Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 10, 9 March 1889 — HE KAAO NO HAPAIKALA- Hapaikamahina KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu. I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii. [ARTICLE]

HE KAAO NO HAPAIKALAHapaikamahina

KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani

Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.

I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii.

Unuhi ia e S(oss Mau Ia wa, ua pane hju aku nei ka 'napauea la Lipine Bolu: , 4 qi hoomaopepo anei oe i kona mau helehelena ? Ae, wahi a Lipine Bolu. | Ua hoike mai anei oia i kona wahi e noho nei a rue ka inoa o kona aupuni. | E like no me na mea a ka moopuna! a Meneti ī hai mai ai i ke kai'omahine I a'ii, pela no oia i hai aku ai i īa rnea a pau. i la wa, ua olelo mai la na mea a pau | a me ka moi pu kekahi, a koe aku ka o'omana Meneū aole i pane mai, a o na mea a pau ua olelo mai lakou he hoepunipuni, a aohe hoi he aupuni i kapaia kona inoa e iike me ka Lipine e hai nei, ua hewa o Lipine Bolu. lioko o ia wa i ku mai ai ka hapauea Meneki a pane mai la imua o kona ;nau hoa a rue lea moi Finita. I nui o ko oukou hanohano, ke noi aku nei au imua o oukou, mai wikiwiki i ke ahewa ana, e noonoo kakou me ke akahele loa i keia hihia. Mtlii p3ha he oiaio ka ke kaikamahinealii mea i oielo mai nei, alaila, he mea hiki ole ii kak u ke kau aku i na ahewa ana ma'una ona, malia o hiki io mai anei ka tnea nana i hoopakele ma keia mua aku ma ko kakou nei aupuni, alaila ma ka kakou hana naaupo ana ma ka ahewa ana ia Lipine Boiu, alaila, e komo kino ana ke aupuni a me ka lahui hoio koa iloko o ka poino, oiai, ua kipak i kakou i kana mea i ai mai ioko mai o na poino. a ua hoonele »ka kakou i na pomaikai a e hele auwanaoia e hke me ke keiki makua ole* Nolaila. e noonoo akahele kakou a noho iho la ua hapauea nei ilalo. Ia wa, pane mai la kekahi kanaka ia Luhe Boiu peiei: Heihi kekaSi hoke kupono raa kou aoao e hiki ai-ia makou ke hilinai i kau mau oleio ? Ii wa pane aku la o Lipine Bolu, ina aole oukou i hiiinai i ka'u mau olelo. alaila, ke noi aku nei wau imua o ko oukou oluolu, owau a me oukou na poe koikoi o ka aina, e hele pu me a'u a kuhikuhi au i kekahi hoike oiaio ma ko'u aoao i keia hora. Ia wa, ua ae mai la na boa a pau a hele aku la ke kaikamahine mamua a o na hoa hanohano a pau o ka aina mahope roai ooa. Ua aUkai aku U o Lipine Botu i na mea a pau a hiki i ke kihua i hakaka ke koa opio me na powa. I ka ike ana o na mea a piu i keU heluna nui o na kanaka i make t ua nimu aku la lakou la Lipine Bo!u: Na keia poe anei oe i aihue ? Ua ho:ke aku o Lipine Bola i na mea a pau e like me ko na helu i hala a kakou i ike ai e ka poe hekhelu ir e I ka hui ana me keia poe a me ka paio . ana o ke koa opio a hiki i ka UnakiU ana a me ko laua hoi ana a hiki i ka pa aliL la wi ua hii aku !a na mea a pau a hiki imua o ko lakou hale. a ua haawi iho h ka iakou olelo hooho'o ua pono ke kaikamahine ahi Lipine Bolu a ua hookuu k«ke ia ka aha, a hoi aku U

