Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 50, 15 December 1888 — Page 3
This text was transcribed by: | Toni Lynne Kaefferlein |
This work is dedicated to: | Halau Hula Ka Lehua Tuahine if I had missed the show I would have missed th fun! |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
DEKEMABA
KE KAI ANA O KA MAHINA.
@ Mahina hou .. 11.33.1 P.M.
@ Hapaha mua 8.13.3 P.M.
@ Mahina piha 0.29.3 A.M.
@ Hapaha hope 7.27.4 P.M.
@PUKA A ME KA NAPOO ANA O KA LA
Puka Napoo
@ Sabati... 6.26.1 5.13.6
@ Sabati 6.30.6 5.15.0
@ Sabati 6.34.1 5.1@.1
@ Sabati 6.37.6 5.21.6
KELA ME KEIA
@ a hoi keia mau ka@hihka.
@ P@ ae e @ mai ai ka
@tania i ke awa no ka @ka gula.
He ehiku mai lepera a ke Kinau i
@mai ai i ka Poalua nei.
He mekini hoonioni waiu aku nei
@ Nawiliwili.
I ke ahiahi Sabati i hala, ua make aku la o Rev. Kaapu, ke kahunapule o ka apana o Hanalei.
Ua lilo ae nei i ke keiki lalawai o Waimanalo. Hon. Keoni Kamaki, na Moku Manu makai aku o Mokapu. E nana ae i kana olelo hooiaha.
Aole e holo ke Kinau i ka Poalua a i ka Poakolu elua o keia pule aku, e hoomaha Karisimaka ana kona mau aliimoku ma ia la.
Aka nai hoi kela wahine i ka hokiokio e pii ana ma ke alanui Nuuanu, ua like ka poepoe o ka waha me k@ keleawe nui a ka poe puhi oh@ il@
Piha laukanaka na halekuai kudala i keia mau ahiahi iho nei o keia pule, no na makana Karisimaka a me makahiki hou.
Eia ke hoolala nei na keiki o ka hui Kaawai Helu 1 i@ mau pono hou no lakou ke hiki aku i ko lakou la hookahakaha iloko o Feperuali 1889.
He kuai kudala Karisimaka ko keia ahiahi ma ka halekuai o Lai L@g@ina alanui Nuuanu. E hele nui ae e na huapiku.
Ma keia mokuahi mai ka Hema mai, e loaa pono mai ai ka lohe i ke kulanakauhale nei no kela poe paani ki@popo mai ka Hikina mai i holo aku nei no Kikane.
He ekolu a eha la o ka noho ana o ka aha@ e hoolohe i ka hihia kue a Nahale ia Kai@iki, he hihia e hiki ole ai ke ike ia kahi aoao ina e nana ma ka ohe hoonui ike.
Ma ka Anstralia@ i loaa mai ai i ka baneko o Bihopa Ma he $100,000 ma@ ke gula, a he $20,000 no ka mokukaua Amerika Alert e ku nei iloko o ke awa.
O kela kanaka i hopu@ ia ai maloko o ka hale o ka Papa Ola, no ka paa pu me ka pu panapana, eia na oia ke paa nei ma Kalakaua Hale, aole i hookolokolo ia no ia hewa.
He haneri a oi na Pake i haalele mai no Honokaona, ma ke kalepa Esota o ka Poaha nei. E maikai na ola kino, e malie ka moana a hiki i ka aina, hohohoi nui mai me na wahine wawae liilii a oukou.
Ma ka Likelike o ke kakahiaka Sabati i hala i huli hoi mai ai ka Hui Malu Pakiaka me ka Bana Puhi Ohe, mai ka lakou huakai aku nei no Wailuku, Maui
Ma ka hora 3 o ka auwina la o Poakolu i halawai hou ai ke komite o ka oihana kuloko o ka Papa Hawaii, no ka noonoo ana i ke noi a ka ekalesia o Kaumakapili e pili ana i kona kahua luakini.
Ua make ma ka malama o Iulaihala aku nei, o Mrs. Waikup@ o ka misiona ma Kusaie, Makala. E hoi maa ana ke kane a me ekolu keiki ma ka Hokuao ma keia huakai mai.
Ua haawi makana ia aku ke kumu puhi ohe o ke aupuni Mr. H. Berger e ka Hui Malu Pakiaka, he Pika kala nani i kinohinohi ia, he makana no ia@ lakou huakai aku nei i Wailuku, ma kona eleu, hooko, makaala a me ka uiha ole o ka hoohoo loa ana i ka holopono o kana mau hookele ana.
Ma ka Australia i hoihoi ia mai ai ke kino wailua o Mrs. Laura Dickson i make mai nei ma Kapalakiko, ke kaikuahina o ko kakou Lunakanawai Kiekie. Ua holo aku oia no ka hoolanalana ma ia mau kaiaulu, me na manaolana e loaa mai ana ka oluolu maikai o kona ola kino, eia nae, ua ka ili aku no ka Makua Lani i kana o ka uhane, a waiho iho la i kona kino i ka ohana a me na hoaloha.
