Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 10, 9 March 1889 — NA MAKAI KIU Amerika a me Europa. [ARTICLE]

NA MAKAI KIU

Amerika a me Europa.

Hk Kanaka Opio 1 Hoopuniplni OIA ka Hoou.in'a o Kikahi W'aiwai nui Hewahlwa I WAIHO IA IHO F. KKKAHI KANAKA Maka Hanohano Maluna O K\N\ KKIKI. K WaIHO iki kakou 1 ke kamailio ana r.o <0 kaukauahi au keia wahi o k«? kakou moo'eio, a e huli ae kakou a |e 11.1 u aku no n.< mea e hana ia ana | !i»a ka home o Ahee \\ j;ela a nie jkor.a 'uau kaiki.nane, ka ha!e hoi a 1 ome i ho;»S. b ai i kona jx> mua ī ku nwi ai me Ahee mai Anu-nka inai. f ka ha'a ana o Tome no ke kakela Hoh<nrtofcna i ke kakahiaka o ka la i ;iaht v e iho o ko laua ku ana mai me I Al'oe, ua kaii mai o Aliea me kona iiiau iaia o ka hoi aku i ka 'aina iwake.», ao'e nae oia i h*-i aku. , I ke a- j»na V\ y uo ka hoi ole mai jo Tome. ano hoiohopo n ai la o A!;ce no ka ivftktle o Tome, oiai o kana huat hele ai he huakai no ka ooino, a no ia *nea hoopuka aku iiouao Aliee 1 kona manao ;> 1 * 1 kona nuu kaikunane, nka, ua hoomaliehe la mai k na uuu manao uluku e kona mau kaikunine ma ka hai ar.a mai iaia he mea maa mau i na s:la, ina e ku ma ka aina, o ka hele auwann ma o a maane*, > he manao ko laua ua heie no o . mne a ua haiawai pu me ke kaukaua ii, a neai paha mahope o l*ila ua hoi mai oia a halawat me kekahi poe scla e ae, a 110 ia kumu kona hoi ole mal I ka !ohe ana Na A1 ee i keia mau olelo a kona mau kaikunane, hai aku !a oia ia laua he kanaka o Tome i maa ole i ka hoohui pu ana laia iho me kela mea keia mea, a aole no hoi «a

h- kmika ?m; rama e hxks a: «a ; a ke h u'i aku rnc na «iia e ae mi u ano h»ni: a o kekar.s n ? h- ». aoie no u o kma o=hjna he »u:ni m k.■■'. a nu a e o ti ?nau k ;tnu ua manao *i't j 1 ua ; kau -ku kekahi poit;o naN.na To ne. . a '.>!i hoi ke kumu o kona h-; m*i;r.o o ko ta<ou ka «. 'kania- ; 10 ĪL'ihi ana no Htsa mea. hooholo . . »« e kaii 1 kekahi a-. a <%ā iu.tr e h : » -ai ) T< ne. a.::;"?, : iak' u j*~r»«w no e h<;- . • u : ke k - x: - je mnanmau ai, a ina e i aa ua; [mai laiu aku lakau e bcc»k j!o ai n a;hc;>e ena, a noai no īaiia e loaa aki; 1 ; ana c:o a r»o k ■ -a<cu a 1 o |:a wa eia -»e no o Tor:ie ke r ia ir.aij |ne\ ikaaka iho la b»:--u ke-a mau j |hana ano e ar.a (oia ho; k; na fuie ioa i jar.a n»e ka hai oie mai u ia*vu 1 m :.a : | manao e hana pe'a;, a [,vpai>-c n- ;; iik *j 'a i k a h ->i e moe. ! I kekahi kakaniaka ae aole i h< i n'>i ] 0 i ome. a no ia mea hoouna i<u la j na hoahar.au i kekah: <» ka laua :ruu kakauoielo e hele i ke '< <c!a e ninau ai. Oiai ke kakauele; ma koru alaheie no ke kakela, haiawai aku la oia me ka makuakane hmauna o Tome, o Konerada Roseta kona in«-.«. 