Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 5, 2 February 1889 — HE MOOLELO NO KE Koa o Kanahele, A I OLE IA Ka Naita o ke Kapa Kila Lahilahi. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KE Koa o Kanahele, A I OLE IA Ka Naita o ke Kapa Kila Lahilahi.

Ia oukou e na alii a mc na keonimana alii ona aupuni ekolu: Ia oukou, he huaolelo kupanaha ka'u e hai aku ana, he mea ehaeha i ko'u naau tka hoike ana aku imua o ke akea, 1 kekahi hana apuka, a he mea hilahila i ka mea nana i hana i keia hana apuka, a he mea hoohaaha hoi i na poe e haule ana malalo ona.

Pela iho la ka, o makou o ka poe nata i hoohiki malalo o ke kea, a e lavre mai kekahi mea e hoohalike mai i kona kulana e like me makou.

A o ua mea la he honpunipuni kona ole ana, a no hai ka inoa aole hoi nona ponoi iho, a o kona noho ana ma ke ano he powa aole hoi ma ke ano he kanaka maikai.

Heaha la ka meā pono e hana aku ai nona, a me ka hoopai i «»i aku ma mua o ke ino, maluna o ka mta nana i lawe mai iaia imua o ke alo alii o ko'u makuakane, i ka mea he ikaika kona e l.ke me ka holoholona e like me ka mea i ao ia a makaukau rna kahi o na powa e hele mai ana ia ia nei e I hoohalike laia iho e like me na naita : karstiano. a i ike ia hoi ma ka honua nei he poe keonimana. ! Hoomaha iho la ke keiki aiii i kana kamailio ana, a ike ia aku la hoi ke anaina e hamumu ana. Ua puiwa loa ia ka Emepera, aole oia t nianao o keia hewa e hai ia aku ana isv.ua ona. Ma kh inoa o na lani a me ka oiaio a me ka pono, wahi a Lothuire, E hai mai ia makou, a mai hookuu ia makou e kali no ka manawa hou aku ! Pela no, i pane mai ai o Karl me ke ano hooio, e ka mea i aa e ae aku iaia iho e kapa ia mai o Sir Ulric o Cluny, e hele mai imua a huliaku ke alo imua o ke anaina. Ua pioloke ae la ke anaina kanaka holookoa, a mamuli o ka hoomalu ana a na koa a me na eiele, na noho malia iho la na kanaka, a lohe ia aku la hoi ka leo o Sir Manfrea i ka pane ana mai: E kuu keiki e, mai hookaumaha i kou noonoo, a ke hai aku nei au ia oe ke pii nei kou mau la i ka hanohano a me kilakila o ke kanaka puuwai hoj>o ole. A no kekahi mau minute ko ia nei ku ana me ka puai leo hou ole aku, ua hele aku la keia imua o ka Emopera a me ka paa aoa ae i kona papai« ma kona \iraa a me kooa lauoho e kuwelu ana, me kona kunou ana aku imua o ka Emepera a huli ae la a nana aku la ia Karl. Oia ka wa i pane mai ai o Karl Owai oe ? Ua kapa ia mai au o Sir Ulne, be keiki hookama na ka naita a kauna Str Manfrea o Qunv. Hele oe ma kahi e, e kena hoopunipuni nui, wahi a Karl i paoe mai ai, na u e hai aku i kou ano a e lohe oe me ke aoaioa holookoa. A huli ae la keia a nana aku la i ke kaikamahioe me ke ano hoohenhene me koua manao ua h ookaumaha ia ka aunao o ke kaikamaqine alii. Ao'.e ena mau no kooa mau helehelena e like me ko oa mea a pau, a i iho la keu iloko iho ona, pehea Ue i mai ana ka paha ia'u, hooluhi hewa ira!e iho eo oe ia oe iho me k»u manao mai paha ua aloha au ia Sir Ulric o Ciunr. A pane hou mai ls f E hoiohe mai ano, a e hai aku au i koo ano ! O oe kekahi o na Upuwale eui o ke ao nei a he hoopunipuni nui hoi, a o | oe kekihi o na powa e ooho kanawai [ole aoa, ma ke aao he po« haihai ka-

ra-2Ī a pepehi kanaka, ma na mauna; o Tarr-:ifi- A i kou wa opīo aa kapa ia«o Meiina ke kuapuiL A o« kana keiki o ke kuapuo o ka ana o na j powa o ka manea o Sl Cioudc. | I» wa e hak.i pono ani ka nuka o ; ka lehu'ehu a pau ma'una oka mea ej kapa ia ana me na inoa he iehulehu, | o ka It>he ia aku hoi o kana pane no ia j | mau mea e kaniailio ia nei. A i'oeo o ta *a ua hoop'nwa \& se; aeina kanaka i ka lohe ana aku i kekahi !eo u«e. a oua ieo la oia r»o ka erceptra wahine T ua hina aka mai suna aku o ka noh<\ me he rr.ea ia ua Übu ia mai e kekahi lima o ka mea make a lawe aku iaia, Lalau koke aku la kana kane iaia a paa ma kona lima, a kahea aku la ia Osterbun* i ke kauka a e Uwe aku iaia iwaho o ka ea oiuoiu. Kupanaha, owai kai manao he mea a mea keia nona e maule ai, wahi a ka Emepeia. Naaupo, i namunamu ibo ai o Osterburg; ina paha oe i ike i ke kumu i maule ai o keia wahine» ina ua maule pu me ka noonoo ilokō ou. X hala aku la ke aliiwahine iwaho, hoomalu hou iho la ke anama a pane hou mai la o Karl ua hele a piha i ka inaina no ko ianei ike mai no ia Ulne e ku aku aua me ke ano wiwo ole iho i na mea i hoopuka ia ae la, a o ke anaina hoi aoie iakou oluolu no ko ianei hoino ia : E na aiii a me na keonimana o Kelemania a me Lora:ne, ke ninau aku nei au ia oukou, aole anei ia i like me ke kipi, a o ka hoopai e haawi ia ia lakou oia kona hoopai. E hoomaopopo iho kakou i kana mau hana, hoolilo iaia iho i naita karistiano, a i keiki ponoi na kekahi alii Palani o ke kulana kiekie, a ua mahaoi loa aku ia a lilo i hoalauna no ke kaikamahine alii nani o Kelemania, me kona ike iho no mai

