Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 4, 26 January 1889 — Page 2
| This text was transcribed by: | Nichole Pao |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA
Hoolaha Keena Kalaiaina
Ke hoolaha ia ahu ne@ ma keia o kela pa i hoomaop@ p@@a ma ka @@@@. Ka Pa Hooku@ Holoholona o @@@@. @a Makawao, Maui a ma ka aoao @@@@@ @@@ ke alan@ Auponi @@ hookaawalona ia wahi I kela mana@@@ wahi hoopaa ia ai na k@@@@@@ na heiehena no@@ apapa, a o Mr. Kaena @@@ h@kohe @@ akui Luna I’a Aupuni no a @@ holoholona.
L.A. THURSTON,
Kahuna Kalaiaina
Keena Kalaaina
Sept 18, 1888.
Nupepa Kukokoa
NO KA MAKAHIKI
NO EONO MAHINA
KUIKE KA RULA
Paono, January 26, 18@9
KA HALE LAPAAU HALA O KA PAPA OLA
Aohe a makou mea mahalo nui e ae ma kekahi o na lawelawe a ka papa ola, e like me ka piha ohohia nui ia o ka Hale @apaau O ka Papa Ola e k@ nei ma Kapamoo. Aia @oko o kela i me keia la, e piha ana kela @eena I na @@ main a Kapaau ana ma@ ke Kauka Aupini Mr. Kimball a me kona kokua Ioeia Paakaula, me ka mahe a me ke oluolu, a na lohe makou I kekahi mai leo o ka mahalo e pili ana I keia hale haawi laau a lapaau.
Ke hoomanao ne makou I ka Manawa e ku an aka hale haawi lana @@ Kikihale I ka wa e noho lawelawe ia ana e Kauka Pika, ua lehulehu na poe I hiki aku ilaila, a he mau leo o ka mahalo na mea e pahola ana iloko o na ohana lehulehu, a mahope mai o ia Manawa, aole I ano ake nui loa aku kekahi poe o kakou I ka haawi ana I ko la kou mau main a na kauka e lapaau, ke ole e hana mua ia na make a na aumakua a me na anaana ia mai e kahi poe, e olelo ana, ua make oe ia mea a he maunu liho kekahi make ou ia mea, &c.
O keia no kekahi hapa o ko kakou hupo nui, o ko kakou puni wale ana no I na olelo a me na kuhikuhi lauwili a me ka hoopunipuni a kahuna Hawaii. A ua lawelawe ia kekahi poe mai a hiki I ka wa e oo ai a kumu lo aka mai iloko o ke kino o ke kanaka, alaila, hele aku la e imi pupuahulu I na kauka haole, a ina e ola ole, e kaa ana ia mau hoahewa ia lakou I ka ike ole.
Aole paha oia wale kekahi kumu I hele ole ai na kanaka Hawaii I keia hale ae nei, ke ole ia kauka e ku make kulana o ka oluolu I kona poe mai e like me kea no mau o na kanaka e olelo ai, he kauka huhu kela, a meaaku a pela aku.
O keia kauka hou, oia o Dr, Kimball, aia ma kahi o ka elua a ekolu haneri poe mai e hele mau ne I na pule a pau, he mau hooia ana mai ia, ua ohohia na kanaka I kana mau lawelawe lapaau o ke akahele a me ka oluolu, a he mau kumu maikai ia e kono ia aku ai o na poe ohana pilikia a pau, e hele ae I kahi o ke ola me ka uku ole, a e kiola loa I na aumakua a me na kahuna
Hoopunipuni palaueka. O ko kakou ola ia ma ka lima o ka poe ia ao a hoomaamaa I na lapaau ana I na mai me ke kino o ke kanaka, aole iloko o ka la hookah, aka, iloko o na makahiki lehulehu maloko o na hale ao kauka Akamai a me ka naauao o kekahi mau aupuni malamalama o ka honua nei.
HE MAU OLELO HOOHOLO ANO NUI
I keia pule iho ne I noho ai ka Aha Kiekie ma ka Banako, a he ekolu bihia I loaa main a olelo hooholo ano nui o ke kau a me ke kaulike o ka Mana Hookolokolo. Na ka Lunaka nawai Preston I hai mai ka manao o ka Aha piha I ka hihia o Bradley me Chilton o ka hale rama Keystone Saloon kue I ke Kuhina Kalaiaina no ka laikini – ua hole ia.
Na ka Lunakanawai Makale I haimai ka manao o ka Aha piha I ka hihia a Wing Wo Chan & Co. kue I ke Aupuni Hawaii, ma kekahi kanawai a ka Ahaolelo I @ala e pili ana I ke Kanawai e hooi ae ai I ke pale ia ana aku o ke kuai malu ia ana o na Waiona - ua hoopau ia.