Leta mai na Aina E
Ka Makaikai Honua.
HELU@ VI.
M@kumanu Z @anaia.
O@ 26, 1888@
E KA NUPEPA KUOKOA Aloha oe
O kalu huakai @ i, ua hiki mai @ i ka pahuh@ ka'u hua@ makaikai honua. @ na ka oneki o ka @ kuin@ Zealandia a hiki loa a@ h@ . Ma ka'u leta hope loa mai Nupepa mai, ia @ ae ao i ke one@ o @i mau makua, kahi hoi a lakou i h@lo ai i na la kamalii, a ina he mea hiki ia lakou ke ala mai na luakupapau mai, e iki no lakou i na @oli ano e iloke o keia mau makahiki he kana una.
Ua h@ai au m@ Lok@ poe lehulehu o Hawaii i keia ma i kauhale, a ua kamailio pinepine mai lakou ia'u no na mea e pili ana ia Hawaii. O Kauka Al@i Kalak@. A@k@ d. ro Bele. Kamaka, a me kekahi poe @ aloha e ae, ia no lakoa a pau ke noho nei i Amerika.
O ka hoike ana aku ia oe i ka manawa o ke kaahele ana i ka poepoe h@ noa nei, oia pahi ki@ olelo ae, o ka akahi hapaha wale no kahi i pau ia'u i ke kaahele ia ma ke k@m@na i na kowa h@h@au o na moana nui elua o ka Pakipika a me Atelanika Hema. Ua kipa ia e makou he uini@ mau aupuni kukaawale, he 300@ kulanakauhale, he 10,000,000 kanaka mai ka waiwai a ka ilihane, ua launa a kamai io me na kanaka he mau tausani, na kaahele ia he 11,000 mile ma ka moana, 14,000 ma ke alahao, 500 mile ma ke kaa huki lio, a ua heie wawae ia he 500 mile ma na alanui.
Ua makaikai ia na halealii o ka Moiwahine Vitoria o Enelani a me ko Europa, a e iike me ka nui o na nani a ka maka e ike ai, pela ke kamahao a me ke kupanaha o na@ hoohalike ana i ke ano o ke au kahiko a me ke au hou o keia mau aupani o Europa, a he hookahi a lakou mea hilinai maluna iho o ka lakou ma na hooponopono aupani a me ka hoomau i ka maluhia. - o ka ikaika, oia ka mea nana e rula, a oia ko lakou kahiko a hoki no i keia lo.
E hai aku ana au ia oe i kekahi hapa o na mea@ alii i ike ai ma Parisa a me ke kiahoomanao o Napoliona ka Nui, ke kanaka nana i hapai ae ia Farani ma na kaua i na aupuni e ae o Europa.
Aloha nui.
A. F. C.
KA MOKUKAUA BERITANIA HAIAKINA.
I ke awakea Poaha nei i ku mai ai ka mokukaua Beritania Haiakina, mai kana huakai hoohui aina i na moku puni Kuke elima ka hema aku nei o kakou. Ua haalele oia i keia awa i ka la 4 o Okatoba i hala, a ma ka la 4 o Dekemaba nei, ua kaalo loa ae oia i ka mokupuni guano o Maledana@ , a ilaila i loaa ai kekahi mau moku kalepa elua na ili a nahaha ilona o na kaanalu o ua mokepuni la ma ka la 27 o Novemaba, me na kanaka no a pau o ka moku he 24 ko lakou nui.
Ua h@hoi loa ia mai nei ua poe kanaka pilikia la e ka Haiakina, a na ko lakou poe K@nikela e malama aku ia lakou. Ua manao ua poe p@ikia la, e makaukau ana ko lakou mau waapamoku i ka malama ae neio Maraki, aia@a, @ aku i ko lakou wahi o ke o@.
HE PEPEHI KANAKA.@
Ma keia malalo@ iho ka papakuhikuhi o pa pepehi kanaka o keia makahiki 1888, a penei ko lakou mau wahi:
O ka mua, ua pepehi ia a make ioa kekahi@ pake hana poi maloko o kona hale noho ponoi ma ka aoao makai o ka huina o na alanui: Moi a me Alapai. Aole i loaa iki @a mea nana i pepehi.
O ka lua, ua pepehi ia a make maioino o Kapahee ma Puna e elua mau pake. Ua loaa na pake nana i pepehi, aka, hoi kahi o laua i ai i ka laau make a hala e aku la i ka lua kupapau, a o ke kokoolua, ke kali nei oia no kona li ia aku.
O ke kolu, ua pepehi ia he pake ma Kona a make, a ua puhiia aku ka hale i ke ahi. O ka pake nana i pepehi, ua ahewa ia mai nei a e li ia aku ana oia ma ka omana.