/ ra n e.i a pi: i ko 'juou mau hoxe I - s iho. IL'ko o ia wa ua ninau mai la ka makuaieane o ka ui por.ei: E hiki hou mai ana no anei ia keiki j i ko kaua aupuni nei ? ! Ae. he ekolu pule e he!e ai a kipa |hou :nai i ko kak.rj hik aUi nei. lanian.iwi, ua m;hi mai kona makua i kana tnau hana hewa, a ua kala aku no hoi kana kaikaniahine iaia, a ua noho iho la o Lipine B. lu me ke ! kali i ka manawa a ke koa opio i olelo mai ai iaia e hiki raai ana i kona haie | alii. I ke kokoke ana mai i ka wa e hiki mai ai kana malihini oia hoi ka oiha ana o na pu'.e ekelu, ua noho iho la oia me '<e kaii an.i a hala na pule ekolu, ua niaau mat 11 kona makuakane: Ahta hui hiki mai ke keiki nana oe i hoopakele ? Ahoa hoi, wahi a Lipine Bolu, oielo' mai hoi eii e hiki mai ana, eia nae aole i hiki mai. Ii wa ua nnho iho la no ka ui me ka j ho.)manao ka i kona mea nana i hoopakele mail-.ko ma; o na poino. Ma keia wahi e haii ae kakou a hoo ipo me ke koa opio, uiai, i kona hoi ana mai ko iaua hui kan.ailio ana me ka ui Lipine Bolu, ua hui aku no oia a kona rumi a haule aku la oia hiamoe a; i kona puoho ana ae kani ka hora 2 o' ke awakea, a ua hele aku nei oia e holoi i kona maka. Iloko 0 ia wa 1 ike mai ai kona kupunakane i kana moopuna, oiui o kona hoi ana mai no ia mai ka halealii mai a e noho ana oia e noonoo ina o kana moopuna ka mea nana i hoopakele o I.ipine Bolu, alaila, he keu aku keia 0 ke keiki ikaika nui wale i ka paio me ka poe powa. laia no e nvne ana, a oia wa no hoi ia i ike aku ai i kana moopuna a ike pu mai la no hoi na kauwa 1 ua koa opio nei a hele koke aku la lakou e hookani i ka heie nina, oiai, ua haohao lakou no ka hele ole aku o ke koa opio i kona aina kakahiaka. I ke kani ana mai 0 ka bele aina, ua hele aku la ke koa opio a me kona kupunakane a noho iho la laua paina. la laua e paina ana, ua huii ae la ka olomana a ninau aku la i kana moopuna i ka i ana aku: E kuu moopuna, ihea oe i ka po nei, oiai, aole hoi au i ike 1 kou hiamoe loihi e like me keia, a malia paha, ua he le oe i ka po nei, e hoike mai oe ia'u me ka pololei. Ia wa, pane aku la kana moopuna, aole au i hele i ka po nei; o ko'u kumu 1 moe loihi ai, ua ake ioa au e holo i Sckaia, e ike i ka mea nona ka inoa e hele kaapuni nei mi na aupuni a pau loa, a oia ka mea nana i hoala mai ia'u aole e hiki ia'u ke moe, a ke hoike aku nei au la oe aole au i hele i ka po nei. Ua manaoio ke kupunakane ika olelo a kona moopuna, me kona manao he oiaiD. A i ka pau ana o ka laua paina ana, ua hoi aku !a laua ma ko laua mau ru mi pakahi iho. A ika hiki ana aku oke koa opio ma kono rumi hopu iho la oia i kana pahu daimana a wehe ae Ia a lalan iho ia i kana ohenana a kau ae la ma kona maka. Ia wa ua hoohuli aku !a oia i kona nana ana ma ke kuahiwi 0 Perusia, a iloko o ka manawa ookoie loa, ua ike aku la oia i ka nui hewahewa loa o na kanaka e noho ana i ke kuahiwi, a ike pu aku la oia i»na heiehelena o Momiana e noho ana oia iluna o kekahi noho nui e like me ke ano mau o na moi a o kona makuakane ponoikekahi e noho ana ma kona aoao, a e ku laina ana na koa mamua o ko laua mau alo, ua iako pono lakou me na mea kaua. la wa i iho ai ka kakou kea opio iloko ena penei: Ua kuhihewa wau ua make oe i ka po nei, eia ka ua pikele oe ma ka apua be powi ka paha kau hana e noho nei ma kc>a kuahiwi me kou poe kanaka, aia a hoi mai au mai ke aupuoi mai o Sekctia alaila, kr aku au ia oe e hoopau i kau mau hana pakaha ika wai wai o ka poe e ola ana ma keia ili honua. Iloko o ia wm i hoohuli ae ai ke koa opio i kana ehenana no Farani a ia wa no hoi i nana pooo aku ai keia i kona kuahiwi a ia wa no hoi ua ike aku U ou i koaa kiiu makua iloko o ka mala pua.