Na ka Lunakanawai Kiekie Judd i hai mai ka manao o ka Aha piha i ka hihia a ka Moi kue ia Lau Kin. He hoohalahala keia mai ka Aha Hoomalu kahi ona I hoopai ia ai no ka uhaki i ke Kanawai malama buke helu waiwai ma ka olelo Hawaii, Enelani, a o kekahi olelo Europe e ae paha, - ua kui I ke Kukuanawai, a nolaila, ua hookuu i aka mea I hoopii ia. O keia malalo iho ke poo o ua Kanawai buke hela ia a ka Ahaolelo a 1888 I hooholo ai.
“No ka mea, mamuli o ka malama ole ia ana o na buke helu e na poe kalepa a me kakahi poe e ae ma ka olelo Beritania, Hwaii, a I ole ia, ma kekahi olelo Europa. Ua nui na hana kolohe I hana ia; a no ka mea, I mea e @@le aku ai I na hana hou ia ana aku o na hana kolohe o ia ano ma keia hope aku, ua kupono e malama ia na buke helu o na mea a pau I loaa ia lakou na laikini kuai kokaa a me kuai liilii ma ka olelo Beritania, Hawaii, a o kekahi olelo Europa e ae.”
HE HUI POI A NA KANAKA HAWAII
Aole i loihi loa ae ne na makahiki i hala, i ka wa e nohoalii ana kekahi mau hana ano nui o ka aina ma ka ima o na kanaka Hawaii, a hiki mai iloko o keia mau la, ua nalowale loa aku ia mau haawina ma ke alahele hana o ka lahui Hawaii. Aole no ko kakou ake hana ole ke kumu nele o ka aina i ka hana, aka, no ko kakou palaka a me ko kakou hoomanao ole i ka waiwai o ka oiahana mahiai, a i keia ia I ike ai kakou, o na hana lima i maa i ke kanaka Hawaii ma ka hooulu ana I na mahi kalo a me ke kuai poi ua lilo aku ia mai ko kakou mau lima a I ka lima o na Pake, i hoohuli a lakou ma na ahahui, i lawelawe like a nana like ma keia hana i maa ole ia lakou o ke kanu ai a me ke kui poi I ko lakou wa I haalele aku ai i ko lakou aina ponoi. O keia hoopalaleha ana o ka kou, oia ko kakou pilikia iloko o ke@a mai hora o ka nele hana, mai ko kakou opa pu ia mai e na malihini me na kumupaa mahuahua o ka manao hana a me ka manao lokahi.
He mea na makou e hauoli ai ka pahola ana aku I na hoomaikai me ka nakoa peni, eia iloko o keia kulanakauhaie I keia la. Ke hoa’a ia ne ke@ahi ahahui mahiai a ku@i poi e kekahi mau Hawaii. Me ka waiho pu ana ake ia kakou na kanaka Hawaii ponoi o ka aina, e hui like, e lokahi like like, a e hana like ma ka hapai ana I ka hana I maa ia kakou main a kupuna mai, o ka oihana mahiai a me ke kuai poi, e hoi hoi hou mai ia kakou malalo o ko kakou kukulu ana I ke kahua o ka hana maluna O ke kumupaa, a e lawe kela o me keia kanaka Hawaii I hookah mahele, a e hanai ia oia a me kona ohana o kona hale e ka hui mahiai a ke kanaka Hawaii i kukulu ai, ke lana nei ko makoa manao, aohe hookele naauao e ae a kakou e lawelawe ai no ka hoo maka ana e wehe I ke kahua o ka hana me ka pane ana aku imua e holo i ka loa a me ka laula, ke ole na pomaikai a me ka holomua e ukali mai ia kakou ma kea la lokahi o ka hana e hiki ai ke kanalua ole ia, he pupuu ikika Ia e kuiai aku ai I na Pake ma ka lawelawe ana I keia Oihana maa mau o ka aina, mai kona ku mua loa ana I kinohi a ike ia kakou o ka lahui Hawaii.
O ka makou kono wale no I na hoaloha, na makamaka, a me ka lahui Hawaii, ano ka Manawa no kakou e ku ai a mahi. Me ka lawelawe kino ana I ka hana me ka maemae, ke lana nei ko makou manao me ke kanalua ole, o na keehina mua I hoala ia ai keia hana, e palahalaha aku ia me ka laula iloko o ka holomua, ma na ipuka hale a pau I noho ia e ke kanaka Hawaii hanau oiaio o ka aina, a e hoomanao kakou I ka olelo kahiko–- “Ai aka ikaika hana o ka lanakila iloko o na puuwai lehulehu o ka lokahi.”
KE KULA KAIKAMAHINE O MAUI HIKINA.
