Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 52, 29 December 1888 — Page 1

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Leilani I-Lovell
This work is dedicated to:  Maria Emelia Haleakala Kuanaio I

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXVII, HELU 52. HONOLULU, POAONO, DEKEMABA 29, 1888 NA HELU A PAU, 2213

HOOLAHA LOIO-

W. O. SMITH.

                                                                                                        Loio ma ke Kanawai.

                He, 66, Alanui Papu, Honolulu.                                                                                                         fy 4-1y

WR. KAKELA.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna Hoolaio Palapala.

tf

WILDER & CO. (WAILA MA.)

Mea kuai papa a me na lako kukulu hale nu @no a pau, a me na me no pono a pau me ka hale.

Kihi Alanui Moiwahin me Papu

CECIL BROWN.

LOIO A ME KOKUA MA KE KANAWAI?

  he A@@nu Hoolulo Palapala no k@ @o kupuni o Oahu

KEENA HANA:  Ma alanui Kalepa.

tf.

A ROSA (AKUNI.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

     He Luna Hoolaio Palapala.

KEENA HANA:  Ma ke Keena Loio Kuhina.

tf.

JAMES M. MONSARRAT.

         (Maunakea.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

     He Luna Hoolaio Palapala.

 E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e @e ma ka olelo Hawaii.  Dala no ka hoa@@ @a ka moraki ina na waiwai paa.

KEENA HANA:  Alanui Kalepa.

VOLNEY VAILLANCOURT ASHFORD.

AKEPOKA

He Lolo, Hoakaka, Pale ma k  Kanawai

Kakauolelo, Lunahooponopono a me

kahuna ana @ na Palapala Hoolilo.

LAWELAWE ILOKO O NA AHA A PAU O KE AUPUNI.

                E hana ia no na Palapala pili Kanawai a pau.

                @@ Keena Hana Helu 21, Alanui Kalepa, Honolulu Hale.                                 (2150 ly)

 

WILLIAM C. ACHI.

Lono a he kokua ma ke kanawai imua o na

Aha a pau o keia Aupuni.

                He Mea Ana Aina a he Boroka ma na waiwai paa.

                Keena Hana, Helu 15, Alanui Kaahumanu Honolulu, oia ke Keena mua iho nei o Kini me Pelel@on.                                                                          2114 y

PACIFIC HARDWARE COMPANY

Na hope o Dilinahama Ma.

Mau Mea Kuai Lako Hao

Alanui Papu. Honolulu.

 

HOOLAHA.

G. W. A. HAPAI.

                He Luna Hook@ More.

A HR

AGENA HOOIAIO PALAPALA.

                E loaa no ma Hilo-@nona, Hawaii, ma na manana a pau.                 2152 – ly

 

E. G. HITCHCOCK.

    (Aikue Hikikoki),

LOLO, A KOKUA MA NA MEA A PAU E PILI ANA MA KE KANAWAI.

 

E ohi ia no na Bila Aie, me ka awiwi, HILO, HAWAII

                                                                                                                                                                2114. 1YR.

 

GEORGE P. KAMAUOHA.

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

A H@ MEA

ANA AINA.

E loaa no ma Kohala Akau, Hawaii.

1 00I – Iy

 

JOHN MAHIAI KANEAKUA.

                LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

                HE MEA UNUHIOLELO MA KA OLELO

                BERITANIA A ME KA OLELO HAWAII.

  Keena Hana.  m@i@na @@ @ ke kanaka e Bihapa ma.

@ yr.

 

HALEKUAI BIBI HONOLULU

(Hope o Wm. McCandles.)

HELU 6 ALNAUI MOIWAHINE, MAKEKE

MA ULAKOH@O.

     Na Bibi momona, Hipa, Puaa me Ia, na la ke ai ulu & co.

     O na kauoha a na ohana a me na moku mai e hooko koke ia no me ka eleu a me ka hiki wawe.

