Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 3, 19 January 1889 — Page 2
| This text was transcribed by: | Arnold Hori |
| This work is dedicated to: | Hawaiian Collection; University of Hawaii Library |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA
Ka Hoikeike Nui ma Parisa.
E WEHE IA ANA I KA LA 5 o MEI
A HIKI I KA LA 31 O
OKATOBA 1889
Oiai, ua makemake ia keia Auponi @ komo pu aku iloko o ka hoikeike nui e malama ia ana ma ke kulan@kauhale o Parisa i ke a makahiki no @e k@ no aku nei a ke non@ ak@ ie@ A puni i ka lohulohu mai na o@ wam@ mai i ka lakou mau mea hoikeke o na mea pili akeakamai, na u ea ul@a hana lima a me na mea kahik@ i pil@ keia mau nu kupuni
O keia mau mea malalo iho, oia ko kahi o na mea i manao ia ua kupon@ no ka hoikeike penei.
Ko Na mea pili lau ku
Kope ahiwi
Raiki, Pale Kapa kahiko o
Ili Hawaii nei, moena,
Paka papal@, a me ke
@akai kahi mau mea
@a p@li e ae
Palaoa Kalo Lei Kukui, a pel@
@uaai, maloo a ma aku
l@niala Lei Pap@ me lei
Na laau Hawaii hua i kui@a.
Na mea i imi ia Na Palapala aina
Pulu Buke, me na
Ramie, Mamaki, nupepa
Wauke, Olona, a Ku hooleleaka
me kekahi mai Ku p@na
mau lilo e a@. Na mea hoike ke @
Na mea pili laa@ ka ina o pele
Hawaii, na me@ Na mea kaua ka
ulu a aa hiko, a pela aku.
O na pa e e makemake ana e hoike ike a me na noi ana, e hoike ae lakou ia Mr. Jno. A. Hassinger ma ke Kee na Kala@aina ma@a ae o ka la 25 o Ianuari, a o waiho, pu @a ae me na mea hoikeike ma ke Keena Aupuni ma Aliiolani Hale mamua ae o ka la 6 o Feberuari, 1889, a e loaa mai no na palapala hookaa no ka loaa pono aku o ia mai mea i ke aupuni.
O Col. Z. S. Spalding, oia ka Elele Kom@s na Hawaii i ka hoikoike nui o malama ia ana ma Parisa, a nana k@ malama ana i na mea h@keike mai Hawaii aku nei.
O na poe mea hoikeike, e moakaka a hoomaopopo pono ia ke ano o ka la kou mau hoikeike, a me ka waiwai i@ o ia mau mea no ke panihakahaka ana
O na lilo no ka hoouna a me ka hoihoi ana mai i ua mau mea hoikeike la@ na ke Aupuni no e uku ia mau lilo i pau.
O na poehoikeike, e hoike pu ma@ lakou ina he manao kuai kekahi i@u. mau mea hoikeike la (a ina pela, m@ ke kumukuai hea) a haawi wale no paha no ka manawa a hoihoi aku. Inaole e hai ia peia, e manao ia no ua mau mea hoikeike la no ke kuu an@. O ua mau mea hoikeike la e kuai @ aku no ia i ka wa e pau ai o ka H@ikeike Nui ana no ka pomaikai o @a poe hoikeike, a na mea hoikeike no ka manawa, e hoihoi hou ia mai no @ i ka poe no lakou ia mau waiwai m@ Honolulu nei.
JONA. AUSTIN.
K@ oko na Aina E@
2215 2t
Hoolaha Keena Kalaiaina
Ke hoolaha ia aku nei ma keia, o kela pa hoomaopopo ia ma ka inoa, ka Pa Hooku Holoholona o Sa@e. ma Makawao, Maui, a ma ka aoao makai hoi o ke alanui Aupuni. ua hookaawale ia ia wahi i keia manawa i wahi. hoopaa iaai na holoholona helehe@a no ia apana, a o Mr. Kauna kai hookohu ia aku Luna Pa Aupuni no a pa holoholena
L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina,
Keena Kalaiaina.
Sept. 18, 1888. 2215 3@
Ua hookohuia na Keonimana malal@ iho i mau Agena Haawi Laikini Mare:
T. C. W@ls, no Kau Hikina, Hawaii.
C. Meinecke, no Kau Kom. Hawaii
D. Kapele, no Puna, Hawaii.
E. W. B rnard, no Hilo, Hawaii.
Ua hookohuia na Keonimana malalo iho i mau Komisina Pa no ka Apana o Kau, Mokupuni o Hawaii:
W. D. Kaaemoku,
C. Menecke,
N. C. Haley.
Ua hookohuia na keonimana malalo iho i mau Luna Pa Aupuni:
Jas. W. Bush, Pa Aupuni o Anahola, Kawaihau. Kauai.
