Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 3, 19 January 1889 — Kaua ma Samoa. Komo na Geremania ILOKO O KE KAUA. Ke Ku la na Aumoku me ka Makaukau. Aole i Akaka ke Kulana o Samoa me na Mana Nui o Waho. [ARTICLE]

Kaua ma Samoa.

Komo na Geremania ILOKO O KE KAUA.

Ke Ku la na Aumoku me ka Makaukau.

Aole i Akaka ke Kulana o Samoa me na Mana Nui o Waho.

Ma ke k ; a;u mai a ka r:«Au:iu:.u A'a-iie.i-i ; ka Pi-a«ino i hah ti«ai r»u Panaiaau o ka Her.ii i:a iawe n=ai < ; i he umikumamakolu !a makamaK.» h- u 0 na lono pih kaua i o Samoa, a oia i! o keia m;iiaio nei: Mi ka Puak«!ii. L)A. 17, i:a hui'.e a!<u ke Ka,;-ena o k.i ui.»kukaui Gerc:i»ania O. ga 1 ;K. s ;<e:»a oni ai- ku kaua .\mcr.Ki 11.e Berit-nu e ku ana 1 Ap;.i, e h >!o < u • Sal at"«tu i kahi hooiulu kiua u Ta:iiaSLSr, a e hoOpO-nop-jr»o 1 na ku'iiu e hov»pau ia ai o ke kaua me na !a*Uuwe -ma 1 ka maluhia mawaena o Taaiast»e 1 e O keia n.au ulelo maikai i h.:i ia a-u 1 keia mau Kapen.i, ra roio ak.; ka :.iokukaua Gereit»ania =ue kona ukali ole ia aku mamuli >) ic!a mau 0.e.0 o k.i hiiuiii e 1 >aa oie ai n.t o ke Kue aku 1 kana wani e nc! j nei. Ua h >lo aku ka o'g i a huipu me ka mokukaua Eber e ku ana iwaho o kahi

ho.iU lu kaua, a nu na o keia mau mokukaua Gert nint'ia elua i halih.ili aku i na koa o Tamascse a kuh: kokoke 'oa ike kiilan\ I oolulu kaua o Matu; t"i. Ma ke p.hi. hi n<» oia la, ua h'.'.li hui nnila ki nr;kukaua Oga no ke awa o Apia. O ka huakai a keia iiiuku o'ga 1 hele aku h no ka haiihali mai i na koa o TamasL.se i kahi kokoke ia Mau;ita, te huakai houpunipum ia i n.; K.ip.na tlua o tia mokukaua Au;erika aie B.rttania o kue mua ia kana h.:n:i ia kakahiaka. Ma ka hora eiua wanauo Pt»ahia, u? ho.')lcle ia aku he kanūwalu koa Geremania mni luna ."*»/■ <• 01ga no uka o ka ama. a he kanaha koa maluna o na waapa no ke kiai ana ma na kahakai. Ua iele aku keia poe koa he So ma Mulin iu a pii pulwlei aku la no kahi howlulu o Mata».fa, n ma ka hale niihiko uu Yaiiili, ua hui īho la na koa Gcre mania me kela 200 koa i hoolele ia mai u;a ke-i.4 i ka la mamua ae, a me na p;e p.iāiiana, ua loaa he ikuika piha i īu koa Gtren>ania no ka liu pu aku me M.-.Uiafa a me kona mau koa.