Ma ka hoike ana mai neo o ke Kula Kaimahine o Maui Hikina i ka wa hoike Karisimaka, ua ike i aka holo mua o keia kula ma na haawina I ao ia a me ka ho I omaemae ia lakou iho, a ua malalma ia he anaina himeni a me hoikeike tabolo maloko o ko lakou @umi kupaoa o kanahele. Ua kahiko ia na kaikamahine me na lole keokeo o kea no like, a he mau nanaina o ka alumaiehie ka lakou I hoike mai I ke ano o ko lakou ao ia ana me ka piha makaala o na kumu, a he mau mea hoi ia e kono aku ai i ka lehulehu, aia no maloko nei o ko kakou mau kaiaulu I ke kula kaikamahine o Maui Hikina, he wahi e ao ia ai na opio pulapula o keia hanauna hou aku o Hawaii.- me ka pulama ia a me na ao kupono ana, @na na haawina a me ka noho maemae e alakai ia ai lakou I mau makuahine e hoolaupai ai I ka aina. O keia malalo iho ka papa kuhikuhi o na hana:
Mele
Himeni
Tabolo………………………………………………………………………………………………………..Mauda mala
Haawina Karisimaka
Tabolo……………………………………………………………………………………………………….. Lile me Rose
Haawina – Na Kahuhipa
Haiolelo………………………………………………………………………………………………………. La ua
Himeni
Tabolo………………………………………………………………………………………………… Kaikamahine Ako Pua
Himeni
Tabolo……………………………………………………………………………………………..Na wahine a umiumi Bolu
Paikau burumi
Himeni Karisimaka
KA BANA PUHI OHE.
He mau lono I pahola ae I keia mau la, e olelo ana ke makemake ia ne ko kakou banz puhi ohe e booana aku I ka hoikeike nui e malama ia ana ma Parisa, mai na kokua ana mai o na poe kalepa a me ke aupuni no na lilo o ko lakou kaahele ana I na ainapuniole elua. A me na moana laula o ka pak@pika me ka Atelanika.
He mea kanalua ole ka loaa ana ia kakou ka hua o ia huakau, he kaulana a me ka hauoli. Aoie kakou I poin@ i ka i holo ai lakou i kapalakiko a lawe i ka hanohano o ka la ma ke alakai ana i na hoa o ka la ma ke alakai ana i na hoa o ka Hui Malu. Pela no lakou e lawe hou ai I ka hanohano o ke kono ana aku i na makaikai ma kela kulanakauhale aliiwahine a piha nupaikini o Europa. E hoakea ia aku no ka inoa o Hawaii ne aole wale ma ka maluhia o kona noho aupuni ana, aka, ma ke au o kona holomua a me ka malamalama, a he hoolaha ia e nui na ake a me na hoomaikai e pahola ia mai I ko kakou bana puhi ohe ma ka inoa o ke Aupuni Hawaii.
Wahi a kekahi Haku Pelekane i olelo ai I kela makahiki aku nei I hala, o ko kakou bana a hoouna ia I kekahi o na kulanakauhale nui o Europa, ola ka hoolaha akea nana e hoomaieike iko Hawaii kulana holomua i kea o holookoa.
KE AU MALUHIA O EUROPA
Ua lehulehu o na kanaka pila Akamai a kilo aupuni o Europa i like loa ko lakou manao, aole i kukonukonu na hookele lahui ana I keia makahiki o 1889 a hiki I ka maalo ana mai o kona ukali 1890, aiai’a oia na la e ike ia ai ka uwehe ana o nan oho launa pili makamaka ana. ina o keia na hiohiona e koike mua e mei nei, aole no he mau hoololo i ike ia iloko o keia mau la I hala ae nei ma ke ala ka hoemi a na lilo kuloko o ka noho hoomakaukau. Ua hooholo iho nei o Farani he mau miliona da’a no kona lilo kaua’I keia makahiki e hele nei no ra puali koa aina a me aumoku moana, a ua koho ia o Boulana ma kekahi kulana e pii ai kona kaulana iloko o ka aina, a he ake nui kona e kau ma ka noho Presidena no ka Repubalika, o ka Aha Kahina I keia Manawa he na waliwali, a ua kokoke lo aka Manawa koho balota, me he mea la ma ka hoomao popo aku I keia may aoao e hakoko nei, e poha ae an aka aoao ake kaua me kolakou mau leo, a kahea mai i na huaolelo- Owai ke kanaka ikaika ma kela aoao e hele mai e hookuku?
