Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 20, 18 May 1889 — Page 3
| This text was transcribed by: | Jonah |
| This work is dedicated to: | E KE AKUA |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MEI @ Ka mahina @ 8:00 @
KELA ME KEIA @ He mau lio hoihoi ka i lawe pu ia @ Kikane mai @ mai. @ ke komo nei i na kauhale noho i keia mau po. Na ka @ kinipopo Kamehameha @. Ma ka @ o ka Poalua nei, i @ mai ai o kanakawaiwai Dole @ makaikai aku nei i ka @ Pele. Ma ka makamahu @ mai ma keia pule iho nei mai Honokaona mai, ua hiki mai he mau mano Pake @ no keia @. He mau @ iho nei keia o na @ i koa. Nana aku oe iaia, molale na @ wawae a me ka @ ana o na @ kino. Ke ano @ ia mau ne ka laina @. He @ keia mau la me hookahi wale no @. Ua @ nei Hon Ino A Cum @ a me @ keiki Thomas, i mau @ haneha@ Athlete @ Kapaakiki. Ma @, ua make ia kekahi kaikamahine i @ aku e ka pohaku @ e @ ka moi @. I ka @ a me @, he mau kaa @ ke @ hoolana i ke kahua @ Waianae. He hookahi kala ka auhau. Ua @ ka @ Hooholo Moku @ ka mokumahu Kaala, e holoholo nei i Waianae a me Waialua. Aia ma Enelani kekahi hai paipala i ala @ wale no na luna hoopoo @ na hoonoho hua, ka upena @ lawe pep a pela aku. O ka @ ka inoa o ka pepa hoa@ ka mai i keia pule ae, a ke haawi mua aku nei ko makou papale @ i ke @ konea i ka malihini. O kekahi lede he home kona i Hawaii nei, @ mai oia kekahi hoaloha ona mai Colorado mai i keia mau olelo. "Ua mahelehele ia iho nei ko makou mau eka aina he 17 i loko o na pahale noho, a ua kapa aku au i ka inoa nui, o Lihue. O ka inoa o na alanui e holopuni ana i na pahale, oia o Kukui, Milo, Noni, Ohia a me Waialua. E nui ana ko makou poe haole hoaa i na inoa alanui olelo Hawaii ma Colorado nei.
Aohe a makou Makai Kiu o kela kakahikia
Aohe puhi ohe @ Ema Kuea i keia auinala.
O na @ o ka hoikeike nui ma Po@ he $10,000,000.
He mau la ku wale mai no keia o ka moku@ Beritania @ike@a.
Na @ i lawe mai na @ ka @ Kahului, a eia i Ulakoheo @.
E haawi hou ia ana he akamele me @ kela ahiahi Poakahi ae.
Ia kanaka @ kakou i na @ a he @ i ku mai nei ma ka mokumahu Paakika.
@ ae ana hoi kekahi kaa @ ke ahiahi Poaono ma waho o @ Mele, a e walawala hele ana i @ o ke alanui.
Ua @ mai nei na keiki Hawaii i hooholo aku nei i na kamaaina o @ me na hoole ana a ko@ mau @.
Kohu makapaa no hoi kahi poe i ka @ o na ipu papale i ka hai. @ aumakua Kuamu. Ua @ ka papale kapu o Pali he kohu ke nana aku.
O ka manawa hemo o ka Hale @ o ka Papa Ola, ua hoololi ia ae nei @ manawa noho o ka la, mai @ kakahiaka, a mai ka i a @.
ua ike ia keia mau inoa ma ka papa @ o ka Hotele Burukalana ma Ka palekiko mai Honolulu aku nei: D. Kaneohookahi, C. D. Kililaupadele Gude no hoi keia mau keiki!
O kekahi hale hana kinipopo ma Amerika, he 500 poe paahana e lawelawe mau ana, a ua makaukau no ke kuai aku i na wa a pau e loaa mai ai o na kauoha, he 40,000 kinipopo. Aole no i kae mai.
I ke ahiahi Poakahi nei, o ka piha ana ia o na manawa he hookahi tausani o ko kakou Bana i puhi ohe ai ma Ema Kuea, a i loko hoi o umi miliona @ana ana ma ka haneri tausani pana o ke puhi hookahi ana.
I ka manawa e ku ana o ka mokumahu Balakika i waho o ka boebele, u apaa i ka makau kekahi mano nui o @ kapuai ka loa, a i ke oki ia ana o ka opu, ua loaa he @ mano keiki liilii ua kokoke e hanau.