     O na holoholona ola no na moku e hiki no ke hooko keke ia.

     Telepone Helu 21@.                                                                                                                          218@-11

 

NEDE NIKONA

KA

Puuwai Haokila a Hooko

Kauoha Poina Ole;

A O KA

Holapu Hope Loa

A KA

“ALABAMA,”

KE

Ahikanana a Puhipuhiahi o ka Moana Atelanika.

 

“Elua K@p@e@ o ka moana,

A na O Ea e makau nei;

O ka Alabama me ke S@nedoa,

I ka uhai loloa mai mahope.”

 

MOKUA I.

KA NIUHI HOI APU MOANA.

MAI manao nui no ia mea, e hooikaika ana au e haawi aku i ka uku kupono maluna o Kapena Semisa i kekahi la e hiki inai ana, “wahi a Nede i pane ae ai.

                “O oe aneie Nede?” wahi a Feguson.

                “Ae, owau nei ka mea nana e kau aku ka uka ho @ ai maluna ona.  E ukali ana nu iaia mai keia po aku a hi ki i ke piholo ana o kona moku powa iloko o ka opu o ka moana.  Ua makaukau e hoohiki paa no keia mea i keia manawa.  Hulili ae la kona mau makaka, a ua hoike mai la kona leo he oiaio kana mau olelo.”

MOKUNA II.

PUHI IA I KE AHI KA MOKU PIO.

   Hoko o keia manawa, ua nui ka pioloke o na mea a pau o luna o kahi moku uuku i lawe pio ia ae la iwaena moana e ke kupua aukai i weli nui ia o ka aoao kipi.

   Ua maopopo pono i na mea a pau ke ano o ka Kapena Semisa mau lawe lawe ana ma ka moana, a nolaila, he makehewa wale no ka nalu ana iho i ka hopena o kahi moku Natila.

   Ke loaa aku i ua ahikanana nei he moku nui, alaila e lawe loa ia ana ia moku iloko o kekahi awa o ko lakou aoao, ma ke ano he pio iloko o ke kaua, aka, o na moku liilii mai mahope o ka hao ia ana o na waiwai ano nui a pau, a me na ohua a me kanaka ponoi o ka moku, alaila, o ke puhi wale no i ke ahi ka hopena, a kapa ia ai ua Alabama ne “o ka holapu weli nana i hoo malamalama ka moana Atelanika me ka ula o ke ahi.”

   Ua hana ia a hoomakaukau ia ka Alabama ma Enelani, ua hoolawa ia me na luina Beritania, a ua hoolako ia hoi me ke gula Beritania no ka holapu ana i ka oihana kalepa moana o Amerika, ua hooko aku oia i ua apana hana nei me ka weliweli a me ka heleu luulu

   O kona mau pu, he hookahi pu raifela ehiku iniha ke anawaena, hookahi ewalu iniha nona ke kaumaha o ka poka i hiki aku i kahi o kanaono kumamawalu paona, a he eono pukuniahi he kanakoluku- mamalua paona ke kaumaha o ka poka.  Nolaila, he ewalu ka nui o kona mau pu i lawa no ke kaua ana aku me kekahi o na mokukaua o ka Akau ma na moana kaawale.

   O Rafela Semisa kona kapena, he kanaka oia i kuluma a kamaaina i ka @ihana kaua moana, oioi, he kapena oia no kekahi o ko Amerika mau mokukaua i ka wi e kaua ana ia aupuni me Mekiko, he kanaka oia i hanau ia me ka pauwai wiwo ole, ua makaukau ma ka oihana au moana, he manao piha i ka aa e hana a e komo iloko o na hakoko no kekahi mea; a i ka manawa i kani ai ka pu mua loa no ke ala ana @@ai o na mokuanina o ka Hema a kue @ pi i ka Akau, ua hooholo iho la oia i kena manao e imi i kona mau pono ma ka aoao o ka Hema, a ua hooko aku oia me ka holomua a me ka lanakila a hiki mai i keia manawa ana i lawe pio ai i ka Natila.