1 ko laua halawai ana, n nau mai la ka makuukane hanaun;* o Tuuie i ke Uakauelelo ina ua ike oia la Tome, a ! pane aku la ke kakauokio penei: "Aole au 1 ike, aka, ua hoouna ia mai nei au e h-ie aku i ke kakela e mnau ai nona." Ia manawa, pane mai la o Konerada Roseta penei; "Ao!e, n ai hana oe pe r.; e hoi hou aku kaua i ka haie o W-eia ma. He makemake au (e ike mua ia lakou niamua o ka hana hou ia ana aku o kekahi ir.ea e pili ana i kei-i naU wale hon;:a o Tome, oiai he ruea kamahao loa keia !" I ko laua hoea hou ara aku i ka hale, nonoi koke aku la 110 o Kone rada i na kaikunane o Aliee e hele p.: mai laua me ia a halawai pu me A!;ce, no kā mea, he makemake oia e kaniailio me lakou. Ae nui la na kaikunane 0 Aliee a hahai aku la mahoj;e o Kt»nerada, a i ko lakou hoea ana aku i jka rumi a Aliee t nohoana, j)ane koke ae la no o Konerada iaia i noho iho ai; "Ua lohe mai nei au nui ke kakauoielo a oukou aoie ka 1 hoi hou mui o ,Tome i keia haie nui kona haaleie !ana iho ia oukou a hski i keia wa. Ua hal.iwai no au me iu i kak. h aka onehinei, a ua hai mai ia'u e hele ana oia i ke kakei.i; ua koi pu aku no h. i au e heie mai me a'u e paina ai aina awakea, a ua hoole mai eu, no ka ■ mea, ua ae mua oia ia oukou me ou-! j Uou kona aina awakea, aka, wahi ann,' • he mea oiuolu loa īaia ka paina a; . | me a'u i ka aina ahiahi, ina nae wau ae ana e hoihoi mai i«ia i 0 oukou nei maluna o kuu kaa i ke ahiahi, oiai ne ! mauluulu wale 1 ia i ka hele wawae. j L T a ae aku wau i kana noi pe 1 1, ao| | maua hke no kai heie a ka puka pa o I ke kakela, a i ko'u haalele an.i aku bi;i, ! ua hoomaojiopo hou aku w;«u uoa no j kona hjte mai i ko'u hale i ke «•iiuhi. |0 ka'u ile hope ana i«.ia, oia kona j kon.o ana n'oko o ke kaktla u kamailiO pu me kekahi o na kauwa."' "A aoie re 1 ike hou aku iaia a hiki; | i keia wa ?" wahi a Aliee, me ka hai- j i kea o na helehe'ena. 4< Aole lod," wahi hou a Konerada. "Noai no paha aia no oia iloko o ke kakela i keia wa," wahi a kekahi o na j kaikunane o i j 'Wole wau i manao pela," wahi a ! | Al.ce. "Ua ike no wau i ke ano o ka | jhana a I'ome 1 hele ai e halawai me ke | leaukauiiiii, a ua ike no h-i au «io!e ia he hana e h ki ai i<»ia ke h op.keie ia:a ! 'ih i mai ka inaina mai o ke k.iukauaii'. j Aole wau i manao he mea kupono i*'u 'ke hai ae i ka'u m. u mea i lohe ai m?i la Tome mai no ua la, oiai ua papa loa mai oia ia'u make hah.ii wale aku ia hai. Aka, ina kakou e huii ana iaia a loaa o!e oia i keia b, ua manao wau he mea pono loa ii'n ka Ihai ana aku i ua mea ia, i hiki ai ia kakou ke hu!i aku i kahi 0 kona naiojwale an.i." | "Aiiee," wahi a kekahi o kona mau ikaikunine, "ua ike no oe he mea hikij ole ia'u ka hookonokono ana aku ia ee e uhaki ae i kekahi oielo paa au i haawī ai ī kekahi meaj aka, ina ua ike o< 0 ka mea huna a Tome i hai nui ai ia j oe he mea nui ia e hiki ai ia oe ke ma- i ka'u e loaa mai ana nruiuna rna ra jhaawina kupono o : e ke hui pu oi.i me ke ksuka«:al'i, abila ke koi s»ku nei au 1 ia oe e hai enai oe ia'u la mau mea. • Na'u e no' noo pono ia mea, a ina ua ike au he mea jK>no o'e la ke hoike ae, alaila, ke hai aku nei au ia oe, e like 'ana no ka nalo o kana mea huna n»a; | u'u aku me he la ua kanu ia i!c' o o ka .luakupipau." I I keia wa ku ae la o Ahee .luna a he e aku ia ma ktkahi rumi e piii kc>koke mai ana, a iloko o ka wa poko'e U>a, huli hoi nui la iaua, a paoe mai • ke kaikunane : "Re roarao nei au he mea pono L*a ia kakou i keia «a ka waiho ana *ku 1 keia hana ma ka lima o na makai. Ke manaolana nei au he kumu ia nona e loaa koke aku ai; a ma aole e ioaa, | alaila, he mea pono ia kakou ka hoike ; ana aku ia iakou i ka Alee mau mea i | ike ai a i hai mai nei ia'u. Ko keia wa, e b«hai wale oo kikou i na makaī

