Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 12, 23 March 1889 — HE KAAO NO HAPAIKALA-Hapaikamahina KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu. I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii [ARTICLE]

HE KAAO NO HAPAIKALAHapaikamahina

KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani

Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.

I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii

Unuhi ia e Moa Mau l.ahui īho la keia ikn !> ! a eiala iloko 0 ko ianei paktke a h.'. kumo iho la iioko oka !cka a uwcj»a iho la a paa a haawi aku la i kona kapena uh ku a ole!<> aku ia: 1". lawe poiolei oe 1 keia leka a haawi 1 ka m"i, aoie i kekahi n.ea e aku L'a ae m u la ke kaj»ena, a hoomaka aku l i oia e 'nele. laii 1 hiki aku ai i ka halealii, ua ninau mai la r.a koa iau nei. IKaha kou makemake ? P.iiu' aku la ke kapena: Ua makemake w.ui e ike 1 ka moi o Sckotia nei. Hea)u kou nukeuiake: wahi hou a ka r.<nau. l'ane h' u aku la ke kaj>ena: He leka na ko'u haku mai nei a oia ke kumu o ko'u hiki ana mai nei. l'ane mai la na koa: K haawi mai l.\i ha na makou e lawe aku ? Ua olel 1 aku ia keia. aole e hiki oial ua oieiu mai nei ko'u iiaku aole e haawi i kekahi niea okoa, ina wau e haawi

ana la al.u!.». he kue ana ia i na olelo kauoha a ko'u haku, noiaihi na'n j»tinoi no e iawe inuia o ka moi. No i.i mea, pane mai la na k<ia, e kali oe maanei a e nele ae makv»u e kanuiiio i ko makou mau aink<«a, a na lakwu e Uw'e aku a hiki i ka moi, a ina oe la mai, aiaila komo uku oe e ike i ka mui. L\ manawa i heie aku ai ka k»he a hiki imua o ka moi a oia k.nia 1 haawi mai ai 1 k< na ae e kouio aku keia iloko o kona wahi e noho ana me kana keiki ;;iakal-.iaj»<) a me kana hunona ke kaikamahine alii o l'uieke. [ Ia manawa ua iiele aku l.« ke ka;-e--na a hiki imu:. o ke alo o ka moi a ua nmau mai ia ka moi. Heaha kou nukem.ike 1 hiiei iuai nei imua o ko'u aio ? Pane aku la ke kapeua, malalo o ke kauoha a ko'u haku oia Ko'u kuaiu i luki mai nei īmua o k m hanoaano a lioj<u iho ia keia i ka ieka a ke koa | opio iioko o ko unei pakeke a haasvi aku ia i ka moi. la wa, wehe ae nei ka moi i ka ieka .1 heiuheiu iho la 1 na huaoielo o loko o ka ieka a ke koa ojuo. A i ka pau ana 0 kana heiuheiu ana ua aea ae Ia kona j>oo liuna a pane mai la i ke kaj;ena moku. K kaii t>e inaanei a hoi mai au. la wa i;o i komo aku ai ka moi a hui uie kana keiki ma kona rumi e kahiko ~na ma kona rumi me kana luau mea kaua a jar.e aku ia uia. I'ehea kou nur.a • m» keia naita mahhmi 1 h:ki mai 1 ko kaua aupunt nei ? Pane aku la kana keiki, mai makau c>e no keia keiki i hiki mai 1 ko kaua aupuni nei. oiai ea iawa ko'u ikaika e hoohana ai imua o na a pau e aa mai ana e piio me kau keīki, mai hopoh»> jk» oe. Ia wa pane aku ia kona makuakane, ua hiki mai nei ka ieka a keia naiu imua o kou makua nei, a eia kana ieta. Ia wa i ialau aku ai ke keuiaiii i ka Lka a ke koa opio a nana iho la i na manao o loko. I ka pau ana o kana nana ana, pane mai la oia i kona makuakane: E haawi aku oe i ka ae iaia a e ka kau iho oe i na manao a'u e hoike aku

:'.v: . t ;a r.ai'<*: aK- n;a <a ■-> H ..<: :,kj b k.i moi 3 nia k->na ru:u» k:tkau a h-.'o'naka iwo ia e i ka::a ieka a \ c::ei na n-anao o loko. Ka Hua Ūhia Hem .ieie. Nai'.a oke kapakila haekaeka. Me ka maha'o. Kc p.inai nku nei wau i ka 'pane 0 kau ieka u'u, i:a aa ka'u keiki e paio rne na mea a [-au loa, a ua ae la oe e : aiu me oe i ka hora a me ka minu:e a ; i makeinake a; a ina aole oe 1 lawu 1 ka ikaika e hoohana ai imua o ka'u keiki. aiai'la, e iini hou aku oe 1 eha <aruka ikaika e 'iike me kou ano alaiia. ua iawa ia no ka iinia akau o ka'u keiki iloko 0 ka i»inute hookahi. a nolaiia ao!e anei he kuj»ono la oe e haawi j»io niai malalo o ka ikaika a me ka akamai t> ke keikiaiii Bonia Le. Masekepa. Moi o Sekotia. Kakau ia ma ko'u halealii.