I ke ahiahi nei i maki aku ai ka puali koa Honolulu Raifela no ke kahu i hoomaha i Waialae, a he hiehie ko lakou maki ana me he mea la, e hele la ana no ke kaua. O na koa Hawaii, eia no lakou i kauhale he aloha i na wahine. @
I ke ahiahi Poakahi nei ma kahi kokoke i ka Hale Keaka Pake, alanui @, ua holo a a pu ka haila o kekahi kaa Pake ma luna o ke kaikamahine uuuku a B. Busnell, a aole nae i loaa ua kaa Pake la.
I keia Poalima ae, Mei 24, oia ka piha ana o na makahiki hanau he kanahiku o ka Moiwahine Vitoria o Beretania Nui a Emepersa o Inia, ka mea nana e rula nei kela aupuni ikaika aole e napoo ka la ma kona mau okana aina.
Hana rula ole hoi kela kanaka ona e olelo ino ana ma luna o ke kaa alahao, @ he nui na ohua e ae e noho ana ma luna o ke kaa i kela manawa I ka was i hiki ole ai i ka luna kaa ke hoomalu aku iaia, ua haawi ia i ka makai a noho ana i ke puhi. Lolo.
AHAHUI LILIUOKALANI
Ma ka halawai ana a ka Ahahui Hoonaauao Liliuaokalani i ka Poakolu nei, ua koho ia na luna nui o ka hui no keia makahiki.
Aliiwahine Liliuokalani, Peresidena
Mrs. H. R. Maefarlane. Hope Peresidena.
Mrs. J. H. Brown, Kakauolelo
Miss Briekwood, Puuku
Mrs. C. Afong, Mrs. A. Fernandex. Mrs. A. Rosa, Mers M. Brown, Mrs. W. E. Foster, na luna hoohana.
Ua apeao ia ka moolelo o ka makahiki i hala, a ua hookomo hou ia aku he hookahi keiki no ka hoonaauao ana ma lalo o na lilo o ka hui.
Ma ka hoike a ka Puuku, aia he koena o $186 ma ka waihona, a hoopanee ia ka halawai a noho hou i ka mahina o Augate.
HOOKAHI O EONO HANERI
O Hiram Williamson, he kiai no ka Hale Leta o Bosetona, oia kekahi o na koena o ka puali koa o Rusia, i ke kakahiaka o Okatoba 25, 1854. ma ke kiekiena o Balakalawa He 70 ona mau makahiki i keia manawa.
MAU HANERI PAKE HOU
Ma ke ku ana mai o ka mokumahu Balakika mai Honokauna mai, ua lawe mai oia he 204 Pake a me 7 Iapana no keia awa. He 12 Pake i hoole ia ko lakou palapala ae holo. Ua hoihoi ia aku keia huina i kahi hoomalu ma Kahaka@, a i keia Poakolu ae e hoo@. Mai loko mai o keia huina nui, he @ wale no wahine Pake a me 2 wahine Iapana.
HAULE I LOKO O KE KAI
Ma kela huakai mua aku nei a ka Likelike no kona mau awa ma Maui, a e holo ikaika ana ka moku ma ke kowa o Molokai, ua haule aku la kekahi o na sela i loko o ke kai, a oia nohoi ka wa i hoopaa koke ia iho ai o ka holo o ka moku. Ua hookuu ia ka waapa, a i loko o 10 minute o ka huli ana, ua loaa aku ua sela nei e au mai ana no i loko o ke kai, a ua hoopakele ia kona ola.
HONOLULU RAIFELA
O ka maki ana o na pualikoa no ke kahua hoomaha ma kula, oia ka haawina mua loa e ao ia ai a e kamaaina ai hoi ke kanaka e lilo ana i koa, o na maluhiluhi o ke alahele a me ka miki anu a ka makani kehau o ke kuahiwi, a me ke koekoe o na wahi moe ma ka naele i ka hoopulu ia e na pakaua o ke kau hooilo, o keia kekahi hapalua o ka hana au e lawe ai a moni, a oia ka mea i hapai pinepine ia ma na aina malamalama o ke ao i kela mau maluhiluhi o ka hookamaaina ana i ke ano o ka oihana koa.
O ka maki ana aku o ka puali koa Honolulu Raifela no ke kahua hoomoana ma kula i ke ahiahi nei i Waialae, oia ka mua loa ma ka moolelo o Hawaii nei i hooko ia ai ka aawina mua e kamaaina ai ke koa i na kulana o ke kahua kaua, a he hoomahuahua ana aku hoi i ka makaukau o ka aapo ma na paikau ana ma ke kahua aina akea.
Ma ka hapalua o ka hora 7, ua maki mai la ka puali hoookoa he haneri a oi ma lalo o ke alakai ana a ka puali puhi ohe mai ka hale paikau mai o Manamana, a ma ke alanui Moi ka maki ana aku no ke kahua hoomoana. O Mekia Rebbard ke aliikoa kiekie o ka puali.