■ : naoo i ar» ■?, ;■ v ** e«" «»"<U ii U\.'J e $dil \ f r c ..i'» c- . mAe o k"U kaikuahine e ha * i« <:ana rc«u 'ne ■ ? ;ohe a: n>ai ia i'-'Oie mai, : U s 21 ua h*r pia aka oa *«<• Tome a♦..•!« e ; h.. »c w: -• aku i Wt!a 2 r:c sc?a nn la ; fiij : n-.** ana i 'ohe 1 ata *i:e n>.» : ī;c > ia kakou o ho,Ve ar.a A'-i la inau niea a hik: mai ka *» ku- . k -kou 1 minaj> ai ha p>'.. no e . s; 11, -uei. no <•* u • a n.i» * -1'- ī"uu ne Y A h;k: ia«». ; kv.i *"*. '-a h 't<e *a!e Uku nei r»o makeu i ko makou j'-ve' iheLhe'u 1 <e kaioaka o ka «ioo-c!o a' <Jt 'eu i'.U'.a 1 hv<uo.o iiela i ; nih:a, a ar.o ke puka aku nei kana | ! n:<.o'e!" p ha i ieakāu j>o;««)i ia e 13: ! | 'Ma ka a >S o lune, ua noi ia mai ; •. na e na hea'nanau W e inu i ! k.-.naka >e!a i nal )Wjst\ o Tomc , ! N*ur.u..i kvr.a in;a, a *ihi a na mea | n na 1 r.os mai, ua i'<e oie la ke kumu ! ! 0 kona nilowāle hvnua .uia ke noonuo 1? kr ano i nan mau ia 0 ka tnca i w:k- —he lanaka it:'i xsma o'e u'a, a nono maiie, a r.o ;a mea, ua h:ki oie ke t..;nio ia uk ī u ke kui..u o kona naie-o e am no kn h.?ie i ka '>r.a. Ua hahai ia ?hui kon:» heie .*m i ke knkeia a me na mea a ;.uu e j :ii i kona ike hope ioa ia ana, a i ka wa i waiho ia mai ai o keia h:ina ma k./u !ir.ia. ua manao !oa no wau e ioaa koke aku ana no ua bda ne:. 0 kekahi o ka'u mau hina mua i ka wa i waiho ia iiiui .u o keia hana n»a ke'u lima. oia ko'u te!egarapa ana ma 0 a ti;aarei maloko o na taotia in.ii a me na kuaaina e hai .-n\ i na makai malaila i ke ano o na heleheiena 0 ka me-a i a.i'owale; a o kekahi hana hou aku a'n oia ko'u htie ana i ke kakela e nalawai pu ai me ke Kaukaualii Yona Hohenttofena. 1 ko'u hui mua ana me ua kaukaualii nei, he oluolu loa ke uno o kana mau hana, a ua haawi mai t'ia 1 na h; irui o ku'u u.au nmnu i waiho .iku ai ii'.iua ena me ka hikiwawe a me ka makaukau loa, me ka hai pu mai o ua knukaualii nei ia'u ua hele aku no ke scla i ona !a e hoomaopopo aku ui iaia no ka uku o kana mau mea 1 hana ai no ua kaukauaiii la oiai oia mak:na o ka muku iaia i hv)i mai nei, a maht;pe īho 0 k- na uku ana aku i ua | sela nei i kekahi mau dala, i<a |)ane | mai ke sela iaia, me ke ano hoonuikeaka ana. e uuaiao ana ka oia e hele .iku e ha'awai me kekahi o kona niau hoūli-ha, a m»? ia mau huaoleU» tho la haalele mai la ka ua se!a nei i ua kau.kau..Hi la, me ka hoeimaikai pu m;.i o • ua sela la iaia no k>>na lokomaikai. 