Kimo Kekuwelu, Pa Aupuni o Kukuihaele, Hamakua, Hawaii.
Ua hookohuia na Keonimana malalo iho i mau Agena Hooia Palapala Aelike Paahana:
Bernard Hughes. no ka Apana o Kau, Hawaii.
C. H. Willis, no ka Apana o Lihue, Kauai.
L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dec. 31, 1888
2214-3t
Ua hookohuia i keia la o J. Kakina. i Luna no ka Pa Aupuni ma Hanalei, Kauai.
L. A. THURSTON,
Kuhina Kalaiaina
Keena Kalaiaina, Jan 2 1889
2214-3t
Nupepa Kuokoa.
No ka Makahiki. . . . . . . . . . $2.00
No Eono Mahina. . . . . . . . . . 1.00
---KUIKE KA RULA.---
Poaono . . . . . . Ianuari 19, 1889.
KA HOIKE WAIHONA AUPUNI
O ka hoike hapaha a ke Kuhina Waiwai no na loaa a me na lilo Aapuni e pau ana i ka la 31 o Dekemaba, 1@83, e ike ia no ia ma ko kakou pepa o keia la. Ma ka nana ana i ka papahelu malalo iho, e ike ia no ka p@i manoahu@ ana o na loaa mai ka Baneko Hale Leta mai o $118,000, a olai he puu dala ia e hoolilo ole ia ma kekahi o na haawina i hookaawale ia, ua hoomau ia aku na hilinai ana o ka lehulehu no kahi e loaa ai na hoahu ma ka waiho ana i ko kakou Waihona Lahui.
O na loaa ma ka Waihona mai Okatoba 1, 1888, he $144.528 01; o na loaa no ia hapaha, he $661256.97, o na lilo, he $427.056.77, koena ma ka Waihona i Dekemaba 21, he $378,741.21. O keia na huahelu e hoohoihoi mai ana i ka lahui Hawaii, ina o ke alahele keia a kakou e hoomau ai ma ka hookuonoono ana iho i ko kakoa Waihona lahui, alaila, aole e loihi na la e hiki ai ke uku ia ko kakou aie lahai a noho kakou me ka mamae a me ka maalahi.
O keia papahelu malalo iho na loaa a me na lilo Aupuni no ka hapaha hope o ka makahiki i hala:
NA LOAA.
Keena ma ka Waihona,
Oct. 8 1888 . . . . . . . . . $144,538 01
Ma ka Baneko Hoahu
Dala Leta Aupuni . . . . 118,000 00
Uku Hoopai, Hoopai a
me na Koina . . . . . . . . . . 12,374 05
Kuni . . . . . . . . . . . . . . . . 12 00
Loaa Aupuni . . . . . . . . . . . . 778 47
Loaa Hale Leta . . . . . . . . . 10,737 34
Loaa Keena Kalaiaina . . . . 47,022 13
L@a. Hale Dute . . . . . . . . 133,330 12
L@aa Keena Aina . . . . . . . 1,869 50
L@aa Wai . . . . . . . . . . . . . . 3,756 50
Loaa Makeke . . . . . . . . . . . . 1,974 @5
Loaa Auhau Kuloko . . . . . 323,887 65
Loaa Halepaahao . . . . . . . 960 20
Loaa o na Kuni . . . . . . . . . . . 4,210 00
Palapala Ae Holo Pake . . . . 200 00
Uku o ke Kanikela ma
Kapalakiko. . . . . . . . . . . . . . 2,347 76
----------------
Huina o na Loaa . . . . . . $805,797 98
NA LILO
Na Ialo Moi . . . . . . . . . . $ 9,548 00
Na Iaio Kumau . . . . . . . . 875 00
Ahaolelo me Aha
Kukamalu . . . . . . . . . . . . 567 45
Keena Aha Hookolokolo . 24,844 85
Keena Na Aina E . . . . . . . 24,450 26
Keena Waiwai . . . . . . . . . . 85,263 29
Keena Loio Kuhina . . . . . . 34, 680 23
Keena Papa Hoonaauao . . . 28,858 85
Pauku 3 . . . . . . . . . . 11,471 50
Keena Kalaiaina . . . . . . . . 157,487 02
Pauku 3 . . . . . . . . . 49,010 35
---------------
Huina o na Lilo . . . . . . .$ 426,056 77
---------------
Kona ma ka Waihona,
Jan. 1889 . . . . . . . . . . . $ 378,74@ 71
KA MANA O AMERIKA.