E hoolilo ana o Geremania I keia makahiki, he $50,000,000 no na moku a me na lako kaua. I kela makahiki aku nei, ua noi aie lahui aku o Rusia i ka heluna o $100,000,000 no ka hoopuipui ana iaia iho no na aumoku a me na lako kaua. Pela pu me Italia, Auseturia, Tureke, Enelani, eia lakou ke noi nei I na puu dala aie lahui a me ka boomahuahua ana I ka ikaika, he mau hoailona a lakou e manaoio ai, - he mau la helu keia o ka maluhia a hiki mai ka ino e kau mai la mamua, oia ka wa e wehe ia ai na piko a humena malo, alaila, hookaau aku maluna o ka papahele e naueue ai ka papaku o Europa holookoa.
NA MOKUKAUA NO SAMOA.
E like me ka nui o na lono kupilikii I lohe ia mai Samoa mai, a me ka hoopoino ia o kekahi mau waiwai a aneane pilikia ke ola o na kupa Amerika, ua haawi ia ae ke kauoha mai ke keena Ohana Kaua Moana ma Wasinetona ia Adimarala Kimale I ku iho nei I Honolulu nei he hookah makahiki, e haalele iho oia ia Panama a holo polo lei aku no Samoa, a e nana I ka maluhia o ka waiwai a me ke ola o na kupa Amerika e noho la ma Apia.
Ua kauoha pu i aka mokuhaua Vandalia hoomaemae ia mai ne ma Kapalakiko, e holo pololei aku no Samoa ma kea la aku o Honolulu nei, a nolaila, e hiki hou mai ara oia I keia awa iloko o na la pokole.
O keia ka makou I olelo ai I kela pule aku nei, ua kohu poke iwi o pule aku nei, ua kohu poke iwi o Samoa e nalinali ia mai la e na koa Geremania.
HE MANAO OHOHIA
E hoike ana nupepa National Gasette o Berelina, I ka ike alii makahiki hou a na luna aupuni, na aliikoa kaua aina a me moana I ko lakou Emepera opio Williama, ua pii aku o Kauna von Moieke, ke pukonakona ona kahua kaua o Geremania a imua o ka Emepera, pahola aku la I na hoomaikai o ka makahiki hou, me ka hoike pu aku I ke kulana makaukau o na puali kaua a me ka mikiala ma ka hooko kauoha, ua pane mai ka Emepera I na husolelo hoohoihoi manao a me ka hilinai-
“O keia manawa mua ou I kipa mai nei I o’u nei, e hoomanao mau loa ia me ka poina ole. Ke lana nei ko’u manao no na hana e ku mai nei mamua o kakou, e hooko ana oe me ka mikiala a me ke kupaa, e like me kou ano mau a me ka maa iloko o ke au hooponopono aupuni o ko’u makuakane.”
PEHEA KE KUIKAHI O KA PONO ME KA HEWA
He manao kupono no e hoike aku i ka Ekalesia o Iesu Kristo, ma kea no he wahine au’i. Aka nae. Ina paha ua hoo@@l’a na kanaka i ka ekalesia me ka hooponopono ole ana i ka lakou ano hana. Ua hoomi i aka mana o ka pono ma keia ano o ka hoonui ana I ka heluna. Eia na mea maikai o ka honua no lakou na pa’e no ka hookaawale ana, aole ka oluolu wale no ka hookaawale ana, aole ka oluolu wale no ka launa ana. No na rose ala na olive. Nna hua niu ke kiekie o ke kumula au, eia ka Ekalesia o Iesu Kristo, he mea ia a ka poe hookamaele komo ai, a n aka poe puni waiwai e imi I kona mau oihana, oi@i, ua makemake ka poe imi lealea e hoohuii I ka lokomaikai o ke Akua I mea makaleho wale. Nolaila, he pono no ke hoolako ia he mau pale no ka hoomau ana I ka maemae o ka ekalesia.
I ka wa mua loa, ua hoohuli ia he mau tausani I ka pono karistiano. Ma ka nana aku ma keia kai piha, ua komo e ka pie lehulehu a mau ko lakou ano hewa, ke ole ko ke Akua hoopai koke ana. I Anania a me Sapira no kaiaua olelop hoopunipuni. Alaila ua makau na kanaka pero ole ke komo I ka ekalesia hemolele, oiai ua makaukau ke Akua e huikala I ka pie hewa ke mihi lakou me ka manaoio, e hoopai loa ana oia I ka mea apiki a me ka wahahee, aka, pehea ka ekalesia I keia wa? Ua makemake nui ia e hookomo wale I na lala hou I na ekalesia, ua makemake nui ia na mea e oluolu ai, aka, pehea na hana e hoola ai ia lakou a hookaawale aku I kea no hewa.