1 kn'u ike ana i ke ano hookuoo o ! na helehelena o ua kaukaua Li nei a me kona ano pulalelale ole ma ka hai ana mai i kana haina no ka'u mau ninau, hoomau ia no wau i ka hoolauwili jana i ka : u mau ninau iaia, a 1 ko'u hana ana oela, pii ae ia ka inaina 0 ua ka.ikaua.'ii nei a pane mai la : 'Heahu kou ku'iiu e ninaninau loa mrt: nei oe ia'u no keia selo ? Heaha k .'u ima i hana aku ai iaia ? Ina ua m.kem..ke oe e huli iai.», he hiki loa ia <-e ke hele ma k<u m. u w..hi a pau i manao ai e loaa ana oia e huīi ai, a he manaohna ko'u e loaa aku ana no uia la oe. He man.lo anei kou au e m ke mai nei i ka mnaninau ia'u ke malama nei 3u laia maanei ma ke ano he mahhini na'u P 5 j Ma keia wahi ike iho la au aohe waiwai e loaa mai ana ia'u ma ka hoomau ana aku ; ka ninau ana i ua kaukaualii l.i, a me he la ke nana aki l i na helehe'ena hook 100 0 ua kaukauahi ia aohe 10 no oia i ifce i kah> i nalowale ai o Tome, a oiai i keia wa aole wau i i ;e ua hana ia kekahi karai<na maluna 0 Tome, nolaila, haalele aku la wau 1 ua kaukaualii h, a hele aku la au no ka hale o Voge;a ma. I ko'u ilaila, hai aku la au i kekahi o na hoa--1 anau \Ygela i ke ano o ko'u hookipa la ana e ke kaukaualii a me na huv olelo i puka mawaena o maua. Noonoo iki iho la oia no kekahi wa pokole, a i ka pau ana, kn ae ia oia iluna a oane mai ia ia'u: 'E hookuu mai oe ia'u no kekahi inau minute pokole: e hele ae au e kahea i kuu k.Ukuahir.e e hele mai.' F J uka sku la oia mailoko aku o ka rumi, a he mau i»inute pokole mahope iho, hoi hou mai ia oia me kona kaikainaa meke kaikuahme, oia hoio Aliee; a ii wi koke no i noi aku ai oia ia Aliee e hai mai ia'u i kana mau mea i |ikeaie pi i ana no Tome, a me ka ) Tome mea huna i hai aku ai laia e pili [ana no ke kaukauaiii, oiai ua manao ikona kaikunsn? ia wa o ka nu:.iva !ku;xmo loa ia e hai mai ai la miu mea u'u, tiiai, ma ka nana aku, me he la ua ho >{>o:no u o Tome mamuii o kona ike ana 1 keia oiea huna a ke kaukau*ii. » l kinoht, ano houiolohi n.ai la o Aiiee i ka hahai ana ia\i la mau mea, ;ak3, mihope mai hoopuka pau mai ia |o a 1 ka mo\4elo hoiookoa» oia hoi ka make ana o ke kaukauahi ohu ma | Amerika, ka ike hou ia ana o kekaht mea ma ke taona o Bamebuga mahlo o ka inoa o ke kaukauahi make, a me na mea no a pau i hoike mua ta aku nei e pih ana no keia hihia. 1 I ko'u lohe ana i keia mau mea , hou, hai aku la au ia Ukou i ko'u roa- ■ nao mioamina no ko*o lohe mu* olt

i * } ar.3. a 1 ka ana o ka'u wau hua- 1 • o!tio ha.«!?*e a<u la *au ia !akou a • .! bcic aku !.» e halawai tne ko'u jwo ma < Ika oihana, n > ke n >i ana e haawi mai i pai-*pa:i e h v*mana ia'u e komo a e huli 11 kko o ke kakela o ke ka.ukaua!u a r,'c ka [aka r.ui e heepuni ana i ? ! ua kake'a nei. | Ao!e 1 emo ua I >aa ia'a ua pa'apiia | nei. a hcte hou aku a *au no ke ka-1 kela. I ko'u h(ki aku ** ku nui ( ana ke ka *» lUnieia lioko o ka ruiH; mamua o ka haie. h<i aku !a au iaia 1; ko'u 3no a me ku*u k'.'ieana o ka htk: | ana aku ihua, a kaueha tu aku la *au j 1.1: > e ha: tra' i-*'.:, nia.nu'.t ka nuna ■ a ke kanawai i h .<okau mai ai nu'u' a /•5, i n» r ea 1 'uu ana i ike maka ai no ka hiki ana aku o ke kanaka sda i!ai;.