O ka ha, oia ka pepehi kanaka ma Pepeekeo, Hilo i make ai o Kinolau ia Lipine. He mau Hawaii keia a elua, a he mau kanaka opio no hoi. Eia ke kali nei o Lipine no ka hookolokoloia.
Hookahi makahiki ua piha ke kauna o na pepehi kanaka, a he mea hoi i @e ole ia mamua.
O na ohua kamaaina e hoi inai ana ma ka mokuahi Mariposa o ka la 22 ae nei, o J. O. Carter, S C. Allen a me ka wahine, H. Hyman a me ke keiki, Mrs. L. A. Thurston, J G. Spencer ka wahine a me E. R. Newman a me ka wahine.
Na Hunahuna.
O ka Moiwahine o Sepanai, he wahine akamai a ikaika oia i ke au manawa o kekahi poe kane.
Aia ma E@sax Conuty@. Masakuteka, he elua mau hanu ola kolopupu e no@ nei. O Mrs. Ellen Creeden Lunch, o ka piha ana iho nei no ia o kona mau makahiki i ka 104@ a o Chas. Kini, o ka piha ana inu nei no ia o kona mau makahiki he 107. Ua hele like no@iaua a kolopupu me ka haalulu.
O ke aiahao@ leihi loa o ke a@ nei i houmoe ia ma kekahi aina, oia no ke alahao a ka Hui P@ki@iea Hema, e hoomaka ana mai Nu O@a mai a hiki i Kapalakiko, he kowa o 2,485@ mile ma ke ala hookahi. O ka manawa hoi loa i hoio ia, he 113 hora me 25 minute,a ma kahi hoi o 20@ mile i ka hora.
Ke lilo nei ke kulanakauhale o Ierusalema i keia la, he kulanakauh@ hoopukapuka aku i kekahi mau waiwai@ no Amerika a Europa i na makahiki a pau a ua pii ae ka waiwai o ka aina n@a ke k@ukauai i paono ia.
He elima makahiki i hala ae nei, ua hoa a ia ma Ladana he Hui Kristiano o na Makai, a i keia la ne 4,000 ka nui o na hoa ma Ladana, a he mau hui lala o 150 ma Aferika Hema. Tasamania, Sinepoa a me Kanada.
E holo makaikai aku ana o Kelivi lana i Europa mahope iho o kona wa e paa ai o kona noho Peresidena ana. Ua loaa mai iaia he kono e kekahi hui o Nu Ioka, e lilo oia i Peresidena no ka hui baneko o ia kulanakauhale.
He oinaimai ko ka Emepera Wiliaioa@ o Geremania, he eha iloko o ka pepeiao.
Ua eo hou o Hanelana ia Beach, ma ka heihei waapa pukahi ma Kikane.
Ua hiki ae kekahi lono i Kapalakiko mai Samoa ae, ua hoouka kaua aku na koa o Mataafa i kekahi wahi hoolulu ikaika loa o Tamasese ma Atua no elua la, a auhee aku la na koalo Tamasese a lilo pio mai la kela wahi ia Mataafa.
Ma ka Mariposa ae e hoi loa aku ai o Mr. Sewale, ke Kanikela Amerika mai Wasinetona mai no Samoa.
Ma ka haiawai o ka aha kuhina o Farani i ka la 10 Dec. ua waiho mai ke kuhina kaua i kona manao no ka a e hou ana i dala no na papu kaua pale aku. O na koho no na lilo o ka oihana kaua, he $100,000,000, a o na ko ho no ke $80,000,000 e waiho koke ia aku ana imua o ka ahaolelo.
Ke puapuai mai nei na lono, eia ke kukuluia mai nei he mau papu nunui ma Savoy, mawaho aku o ka palena mawaena o Farani a me Italia.
Ke hoike mai nei ka mea kakau o ka nupepa Standard ma Roma, ua hawanawana malu aku nei ke aupuni o Farani i ka Pope e haalele ia Italia i ka wa e kaua ai o Farani me Italia, a e haawi mai no o Farani i na kokua ana a pau ke hooholo oia e haalele a e hele aku iloko o Farani.
Ua hoopuka ae ka moi Milan he kukala kanawai e hooholo loa ana i ke oki ana i ka moiwahine Natalie, a e ike ia oia ma keia mua aku malalo o ka inoa Madame Natalie de Keezko. O na makana a pau a ka moiwahine Natalie i haawi ai i ka moi Milan i ko laua wa e noho mare ana ua pau aku i ka hoihoi ia a me $200,000 mawaho ae no ko ka moiwahine Natalie pomaikai.
NA ANOAI O HONOKOHAU.
HANAU KUPAIANAHA.