O na rala, aole o lakou na mea e hoomau ai I kea no maikai o ka ekalesia, aka, o kona ano maemae oia no kona pale nui e komo ka poe haumia e hoopau ai I kona mana. Aole hiki I ka poe inomo ke hoomanawanui I ka launa mau ana me ka pie kupaa ma ka pono. Ke ole he waihona wai kiekie, aole e hiki I ka wai ke komo ma na paipu iloko o ka hale. Pela no, ke ole kea no maemae lani o ka ekalesia, aole hiki iaia ke hooponopono I na hana o na hoa maloko o ka ekalesia. Ke ole ko kakou launa pu ana me ke Akua huikala, aole hiki ia kakou ke ao ma ka hoolaulea ana I na hoahanau lalau, a pela no hoi ma ke oki ana aku I na mea paakiki ma ka hewa. Eia kea no lokomaikai o Iesus. “Ua kipa oia I ka poe hew a launa pu me lakou.” Pela no kea no hana kupono no ka eka lesia, me ka manao e hoohuli I ka mea hewa I kea no like me Iesu, aole no ka hoololi ana I ko kakou ano hana a lilo I ano like me ko ka poe hewa.
Eia kekahi poino ano nui, oia no ka hookomo ana I ka pie hewa iloko o ka ekalesia. Ua nui ka pie wahahee ma Ierusalema I ka wa o Anania, aka nae, ua wahehee aku o Anania I ka Uhane Hemolele a make koke oia. Nolaila, no ka palekana o ka mea hewa, aole no ka maemae o ka ekalesia wale no, e kaawale ka hewa. E lohe I ko Iesu kahea, e hole ia oe iho, e hapai I kou kea, e hahai mania’u. He mau keakea ma keia olelo kahea, o puapuahulu ka mea imi pono. Ua koikoi ko Iesu leo aole awiwi. Ke hou nei keia leo hooho. Ke hoeha nei keia euanelio, oiai, ke hoola nei oia I ka mea hewa. Eia ka nanai o Iesu a me kona pie haumana oiaio no hoi, “makemake no oe I ka pono, a hoowahawaha no oe I ka hewa; nolaila, ke Akua, kou Akua I poni ai ia oe, me ka aila olioli maluna o kona mau hoa.”
KA HALE MELE HAWAII
No ke Kokua i na Ahahui
Manawalea Kuloko.
Ahiahi Poalua & Poakolu
January 29 me 31,
Patience
A I o’e ia, o ka
Bunthorne’s Bride
A na opera o W.S. Gilbert me
A. Suliwana, me ka
Papa Himeni Piha
Na Uku Komo e like me ka maa mau
E wehe ia ana ke kuai o nan oho I ka Poakahi ma kahi o J.E. Brown, a e kuai ia na Buke mele ia mau po ma ka hale keaka.
HOOLAHA HUI.
Ke konoka aku nein a mea a pau loa I komo i ka Hui Hoahu Daia o Kahikinui, Mani-hikina, a me ka poe e makemake ana e loaa I kuleana no lakou ma ia Hui, e akoakoa ae ma ka luakini o Kanaio. Honuaula ma ka Puakahi, ia ai o Januari, 1889. Ma ka hora io a ni o ia la No ka hookumu ana ia Hui Malalo o ke Kumukanawai a me na Kanawai o ia Hui.
SAMUEL KALAOLA
Presidena o ka Manawa
Honokohau, Januari 4, 1889
2215-21
HOOLAHA O KA AHA KIEKIE
Aha Hookolokolo Kiekie O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hana o ka waiwai banekaropa o S. K. Kamaipelekane o Molokai.
Ke kauoha ia aku nein a poe a
Pau he ko n aka lakou maluna o ka waiwai I haiia ae ia, e hele mai imua o kekahi lumikanawai o ka Aha kiekie, e noho keena ana, ma Ahiolani Hale, Honolulu, I ka POAKAHI, la 40 Feberuari, 1889, mawaena o ka hera io kakahiaka a me ka hora ie awakea e horia I ke lakou kaina a e koho I mau luna hooponopno no ua waiwai hanekarupa ia.
Na ka Ah@@
Henry Smith
Kakauolelo
Honolulu, Jan 24, 1880
Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o na k@iki a G.A. BRIDGES, o Honolulu, Oahu, I make.
Ma ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a Rev. Hirami Bingham. Kahu Malama Waiwai o na keiko I hai ia ae la maluna, e noi ana e apoee ia na hoolilo he $187.30, a e hoike ana, o na mea I loaa mai iaia he $577.72. a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e maheie ia na waiwai e waiho ana ma kona lima, I na mea I kuleana malaila, a e hookuu ia oia mai kona noho ana ma ia ano.
Ua kauoha ia, o ka POAKOLU, ka la 27 o Feberuari, 1889,ma ka hora io kakahiaka, ma ke keena o ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani, Honolulu, oia kahi a me ka Manawa I koho ia no ka hoolohe ana I ua noi la, a me na papa hoike I olelo ia, a o ka poe a pau I pili malaula e hele mai a e hoike I ke kumu, ina he kumu lo ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaula e hoike mai ai na hoike o na mea I kuleana maloko o ka waiwai I olelo ia.