   No ke kukulu ia ana a me no hoolako ia ana o ua Niuhi Alabama nei, e kamailio aku ana kakou no ia mea ma keia hope aku, oiai, he mea pono e ukali aku kakou i na meheu mai ka moku ekahi mai, penei;

   Iloko o ka manawa pokole mahope iho o ka lohe ia ana aku o ka leo kala hea mailuna mai o ka Alabama, ua ku malie iho la ka Natila ma kahi hookahi oiai ua hoopaa iho la kona mau mea hana, a niau mai la ka Alabama a kokoke e pili ma ka aoao.

   E ku ana o Kapena Belodina ma kahi kokoke i ka hoe, a ua hu ae la kona aloha a nui no kona moku e like me kona aloha a makee i kona ola ponoi; kau aku la kona mau maka maluna o ka powa me ka nana pono ana i ke ano o kana mau hana, me ka piha o loko o kona umauma me ka wela inaina.

   “He mea maopopo ua haawi pio mai oi?” wahi a kekahi leo i pa-e mai ai mailuna mai o ka Alabama.

   “Oia iho ia no paha ke ano,” wahi a Belodina me ka leo malie.  A oili hou aku la kona leo kalakala me na huaolelo koikoi – “aka, ina nae i lawa pono ko makou kulana ikaika, ina ua loaa mua aku nei ia oukou ka pane e poina ole ai oukou no ka manawa mau loa.”

   “Ua maopopo ia’u ka mea nona keia leo,” wahi a ko ka Alabama i pane mai ai.  O Bene Belodina oe, kekahi o ko’u mau hoa kula kahiko.”

   “A owai hoi oe?” wahi a Kapena Belodina.

   “E ike mai ana no oe ia’u iloko o hookahi minute, wahi a ka pane.

   He manawa pokole ua pili aku la he waapa no ka Alabama ma ka aoao o ka Natila, a pii aku la na kanaka a lawe ae la i ka moku ma ke ano pio.

   Mawaena o ua poe nei he aliimoku kekahi, he kanaka ui kino maloeloe, i like no ke kulana a me ka nui o na makahiki me ko Kapena Belodina, he kanaha-kumamalima; ua hele mai la oia a haawi mai la i kona lima akau ia Belodina.

   “O Tome Balea, ma ko’u ola.” i pane ae ai o Belodina.  “Aole loa au i haupu e lilo ana au i pio nau.”

   “Aole oe he pio na’u, aka, na Kapena Semisa,” wahi a ka pane.  “He ka nakolu makahiki i hala ae nei, akahi no kaua a halawai hou e Belodina, aka ua lohe a hoomaopopo koke mai nei no nae au i kou leo i ka minute a’u i lohe ai.  Owai la kai manao i ko kaua mau la hele kula, e hiki mai ana he manawa no kaua e paio ai no na hae like ole elua maluna o ka moana?  Ua keikie ae nae kou kulana manua o’u, e Bene, a ke haawi aku nei au i ka hoailona o ke aloha no kou kulana.”  Emi hope aku la ua aliimoku nei a haawi mai la i ka hoailona aloha ia Kapena Beni o ka Natila me ka hiehie.

   “He mau ohua no kau?”

   “Ae – ekolu.”

   “Alaila, e hele aku au e hui pu me lakou.”

   “Ua hiki no.  Na’u i kauoha aku nei ia lakou e hoi ilalo.  E ukali mai ia’u a na’u oe e alakai aku.”

   Alakai aku la o Belodina a ukali aku la ua Lutanela nei mahope a iho aku la laua ilalo, a komo aku la iloko o ke keena, a e ku mai ana o Mr. Fegusona kana kaikamahine o Ruta a me Nede – Nede Nikona – e kali mai ana no ka hopena e kau mai ana maluna o lakou.