O kekahi o na hana pili Aupuni kuwaho a Amerika i hooko ai iloko o keia mau la pokole i hala ae nei mawano p na nluaoa @a Samoa, oia no na kuee ana mawaena ona a me ke Aupuni o Hetai ma Inia Komohana, no ka hopu limanui ia ana o ka mokumahu Amrika Haytien Republic i piha me na ukana lako kaua a hoomalu ia e ke Aupuni. Ua hoouna ia aku na leta koi mai ke keena aku o Wasinetona i ke Aupuni Hetai, e hookuu koke i kela moku malalo o ka hae Amerika, a oia ka mea i hoole loa ia aku a hiki wale i ka wa a Amerika i manao ai e hoohaahaa ia ana kona kulana keikikane, ua hoouna ia aku he elua mokukua me na kauoha e lawe mai i kela mokumahu i hoomalu ia malalo o ka ikaika.
Ua hiki io aku na mokukaua Amerika i ke awa o Port-au-Prince i ka pule hope o Dekemaba, a ma na lono hope i loaa mai nei ia kakou, ua haawi pio aku la ke Aupuni o Hetai i ke koi a ke aupuni nui a me ka ikaika, a ua hookuu ia mai ua moku la a pili hou me kona mau ona me na koi poho o ka hoomalu ia ana a e puu ai o ka lae.
O ko kakou noho oluolu ana me Amerika ma na launa kah@ ana. @la mau no ia ma ke ala holomua o ka noho hoaloha pili makamaka ana e like me na la i hala ae Aole loa kak@ e like me Samoa ka lim@ i ia e kekahi mana e ae o Europa, ke hoo nau ia ko kakou oihana kelepa me ko Republika Nui mana ano a pau. O ko kakou noho maluhia, ko kakou holomua ma ka waiwai a me na hana mikiaia o ka aina, he manaolana no ko kakou. aia he kokua e loaa inai ana ia kakou i na manawa a pau mai ko kakou hoaloha oia kokuke--ka Republika Nui o Amerika Huipaia.
KA HOIKEIKE O PARISA.
Mawaena o ka poai o ko kakou mau poe kalopa, ua lilo na hoomakaukau ana i ko kakou mau waiwai o ka aina nei i ka hoouna aku i ka hoike ike nui e ma@am@ ia ana ma Parisa, i moa o@ohia nui ia me na kokua ana mai a ke Aupuni. Ua nookaawale ia ae nei ke keena Ohi Auhau ma Kop@a iwa Hale, i wahi e hoahu ia a hoo@ n@ pono no ka hoouna aku i ua hoikeike n@i la malalo o ka noho alakai ana a Mr. J. A. Hassinger, Kakauolelo Nui o ke Keena Kalaiaina.
O na komite i koho ia no ka oh@ mai i na dala makana mai ko kakou mau poe kalepa mai, no ka hoolawa ana i na lilo a me kekahi mau hemahema e ae e pili ana i ke keena Hoikeike Hawaii, ua holopono loa ka lakou lawelawe ma ka loaa ana o ka heluna $3.875 i ke ahiahi Poaha nei, me ka maalahi a me ka piha ohohia ia o keia hana. Eia na lala o ke komie: Na Hons. John A. Cummins, Alex. Young, me Mr. H F. Glade.
NA PAE MOKU O KA HEMA.
O na lono ano nui i loaa mai ia kakou i keia pule iho nei oia no ke kaua huliamahi kipikipi e hoomau ia ma ka oi o ka pahikaua a me ka ikaika o ka pu iloko o na ohana lehulehu o Samoa, a ua komo maoli aku mei na aumoku kaua Geremania iloko o ke kaua kue i ke ahi Mataafa, ka Moi a kekahi hapa o ka lahui i makemake ai e noho ma ke kulana hoomalu ia lahui
Me he mea la i ka nana aku, e lilo ana o Samoa i pauku iwi e aumeume ia ai e kekahi mana a mau mana paha o Europa, a i ole, e kailiku ia aku me ka lima ikaika mamuli o ka hiki ele ia lakou ke hoomalu ia lakou iho. Aohe nana ana aku i koe ia Enelani, koe wale iho no o Amerika ma ke ala o kona ake nui e nina ia ka pono a me ka waiwai a me ke ola o na kanaka Amerika e noho ana malaila. E ike ia no ma ke kue ana a ke Kapena o ka mokukaua Amerika Nipasika i kela kipoka ana a ka moku Geremania Olga, ako, aole nae i hlo kela mau oleio kue i mea waiwai mamuli o ka hoolohe ole ia ana mai e na mana Geremania. He mea kanalua ole ina o ke Kapena o ka mokukaua Adams kai hoonoho ia ma kela kulana, e ike ia no kekahi loli ano nui iloko o Samoa i kela la, a e lilo ai ia hana kaulana o kona wiwo ole i kumu alakai a i mea kamailio nui ia iloko o keia au malamalama e hele nei o ke kaili aina.
