Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 50, 15 December 1888 — KA KAKOU MOOLELO HOU. [ARTICLE]

KA KAKOU MOOLELO HOU.

I ke\i hvlu o '<e Kuokoa. ke p.'.ho'a ia aku nt-i kekahi o na n)oo!slo kauiana i hoolahaia ma na aina e, a i lo ia ai he pomaikai i ko makou poe heluhelu. .1 ua Kiwe tnai tp.ak> u a unuhi, a O'a keia c hoea aku nt'i malalo oke Poo — "Nule Nikona'" a me ka me-ku Kipi kaulana oia ka u Alabatna" —e ike la ni ma kolamu o ka pepa o kt ia !a. Ke hoakaka pokole aku nei »na<ou i kekahi mau mt;i e pili ana i keia moolelo pene>: lioko o ka n.akahi\i tB6o, e hrom.inauia, ua ala ae Ia ke kaua kulok»> maI ko o ke aupuni Kupuh.ilika Nui o \merika Huipuia, niamuli o ke ab <uet* ana mai o na ni' kiie'ina o k? He ma i ke Aupuni. no ka ht>JO an » oia aupuni e kinai • k : hookauwa k'inpa? ia ona I'.iele eko *;a Hema poe. Ua kauia .ina no paha i na makamai<a na mea e uili ana ia k:ua a me ka hnpena lanakila •. loia i ke Aupuni makua.

Iloko o na la o ua kaua nei, i:a nui na naauao a me na loea i hoao a •. imi i na mea a me na mea e haulehia ai ke kulana aui u-ii o Amenka, a ua hoc>nu.•p»>p.) ia. ua k >rno pu o Enelani ina kt haaw; malu ana i na kokua ma ka aoao Hen»a. O ka oihana Kalepa o Amerika, he laula a palahalaha, e pahola ana ma na w.'hi a pau o ka honua, a ileko o ka la hooknhi. aia he mau tausani o kona nau moku Kalepa e au ana i na kai loa, e lawe ana hoi i na ano waiwai like ole no ka hoolawa ana aku i ko no aina e. Oka hoopoino ana aku i keia oiliana nui, oia kekahi kumuhana ano

nui i manaoia e na enemi he kumu ia e hoon iwaliwali a e hoopoino nui ai i ke aupuni Amtrika, a e loaa ai hoi he pomaikai a he lanakila i ka aoao Hema.

Nolaila, » ka M. H. 1862, ua h*.oho lo «ho la Ke aupuni kipio na mokuaina oka Hema e kukulu ia i mau moku kaahele moana o ke ano holo loa, i hiki ai ke holapu 1 na moku Kalepa o ka Akau. Ua haawi koke ia ke kauona no keia hana i kekahi kanaka aka mai a kaulana ma ke kukulu nu-'ku o linelani, o John Laira kona inoa, a he Hoa no hoi oia no ka Hale Ahaolelo Makaainana oia Aupuni. Ua kukulu ia keia moku a paa, ma ka la 29 0 lulai, 1862, haalele aku la ia Enelani malulo o ka hae Beritania, a i hoohana ia hoi e na kanaka Beritania.

A ī ka hiki ana i Ports Traya, he mokupuni Pukiki, ua loaa mai la mailuna mai o kekahi moku Beritania na lako kaua oua moku nei, a ilaila i hoolawa ia'i me na kanaka hou a me ke Kapena, a ilaila i kau ia ai ka hae oka aoao Hema iluna o kona kia, a kapa ia iho la kona inoa o ka "A'ahima." Mai ia manawa mai a hiki i ka !a 19 0 lune. ua holapu aku oia 1 na aumoku Kalepa eholoana ma ka moana Atelani'<a a me na moanao E jropa, aua kau ka weh ia oia mau 'moana mamuli n na hana puhtpahi-ahi a ka ahikanana Alahama, ka mea nona ka mele ia e kekahi poe penei: "Hu ka makani 1 ka Alehama, Ke kaupu holapu 11 o ka moana, Nana i eku aku na alekai, Kau ka weli i na enemL ,, Ua hana la keia moku rae ke akamai loa. I keia la, he mokuahi kona ano. 1 ka la he Kilepi, a i kahi laaku he Kuna, a i kahi la aku e holo wale ana no aohe kia. Ua hanaia keia iku mu e noonoo ole ta ai, a e loaa oie ai ai hoi ke imi ia*ku. O kona holo he ka uahao. I keia la. aia o<a i kekahi awa Vahi i ku ai ma ke ano he Kalepa, a ia po iho oia e wio iho ai, a i kekahi la ae aia oia he mau hanen mile ka mamaa Ua nui a menemene kana mau hana weliweli, ama ka heluhelu ana o na makamaka i keia mo>leb e hoopuka ii aku nei ma ke Kuokoa, e jk# ia ana ka oiaio 0 ia m*.

Ke hoon-.anm ae r»a rrakam3'<2. 215 1 ?e<ahi makihiki 1 haia hajv: *ja ake nei, i ka wa aua meku okohoUe nanea ana i ks UV->y hini mi ni weieiau anu o ha Imi Ahki ame OCM». <ii «^iii ak ? \ he Vijr»ueu i*aena o liko;i. a ia Iha la m apani hvi rrte nhi welaana « p-.hi aku 3: i ua mau m a'.i r,el | O <a Ttok« 9 fea Hema [ t4 Kan2do3,'' V.e kokoohia a hoahana?* ponoih ioki A»jbaTti. Ua r»m ia ki A'abi r»a no ka A:iian <a. » o ke u Kanadoa" no ka Pākipik^ O ke : a wa' r i hoakaka pok«--e m keia moo'elo Sou ;» kak <u, a We h -oia aV«: nei makou. aia iloko o na meheu eloaa ana na mea nsni e hoop ; hoihol 1 ka noonoo o ka mea Heluhelu. a e hoomanao miu ai hoi 1 na weii a me na po ino 1 hanai? ? keh h-~°*p-: rv» o lei moana.