   “He mea hauoli no’u ka hoolauna ana aku i kekahi o ko’u mau hoaloha kahiko loa,” wahi a Kapena Belodina i pane aku ai imua o kana mau ohua.  “O Mr. Balea keia, kekahi o ko Kapena Semisa Lutanela.”  A hoolauna pakahi aku la oia ia lakou a pau.

   Kunou aku la o Lutanela Balea me ka hiehie, oiai he kanaka kino nani a he hehehelena ui no hoi kona, a hoike aku la ia i kona minamina no ke oki pu ia o ka lakou huakai, he mea hiki ole hoi iaia ke pale ae.

   Hoko o keia manawa ke nana pono mai la o Nede i ua Lutanela nei, a i iho la iloko ona: “He mea maopopo, aia iloko o ka puuwai o kela kanaka he haawina maikai, me he la e loaa ana no ia makou he wahi puu pale.” iloko wale no keia o Nede kahi i nalu ai.

   “He mau pio paha makou iloko o kekau?” wahi a Mr. Fergusona.  “A e lawe ia aku ana makoa a pau, a e puhi ia keia moku i ke ahi.  O ke ano maa mau paha ia a ko oukou kapena e hana ai.”

   “He mea hiki ole ia’u ke kamailio aku ia oukou no ia mau mea, he pono ia Kapena Semisa ponoi no oe e ninau ai; oiai aohe o’u mana ma ia mau mea,” wahi a ka Lutanela me ka leo oluolu.

   “Ae: ke hoomaopopo nei au eia oe malalo o ke kipi powa,” wahi a Fegusona me ka leo oolea.  “He kanaka au aole i komo a lawelawe pu iloko o keia kaua, a he mau pono kuleana ko’u e hiki ole ai i kekahi kipi ke hehihehi wale.  He mea hiki ole ke manaoia he pio au iloko o ke kaua.  Auhea o Kapena Semisa?  Ua ake nui au e ike iaia.  E oluolu anei oe e hoouna mai iaia i o’u nei e Lutanela Balea?”

   Ano waihi iho la na maka o ka Lutanela i ka lohe ana mai i keia mau olelo, a pane mai la:

   “E lawe aku ana au i kou mau makemake a hoike aku i ko’u aliimoku nui, aka, aole no e liuliu e ike ana no oe iaia, ina aole ma keia wahi, alaila, ma kekahi wahi okoa aku.”

   Huli ae la ua Lutanela nei a pane aku la ia Kapena Belodina me ka leo haahaa, no na mea e pili ana i ke ano o ka ukana o ka moku a me ka nui; a i ko laua puka ana aku mawaho o ka ipuka,huli hou mai la oia a wehe mai la i kona papale kikoi me ke kunou ana mai imua o na ohua ekolu, a hoi aku la iluna o ka oneki.

   “Aole kela he kanaka ino wahi a Nede i pane ae ai.”

   “O kou manao iho la ka ia e Nede? Aole ia o ko’u manao, ua like wale no keia poe kipi ia’u.  Heaha ia na haawina maikai o keia kanaka e hiki ai ke mahalo aku?” wahi a Fegusona me ke ano aaka.

   “O kona akahai a kulana keonimana kekahi kumu, e papa,” wahi a Ruta.

   “Kona lalau,” wahi a ke makuakane.  “He mea hiki wale no i ke diabolo ke hookeonimana iaia iho, a ke hooakahai hoi, ke makemake oia.  He hoaloha ka no Belodina.  Malia e loaa no he wahi kokua mai keia kipi mai, aka, ke olelo nei au ua like ana wale no lakou a pau.  Ua lawe pio ia kakou, ma kahi o ko kakou lele ana i Nu Ioka, e lawe hou ‘ia ana kakou i na aekai o kekai aina malihini, a hookuu ia aku iwaena o na mano wawae elua o ka aina.  Heaha iho la kou manao no keia e Nede?”