Ke kau nei ka weli o keia hana kaili aina i na pae mokupuni o ka Pakipika Hema i keia la, a ota ke kumu i kukala ia mai nei ka hoohui a me na hoopakele aina ana ma na mokupuni Kuke e ka mokukaua Beritania Haiaima e ku nei maloko o ke awa o Honolulu. Ua hiki pu ae i ua mokupuni la i ka wa i haalele aku ai o keia moku, ka Moi o Ri vutu a me ka Moiwahine o Riwatara, no ke noi ana mai i ke Kapena o Haiakima e komo pu ko laua mau mokupuni nia keta hoohui aina i loaa na hoopakele ia mai ma o Enelani la, a i like pu ole me na haawina e loaa nei ia Samoa i keia mau la. No ka hiki ole ke hooko ia ko laua makemake, ua kakau ia kekahi palapala noi loihi i ka Moiwahine Vitoria a me ka Aha Kuhina o Enelani, e ae ia mai ka laua mau noi, e hoohui aku i ko laua mau mokupuni malalo o ka malu o ka noho launa a pili makamaka the Enelani.
NA KOHO I NA HANA AUPUNI.
Eia i ka poe malalo iho ka lilo ana o na halekula a ka Papa Hoonaauao i manao ai e kukulu ma na wahi lehulehu, no ka mea, o ka lakou mau koho ka haahaa, a i apono ia mailoko mai o umikumamaono poe koho i waiho ae, a i wehe ia ma ka Poakolu iho nei:
Keanae--S. Kanahele . . . . . . . . . . $1,050 00
Honokaa--S. Kanahele . . . . . . . . 1,120 00
Punaluu, Kau, J. Wallaco . . . . . . 400 00
Kamaoa--J. Wallace . . . . . . . . . . 525 00
Pohakupuka--Andrews a me
Kaaumoana . . . . . . . . . . . . . . . 775 00
Hoopuloa--Keliinohopono. . . . . 976 00
Kona-waena--J. Todd . . . . . . . . . . 1,300 00
Napoopoo--J. W. Smith . . . . . . . . 908 00
Hanapepe--J. F. Ross. . . . . . . . . . . 1,200 00
Ua wehe ia na koho no ka pakui hou ana i ka hale paahao o Kawa i ka Poakolu nei ma ke Keena Kalaiana, a penei na koho i hiki ae:
E. B. Thomas . . . . . . . . . . . $5,025 00
Fred Harrison . . . . . . . . . . . 4,887 60
Peter High . . . . . . . . . . . . . . 4,593 00
Thos. Pedler . . . . . . . . . . . . 4,500 00
George Lucas . . . . . . . . . . . 4,450 00
J. F. Bowler . . . . . . . . . . . . 4,289 00
Walder & Redward . . . . . . 4,100 00
O ke koho haahaa loa oia kai ae ia e ke Aupuni.
Kaua ma Samoa.
Komo na Geremania
ILOKO O KE KAUA.
Ke Ku la na Aumoku me ka
Makaukau.
Aole i Akaka ke Kulana o
Samoa me na Mana
Nui o Waho.
Ma ke ku ana mai a ka n@kumahu Alameda i ka Poaono i hala mai na Panaiaau o ka Hema ua lawe mai oia he umikumamakolu la makamaka h@u o na lono pili kaua huliamahi o Samoa, a oia iho keia malalo nei:
Ma ka Poakahi. Dek. 17, ua hoike aku ke Kapena o ka mokukaua Geremania O. ga i na Kapena o na moku kaua Amerika me Beritania e ku ana i Apia, e holo oia @ Sal afita i kahi hoolulu kaua o Tamasese, a e hooponopono i na kumu e hoopau ia ai o ke kaua me na lawelawe ana i ka maluhia mawaena o Tamasese i@e Mataafa. O keia mau olelo maikai i ha@ ia aku i kela mau Kapena, na nolo aku ka mokukaua Geremania me kona ukali ole ia aku mamuli o kela mau olelo o ka hilinai e loaa oie ai na manao o ke kue aku i kana wani e nolo nei.
Ua holo aku ka O'ga a huipu me ka mokukaua Eber e ku ana iwaho o kahi hoolulu kaua, a na na waapa o keia mau mokukaua Geremania elua i halihali aku i na koa o Tamasese a kahi kokoke loa i ke kulana i oolulu kaua o Mataafa. Ma ke ahi hi no o ia la, ua hali hoi maila ka mokukaua O'ga no ke awa o Apia.
O ka huakai a keia moku O'ga a holo aku la no ka halihali mai i na koa o Tamasese i kahi kokoke ia Mataafa, he huakai hoopunipuni ia i na Kapena elua o na mokukaua Amerika me Beretania o kue mua ia kana hana ia kakahiaka.