Ma ke awakea la Sabati Oct. 7. a ma ia awakea i hoomaka mai ai o Mrs. L@lia Kaeia e hanau i na keiki puukoko he haneri ka nui, a ma ia la i hai ia e la maluna, ua hoomaka mai la ka wai ula e kahe, a ma ka po Poakolu i puka mai ai na puukoko he haneri, o ka nui o ka puukoko he like me ka puupuu lima a emi mai no hoi kekahi, o ka mea apiki o ka hanau mai no a nalowale aku me ke koe ole iho o kekahi kekie puukoko. A ma ka po Poalima ae i hanau mai ai he elua mau keiki puukoko hou no e like me ka puupuu lima ka nui, a mahope o ka hanau ana o ka hanau ana mai o ia mau puukoko, ua hemo maila ka Iawe me ona mau puukoko Iuli he lehulehu wale. O na keiki puukoko elua, ua lawe ia waho o ka maniania e waiho ai, ua houhou ia i ka laao, a ua nalowale kekahi puukoko i ka wa hoi i houhou ia ai i ka laau koe hokahi, ua waiho ia no malaila, a i ke ao ana ae ua nalowale kekahi puukoko e like me ke keiki puukoko mua i nalowale ai. Ahu no hoi ke kapaianahe@ i ka la o Mana i na hana a ke Akua.
Ma ka Poakahi Oct 15@. ua hanau mai he keiki kane na Ioane Kalai, me Mrs. Kaakau, he wahi keiki apika no hoi keia. Eia ka apiki ua keiki nei, he waha no kona e like me ko kakou, aole nae he kileo oia mau hamama pu wale mai no o ka waha.
KA MAHI LAIKI A NA PAKE.
Ke oki nei na mahi Laiki o makou nei i keia mau la, i ka nana ak@ puu hana ka haawe ka ua a @ nui o ka loiki@, ua puka pa@ ha, i na aole, alaila, ua p@ ma ka eke a Kaula Ha@ai, ma ka nana aku ua nui maoli ao ka @aiki.
HE OI @ HOI KEIA @ HOON@ IHO NE@
Oia ka mea kakau e hoolai ona i kana makapeni maluna o ke kanana, a nei aku i Honolulu a me Kahakuloa, aiaia ma ke alanui o ka hora 6, a me na menuse he 10 o ke ahiahi Poaha, la 9 o Nov. nei ua hoonaueu@e la ke olai nia ka hale o ka mea kakau nei i keia mau ano@ o ka ioihi o ke olai@ ana ua aneane he hipaha hora. O ka mea kakau aole i ike i keia @.
SAMUEL. I. KAUAOLA.
Pelekane, Honokohau. Maui. Nov. @0, 1888
NA MAKAI KIU
- O-
Amerika a me Europa.
HE KANAKA OPIO I HOOPUNIPUNI OIA KA HOOILINA O KEKAHI WAIWAI NUI HEWAHEWA I WAIHO IA IHO E KEKAHI KANAKA MAKA HANOHANO MALUNA O KANA KEIKI.
I KUMU e nalo ai ko Poipe@ holo pu ana, hoouna e ia aku la oia e hele i Hamebuga i ka la mamua iho o Kurete ma e holo aku ai, ma ke ano e lawe ana i kekahi mea hooili na ke kaukaua'ii makua. I kona hoea ana maiaila, hele aku la oia e halawai me ke kapena o ka moku a Kurete ma e holo aku ai, a haawi aku la i kekahi leta hoomaikai i loaa@ iaia @ ke kou, kaualii mai, me ke noi pu aku i ke ka pena e haawi mai iaia i kulana nona e hana ai maluna o ka moku, a ua makemake nae oia e loaa ia kulana e hiki ai iaia ke hana me ka ike ole ia mai e na ohua o ka papa ekahi, oiai mawaena o ia poe ohua o Kurete ma ana kekahi. Hai aku la oia i ke kapena i ke kumu o kona hana ana pela, me ke noi pu aku e huna loa ua kapena la ia mau mea. Hai m@ lo ke kapena iaia e uku oia i ka hapa o ka uku moku no kona holo ana, mawaho ae o kona hana niaoli ana, a e haawi aku no ke kapena iaia i kana apana hana, oia ke kuene ana no na ohua he elima haneri e holo ana ma ka papa elua. Ua ae o Tome i keia manao o ke kapena, a i kekahi la ae hoomaka oia e hana i kana hana.
Ia la hookahi no, oia ka la a Kurete ma e haalele ai i ko laua mau home no ka holo ana mai a kau maluna o ka moku. Mamua ae o ko laua hiki ana mai, ua kii aku o Kurete ia Dedarita maluna o kona kaa a holo pu mai a hiki i kahi o Kurete, a oiai laua e ku ana mamua o ke alo o ka hale no ka haawi aloha ana i kona makuakane, puka mai la ke kaukaualii makua me ka hii ana i ke kaikuahine uuku o Kurete, he kaik@amahine nona na makahiki ekolu, lulu lima iho la lakou nei, honi aku la o Kurete i kona kaikuahine uuku, a i ka pau ana o na hoomaikai ana a ka makuakane i kana keiki, me ka hiolo pu mai o na waimaka haawi mai la oia i na olelo ao maikai a pau iaia, a i la pau ana, hoomaka aku ia laua e holo, me ka hoomau mai no o ko ka makuakane nana ana mahope o ke kaa a hiki i ka nalowale ana.