   “E malama ana no au i ko’u manao paa,” wahi a Nede.

   “E ukali ana oe ia Kapena Semisa a hiki i ka moe malie ana o ka Alabama iloko o ka opu o ka moana?”

   “Oia ko’u manaopaa.”

   “Alaila, ke ko ia manaopaa ou, alaila, e hele mai oe a loaa au, a na’u no e haawi aku ia oe he makana makemae,” wahi a Fergusona me ka huli ana ae a nana ia Ruta.

   “Aole au e makana aku ia oe i daimana; aka, e haawi no au i wahine ui nau, i oi aku kona makemae mamua o na daimana a me na rube a pau o ka honua nei.”

   Pii ae la ka ula i na papalina o Ruta i kona lohe ana aku i keia mau olelo, a hoolalau aku la kona mau maka ma kahi e.

   Me ka leo kalahea a me na maka hulili, ku ae la ua o Fegusona a lalau mai la i ko Nede lima, a pane mai la:

   “E ukali a e hanai aku iaia a hiki i kona piholo ana; e haawi aku i ka hoopai no keia hoohaahaa ia kakou a me ke kipi i kou aupuni.  Eiae kekahi mea ke hele mai nei,” a huli ae la ua Fegusona la e nana.

   Wehe koke ia mai la ka ipuka a komo mai la he kanaka opio nona ka aahu e hoike ana no ka aoao Hema oia Hoike koke mai la i kana mea i hele mai ai, he elele oia no ke kauoha aku ia lakou e pii aku iluna me ko lakou wau puolo pakahi.

   Aohe hoololohi ana iho o ka h@oko wale no ka mea pono a pii aku la lakou iluna o ka oneki. Eia na moku a ielua ke lana iike nei ma kahi hookahi, o ka Natila me kona wahi kino nani uuku ma ka aoao o ka niuhi hae i kiekie maluna ona.

   I ka hoea ana i ka waenakonu o ka po, ua pau mai la na ukana ano waiwai nui o luna a ka Natila i ka hao ia a ilu na o ka Alabama, a ua hoi aku la na mea a pau iluna o ka moku powa.  Hoihoi ia aku la na ohua ekolu iloko o kekahi keena mahope, a ma kekahi aoao he rumi kaawale no Ruta; a o Fegusona me Nede,iloko laua e ke keena nui e hiamoe ai.

   Aole i liuliu, komo mai la o Kapena Belodina iloko o ua keena nei a pane mai la ia lakou nei.

   “He makemake no nae paha ko oukou e ike i ke ahi?”

   “E pii aku ana au e nana i ke ahi wahi a Nede.

                                                       (Aole i pau.)

HE KAAO

NO

HAPAIPALA-

Hapaikamahina

 

KA HUA OHIA NANI

 

I LOAA MA KA

Piko Mauna o Farani

 

Ka Ui nana i Kakele ke

 

Aupuni o ka Lihilihi

o na Manu.

 

I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii.

 

Unuhi ia e Moss Ma’u

AILOKO o ia wa i oili mai ai kona lio me ka hiehie nui a lele kainepu mai la imua o ko ianei alo a pane mai la, heaha ka makemake o kou haku opio?

   Pane aku la ka kakou koa ua makemake wau e lele kaua i kai o ke kulanakauhale.

   Pane mai la kona lio, e pai ae oe ma kuu pepeiao akau alaila e hemo mai ko kapa kila alaila e komo oe a paa a kakua mai oe i ko pahikaua ma kou pu haka e like me manua i mea pale aku i na poino a pau ma ko kaua alahele.