Nu ka ike ana <> MuUak. hc hr»na piiikia nona ka hoouka kaua me na Gcre»tiunia, oiai, aule ona kue īa lakou koe wale iho no kona niau enemi nialalo o Taniasese, ua euii hope aku la oia no kekahi muu haneri anana, a oia ka waa na koa Gerenunia i uhai aku ai mahupe a ki aku 1 a i ka lakiui mau pu iloko o na koa o Mataafa, ku aku ia kekahi keiki opio a kekahi aln. Ua pihoihoi loa i.» kor.n makua!<ane i ka nic«ke ana o kana keiki, a ua kokoke loa oia e ki aku i kana pu, e ole ke akt;-'ktu ia e kona niau hoak ha a me na alakai o Mataofa. Oiai ii<kou ia mau sckona o ka pihoihoi nu i, ua ki hou aku la no na kou Geremj«i.ia no ki elua o ka nianawa, ua ku aku la kekahi mau koa e ae a me ua alii la i hoonele ia i ke keiki ole, na keia mau mea i hoopii ae 1 ka inaina o ka huhu nui i na kanaka Samoa no keia Vue haahaa a na koa Geremania, oia ko lakou wa i ki aku ai me ka haawi ole ia 0 na kauoha a niake aku la eono koa Geremania t a he lehu'ehu o lakou i heeha ia. O na koa Tamasese a me kela j>oe hana mahiko, huli ae la lakou a pau aku la i ka holo no ko lakou mau ola iho. I ka ike ana o na koa Geremania i ka iho makawalu mai o na leoa o Mataafa e hakaka |>u. huli ae la lakou a holo aku la me ka mama nui no ko lakuu raa u waapa e lana ar a ma kapakahakai. O kekahi Lutanela ma ka ine-a o Sicger, he alakai no kela poe koa Geremama, ua make oia m.e iwakalua poe koa ma keia hoouka kaua ana iho la. Ua haalele iho ka mokukaua Atnerika N f ipxsika ia Apia a holo aku ia no SiiuaUta, kahi a na moku Geremania 1 holo mua aku ai no ke kipoiea pahu aku 1 ke kulana hoolulu kaua o Mataa fa. Ua launa aku ke Kapena Aeuenka me na Kapena Gerecnania, a kue aku i ka iaua hana kipoka i ke kulana kaua o Mataafa T o kana kue in?, aole i hooiohe ia mai t*a ki ta aku na pukumahi mai luna aku o ka mokukaua Dlga, me ka manaoi*, aia ina kekahi puulu kanaka o Mata&fa kahi i noho ai, eia ka Uoko o kooa laki nui f ua nee hou aku oia no kekahi kulana hou i kela po. O ka home noho kuaaina o Mataafa, ua puhi ia i ke ahi e na koa o ka mokukaua Adler. I ke kakahiaka Poaha ua piha koi ke kuknakauhale o Apii i ea koa o

r*«> <e ki ; nui i mau iaKo a: | no aa- boue maou~<po ' a j kuu. ao!e ioa Ukou e haain p: > «»alaio 0 ka noho h> Tts!'i aoa o * me rsa kuhikuhi a kela Kanskeu* GereT»an i 2 hi<i i ko Ukou *a e pau al ! <a nuke • a k-.« kahui kaua. He »a tka:kai !oa keia i i<e ta ma Apu. l'a n-i ka pioioke ona rnea a a u maopopo roai na C»ere-. mania. he ake nui ko Ukou e h.K ;-uehu : iu i «a mma o Mat\ - fj a e hoi)U 11 > 4ku i-iia. l*a hoo'c!e hou jku ka mekusai:.i G-r■ nh O he kanak -h a 01 i'. ka iloko o ka aini kahi a Ma:aaf'i a mdii koa e ho::lulu ar.j, a o keia na mnuie o ka j;»ho?hoi ona mei a pau. Ua makaukau |m mokukaua Aaienka Nipa c ika rae jßrriia:-.:a R ia'ika e hoou'<a kaua ke

nu;kc ia kekahi ho romo i ke o'a o ko i.ii.a nu.i lahui mai «i mokukaua Gerem.tn:a .-'ii. l'a h'X>!e!e ia aku kekahi mi..: >o n.e na pukuniahi wiii no kahi OVc K.»n!'%o , a Amerika, no ka hx>pake'e n.i w-h : ne ame na kamal.i ke iikaea ku.anaksuhaie. Oka la «*e--1 w t ?i ho ia i ike ia ma Apia ina i iho ho rna: o Mat.i;«ta e ho-.iuka kaua i na litre:u.insj. L'a hu; .ie na Kanikela ekolu ma kc<ahi halaw.ii, a o ke Kan klll G*-re-mania nana i hai mai ka manao o ka honpiu ia o ke kaua, u-a o ka hoihoi an.i ma' o na k"a o M.>t;«.<ta i ka lakou mau n ei knua imua o na Geremania, a e hoopaa j io ia e-ia me ka lawe ole ia o kona ota ma'.i na o na mokukaua GwTemania. O ktia kumuhana, ua hoi'le na Kanikela Auier k.i me Beritania, ai a !i!o ia haiaw.ii i mea r!e. Ma keia mau n.oki.ahi aV u e lohe hou n ai ai kakou i kekahi lono ano nui, heaha !a ka hopena o Sam.^a.