I ka hiki ana o Kurete a me kana aikane ma Hamebuga, ua lohe mai la laua aole e holo ana ka moku ia la, a i kekahi la ae, oia hoi ka la e holo ai ka moku, ua kiai mai kahi Tome a hiki i kona ike ana mai i ko laua kau ana iluna o ka moku, me ko laua nei ike ole aku iaia.
Iloko o ia mau la, o na huakai moa na maluna wale no o na moku pea e hiki ai ke holo, oiai aohe mokuahi o ia mau la e like me ko keia ao, a aohe no hoi he mau mea nui i ike ia e pili ana me kaia moolelo kai hoomaopopo ia koe wale no na mea maa mau maluna o na ohua - oia ke poluea, ka luai, a pela aku - a hiki i ka wa o ka moku i ku ai ma Nu Ioka. Ma ka Tome hakilo ana i ke kaukaualii opio me ke aikane na ike oia ua palekana laua me na ola maikai i ko lakou wa i ku aku ai, a he mau la mahope iho o ko lakou ku ana aku, i ka pau ana o ka Kurete mau hooponopono ana me ka baneko a ka makuakane i kauoha mai ai ilaila o Kurete e kii ai i kana dala, ua haalele iho la laua ia Nu Ioka a holo aku la no ke kulanakauhale o Kalivilana, ma ka mokuaina o Ohio, a ilaila laua i hoolimalima aku ai i kekahi mau rumi maloko o kekahi o na hotele o ia wahi, a noho iho la.
I na la kinohi o ko Kurete ma noho ana ma ia wahi ua uhauha wale aku laua i ka laua mau dala, a aole i emo ua pau e ka Dedarita i ka uhauha ia, a hilinai mai la ia Kurete ka uku ana o na mea a pau, me ka manaolana mau e loaa aku ana iaia kekahi hana mahope aku e hiki ai la hoi iaia ke uku no kona noho ana. Ina ia he aikane no ka pono, ina la paha ua hookomo mai nia i kekane manao iloko o Kurete e hiki ai ke ka @ mai ia laua mai @ uhauha loa ana aku, aka, aole oia @ hana @ peia a mahope o ka ha@a ana o kekahi ma@ ia ike iho la o Kurete ke pau loa oku nei kana mau dala uku @ ae ia mai ai e ka makua kane e @ i mai ka baneko@ mai me ka
haia @ o ka makahiki, a ina aole e @oaa ana iaia kekahi hana e hiki ai e @ mai ke kau mau wahi dala mawa@o ae e pilikia ae@ aoa ko loua noho ana.
No ia mea, hui like ae la laua e ka mai@o no keia mea, a hoohoio iho la laua o ka mea pono wale no a laua e hana aku ai oia ko laua holo ana no Sana Lui, oiai he @ai na poe Geremania e nono ana mai@o, a oiai hoi he mau Geremania @ua nei ua manao laua @a e loaa ai ia laua kekahi oihana maikai mawaena o ko laua lahui hookahi, a lilo ia i kumu no laua e pomaikai ai. I ka holo ana o ia ma nao, holo aku ia laua no ua wahi nei, a oia@ laua ma ko laua alahele no Sana Lui, e pono e waiho iki kakou ia lava malaila, a e huli ae ka ko i hope a nana aku ia Tome, oiai, ina aole o Tome, aole paha e hiki keia wahi mo@ei ke kakau ia.
Mahope iho o ko lakou ku ana ma Nu I@ko, ua hele aku o Tome a hoike iaia iho imua o Kurete me ka ike ole o Dedarita, a i ko laua halawai ana, hai aku la o Tome iaia i holo mai no ia no ke kiai ana i kona haku opio, a oiai ua lawa oia i ke dala no ka hoolawa ana iaia iho nie ke kaukai ole aku maluna o kona haku opio, nolaila aohe ana mea e ae e noi aku ai i kona haku o keia waie no: mai hahai iki oia ia Dedarita ua holo pu mai o I'ome me laua, a ua halawai pu laua, a o kekahi noi ana, e hahai malu mai o Kurete iaia i na mea a pau a laua e hana aku ai, a i ole, o kahi paha a laua e holo aku ai.