   Ia wa ua hooko aku la keia i na kuhikuhi a pau a kona lio a i ka loaa ana o ko ianei kapa kila ua komo iho la keia a paa a ua wehe iho la no hoi keia i kahi pahu kaimana a lawe ae la i kahi pahi pelu a hahau iho la keia iluna o kahi pahu daimana a he anapu ana no ka uwila i nana iho ko ianei hana he pahikaua ka ianei e paa ana, a kakua ae la no hoi keia ma ko ianei puhaka a hoomaka aku la oia e kau maluna o kona lio lele a i ko ianei kuene pono ana iho maluna o ko ianei lio, ua kahea iho la keia ma ka inoa o kona lio e like hoi me ka mea maa mau ma na helu i hala.

   Ia wa hoomalo mai la keia i ke kaulawaha o ka lio a i ko ianei hoalu ana aku haa ana laua nei ma ka ipuka o ka halealii.

   Ia wa i ike mai ai na mea a pau iaia nei a ia wa no hoi i puka mai ai kana aikane a ku ma ko ianei aoao a pane mai la:

   Ina he mea oluolu i kuu haku alii e kipa mai maloko o ko makou halealii nei e ike i ko kaua mau makua, oiai, ua kali au @ me ka kaua wahine ia oe no ka manawa loihi, me kuu manao aole oe e k pa hou mai ana ma ko maua wahi nei, a ua laki au i ko kau a hui hou ana, a ua manaolana wau e imi aku ia oe, a koe wale no aole i maopopo ke alahele e loaa ai oe ia’u, oia wale no ke kum@ nui nana i au’a mai ko’u mau kapuai e noho a aole e huli aku mahope o kou mau kapuai e kuu haku opio.

   Ia wa i komo aku laua nei iloko o ka halealii a ia wa no hoi i hele mai ai ka laua wahine Rose Apala @ hui aloha iho la me ka kakou kamaeu pela pu hoi me ko laua makuakane ke kiaaina a me ka lehulehu a pau i hele mai e ike i ke kamaeu o ke kuahiwi.

   I a wa noho iho la lakou ne hoonanea a hiki i ke kaniana o ka hora ia o ke awakea a ua kani mai la no hoi ka hele paina, a ua kono mai la ke keiki alu Welina iaia nei e hele lakou ma ka papaaina e paina ai a ua naue aku la lakou a pau loa ma ka rumi paina e ho opiha ai i ka luu o ka inaina.

   I ka pau ana o ka lakou paina ana ua hoi aku la lakou a ma ka rumi hookipa a hoonanea iho la, a ia @@ no hoi i pane @ku ai ke keiki alii i kana aikane penei:

   Ina he moku kaawale kekahi o ke aupuni nei alaila e haawi mai i moku no’u e holo ai i ke aupuni o Perusia a ua ae mai kana aikane i ka pane ana mai:

   Ina he makemake kou i na mea a pau ua hiki loa ia’u ke hooko aku i kau mau mea a pau e makemake ai e kou haku opio, s i ka manawa hea la oe i makemake ai e holo i Perusia.

   Ia manawa pane aku la keia, i ka hora @ wau o keia ahiahi e haalele ai ia oukou.

   Ia wa kahea aku la ke keikialii Welina i kona alihikaua nui e hele mai imua o kona alo.

   I ka lohe ana o ka alihikaua nui i ke kauoha a ka moi opio ua hele mai la oia me kona mau pono kaua a pau a ku imua o Welina.

   Ia wa, ua pane aku la ke keiki alii Welina imua o kona Alihikaua, i nei mau huaolelo:

   Imua o kou hanohano e ku’u Alihikaua, ke ko’o hoi e paa ai ke aupuni a e hiki ole ai i na mana nui e a e ae a hookahuli hoi i ko kakou noho maikai ana, Nolaila, ke kauoha aku nei a’u ia oe, e hele oe a i ka Adminarala Violpepa, a e kauoha aku e hoomakaukau oia i na mea a pau o kona moku mamua o ke kani ana o ka hora @ o keia ahiahi.