Ma ka hora elua wanaao Poalua, ua hoolele ia aku he kanawalu kona Geremania mai luna aku o ka Olga no uka o ka aina. a he kanaha koa maluna o na waapa no ke kiai ana ma na kahakai. Ua lele aku keia poe koa he 80 ma Mulin@u a pii pololei aku la no kahi hoolulu o Mataafa, a ma ka hale mahiko ma Valiili, ua hui ino la na koa Geremania me kela 200 koa i hoolele ia mai ma keia aoao i ka la mamua ae, a me na poe paahana, ua loaa he ikaika piha i na koa Geremania no ka huipu aku me Mataafa a me kona mau koa.
No ka ike ana o Mataafa, he hana puikia nona ka hoouka kaua me na Geremania, oiai, aole ona kue ia lakou koe wale iho no kona mau enemi malalo o Tamasese, ua emi hope aku la oia no kekahi mau haneri anana, a oia ka wa a na koa Geremania i uhai aku ai mahope a ki aku la i ka lakou mau pu iloko o na koa o Mataafa, ku aku la kekahi keiki opio a kekahi alii. Ua pihoihoi loa ia kona makuakane i ka make ana o kana keiki, a ua kokoke loa oia e ki aku i kana pu, e ole ke akeakea ia e kona mau hoaloha a me na alakai o Mataafa. Oiai lakou ia mau sekona o ka pihoihoi nui, ua ki hou aku la no na kou Geremania no ka elua o ka manawa, ua ku aku la kekahi mau koa e ae a me ua alii la i hoonele ia i ke keiki ole, na keia mau mea i hoopii ae i ka inaina o ka huhu nui i na kanaka Samoa no keia kue haahaa a na koa Geremania, oia ko lakou wa i ki aku ai me ka haawi ole ia o na kauoha a make aku la eono kona Geremania, a he lehulehu o lakou i hoeha ia. O na koa o Tamasese a me kela poe hana mahiko, huli ae la lakou a pau aku la i ka holo no ko lakou mau ola iho. I ka ike ana o na koa Geremania i ka iho makawalu mai o na koa o Mataafa e hakaka pu, huli ae la lakou a holo aku la me ka mama nui no ko lakou ma u waapa e lana ana ma kapakahakai, O kekahi Lutanela ma ka inoa o Sieger, he alakai no kela poe koa Geremania, ua make oia me iwakalua poe koa ma keia hoouka kaua ana iho la.
Ua haalele iho ka mokukaua Amerika Nipasika ia Apia a holo aku la no Saluafata, kahi a na moku Geremania i holo mua aku ai no ke kipoka pahu aku i ke kulana hoolulu kaua o Mataafa. Ua launa aku ke Kapena Amerika me na Kapena Geremania, a kue aku i ka laua hana kipoka i ke kulana kaua o Mataafa, o kana kue ana, aole i hoolohe ia mai.
Ua ki ia aku na pukumahi mai luna aku o ka mokukaua Olga, me ka manaoia, aia ma kekahi puulu kanaka o Mataafa kahi i noho ai, eia ka iloko o kona laki nui, ua nee hou aku oia no kekahi kulana hou i kela po. O ka home noho kuaaina o Mataafa, ua puhi ia i ke ahi e na koa o ka mokukaua Adler.
I ke kakahiaka Poaha ua piha kui ke kulanakauhale o Apia i na koa o Mataafa no ke ku mai i mau lako ai no lakou, a oa hoike maopopo mai lakou. aole loa lakou e haawi pio malalo o ka noho hoomalu ana o Tamasese a me na kuhikuhi a kela Kanikela Geremania a @ hiki i ko lakou wa e pau ai i ka make ma ke kahua kaua.
He ia okaikai loa keia i ike ia ma Apia. Ua nui ka pioloke o na mea a pau. a @a hoike maopopo mai na Geremania. he ake nui ko lakou e hoop@ehu @ i@ i ka mana o Mataafa a e hopu pio aku iaia. Ua hoolele hou aku ka mokukaua Geremania O'ga he kanakolu a oi p@ka pukuniahi iloko o ka aina kahi a Mataafa a me kona mau koa e hoolulu ana, a o keia na minute o ka pihoihoi o na mea a pau. Ua makaukau na mokukaua Amerika Nipasika me Beritania R ia'ika e hoouka kaua ke hoike ia kekahi ho@poino i ke ola o ko laua ma@ lahui mai na mokukaua Geremania @ai. Ua hoolele ia aku kekahi mea ko me na pukuniahi wili no kahi o ke Kanikela Amerika, no ka hoopakele na wahine a me na kamahi ke uluaoa ko ku anakauhale. O ka la wel@weliho kahi ia ike ia ma Apia ina i iho ho mai o Mataafa e hoouka kaua i na Geremania.