ke ana mai o na powa, a ua aa no oia e hele ae imua o ke akea me ke kaikamthine alii e kalele ana iluna o kona lima. Oia o ke keiki a ke kanaka i ulaula ka lima i ke koko. a nolaila, nu ka nohoalii o ka pono, heaha la ka hoopai nona. O makou ona naita oiaio, aole makou e ae iaia e hui pu mai rae makou ma ke kulana lealea; a nolaila, e na alii a me na keonimana, ua lohe aku la oukou i ka'u, a e ku mai oia a hoole i ka oiaio ole o keia ma he hiki iain ke pale ae nona iho.

Huli like ae la na mea a pau i ka naita eleele a nana pono aku la e kali ana oka olelo nona īho. O Kale o Palani, ua pioo kona manao no ka mea ua ike ©ia he oiaio na mea i haiia mai ia, a he keiki hookama wale no oia na Manfrei), a o ke kuapuu 10 no ia nana t houpakele ia laua, oia wale ae la no kana mea 1 ike, aole i maopopo ke kumu'i haawiia ai ka inoa iaia, aole hoi i ike pehea la oia e pakele ai i na hoino i i hookauia aku la maluna ona. Hookahi ana mea e hana ana, mahope eia o ka naita a hiki 1 ka hopena. O ka Moi hoi o Keiemania, i kona ike ana mai i na alii a me na naita o Palani, aehe raau nanaina hoahewa iloko o lakou, nolaiia, i iho keia iloko iho ona, owau kekahi aole e hoahewa ana iaia. O Lotaire, aia iaia ka hooponopono i keia hann; aoie e hiki iaia ke alo ae no ka mea o kona wahi ia, a i *ale iho la

no; ina paha au e hookuu ia mai ana i keia hana, ina la ua pono, a me ka nanaina haikea keia i pane aku ai īa Ulric: E ka naita o Palani, no ka mea ua lawe oe i ka inoa o hai aole o keu ponoi a heie iho i kou aina, aole maanei. A no ka mea. ua onou mai oe īmua o ko makou alo alii nei ike kino oke kanaka powa, a me kou kapa pu ana iho la oe he naiia no ke kulana kiekie, ka mea aole ou kuleana malaila, a malalo o ia kulana oe i mahaoi ioa aku ai a hiki i ke anaina a ke kaikamahine alii nani o Kelemania, a nolaila, ua wanao makou « ka makou hana ia o ka hooponojiono me oe, a heaha kau o'eio pane nou īho, e hai mai. F> ka Moi, i pane aku ai keia a me ke kunou pu ana aku o kona poo, a ea ae la iluna a ku pololei me ka haaheo a pane hou aku la : O ka'u mea e hai aku oia ko'u kuiana naita« no k& mea no'u ponoi ia; o na kepa guia e kau nei ma ko'u mau wawae na ka Moi A leponoso o Austtu* ria ame L*ona i hookau mai ma!una o'u ma ke kahua, ka mea ua hiki i ka lehulehu ke hooiaio mai. No kekahi mao ninau e waiho ae au na kuu makuakane hanai e hai mai; a me ia mau huaolelo, kuemi mai la keia i hope a ia wa i nee aku ai o Man*rea imua, a kunou aku la me ka pane ana : Ekā Moi, he keiki hanai wale iho no oia na'u e like me kau i lohe ae nei he kuapuu oia mamua a ua kapaia aku kona moa o Melina. Aka ma kona kapaia ana he keiki na ka powa, c ho ia ana Sepania e hooiaio rcai O kuu keiki i aloha nui ai no kona namake iho la oia. E hke me kona iho ana i ka make a aole i hiki i ke akamai o kuo kauka Sigimana ke hoopakeie iaia, pela h»i oia i hoola ai u Mel.ua, a poloiai e Uke roe ka oukou e )ke nei i keia wa. Oko laua mau makahiki t,a like, a ua like no Hoi ko laua mau heleheW Ua aloha iho U au i keia ke.ki no kana mau hana raaia i kuu wa i boone!eU ai i ke keiki olr lawe mai la au iaia ma kahi o kuu kei" kimakeakapa aku b i kona inoa ma U inoa o kuu keiki aua ae mai ko'o Moi ui mea. • {Mh