   Oiai e lawe aku ana oia i ke alli opio no Perusia, a oia hoi ka’u mea i kauoha aku nei ia oe.  A o ke lohe kou i keia kauoha.  a e hooko aku i keia kauoha a no.

   A i ka lohe ana o ka Alihikaua i ka manao o ke alii opio, ua haawi mai la oia i kona aloha me kona kaha ana aku e hele no ka hooka ana i ke kauoha a kona haku.

   A i ka hala ana aku o ka Alihikau, a noho iho la na ‘lii me ke kali ana o ke kokoke ae o ka manawa e haalele mai ai ko lakou Haku, a holo aku no ke aupuni o Perusia.

   I ke kokoke ana ae i ka hora eha, ua kaalo ae la ke kaa alii mamua o kahi e iho aku ai na ‘lii, a i hokalia wale no i na alii i ke kau mai.

   I ke kani pono ana ae i ka hora eha, ua ike ia aku la na alii a me na poe hanohano o ka aina, i ka iho ana mai ma kahi hoi e ku ana ke kaa alii.

   Oiai na alii e iho mai ana, ua laina ae la na koa ma na aoao o ke alanui pii, me ka haawi ana aku i ko lakou mau hoomaikai e like hoi me ka mea i maa mau i na alii.

   Oia no hoi ka wa i pii aku ai ke koa opio me kana aikane, kana wahine, ka Moi Apala, ke Kiaaina a me na ukali o ke alo alii iluna o ke kaa, a no ka uwapo hoi ka pahu hopu.

   I ke kau pono ana aku o na mea a pau iluna o ke kaa alii, oia pu ka wa i haule iho ai o ka hae alii ilalo, me ka nai na kolokolo ana mai a ka leo o na pu kunaiahi.

   O kahi a na alii opio e holo aku nei oia kahi i haiamauia e na kanaka, he mau tausani, no ke ake hoi e ike aku i ko lakou haku opio.

   Oia ke kaa alii i hiki aku ai i ka uwapo, oia ka wa i meha iho ai na mea a pau, a lohe ia aku la hoi ka leo o na mea kani, e mele ia mai ana e na kaimahine he 50, a me na keiki kane he 50, ma ke mele ana mai i ka mele lahui o Farani, a i ka hooki ana iho o lakou i ka lakou mau mea kani.

   Ua ike ia aku la ke alii opio i ka lele ana mai luna iho o ke kaa alii, no kahi hoi i hoomakaukau ia nona e hai olelo aku ai i mua o kona mau makaai nana mamua hoi o kona wa e haalele iho ai i ke kalanakauhale nani hoi o Farani.

   Oia ke alii opio i ku pono iho ai iluna o ka awai, kahi hoi ana e hai aku ai i kona manao imua o ka lehulehu a oia no hoi ka wa i lohe ia aku ai ka leo o ko lakou haku i ka puana ana ae i keia mau huaolelo:

   Imua o oukou e o’u mau hoa makaainana, aloha oukou a nui loa: Eia au ke kaawale aku nei mai ia oukou aku , a haalele iho hoi i ko kakou home oiwi nei, no ka hele ana aku e imi i pomaikai no ko kakou aupuni a i mea nane e hapai ae i ke Aupuni Farani, a e lilo hoi i makua no na aupuni a pau o ke ao holookoa nei.

   Aohe au mea nui e ae e hai aku ai imua o oukou, hookahi, wale no mea nui, o ka noho aloha mawaena o oukou, a me ko oukou Moi aloha, a e hoolohe hoi i ka leo o ka’u aikane, ke hooki nei au maanei me ke aloh ia oukou.  A e pule no’u a me oukou pu kekahi.

                                                                                                                

                                                                                                                                           (Aole i pau)

 

Lutanela Roge

ke

Kiu o ke Kaikuono

O MOBILE.

 

Ke Kiu a Adimarala Faragata

i hoouna ai e Ana a e huli i

na Topido ma ka Paoaku o

ke Kaikuono o Mobile.