No keia mau noi a Tome ua lilo ia i kumu e akaaka ai no Kurete, o'ai ua manao o Kurete he mau hana makehewa keia a Tome e manao nei o hana--oia hoi ka manao kuhihewa wale iho no he kanaka ino kana aikane, a mahope anei hoopoino mai iaia nei, a pela aku--aka, aole nae oia i hoole ia Tome i kana mau noi, a hahai mai la oia iloko o na la eha mahope iho e holo aku ana ia a me kana aikane no Kalivilana, a e noho ana laua malaila ma ka hotele i kapa ia ka "Hale Wedela."
I ka lohe ana o Tome i keia mau mea mai kona haku opio mai, haalele koke iho la ua Tome nei ia Nu Ioka a holo aku la no Kalivilana. I kona hiki ana malaila hele aku la oia i ka "Hale Wedela" e noi ai i hana nana, a haawi ia mai la iaia nei ke kulana kiai hale no ka po no na hotele ia. He ekolu la mahope iho ike mai la keia i ka hoea ana aku o kona haku opio me Dedarita a noho ma ua hotele la
I na wa a pau a Dedarita e noho ai i ka hale aohe hoao aku o Tome e ike ia Kurete, aka, ina e hele o Dedarita a koe o Kurete e launa pu ana laua i na wa a pau, a ma kekahi o keia mau halawai ana a laua ua hahai mai o Kurete iaia e hoao ana oia (Kurete) e hoonui mai i na pomaikai o Tome ina e hiki iaia ke hana pela, me kona hoike pu mai i kona mau manao hoomaikai a hilinai piha maluna o ko Tome mau manao aloha nona.
Ua hoike mua ae nei makou i ka haalele ana mai o Kurete a me kana aikane ia Kalivilana no ka holo ana i Sana Lui, ua hoopomaikai ia mai laua ma ka loaa ana ia laua o na kulana oihana maikai malaila. O Kurete, mamuli o kona akamai i ka hiki ana iaia ke kamailio i na ano olelo ekolo, oia hoi ka olelo Beritania, Farani a me Germania. a me kona ike ia ana ae he keiki oia na kekahi kaukaualii hanohano loa o Germania, ua loaa koke iaia ke kulana kupakako maloko o kekahi halekuai kukaa Geremania nui maloko o Sana Lui, a oiai no hoi ua hoike oia i ka waiwai o kana mau hana oiai oia e hana ana, ua loaa iaia na hilinai piha ia e kona mau haku, a ua hai ia mai oia e ka ona o ka halekuai ina e mau keia mau hana maikai ana no kekahi manawa mahope aku, ua manao ia e lawe aku ia Kurete a hoolilo ae oia kekahi o na ona iloko o ua halekuai la.
O Dedarita i kela wa aole i loaa kana hana a eia no oia ke hilinai nei maluna o Kurete no kona ola ana. Mamuli o ka hilinai ia o Kurete ua loaa i ua Dedarita nei ka hana ma kekahi halekuai okoa aku, a i loaa iaia ia kulana mamuli o ke nui a me ka hoomaikai ana o Kurete i ka inoa o kana aikane. O keia hale a Dedarita i hele aku la e hana aohe i like ke kulana maikai a waiwai me ko ka hale a Kuerte e noho hana nei, aka nae, o ke kulana i loaa ia Dedarita ma ua hale nei ua lawa na loaa e loaa mai ana iaia mai laila mai no ka hoolawa ana i kona mau makemake a pau, a e hiki ai no hoi iaia ke houluulu a uku hou aku ia Kurete i na dala ana i aie aku ai.
He mea maa mau ia Kurete ka hele ana ma kekahi hotele e ike ai i na poe kuai nui maloko o ko lakou halekuai, a ma keia hele mau ana ona ua kamaaina oia me ka ona o ka hotele. Noi aku la oia i ua ona hotele nei e haawi mai i hana na Tome malaila, a i ka ae @ ana mai kauoha aku la oia ia Tome e hele mai, a i ka pule mahope mai o kona kakau ana aku ia Tome, hoea mai ia ia a lawelawe iho la i ka hana ana i kauoha ia aku ai e kona haku opio e holo mai e hana, i loaa ke kumu e hiki ai ia laua ke noho pu iloko o ke @aona hookahi.
( Aole i pau)
Ua ku mai he elua kumukula olelo Enelani ma ka Australia, he kane a me kana wahine, a e hoonoho ia aku ana laua e ka Papa Hoonaauao i mau kumukula.
Lehulehu na kamaaina o Honolulu nei i huli hoi mai ma ka Australia o ka Poalua nei, oia o Kimo Kamahala me kona ohana, Mrs. Kimo Lakeke me kona ohana. Foseta@ me kona ohana a me kekahi mau kamaaina e ae.
KUDALA O NA AINA LEIALII.
I ka Poakahi nei, ua hooko ia ke kudala o na aina Leialii ma ke kuai hoolimalima no 15 makahi, ma ke kauoha a na Komisma Aina Leialii, a penei na wahi i hoolilo ia:
Haelohui, Kona Akau, 6@ mile mai Kailua aku, 1000 eka, lilo ia John Ena no $180.