Ua hui ae na Kanikela ekolu ma kekahi halawai, a o ke Kanikela Geremania nana i hai mai ka manao o ka hoopau ia o ke kaua, na o ka hoihoi ana mai o na koa o Mataafa i ka lakou mau nei kaua imua o na Geremania, a e hoopaa i io ia oia me ka lawe ole ia o kona ola maluna o na mokukaua Geremania. O keia kumuhana, ua hoole na Kanikela Amerika me Beritania, a ua lilo ia halawai i mea ole. Ma keia mau niokuahi aku e lohe hou mai ai kakou i kekahi lono ano nui, heaha la ka hopena o Samoa.
MAKE MAINOINO.
KA HOIKE O KA PEPEHI KANAKA O
HONOMU UA PEPEHIIA--NA KA
POE PAKE IHO NO O LAKOU
I HANA I KEIA.
Ua loaa mai he lono ma ka Lehua mai he pepehi Pake hou ma Hawaii. O ka hoike nai o ka hihia pepehi kanaka ma Honoma, he Pake, li ia mai nei e kekahi no o lakou, ma kahi e pili koke ana i ka hale wili i ka Poalua o ka pule i hala aku nei. No ka nui o na palapu i loaa iaia ua make aku la ia. Ke hooikaika nei na makai o ka loaa o ka mea i hana i keia hana mainonino
HOOLAHA HOU
Kuai Kudala Nui
----O NA ---
LAKO HALE
E kuai ia aku ana ma ke kudala akea, ma ka home noho o Hon. G. H. Dole, Kapaa, Kauai, i ka hora 10 kakahiaka o ka
Poakolu, Jan. 30,
1889, he mau Lako Hale o ke ano hou loa a me kekahi mau waiwai e ae.
1 piano, na koki, na noho pulu, mea kau kapa, 13 kukui kauhale waena me na kukui liilii e ae, kii, B. W. pahuume buke me koa, pakaukau koa buke, na lako pa me bola a pela aku, buke me nupepa. Na lako o ka rumi moe, bela paku, a pela aku, me i kapuahi kuke aole i lu'a iho.
E kuai pu ia aku ana, he
12 Lio Kaa,
ka noho me na ili, kaulawaha, &c.
C. H. WILLIS,
2216 Lana Kudala.
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO
WAIWAI.
Ua koha pono ia ka mea nona ka inoa malalo iho nei, i Lunahooponopono no ka waiwai o Alexander Campbell o Honolulu i make. Mokupuni o Oahu. Ma keia, ke hoike ia aku nei ka lohe i na kanaka a pau he mau koi ka lakou ma ka moraki a palapala e ae paha, e hoike koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho nei iloko o e no mahina mai keia la aku, a i ole, e hoole loa ia mahope aku o ia manawa. A o na poe he mau aie ko lakou i ka mea make, e awiwi lakou i ka hookaa koke mai ma ke Keena o Maunakea helu 27, Alanui Kalepa, Honolulu.
A. J. CAMPBELL,
Lunahooponopono Waiwai o A. Campbell i make.
Honolulu. Jan. 18, 1889. 2216-3t
HUI ALAHAO HAWAII.
(KAUPALENAIA.)
Mahope aku o ka Poakahi; Ianuari 14, o na uku holo o ke KAA ALAHAO, e uku ia no ia ma na Palapala Ae Holo wale no, ma ka pepa manoanoa o elima no ka 25 keneti.
E waihoia na Palapala Ae Holo iloko o kekahi pahu i hookaawale ia ma ke kaa e na ohua e kau ana.
He hoomama ana mai keia me ka loloiahili ole i na poe e kau ana no na koena, a pela i makemake ia ai ia mau palapala e kuai no ka manawa hookahi.
O G. Thiele, oia ke hele aku ana ma na Poalima me Poaono no ke kuai aku oia ka la 11 me 12 o keia mahina.
2215-tf
HOOLAHA O KA AHA KIEKIE.
A HA KIEKIE O KO HAWAII Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai Ma ka hana o ka waiwai o ELIZA MEEK, he keiki oo ole.
Ma ka waiho ia ana m@i o ka palapala noi a George S. Houghtailing. kahu o ke keiki o@ ole, e noi ana e kauoha ia oia e kuai e kekahi waiwai e waioho la ma Waikane. Koolaupoko, Oahu a e hoakaka ana i kekahi mau kumu ku i ke kanawai, e ae ia'a oia e kuai i ua waiwai poa la.
