oe o oukou ka Lihilihi Kuikapololei o ke Kuokoa.

Aole kakou e hiki ke hoohalike aku rae Amenka aia ke koho la una o kona I.una Aupuni Kiekie, oiai, heainaohana alii ko kakou a he aitu nukaainana ko bkou ma ka ho\ ponopono aupuni rcpuh.i!jka. O ke koho ia ana o ka Ptres : c!cna o Ainevika, oiaka makou i oleio »i au no ia malalo o na lilo nui mai kona pakeke ae, a i ole, mai na liJo mai pha o kekahi ma« ahahui i kukulu ia. I ke kau i holo moho Fcresidcna ai u Mr. J. li. Hlaine me Kilifilana, ua kaahele la e la na mile he iwakalua tausani a 01. imi na mokuaina © ka hikma a ke komohana, a nawai i uku ke'a mau hoo\;\o ? Aole anei mai kona pakeke ponoi ae ia i lu ai no kekahi heiuua nuhuahua ? Ma ko ma kou ano kamaaioa i ka mooleio o Ameriki roa kona kulana holoft)ua a me ke kaulike, he hookahi wale no kanaka i kaulana mai ke kulana o ke kanaka oki wahine a i ka noho Pcresidena, oia o Aberuhama Linekona. Heaha kana i hana ai ? Oia ka mea nana i hookui ke kauUha& i moku o na mokuaina o ka Hema malalo o ka hookauwa kuapaa t a i holoi aku hoi kela inoa weliweU i kau ia aialuna o ke kanaka a ke Akua i hookooio mai ai i ka nani ma-

kamae o hi uhaoe o'a, a r,a ia mea hookahi i heolilo i ka hookupu a ka mea kumupaa (ina he kanaka kekahi i hoio kue aku iaia no ua oihana la? j mea ole i ka manao lokahi o ka iahui. O ka ae ole ia ana o na hoa kakau nupepa e komo ilako o kela halaw?ī, aole makou i olelo no ka makemake o!e i ki ae la soa o na poe kakau nupepa e komo, aka, be hana naaupo 10,1 ia o ke paniku ia ana oka pono o <a lehuleh'i e ike i ka holomua oka ouko'i hana ina he poe enemi kekahi i ka hui. Ke ole makou e kuhihewa, he ahahui keia i kukuiu ia no ka pomaikai o na mea a pau i manaoio he kaulike ka ae ia e haawi ana i ka lahui ka pono koho kuleana o na luna aupuni ma ke <oho balota. Aohe like o ka oukou hoohalike me ko na hui malu e ae e ku nti, no ka mea, he mau ahahui ia i hoala ia no ka pomaikai o na poe kakaiieahi o loko wale noo ka hui, a aohe o iakou holo balo:a no na kau Ahaolelo e )ike me oukou. E nana aku no hoi t na hui Malu Masona, na hui Poola, na hui Kmipopo, na hui Mahiko, na 'nui Mokuahi, na bui Alahao a me kekahi mau hui e ae, aole loa lakou i hoolala, aole i ake, aole i kamailio no ke kahi mea pili i ka Ahaoleio e hiki mai ana maloko oka lakou mau halawai mua loa no ke koho i na luna nui, ke ole lakou e nana i ko lakou pomaikai iho, ko lakou kuleana a me ka lakou hana ponoi, a auhea īho la ka like o ko oukou manao kuhihewa e punuku i ka waha o ka papapai a e like ka hui Kalaiaina Hawaii me kela mau ahahui ? O ka hololea o ka oukou hana, aia no ia ma ke kokua > ana aku o ka iehulehu ke loaa ka ma nao o ka lokahi ma ka helunao na tau-

sani a me na haneri e loaa ana.

O ke koho ana i na luna aupuni e like me ko Amerik», ua olelo makou, aia no la malalo 0 ka noho mana ana 0 na kanaka ia lakou na kumupaa mahuahua me ka nana ole ia 0 na lilo. Ua ninau mai ka EUle pehea e maopopo ai ia makou ? Eia ka makou pane : E nana aku no hoi ia Amerika i keiaOa a me kakou nei i ke au ia Kipikona ka onou ia 0 kekahi mau kanaka i maopopo ole i na kanaka kuaaina 0 ko laua wahi i noho ai ma ke keena o ke Kuhina 0 na Aina E a me Loio. He hana kela a ke kanaka hookahi malalo o ka noho mana ana o na kumupaa mahuahua, a ua hiki ole i ka Moi a me Kipikona ke hoole ina ua kue ia iko laua lunaikehala a me ka ole. E manaoio anei ka EUU y aole e puka mai ana kekahi mau hana o ia ano i ka wa koho 9 na luna aupuni mai.ke kulana kiekie a ka haahaa ma ko lakou mau apana iho mat na kanaka kumupaa mai e holo ana no ia mau oihana aupuni ? E puka io anei kekahi kanaka Hawaii ke holo t>alota oia no ia keena oihana kiekie ma ka apana o Honolulu, ina he kanaka īlihune oia a pi paha i ka lu ana i kekahi mau kenikeni mahuahua ? Mai manao kakou, he poe Hawaii kakou, a no kakou ka aina, a no kukou wale no ka mana i keia manawa ? Aole ! 0 kakou ame ka poe o na aina e i loaa ke kuieana o ke koho balota, o lakou pu kekahi e komo mai ana a lawelawe pu no ko lakou pomaikai i ku like uie ko lakou makemake. A oia ka makou e kanalua nei, aole noi ku loa i kahi o ka maikai a me ka holomua ke kahua a ka Ahahui Kalaiaina Hawau i kukulu ai, e lilo ai i kiahoomanao kaulana na kakou e nana aku ai— oia ka pilikia nui loa o ka lahui Hawawaii malalo 0 ke kumukanawai hou e ku nei i keia hora.