Onouli, Kona Hema, 4 mile mai ke awapae aku o Kaawaloa, 367 eka, lilo ia H. Dreigehner no $30.
Honomalino, mai ke kai a komo iloko o ka laau, 3000 eka, lilo ia J. M. Monsarrat no $405.
Ponahawai, Hilo, mahele ekahi, lilo ia John Ena no $100: mahele elua lilo ia J. Manaole.
Polipoli, Waiehu, Maui, 60 eka, lilo i ka Hui Mahiko o Waihee no $100.
Alamihi, he aina kula me loko, o eka, lilo ia Campbell & Isenberg.
Waialua, Hana, 300 eka, lilo ia C. Boite no $60.
Napili, Kaanapali, 300 eka, lilo ia Anderson me Dudoit no $275.
Pukele, Palolo, Oahu, mahele ekahi 1162 eka, mahele elua, 30 eka, lilo ia W. M. Giffard no $1@0.
Waiomao, Palolo, 748 eka, lilo ia W. M. Giffard no $395.
Poloke, Makiki, 0.437 eka, lilo ia Lukowika no $29.
Kaneohe, Koolaupoko, ua kuai ia keia mau apana penei: 353 eka aina kula me loko, $760 ia C. Hiram. 5 eka ia Ah Fat no $60: Kaluapuhi@. 6 eka ia Annie R. Brewer no $50. Waikalua waho. 26 eka ia Pinehasa Wood no $165: Waikalua loi ia I. Ahlo no $5: he elua mokupuni ma ka inoa o na Moku Manu, iwaho aku o Mokapu, lilo ia J. A. Cummins no $30.
ONE O OPIOPIO I MAKUA.
E ka Nupepa Kuokoa: Aloha oe.
Haalele i ke Kapitala o Honolulu, hora 9:15 o ka la 8, no ka makani kaiaulu o Waianae.
Haalele ia Waianae i ka hora 3, no ke one o Opiopio. Ia Kaala i kaalo pono ae ai ma ke aio pali o Maunalahilahi, ia wa no i ike pono ia aku ai ka na a me ka makani e nee pono mai ana ma na kuahiwi o Kuakala a ka pali o Koiahi, ia wa ua hoomanao ae la ka malihini e nele ana ke hiki pono ana no Makua kahi i manao nui ia e na oehaa, a ua motio@ loa ke alahele no ka ehukai o Waialua, ua kani ka hora 6:35 hekau ana ka ihu o Kaala no ke awa.
Ia wa, ua pane mai ke kapena e moe no ma ka moku, a ua hoole aku ka ma lihini, aole, e lele no iuka, a hiki no i ka wa a ka moku e holo ai, a ua ae mai no hoi kela.
Ua kau no ka waapa a pili no ka uwapo waiho ukana, a ke makaukau la no ka hui aku me na ohua kamaaina o Waialua, i kahi malihini e ku ana ma ka uwapo hoolei ukana, alawa ao la ko na mau maka i na kamaaina e heo ana no ko lakou mau home, a ia wa hoomanao ae la ka malihini i neia mau lalani mele.
Hao la, hao
Hao Kainuwai maloo ka lau laau
I hoi no i ka uka o Kawailoa.
Ae, he oiaio, ua ku hookahi iho la ka opua aohe lua, a pii aku la a hiki i ka hale ukana a hoea lua aku la i ke ala loa, i na maka o ka malihini e nana ana i na ohua ke heo ia ma n@ lio a me na kaa, a ia wa i hoomanao ae ka malihini i ke keiki lalawai D. Naoiwi. Ua hoopiha i ka lua o ka inaina a lawa, a moe ma kona home aloha nui a ao ae, ua hele makaikai aku la ia Hanakoea a me Ukoa. A no Heleiwa ka manao nui no kahi o na opio i hoonaauao ia ai, a ka hora 11@7 haalele i ka ehukai o Puaena no ke one e Opiopio.
Ia Kaale e ku nome nei ka huila a ke mo@io ia ka ike a na onohi o na maka i ka waiho mai o ke ku moena pawe he o Mokuleia, a ua nani no ka ike ana i ka uliuli mai o ka laiki o ua moena pawehe la.
I hala ka nani o keia huakai o Waialua kaalo ma ke alo pali o Kaena, he makai o pohaku o Kauai a me pohaku o Oahu, i ke ku palua mai i ka ehuehu i ka noho mai i ka unu o Mokaena, a he nanane ka holo ana ma keia wahi a hiki i ke one o Opiopio a he kau ka @hu o Kaala no kahi ohua hookahi @ hookipa ia aku ia no ka home o P. K. Namea, a he kaha ai ole keia, aia ilaila ke keiki lalawai Sam Anunu, a me Mr.Naiheha, a he nia ko'u mahalo i ka ha na hou ia ana o ka luakini e ko laila poe ekalesia a me Rev. @I. K. Kekaha na ko laila kahu, a he maikai no ia wahi no na keiki lawa@, a me ke keiki ha nai holoholona, a ke huaipau@ aku nei au i ka n@ no na keiki o ke one o Opi @ M@ P@hau
AHA FEA NUI.
