Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 9, 2 March 1889 — KELA ME KEIA [ARTICLE]

KELA ME KEIA

i ke'a la e kuai k ui i'a n ai ke kuna .eh': ■\ >c a mak«vi h'K#'e waiona me eka:a a keia puie ae }.; 1 ma» ko makou Mikai Kiu, a ua r omahi ko makou Ma/ep*. Ke h'-'-oniua nei ka hana o ke a'a h.i > rna alanu! Alakea. Hc H6 kay.uai ka ;oa o ka baluna a Me!aviia e !ele a» !/•» na inehinei 1 huonnka ai na laweiawe ani i ke alaha'. o aKm':i Nuuanu. Kc iilo .'ik 1 nt i k.i apana o W.iikiki, h'- wain h«*:c- rnau i.i e na wahiue i ka auau a nie ka luu Imhu.

I keia mau la n(» 1 komo ih>T nei l.'ikah"Oponwp' no o ka EUle t ka hoo mana Kat.)hka, \ eh ku 1 mo. I ktia P.iah .1 ae ka mokumahi Austr,i!ia e ka mai .11 nui ka Jpu*a Oula m.n. O ka malama keia <> Maraki me be l.iona la, a o ke kan.ika e hanau mal.ilo o keia hoailona —he tleu a me ka uaika. He 39 ohua makaik.u i holo aku ma ke Kmau o ka Poalua nei no Kilaue?. Ohuohu launa ole mai ua halelana aukai la 0 Hawaii. l r a makina ia mai makou e na Kornitc o ka ahiaina lu.ikini 0 M.inoa, me hookahi kuk.i io puaa momona. Mahalo.

1 ka Poaha nei.ua kiola ia ae ka Luna Paah.l® Nui o Kawa me kana wahine a hanle il«'ko (» ka lokowai o Kawa, mamuli o ka puiwa aria o ka ho.

Ke hocc(t) mai nei na pun.ina hua o ka Hui Ka'aiain.l i ktia mau la ma na apana koh»> o Honolulu nei, oia na wa olelo e kukahki nei.

Ua hookohu pono la aku nei o Kor»ela Spaldin^ t Hon. Cummins a me M ons. Hiu)lr, o lakou na Komisina Hawaii i ka h«ikt'ike n Parīsa.

I keia Poalua ae, e hooko ia aku ai ka huopai o kn make ia Ahnpa Pake, ka mea pepehikanaka ia Kapahee o Puna, Hawaii,

l keia la e lele ai o Prof. Melavila i ka lewa me ka h.iluna, a ua olelo ae kahi poe, e h:mle ana oia iluna o PuoJ waina, iwahoo ka moana, iloko o ka lui kalo,

O na paniolo hm)hci bibi o Waialae ka poe hoomakaleho loa ia M«Zi*p4 me kana kipnka ih hoohei uwala p.ia i na ma*a o l\>n.ir.nla. Ua loaa ia ke kai kamahine i ka ha emalule mahope aku, oi hoi ha '

Eia ke kvmo nei ka EUU i na wahine e komo pu iloko o ke kau h 110 b«lota e hiU mai ana, a oka makou noi ia l-.kn;, nui ae aku i kela mau |>elo ana o hi>t>komo ia oukou i kā !o!ewjwjt u me ka Hurrwh !

Ui hemo mai ka apjna aku o uk» 10, i ka po f'«3iua, Ftb 19, he !k> hulupali lae kra. hao kuni K ano pi'o ma ka ai. Oka mea e loaa ana a hei hoi mai i keia keena, e loaa no ka uku makana he $10. 3t

He keu ka (>oe ai maia a o ko KapaUkiko poe. I ka »886, he 49.554 ahui; Ika 1887 he 53.708 ahui; ika 1888, he 73.061 ahiu. I keia makahiki paha auanei e pau ana he miliena. Makena ua mea he ai maia o keia poe. O ke kanaka i hv>ohuoi ia nana ke kipu i kela haole ma Waialua, ua hoi* hoi hou la aku oia ilaiia ma ka mokuahi Kaala o ka Poaha nei no ka hookolokolo ia me ka paa o kona mau lima me na wawae i ka hao.

Mamuli o ka ikaika loa o na laikini kuai rama ma ke kulanakauhale o P< ne?elevenia, ua hoemi ia mai ka heluna o na halekuai rama mai ka 14,500 a Ika 7,700 oka makahiki i hala. O ka auhau o na laikini i hoopuka ia. ua hoomahuahua ia aku mai ka $860,000 ii ka $1,800,000. Kanooo.

Kt Kv maki hou la nei ka i ke a«a o Kmj. i komo na m«ku nui e iike me Kahikmanu:. E '.aukanaka hou s«a kakou i na Kepan' laf»ana-Sepa«i 1 keia mau la ih'" , < mai lapaka mai. K a!a«a ae i ke kuk iu manao a ko m>kou mea kakiu, k.i l * Hiki mai ma Haehae Ua nke me ke kepa-peie ka nehe ika hiiii Ua haki-no ' Ua hooieihi ia aku nei ka roana«a ho>komo o na !eta i'oko o ka Hale L-t» n • r.a nK.k»; ho'o i ka hor2 5 1 ka bora 4 30 ma kahi 0 ka hora 4. E k'ikuiu ia aku ana e ka mokuaina 0 Nu loka kekahi ha!e halawai ma (»cttysb'jrg o $ioo,oco. no ka hoomanao ara 1 na koa i ai i ua kaua hahana ia. Ke p:ne;'ine ia nei ke kukui uwi!a i ktia m3U ahiahi, mamuli oka uuku n ka wai iukao ka iuawai o Nuuanu no ka hoolawa ana i ke kulanakauhale nei. Ua h!o ae nei ia Anaru me Kaaumf?ana ka aeiike ki.kulu i ka hale hookoiokoio o Kohala Akau, no $3,35°Kieu na keiki Hawaii i keia manawa o ke Kuinukanaw*«i hou. Ke ano pi'nikoie nei ka wai o Honolulu nei i keia mau ia ma o ka haule kuaua ole la, a ke nee aku nei Kakuu i le kau p3paa la.

Pi.puka ino hoi ka paua alanui hele wawae o kekahi mau wahi o ke kulana'*aunaie nei. Pinana ka papa o kahi uoao iluna, pa hewa ka wawae a wala wah kahi kaaaka iia!o a pakele ka a-i mai haki. Hnkahaka loa ka laina © na aumoku kaua u ke awa o Honolulu nei i keia mau la, i i ke ku ae a ka uwapo hoolei io bibi ma ka aoao hema o ke awa. I ka Poakahi nei ka mare ana o ke Emepera opio hou o Kina i ka wahine. O na hoolilo no ka papaaina, ua like la me na el.ila e kuai lilo la ai ka paeaina hulookoa o Hawaii nei. Aole no i kana mai !

I ka wa a ka mokukaua Komorana i kalewa ae ai inawaho o ke awa o Waianae, ua kn la ia aku kekahi mau poka pukuniahi i na puu nui e ku la a kokoke e pau ika hiolo ilalo. Apiki maoli ka hui ka hiolo ole ana !