«. mai la ». ta 1 kana mau mea 5 |"«au 1 ike ai. a ma nuli 0 ia mau ike ana ua !oaa ma» la ia'u ka noonoo •na ua hana ia kekahi kara;ma aohe wahi e ae i hana ia ai o ioko wale no o ka pv>ka, a ia wa kauoha hou aku ia wau iua e he'.e aku e hai i ke kaukaualii ua makemake wau e heie aku e ike nia. Heie aku la 0 Danie!a a 1 ka rumi a ke kaukauaiii e noho ana ia w?, me ko'u hahai aku no mahope ona. Ika wehe ana aku o ke kauwa i ka puka, ike aku la au mai waho aku i ua kaueauulii nei e ana me ka iiaroncta W»na B.cano, a e inu ana ika waina mailoko ae o kekahi omole e ku kokoke «na. la wa, pane aku la ke kauwa Diniela ptnei ; 'Eia he makai kiu no luko o ka oihana makai ke makemake nei e ike i ke kaukauahi.' I ka lohe ana o ua kaukaua'ii nei i keia mau olelo a ke kauwa, pukupuku iho ia na kuekue maka o ua kaukauahi !a, me ka nana inuino ana ae i ke kauwa. 'Aole anei e !eaa ana ia'u ka maha mai keia poe makai kiu mai ?' wahi a ua kaukuuaiii la, me ka hi:hn. 'Ua hai aku wiu ia lakou i ka'u mau mea a pau i ike—' Aole i pau pono na huaolelo a ke kaukaualii, komo koke aku la au iloko oka mmi, a pane aku la : 'E kala mai ia'u e Ke kaukauahi. a e hai aku au i;\ oe ua kauoha ia mai wau e huli ia lwko nei o ke kakela.' 1 keia wo, hnhu pono ae la ua kaukauaiii nei i o'u la, me ka nana pono ana i ko'u mau maka. Ia wa, hooiauna aku la wau ia'u iho ma ka pane ana penei : 'Owau ka makai kiu Soma, a no loko wsu o ka hui makai kiu o ke Anpuni.' 'E hnli i3 loko nei o ke kakeia !' wahi a na kaukaualii la, me ke ano hoonana. 'Heaiia ke ano o kau īnea e kamaiiio mai nei ? 'He makemake makou e huli ia loko nei 0 ke kakt!a a me ka paki, kahi ou 1 ike ia ai e kamailio ana tne ke stla,' wahi a'u. 'A ina pela ua manao ka paha oe he oiaio • >le ka'u mau mea i hahai aku nei ia ne-i ko hele mua ana mai nei ?' wahi hou a '.a kaukaualii la, a oiai <>ta e o'elo ana hoomaopopo akn la au i ke ano haalulu o kona leo. k Aole wau i manuo iki pela,' wahi hou a'u, me ko'u ano hoohaahaa iki ana aku ia'u iho imua ona ma kekulou iki ana. 'Eia wale no ka'll : ua kauoha ia mai au e hoo<olo i ka meheu o kekahi kanaka i nalowale ano e ioa, a o na ike i loaa īa makou ma na ninaninau ana nana i hoohaupu ae ua ku ia kekahi uiia maluna ona.' 'O ko'u manao,' wahi hou a ua kaukaualii nei, 'mahope iho o ka loaa ana o ke di!a mai ia'u aku, ua hele aku oia ma kekahi mau a*vakumoku i»e, a e ilaila la oia e ho(>hala ai i kekahi manawa ma k.i uhauha ana i kana mau dala me ktkahi pee luina e ae.' Pane aku la wau : 'He nui loa na kumu i ike ?a e makou e kue ana i na manio koho wale oia ano. Aoie oia i ike iki ia maluna o kekahi o na kaa--1 mahu a kaa e ae paha i holo aku mai ktia ku!anakauhale aku m3i kona nalowale ana a hiki 1 keia wa, a ina ua kau io oia mi'.una o ia mau kaa aohe e nelt ana kona hoemaopopo īa mamuli o ke ano 0 kona aahu; a eia no hoi kekahi, he mea hiki oie iaia ke noonoo ia e haalele ana oia i keia kulanakauhale irc ka hoi hou ole aku a hahai īa AHee Vogeia no kona manao e hana pela, oim he p:li mau oia me A'ioe, a 1 1 a like kona aloha īa Aiu e n.e heio. pom i !a nona '