Malalo o ka aoao @ M
E wehe ana @ "Ahaho Hooui@ i Hooia Lahui" he
AHA FEA NUI.
no ka pomaikai @a Niuh@, ma ka
Poaono, Dekemaba 22, 1888.
ma ka Halepaikau o ka Pua@ Honolulu @ Raifela ma Mana@a, @ Alanui Beritania me Puowaina. O na @ me @ keonimana e makemake ana @ ai hana ku i ke a@aa, e@ ae @ ka lakou mau mak@a ma ke@ahi @ ne e pi@ ioa me ke Keena Puuk@.
GRACE KAHA@LWAI
Kaka@
Honolulu, Okt 17,1888 2203 @
Ka Waiwai o ka Hilinai
A AYER @
hilinai @
wahi a paa @
hiki i haia ae @
iwaena o na @
LAAU SASAOARILA, no loko ao ia @
aa Sasaparila H@ ma@
mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana @
@ mau aa @
mea @ loko o ka honua a me ka na@
He koko inoino a nawaliwali anei kou@
a wili pu anei me ua ano mai ikaika @ A @
hui pu anei me na wai awaawa @
Na keia
LAAU e hoomaemae ia mau mea ine a p@
a maikai. O na kauka lapaa i a pau o A@
@ ika ike ke ano o ka AYER SASAPARILA,
ua olelo lakou, aole he mea maikai e ae @
ka hoomaemae koko ana mai na @
pu ia, aka o keia wale no. No ka @
HOOMAEMAE ana i ke k@, a me ao@
hookahua pono ana i na mea a pa niu a@
kahi mau ano ma @ keia, @ ka AYER SASA @
PARILA wale no ka laau nana e @
hakalia oie mamua ae o kekahi a@
a@ O ke @
KOKO ino hakuhaku, a nawaliwali @
holopono ana ma ke k@, e hoo@
a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka a@
keia LAAU SASAPARILA A AYER He nia @
lahi a he
MIAKAI loa hoi keia Laau, aole ao ka h@
maemae waie ana no i ke koko, aka,@
hookaawale pa ana kekahi i na ma'i @
mona hou ana i ke koko ino, a me @a @
kaika pi i kona holo pono @ ana ma @
He lehulehu wale na hooia ana mai @
a pau o ke ao nei i hoohana mae i a@
mamua o kahi mau laau e ae.
A HILINAIIA no ka ikaika kupo@
ola kino, ma ka maemae ana i ke koke, i @
make pu ia pa ma'i, a pela aku., He@
laau hoomaemae koko i hoolaha wa@
wale ia malalo o na inoa lehulehu,aka, @
hilinai a me na hooia wale no a ke ao h@
okoa, maluna o ka
Ayer Laau Sasaparila.
I HOOMAKU KAU IA E
Kauka J. C. Ayer & Co. Lowell, Mass.
HOLLISTER & CO.
Na A ena ma ka Paeaine Hawaii.
Helu 100 Alanui Papu, Honolulu
2056 tf@
HOOLAHA HOOIL@
Ua h@hai nei ka @
ialo iho nei ma @
Oahu, ma ka in@
A@µ Honolulu
FOOK F@ @
AH CHOY "
AH FONG
AH S@ "
TIN@ S@ "
Honolulu, Dec. 1,1888 22@ 2
OLELO HOOLAHA NO KA O LAIM.
E ike auanei na mea a pau, oa maka@
ka Papa Ola e haawi @ ka @ lima ana me ka
uku ole i na mea a pau i @ ole ia, a @ k@ka
ia aku nei na ma@ ia a mea paha e paa ana i
ke keiki e hae me @ ia @ na pau@
311 a me 312 o ke K@nai k@la, e hele
mai ma ka Hale Ha@ L@ o ka Papa Ola
@ Kapamoo, ma a@ Hotele, ma na @ea
hana o ke Kaaka Aupuni i hai ia malaio@ iho
nei:
{ Mai ka hora 8
Hora Hana { " 10
{ kakahiaka.
N. B. EMERSON.
Pelelike@i o ka Papa Ola. jn. 6 6m
HALEKUAI BIBI HONOLULU
( Hope o Wm. McCandles.)
HELU 6 AINA@ MOIWAHINE, MAKEKE MA ULAKOHEO.
Na Bibi mamona, Hipa, Puaa me la, na lako ai ulu & co.
O na kauoha a na ohana a me na moku mai e hooko koke ia no me ka eleu a me ka hikiwawe.
O na holoholona ola no na moku e hiki no ke hooko koke ia.
Telepone Helu 212. 2185-tf