 

He Moolelo iloko o ke Kaua

Kuloko o ka Akau me

ka Hema.

 

KE KOMO ANA HOKO O EA@@ M@@@N@

 

   UA PII malie aku la o Roge iloko o kona maalea nui no @@@@@@@@@@@

kela mau huaolelo weiweli ana @@@@ ai ma ka paia pohaku oiai ola ma ke kaikuono, me he mea la, oia na huaolelo e hakukoni ana ma ke pana o kona puuwai i keia manawa, oia kana i puana ae ai iaia iho

   “O ka hooko kauoha, oia kau e ku’u puuwai e hooko ai me ka hohe ole.”

   I keia wa i poha hou mai ai ka leo o kekoa kiai mai luna iho o ka p@pu –

   “Ihea kahi i loaa ai kena mea hou ia oe e ka elemakule hoopunipuni, e pii mai ana na kea Amerika ma keia alahele?”

   He wahi mino aka ma na helehelena o Roge i ka lohe ana i keia mau olelo a ke koa kiai i kona kapa ia ana mai he elemakule maauauwa hua ai

   Aole oia i pane koke aku a hiki i ko ia nei ku ana malaio o ka papu, kuu ka hinai ilalo, huli i ke koi kiai a pane aku oa –

   “O@ Ua loaa kela lono ia’u ma ke alanui e like me na lohe maa mau.  Pehea hoi oukou no keia mau hua ai mamua o ka barena paakiki a oukou e ai mau nei i na wa a pau?”

   “Auhea ua mau hua ai nei?”

   “Eia no ia’u maloko nei o k’uu hinai-ie.”

   “Haawi mai hoi ha i kela hinai ie iluna nei?”

   “Owau pu no kekahi e pii aku iluna o ka papu,mamuli hao ia e oukou ku’u hinai.”

   “He oi oe a kahi elemakule paakiki,” wahi a ke koa kiai i pane mai ai a hookuu pu mai la i ke kuau o kana pu.  “Wele, e paa mai hoi ha ma ke kuau o ku’u pu nei.”

   Ua paa ae la o Roge i ka pu a ke koa kiai, o kana hinai a me ia pu, kau ana iluna o ka papu.

   Ua hoikeike aku la keia i na wahi uwala ana i lawe mai ai i ke koa kiai, a i ka wa i pau ai o kana kuai ana, ua hele makaikai aku la oia i kahi o na pukuniahi nunui e waiho ana iwaena o ka papu.

   E hoomanao ia e na poe heluhelu, aia iloko o keia papu o Kapena Maka Venona, ke kanaka i hoouna aku ia Roge e holo a make ma hooponopono o Mobile i piha me na @@@@@@, @@@@@@ i aloha pupule i kela kaikamahine olu waipahe nui wale Edita Taila; ke kanaka i pepehi i kana wahine ponoi a me Kapena Davikekona o na pualikoa kiu o ke kulanakauhale me ka oi o kana pahikaua.

   I ka wa a Roge e makaikai nei ma ka aoao o na pukuniahi, ua hoopuiwa koke ia kona manao i ke kanaka mua loa ana i hui aku ai. oia no o Kapena Maka Venona.

   O kana uwaki kiai ia i ua kakahiaka ia, a e noho ana oia ma ka aoao o kekahi pukuniahi nui a puhi i kona kika me ka malie.

   Aole i hoomaopopo o Kapena Venona ia ianei i ka wa i maalo ae ai, koe wale iho no o Roge i ua wahi hoakula la ona.  O na olelo kumu o ke kanaka kiu ke lawe ia ano oihana – o ka manao hoohuoi ia, oia ka poino a me ka make, - no keia na huao@@@ ma ka umauma o ke kiu a Faragata @ loko o kela mau minute.

   Ua maalo ae la o Roge mamua o