Kakau ia ma Honolulu, Januari 21, 1889. Na ka Aha;
HENRY SMITH,
Kakaiolelo.
Aha Kiekie O KO HAWAII Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai Ma ka hana o ka waiwai o ELIZA MEEK, he keiki oo ole.
Ma ka waiho ia ana m I o k a palapala noi a George S. Houghtailing, kahu o ke keiki oo ole, e noi ana e kauoha ia oia e kuai I k@kahi waiwai e waioho la ma Waikane, Koolaupoko, Oahu a e hoakaha ana I kekahi mau kumu ku I ke kanawai, e ae ia’a oia e kuai I ua waiwai paa la.
Ua kauohaia e hele main a pilikoko a me ka poe a pau I pili I ke keiki, a me ka poe a pau I kuleana I ua waiwai la imua o keia Aha ma ka POAKAHI la 40 FEBERUARI 1889 ma ka hora 10 0 ke kakahiaka ma ke keena hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, ma ia wa a ma ia wahi e hoike mai ai ina he kumu kekahi e hoopuka ole ia ai ka olelo kauoha e kuai ia’I ua waiwai la.
Hanaia ma Honolulu, Jan. 14, 1886.
Na ka Aha:
HENRY SMITH,
Kakauolelo.
Eia na hookohu I hana ia e na Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie penei:
Mr. Henry Smith I kakauolelo o ka Aha Hookolokolo Kiekie, ma kahi o William Foster I waiho mai. Ua kakau i aka hookohu mai ka la I o Ianuari mai.
Mr. J.H. Reist, I Hope Kakauolelo, ma kahi o Henry Smith I hookiekie ia ae. Ua kakauia ia hookohu mai ka la I o Ianuari mai.
Mr. Alfled W. Carter, I Hope Kakuolelo Elua, ma kahi o J. H. Reist I hookiekie ia ae. E hoomaka ka mana o ia hookohu mai ka la I o Feberuari aku.
Mr. Li Cheung, I Mahele Olelo a Unuhi Olelo Pake no ka Aha Kiekie a me Aha Hookolokolo Hoomalu o Honolulu. E hoomaka ka mana o ia hookohu mai ka la 15 o Ianuari aku.
Aliiolani Hale, Ianuari 10, 1889
2215-2t
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O Ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o J.K. SPAULDING, o Honolulu, Oahu, I make kauoha ole.
Ma ka waihoia ana mai o ka palapala noi a Kekapa Heaukea, makuahine o ka mea make, e hoike ana ua make kauoha ole o J.K. Spaulding ma ka la 20 Ianuari, 1889, a e noi ana e hoopuka i aka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia S.S. Hugho.
Ua kauohaia, o ka POAKOLU, ka la 30 o IANUARI, 1889, ma ka hora io kakahiaka, oia ka manawa I koho ia no ka hoolohe ana I ua noi la, ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, a ma ia Manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau I pili e hoike mai I ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la.
Kakauia ma Honolulu, Ianuari 10, 1889.
Na ka Aha:
HENRY SMITH,
Kakauolelo.
2215-3t
Aha HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o LOUISA HAULEIOKULU o Honolulu, Oahu, I make.
Ma ka waiho ia ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike a Wm. O. Simith, Lunahooponopono o ka waiwai I oleloia, e noi ana e apomo ia na ho lilo he $95.38 a e hoixe ana I na mea I loaa mai iaia he $178.84 a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele ia na waiwai e waiho ana ma kona lima I ka poe I juleana a e hookuu ia oia ma kona noho ana ma ia ano.
Ua kaeoha ia, o ka POAKAHI, ka la I I o FEBERUARI, 1889. I ka hora io kakahiaka ma ke keena o ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia ia Manawa a me kahi I koho ia no ka hoolohe ana I na noi ia, a me na papa hoike I oleloia, a o ka poe a pau I pili malaila e hele mai e hoike I ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi ia, a malaila e hoike mai ai na hoike o ka mea I kuleana I ka waiwai I oleloia.
Kakauia ma Honolulu, Dek. 28, 1888.
Na ka Aha:
HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo.
2214-3t
OLELO HOOLAHA
E ike ananei na kanaka a pau, owau o ka mea non aka inoa malalo, ke hoike aku nei au make akea, ua kapu loa ua holoholona o kela a me keia ano e hele ana maluna o kuu mau apana aina e waiho la iloko o na ili o Pukaauhuhu, Kanpo, no laua na eka he 48 a oi, oia na apana aina I loaa mai ia’u ma ke kuai ma ka la 21 o Dek. 1888, mai a Kawaiaea a me Mahoa kane wahine mare.