Ua kauohaia e hele mai na pilikoko a me ka poe a pau i pili i ke keiki, a me ka poe a puu i kuleana i ua waiwai ia imua o keia Aha ma ka POAKAHI la 4 o FEBERUARI 1889 ma ka hora 10 o ke kekahiaka ma ke keena hookolokolo ma Aliiolani Hale. Honolulu, ma ia wa a ma ia wahi e hoike mai ai ina he kumu kekahi e hoopuka ole ia ai ka olelo kauoha e kuai ia'i ua waiwai la.
Hanaia ma Honolulu, Jan 1, 1886.
Na ka Aha.
HENRY SMITH,
Kakauolelo
2216-3t
EIA na hookohu i hana ia e na Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kie kie penei:
MR. HENRY SMITH, i Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kiekie, ma kahi o William Foster i waiho mai. Ua kakau ia ka hookohu mai'ka la 1 o Ianuari mai.
MR. J. H. REIST, i Hope Kakauolelo, ma kahi o Henry Smith i hookiekie ia ae. Ua kakauia ia hookohu mai ka la 1 o Ianuari mai.
MR. ALFLED W. CARTER, i Hope Kakauolelo Elua, ma kahi o J. H. Reist i hookiekie ia ae. E hoomaka ka mana o ia hookohu mai ka la 1 o Feberuari aku.
MR. LI CHEUNG, i Mahele Olelo a Unuhi Olelo Pake no ka Aha Kiekie a me Aha Hookolokolo Hoomalu o Honolulu. E hoomaka ka mana o ia hoo kohu mai ka la 15 o Ianuari aku.
Aliiolani Hale, Ianuari 10, 1889.
2215-2t
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O Ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o J. K. SPAULDING, o Honolulu, Oahu, i make kauoha ole.
Ma ka waihoia ana mai o ka palapala noi a Kekapa Heaukea, makuahine o ka mea make, e hoike ana ua make kauoha ole o J. K. Spaulding ma ka la 2 o Ianuari, 1889, a e noi ana e hoopuka ia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia S. S. Hugho.
Ua kauohaia, o ka POAKOLU, ka la 30 o IANUARI, 1889, ma ka hora 10 kakahiaka oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la.
Kakauia ma Honolulu, Ianuari 10, 1889.
Na ka Aha:
HENRY SMITH,
Kakauolelo.
2215-35
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o LOUISA HAULEIOKULU o Honolulu, Oahu, i make.
Ma ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a Wm. O. Simith, Lunahooponopono o ka waiwai i oleloia, e noi ana e apono ia na ho lilo he $95,38 a e hoike ana i na mea i loaa mai iaia he $178,84 a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele ia na waiwai e waiho ana ma kona lima i ka poe i kuleana a e hookuu ia oia ma kona noho ana ma ia ano.
Ua kauoha ia, o ka POAKAHI, ka la 11 o FEBERUARI, 1889. i ka hora 10 kakahiaka, ma ke keena o ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia ka manawa a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai e hoike i ke kumu, ina ne kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai e hoike o ka mea i kuleana i ka waiwai i oleloia.
Kakauia ma Honolulu, Dek. 28, 1888.
Na ka Aha:
HENRY SMITH,
2214-3t Hope Kakauolelo.
HOOLAHA HOU
AHA KAAPUNI APANA EHA, O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai Ma ka Waiwai o ELIA MAALO k., no Lawai, Kauai, i make. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke Keena.
No ka mea, ma ka la 3 o Ianuari, M. H. 1889, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala, i olelo ia, oia no ke Kauoha Hope Loa o S. Elia Maalo k., i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana, e hooiaioaia kela Palapala Kauoh@, a e hoopuka ia hoi ka Palapala Luna Hooko no Kaakai k., na waihoia mai e Kala w.
Nolaila, ua kauohaia o ka POAONO, oia ka la 2 o FEBERUARI, M. H. 1889, ma ka hora 10 a.m., ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Koloa, oia ka la me ka hora e hooiaioia i ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke KUOKOA. he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.
A ua kauoha hou ia, e hoopukaia na Palapala Kena no na hoike no ia Palapala Kauoha a me na hooilina o ka mea make, ma Hawaii nei e hele mai a e kue i kela Palapala Kauoha i ka wa i oleloia.
Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, Ianuari 3, 1889.
JACOB HARDY,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
2215-3t
OLELO HOOLAHA
O na Pepa Komite a pau o ka Ekalesia o Kaumakapili i hoopuka ia ma ko'u inoa, a me na pepa e ae i kakauinoa, ole ia e a'u, ke kauohaia aku nei na mea a pau e paa ana ia mau pepa, e hoihoi mai ia'u ma Kaumakapili i ka hora 10 a hiki i ka hora 12 o ka Poaono o kela a me keia pule.