I ka paa ana 0 ka leka, ua haawi aku ia ka mm ma ka iima o ke kaj>ena a hoi aku la ke kapena a hiki inua o kona haku e kaii mai ana i ka pane o kana ieka. I ka wa i haawi aku ai ke kapena i ka leka a ka moi, ia wa no i hopu mai ai ke koa oj)io a heiuheiu iho la. I ka ike ana o ke koa opio i ka manao o ka leka a ka moi ua kakau hou i'no ia oia i leka penei ke ano. Miasekcpa, Moi o Sekotia. Ke jxanai aku nei kau kauwa i ka pane o kau kta, ua iana ko'u manao e j>aio me ke keikialii i ka hora 1 o keia la, a e imi ht>u aku ke keikialu Boma I.e i 15 kanaka ikaikaika ioa i hoohalike ia ko lakou īkaika m# ka uwila 0 ka lewa a nie 500 poe e ae mawaho i like ko lakou ikaika me ke keikialii, alaila, ua lawa i ko'u iima akau ke hoohana iioko o ke sekona hookahi. Ka hua ohia hemolele. Kakau ia ma ka hotele helu 1 o

Sekotia. Ua hoouna hou aku ke koa opio i kona kapena e lawe i kana leka imua 0 ke alii, a ua hooko aku no kona kana kaj»ena moku e iike me kana kauoha i haawi mai ai 1 ke kapena. 1 ka hiki ana aku o ke kapena imua 0 ka moi, a ua haawi aku la 1 ka leka a kona haku ojno, a wehe ae ia ka moi a nana iho la. 1 ka pau ana 0 kana nana ana ua he'.e aku la oia a mua o kana keiki a pane aku la oia. Ua hiki mai nei ka leka hou a ka naita a nana iho la iaua. A i ka jiau ana o ka laua nana ena, ua luliluli iho la ke j)uo o ke keikialii Boma Le, a pane aku la: Akahi wale no hoi mea nana wau 1 j)ane kikoi mai, a e hoomanao e ko'u makua na ka'u pahikaua e hookaawale ae i kona j>oo nui kor.a apahu kino ae lloko o ia wa ua noho iho la laua a hi<i i ke kani ana o ka hora S a ua hele mai nei ke kahunapule a mare iho nei i ke keikiali o Sekotia me ke : k..ikamahineaiii o 'i'ureke. 1 1 ka pau ana ua noho iho nei na mea a pau a i ke kani ana ae o ka ho- i ra 9 ua naue aku la na mea a pau no ke kahua leaka a ua hiki ae neihei elua na'.ta ma ke kahua leaiea hookahi 1 no l)enemaka a hookahi no Heiene. 0 ka naita Auria o ke aupuni o Helene, ua kaena kona lahui he liona oia, aoīe hookahi mea e hoi ola mai ke aio aku o ka naiia Auria mai kana pahuna ihe aku, ua hiki i kona akamai ke pahu i kana ihe i kekahi kiko e'eele nona ka mamao he hookahi hanen miie a oi aku a emi mai. Lehau ae nei na mea a pau i ke kahua ieaka k.»e waie no ke koa op'.o aia no oia i k"na hotcie kahi i noho ai e kali ana o ke kani se o ka hora 1.

Ma keia wahi e ka mea heiuhelu e 'nuii ae kakou a nana 1 ke kahua lea!ea. I ka hiki ana i ka nianawa ua ku uiai !a ka moi a kamailio mai la. la oukou e na mea a pau i hiki mai j i ko'u auponi nei, ua ike oukou i ka'u ! hoolaha, oia no paha ka mea nana i ! kono aku ia oukou e hele mai i ke aui puni o Sekoiia nei, a nolaila, ua wehe | ia ka lealea i keta hora, a la wa no i kani aku ai ka uiili kahea i na meho e ho<imakaukau. Kani heu aku la ka uiili no ka lua o ka manawa, a ia wa no i oili mai ai ke keikialii Boma Le me ka hiehie nui, a hoomaka ae la oia e kakeie i kona lio