IOSUA AHULII
Pukaauhuhu, Kaepo, Dek. 12, 1888.
2217-3t
HOOLAHA HOU
AHA KAAPUNI APANA EHA O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka Waiwai o Elia MAALO k., no Lawai, Kauai, I make. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke Keena.
No ka mea, ma ka la 3 0 Ianuari, M. H. 1889, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapaia I olelo ia, oia no ke Kauoha Hope Lea o S. Elia Maalo k., I make aku lai a me ka Palapaia Hoopai e noi ana, e hooiaiola kela Palapala Kauohi a e hoopuka ia hoi ka Palapala Luna Hooko no Kaakai k., ua waihola mai e kala w.
Nolaila, ua kauohaia o ka POAONO, oia ka la a o FEBERUARI M.H. 1889, ma ka hora 10 a.m. ma ka Rumi hookolokolo o ua Aha, ma Koloa, ola ka la me ka hora e hoo@@oia’I Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai a me ka poe a pau I pili, e kae ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana I ka Paiapaia Luna Hooko.
A @@ kauoha hoa ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke KOOKOA, he nupepa I pai ia a I hoolaha ia ma Honolulu.
A @@ kauoha hoa ia, e hoolukaia na Palapala kena no no hoike no ia Palapala kauoha a me na hoo@ina o ka mea make, ma Hawaii nei e hele mai a e kae I kela Palapala Kauoha I ka wa I oleloia.
Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Aina, Ianuari 3, 1889
JACOB HARDY,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
2215-3t
HUI ALAHAO HAWAII.
(Kaupalenaia.)
Mahope aku o ka poakahi; Ianuari 14, o na uku holo o ke KAA ALAHAO. E uku ia no ia ma na Palapala Ae Holo wale no, ma ka pepa manoanoa o elima no ka 25 keneta.
E waihola na Palpala Ae Holo iloko o kekahi puhu I hookaawale ia ma ke kaa e na ohua e kau ana.
He hoomama ana mai keia me ka loloiahili o’e I na poe e kau ana no na koepa, a pela I makemake ia ai ia mau palapala e kuai no ka Manawa hookahi. O.G. Tniele, oia ke hele aku ana mana Pualima me Poaono no ke kuai aku oia ka la 11 me 12 o keia mahina.
2215 tf
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI
Ua koho pono i aka mea nona aka inoa malalo iho nei, I Lunahooponopono no ka wai wai o Alexander Campbell o Honolulu I make, Mokupuni o Oahu. Ma keia ke hoike ia aku nei ka lohe I na kanaka a pau he mau koi ka lakou ma ka moraki a palapala e ae paha. C hoike koke mai I ka mea non aka inoa malao iho nei iloko o eono mahina mai keia la aku, a I ole, e hole loa ia mahope aku o ia Manawa. A o na poe he mau aia ko lakou I ka mea make, e awiwi lakou I ka hookau keke mai ma ke Keena o Maunakea helu 27, Alanui Kalepa, Honolulu.
A.J. CAMPBELL
Lunahooponopono Waiwai o A. Campbell I make.
Honolulu, Jan. 18, 1889.
OLELO HOOLAHA
Ke kahea ia aku nein a pilikoko o ka poe no lakou na kuleana ma Wainiha I hoike ia malalo iho nei o ke kuleana o Kiwaa a me Kapuumaka a me Kamoolehua a me kekahi mau lala o ka hui kuai aina o Wainiha e hoike mai I ka mea non aka inoa malalo iho nei I ko lakoa mau palapala sila nui a me na palapala o ke ana ia ana o kekahi mau apana e kekai mea ana aina mamua o ka la 19 o Dekemaba, A.D. 1888, iloko o kekahi mau wahi o ka aina hau o Wainiha, oia hoi na wahi a pau I ike ia ma ka inoa o Umi a e kokoke ana paha, a I ana ia iho mei e J.B. Hanaike Iloko o hookah mahina mai keia ‘a aku, a ina e hala kela Manawa me ka hoike ole mai I na palapala sila nui a me na palapala hooia a me na palapala o ke ana ia ana e kekahi mea ana aina mamua ae o ka la I hoike ia maluna alaila, e lilo kela wahi o ka aina hui o Wainiha I oleloia I na keiki a ka meanona ka inoa malalo a o’ia ko lakou kuleana iloko o ka aina I oleloia.
JOHN KAKINA,
Hanalei, Dekemaba 24, 1888
2214-3t
PAPAI PAPAI
ALA MA KAHI
LEWERS & COOKE
(C LUI MA)
PAPA NOU AIKI
Panipuka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe Na pou, Na o’a, Na Papa Hele, Na Papu Ku. A me na Papa Mor nui loa.