A mai ka la mua aku o Ianuari o ka M. H. 1889, e hoopau loa ia ke kuleana o na mea a pau loa e paa nei ia mau pepa komite e ohi i na dala mawaena o ka lehulehu.
J. WAIAMAU,
Kahu Ekalesia,
Kaumakapili, Dekemaba 31, 1887.
2215-@t
HOOLALA HOU.
HOOLAHA HOOKO MORAKI
ME KE KUAI
Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Kaaiwaiwai o Kohala Akau Hawaii, o ka aoao mua, ia Z. Kalai no ia wahi hookahi o ka aoao elua. (a i hooliloia e Z. Kalai i olelo a C. F. Hart of Kohala i aleloia ma ka C. F. Hart o Kohala i oleloia, ma ka la 29 o Aperila. 1886, i kakau kope @ ma ka buke 102, aoao 72 me 73, a ma muli o ka uhai ia ana o na kamu @ ke o kela moraki, oia hoi ka uku @ ke kumupaa me ka ukupanee, nolaila ke hoolaha ia aku nei e ka mea n@a ka aoao elua o ua moraki nei. e hook@ ana oia ia mana kuai, a i ka pau ana o na pule ekolu mai keia la aku e kuai kudala ia ana ka aina i hoopaa ia ma ua moraki nei, e like me na hoakaka ana malalo iho ma ka Poaono la @ o Feberuari 1889, mamua pono iho o ka halekuai Hawaiian Mercant le ma Paehuehu, Kohala Akau, 1 oleloia. ma ka hora 12 o ia la.
No na mea i koe e ninau ia H. L. Holstein, Loio ma ke Kanawai.
C. F. HART,
Mea Moraki.
Kohala Akau, Ianuari 9, 1889
O ka apana aina e kuai kudala ia ana o kela mau eka he 23, e waiho ana ma Waiapuka, Kohala Akau, a i k@a ia Kaaiwaiwai ma ka palapala i hana ia i Maraki 8, 1882, i kakau kope ia ma ka buke 72, aoao 430 me 431, oia ke kahi mahele o ka palapala sila nui i@oa ma ka inoa o Kaea k.
2215
Hookapu Aina
Na Moku Manu.
Mawaho ae o Mokapu, Koolaupoko, @
Ke papa ia aku nei na mea a pau, aole @ komo aku ina Moku Manu, Mokalua, oia na moku i oleloia maluna ae. a o ka poe e m@la ma ole ana i na kauoha a keia hoolaha, o h@o pu'a ma ke Kanawai.
J. A. CUMMINS,
(Keoni Kamak@
2212-3m
KA HUI
Alahao Hawaii,
(KAUPALENMA).
MA ALANUI MOI
NO KA
Auhau 5 Kineta
---------- ---------
No ka holo hookahi ana n@ na wahi a
pau i hoomaka i ka
Poalua, Jan. 1.
NA LA NOA.
Haalele ia Haalele i ka Hale
Pawaa Keaka Pake.
6.00 A.M. 6.30 A.M.
6 30 " 7.00 "
7.00 " 7.30 "
7.30 " 8.00 "
8.30 " 9.00 "
9.30 " 10.00 "
10.30 " 11.00 "
11.30 " 12.00 M
12.00 M 12.30 P.M.
12.30 P.M. 1.00 "
1.00 " 1.30 "
1.30 " 2.00 "
2.30 " 3.00 "
3 30 " 4.00 "
4.00 " 4.30 "
4.30 " 5.00 "
5.00 " 5.30 "
5.30 " 6.00 "
6.30 " 7.00 "
7.30 " 8.00 "
8.30 " 9.00 "
9.30 " 10.00 "
NA LA SABATI.
Haalele ia Haalele i ka Hale
Pawaa Keaka Pake.
8.30 " 9.00 A.M
* 9.20 " 9.50 "
9.30 " 10.00 "
*10.20 " 11.00 "
10.30 " 12.10 P.M.
11.30 " 12.20 "
1.30 P M. 2.00 "
2.30 " 3.00 "
3 30 " 6.00 "
* 6.50 " 7.30 "
7.00 " 9.00 "
8.00 " 9.10 "
Na Hora Holo i hoailona ia me keia * e haalele ana ke Kaa i ke kihi o alanui Beritania me Punahou.
I mea e makaala ai na mea a pau, ke kauoha ia nei. na ohua e hele ae e hui a haalele i na huina o na Pauku o ke alanui.
E malama loa na ohua mai hoao e komo mai a lele aku paha mai na kaa aku oiai e holo ana; e nana pono no hoi i ka haawi ia mai o na palapala e ke kahu kaa i ka wa e uku ia aku ai o ke dala; e paa ia palapala no ka manawa oia holo ana; a e haehae i ka wae haalele ai i na kaa 2214 11