| lioko o ia wa i ku'u iho ai kona ■ ! maa wiiuaka a uwe iho la i kc a'.ohA 11 i koni mau makui. Ia wa no, hoihoi aku la cta i kana ■ ohe ilokoo kana pahu a hoi mai la eia a uwe iho ia i ke aloha i kona mau ma-, kua. I h no ua komo mai la kona ku- ! punakane a ike mai la i ke ano e o na ' i helehelena o kana moepuna, a ua nt nau mai la eia i ke koa opio: Heaha keia ou e kuu moopuna, oui; ke ike nei au i ke ano e o kou mau he-: iehelena ? | Pane aku la ke koa opio: Ua hu j mai ko'u aloha i ko'u mau maku3, oiako'u kumu i uwe iho nei. ! lioko oia wa i heopau ae ai ka hapauea i kona nianao, a noho iho la Uua a hiki ; ke kokoke ana mai oka manawa o ka kakou kea opio e holo ai i S»kotia. J Noho iho ia laua a hiki i ke koe ana hookahi pule, ua hoomakaukau iho la ka kakou koa opio i kona mau pono e holo ai i Sehotia. A ia wa, ua kauoha aku la ka hapauea i kona mau aumoku i hookahi hane n e ukali aku mahope o ka huakai a kana moopuna. I ke kani ana o ka hora 9 0 ke kakahiaka, a ua hele aku nei ke koa opio a imua 0 kona kupunakane a haawi mai la i kona aloha i kona kupunakane, a pela no hoi ka hapauea i panai mai ai i kona aloha i kana moopuna. la wa, kauoha aku nei ke koa opio i kona kupunakane i ka i ana aku: E kali oe ia'u iloko o na mahina ekolu, a i hoi ole mai au, alaila, e hoomanao iho oe ua make au, a ina e hoi! mai au īloko o na mahina ekolu, alaila, e hoomanao iho oe ua loaa ia'u ka , pomaikai. J la wa, ua ae aku la no hoi kora ku f punakane, a haawi pu mai la oia i kana moopuna he hookahi bila $ nona ka huina he tcliliona biliona miliona tausani hancri $1.000, 000, 000, 000, 000 hoekahi kuina tiliona a emi aku ilalo. Ia wa pane aku la ua hapauea la, 0 keia bila $~ e pili aku oe me ka moi, a ina aole oia e ae i keia mau dila, alaila, e olelo aku oe, e kali iki ko o'ua paio ana, a e kauoha hou mai oe ia'u i ke dala, a na'u e hooko aku e like me kou makemake e kuu moopuna. Iloko 0 ia wa i hele aku ai ke koa opio a kau iiuna o ke kai no ki uwapo ka paqu hopu. Ltle iho la ke koa ooio ilalo, a heie aku la oia a kau iluna 0 waapi, a holo aku la ko lakou waapa no ka moku a kau nui ae la iluna. I ka hiki ana o ke koa opio iluni o kaoneki.ua pii ae la na hae like 6le ma ka huini o na kia o ko ianei moku, a hoomaka iike ae ia ka pii o na hae o na moku a pau. A iioko 0 ia wa i hoomaka mai ai kt aina e kipu aloha ia lakou nei. I ka wa o ka rooku o ke koa opio 1 hoomaka aku ai e holo, a pela hoi oa moku a pau 1 hahai mai ai mahope o ko ianei alahele. He eha ta ko lakou nei holo ana i ka moanj, loaa iho ia oa aumoku i ka 110 nui o ka moaoa, be ino keia a na kapei>a i olelo ai aole iakou i ike 1 kekahi ino nui e hke rne keia. Hoomaka mai ka makani mai ka hora ekolu o ka wanaao a hiki i ka bora eba o ke ahiahi, a ua kau liilii aku na moku oia o a maanei. Ua hookele ae kela ime keia kapena i kona akamai iho e ieoi ana i kona pakeie mailoko aku o ka ino nui. He iwakaiua kumalima la keia ino nui ana, a he hookahi waie no la i koe hiki aku i ka Ia nui o Sckotia la wa, nioau aku ia ke koa opio i ko na kapena: Pehea la, e hiki e aoa no anei kakou mamua o ka hiki ana inai o ka l» nui o Sekotta; ke kanaiua nei au i ko kakou mua ole mamua ae oka manawa ? Ia vra, pane mii ta ke kapena ike koa opio penei: He mea hiki ole ia'u ke koho pololei aku i keia wa, ota>, ua nalowale ka la me ka mahina a me ka hoku mai na oiea ike aku o ka meku nei i hooma •' kaukau ia, i keia wa, aia kakou mawa-1 ho ona lakiku ame na ioniku i mao- 1 popo ele kahi e holo oeL 1