Na Pili o na Hale o na Ano a Pau
WAI HOOHINUHINU NANA
O na ano a pau loa.
NA BALAKI ANO NUI WALE.
A ke hau ia aku nei ka lono I na Meka maka a pau, ua makaukau keia mau Makamaka o @@@@ e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana.
No ka
UKU HAAHAA LOA.
E like me kamea o holo ana @@@@@@.
LAUA a me ka @@@ Kuai.
MELE MAI E WAE NO OUKOU
HOOLAHA HOU.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI
Mamuli o kekahi mana kuai I hoike ia maloko o kekahi palapala moraki I hanaia mawaena o Kaaiwaiwai o Kohala Akau Hawaii, o ka aoao mua ia Z. Kalai no ia wahi hookah o ka aoao elua, (a’I hooliloia e Z. Kalai I olelola C.F. Hart o Kohala I oleloia.) ma kala 29 o Aperila, 1886, I kakau kope ia ma ka buke 10@, aoao 72 me 73, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aeke o kela moraki, oia hoi ka uku o e ike kumupaa me ka ukupanee, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea non aka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a I ka pau ana o na pule ekolu mai keia la aku e kuai kudala ia an aka aina I hoopaa ia ma ua moraki nei, e like me na hoakaka ana malalo tho ma ka Poaono la o o Feberuari 1889, mamua pono iho o ka halekuai Hawaiian Mereant@e ma Puehuehu, Kohala Akau, I olelola, ma ka hora 12 o ia la.
No na mea I koe e ninau ia H. I.. Holstein Loio ma ke Kanawai.
C.F. HART
Mea Moraki.
Kohala Akau, Ianuari 9, 1889.
O ka apana aina e kuai kudala ia ana o kela mau eka he 23, e waiho ana ma Waiapuka, Kohala Akau, a I loaa ia Kaaiwaiwai ma ka palapala I hana ia I Maraki 8, 1882, I kakau kope ia ma ka buke 72, aoao 430 me 431, oia kekahi mahele o ka palapala sila nui @@@ @ ma ka inoa o Kaea k.
2215
Hookapu Aina
Na Moku Manu,
MawahoPae o Mokapu, Koolaupoko, Oahu
Ke papa ia aku nein a mea a pau, aule e komo aku ina Moku Manu, Mokulua, ola ma moku I oleloia malna ae, a o ka poe e malama ole ana I na kauoha n keia hoolahe, e hoopii’a ma ke Kanawai.
J.A. CUMMINS
(Keoni Kamaki)
2212-3m
KA HUI
ALAHAO HAWAII,
(KAUPALENAIA)
MA ALANUI MOI
NO KA
AUHAU 5 KENETA
No ka holo hookah ana no na wahi a pau, I hoomaka I ka
Poalua, Jan. 1
NA LA NOA
Haalele ia Haalele I ka Hale
Pawaa. Keaka Pake.
6.00 A.M. 6.30AM
6.30 “ 7.00 “
7.00 “ 7.30 “
7.30 “ 8.00 “
8.30 “ 9.00 “
9.30 “ 10.00 “
10.30 “ 11.00”
11.30 “ 12.00 M
12.00 M 12.30 PM
12.30 PM 1.00 “
1.00 “ 1.30 “
1.30 “ 2.00 “
2.30 “ 3.00 “
3.30 “ 4.00 “
4.00 “ 4.30 “
4.30 “ 5.00 “
5.00 “ 5.30 “
5.30 “ 6.00”
6.30” 7.00 “
7.30 “ 8.00 “
8.30 “ 9.00 “
9.30 “ 10.00 “
NA LA SABATI.
Haalele ia Haalele I ka Hale
Pawaa Keaka @ke.
8.30 A.M. 9.00 A.M.
9.20 “ 9.50 “
9.30 “ 10.00”
10.20 “ 11.00 “
10.30 “ 12.15 P.M.
11.30 “ 12.20 “
1.30 P.M. 2.00 “
2.30 “ 3.00 “
3.30 “ 6.00 “
6.50 “ 7.00 “
7.00 “ 9.00 “
8.00 “ 9.00 “
Na Hora Holo I hoailona ia me keia e haalele ana ke Kaa ie kihi o alanui Beritania me Punahou.
I mea e makaala ai na @ea a pau, ke kauoha ia ne na ohua e hele ae e hui a haalele I na huina o Pauku o ke alanui.
E malama loan a ohua ai hoao e komo mai a lele aku paha @ai na kaa aku oiai e holo ana; e nan@ pono no hoi I ka haawi ia mai o napalapala e ke kahu kaa I ka wa e ukua aku ai o ke dala; e paa ia palapala no ka Manawa oia holo ana; a e haehae ka wa e hualele ai i na kaa.