;ai.;a 0 Kuea a na <j:uKa e ; I.oko o ia wa 1 'hoomaka mai a'. ka ; iehuiehu e uwa me ka hoomaikai nna 1 ke keikiaiu Homa Le no ka hiehie 0 kona kuiana ma ke kakeie lio. I No keia leo uwa ona kanaka <;a ka mea nana i kono aku i ke koa op:o e Ih( ie oia i ke kahua iealea e nana a ua kii aku la oia i kina pahu ilaimana a wehe ae ia i kona kapa ;>ouii a komo iho ia. ' I kaj aa ana ua heie aku la oia no ke kahua lealea. | l kona hiki ana aku ua ike aku nei oia i ke keikia'.i me ka ike ole mai o na mea a pau iau oiai ua j>aie ia aku ka ike eka mana e» ke koloka pou!i a 0 ka kakou koa opio oia wa'.e no ka mea ike aku i ka lehuiehu a me na mea a me na niea a j)au e hana ia ana ma ke kahua lealea. Iloko o ia wa i pane inai ai ka moi 1 ka iehuiehu e ku aku ana: Owai iwaena o oukou e hiki e aa e hele aku imua o ka'u keiki e p-uo ai

ma na mea a pau. lioko o ia wa a ka moi e kamailio ana ua oili mai la kekahi naiia maiuna o kona lio hulupala a i kahiko ia oia me kona kapa oihana kaua a e kaiewa ana hoi kana pahikaua ma kona aoat>a kakele ae ia oia i kona lio imua o ka moi a paue aku la: Owau kai aa e paio me kau keiki iloko o keia hora. a haawi aku la 1 ka paiapala a ka moi o Henemaka; oiai ua manao no ka moi 0 IVnemaka, 0 koua naita no ka helu ekahi. Ua pili inai uo keia moi i kona auj;uni mahope o kona naita. Ia manawa 110 i kakele aku ai ka naita o Denemaka i kona lio imua o ke kahua lealea A i ke kani hou ana tnai o ka ulili, ua kue»iC pono iho la iaua i ko iaua kulana paio. A i ke jjoin hou ana mai o ka lua 0 ka ulili, ua kunpau ae la laua i ka holo 0 ko iaua mau lio. 1 ka hui ana ae 0 na naita i kahi hookahi, ua ;>uko ae la ka laua mau jiahi 1 ka lewa a ike ia aku la hoi ka helelei ana mai o na huna ahi. He hookahi hora me ka keia hakaka ana ua ike ia aku nei ka naita o 1 )enemaka e waiho a make ana ilaio o ka

lepo. Ua ahai ae ia ke keikia.'ii Boma 1.,e i ka hae o ka lanakila a ua hooi ioa ae hoi ka moi i ka mahalo i kana keiki a me kona kaena jiu ae aole hookahi mea e hiki e hoohaahaa i ke akamai a me ka ikaika o kana ktiki, a ke iohe nei no hoi ke koa ojiio i na olelo kaena a ka moi oiai oia e ku ana iwaena o na kanaka me ka ike ole ia mai. He hapaiua hora iho, oiii mai ia ka lua o ka naita i kahiko ia me kona aahu o ka oihanakaua a hele aku la a ku iniua o ka ilamuku a pane aku ia oia: Ua makeinake wau e paio me ke keikiahi i keia manawa. 1 Auaae ia mai ka ilamuku 1 ke noi a keia naita, a ua kani mai la no hoi ka ulili hoomakaukau 0 na aoa« a elua Ia wa 1 hoomakaukau iho ai na ao ao a elua i ko iaua mau kulanaO ke kumu pili mawaena o ka naita o Helene, ua like no me ka pili a ka naila o Oenemaka. O keia naita oia no o Auria, ka nai ta kauiana 0 Heiene no 31 makahiki o kona noho ana maiuna o keia inoa naita aole hookahi mea nana i hoohaahaa laia a hiki 1 kona paio ana me ke keiki alii.

Ia manawa no i kani hou mai ai ka uhii no ka paio ana a ua kuu; au ae ia na naiia ika hoio o ko iaua mau iīo a ī ka hui ana ua lohe ia aku la ka leo i paapaaina o ka laua mau j>ahikaua i ka ilewa a e heieiei ana na huna ahi i ka | honua. He elua hora keia paio ana a na nai u ua ano i*auj auaho iho la laua, a hoo maha iho la laua no 15 minute. I ko laua maha ana ua paio hou laua no ka lua o ka manawa. lioko o na minute he umi, ua haki pu ae la ka pahi a ka naua o Heiene a ua hoemi mai la ua naita la i kona lio a hoohuh aku ia i ka hope o kona lio imua o ke kemalii a he hoaiiona hoi la ua hooneie ia oia 1 ka pahikaua ole I ka ike ana o ke keikialii i keia hoaiiona, ua kaohi mai la oia i kona lio. Laiau iike iho laua i ka laua mau ihe, a hele aku la kekahi ma kekahi aoao a pela no hoi me kahi. (Aele i P**.)