I ke kakahiaka o ka la apopo, e malama ia ana he halawai haipule ma ke kahua hoomaha i ka hora 11, a i ke kakahiaka nui o k Poakahi e huli hoi mai ai i Honolulu nei.
HE NAAU KAUMAHA
He mea kaumaha iau ka hoike ana ae i mua o ke akea no na poino i ili iho ma luna o kekahi ohana: oiai i ka la 22 o Febereari i hala, ua kii mai ka make i kekahi keiki a John Aʻu, oia no ka hua hope loa o ko laua kihapai, a i ka la 2 mai o Maraki, ua make hou aku kona mua iho he kaikamahine ia. No laila, eia laua a me makou pu na ohana i loko o ke kaumaha, aka, e hoonani ia ke Akua nana no i haawi mai a nana no i lawe aku.
Jos. K. Namakeha. Honaunau, S. Kona.
HE HOOMALOKA ANEI OE?
E ke Kuokoa: Aloha oe---
Ua ike au a o makou no a pau loa i ka manao pepa a kekahi mea kakau o ka nupepa puka la o Ko Hawaii Pae Aina, ma ka pepa o ka la 16 iho nei aoao maa, aia ma ka hapa hope o ka eha o ua kolamu, e hana penei: "O lakou ala ka @" he mea kupanaha, ua manao maoli no ka paha nei hehena he hana hoaiai ka ke Akua hana ai manao ai oia pela. Auhea oe e ka makamakama, aole makou i manao e hana a e lawelawe i ka ke Akua hana ma ke ano hookelakela, aole loa no, aka, e like me ka manaolana e hana i ka ke Akua hana, oiai he kaua paahana na mea a pau nana, a aole hoi e like me kau hana e ka enemi, ma kuu ike, me he mea la, mai Asia loa mai nei no oe i nei mau la aku nei ko hiki ana mai nei, aole ia o ka hana a ka mea e auamo pu ana ia auamo hookahi o ka hoohenehene, oiai, o ka oihana makai o ke kulanakauhale nei, he malihini ia lakou keia hana, aole mai kinohi mai, a nolai la, aole makou e kuemi hope ana a hiki i ka la 8, a aole no hoi makou e i aku ana e, he poe wale no ua hele a lehia i ka ke Akua olelo ka uwau elua o na puali makai, a i ole la hoi no, o na himeni la hoi, aole pela, aka, he hoomakaukau ana nei no ka makaukau aku. O wau pu me oukou a nele, wahi ana.
Me ka mahalo. Makee i ka pono. Kalakaua Hale.
O REV. SAMUEL P. K NAWAA UA HALA
Me ka naau mokumokuahua i ka ukana a ke aloha a me ka puuwai hoi i kipona ia e ka ehaeha, a ke ku aku nei au i mua o kou alo e ka Lunahooponopono o ka Nupepa ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii ke KUOKOA o kou kino lahilahi, noʻu kau wahi rumi kaawale o kou kino, no kaʻu wahi ukana luuluu e panee aku nei i mua o kou alo, a nau hoi ia e hai ae i na kini oʻu e noho kau @ mai nei.
Ma ka po Poakolu, Aperila 10, 1889 hora 7, ua hala i ke ala hoi ole mai o Rev. Samuel P. K. Nawaa, ma Waiawa, Ewa, ma hope o ka hoomailo ana a ka mai no ekolu malama, a ua kuu mai la oia i kona hanu hope loa i ka la i olelo ia ae la ma luna, ua nui na hoao ana e palekana oia mai keia mai ae aka, ua nui kaikaika o ka enemi.
Ua waiho iho oia he wahine, he mau keiki, na moopuna, na kaikuaana, na kaikuahine, na hoaloha, a me na makamaka e palauma aku ana ma keia aoao o ka honua.
Ua hanau ia oia ma Kahauloanui i ka la 18 o Maraki, 1845, na Simeona M. Nawaa k, me Keliihau w, a o ka nui o kona mau makahiki he 44 me 21 la, a waiho mai la i keia ola ana; a eia kahi moolelo pokole nona:
I ka M. H. 1863, haalele iho la oia i kona aina hanau a holo aku la no Hilo me ka manao e komo i ke kula hanai o laila, aka, aole i ko ia mau manao ona.
No laila, ua noho oia ma laila no kekahi mau malama, a kepa i ke Okohola i ka malama o Aperila 1864, mai ia holo ana ua pau ka moku i ke puhi ia i ke ahi e ke Senedoa, oiai ke kaua ma waena o ka Akau me ka Hema o Amerika Hui ia manawa, a ua hoi mai oia ma kekahi moku okoa a ike hou ia Hawaii nei.
Ma hope mai i ka M. H. 1866, holo hou i ke Okhola a hoi mai, a i ka 1868, holo hou i ke okohola a pakele mai make, i hihia ia e ke kaula o ke kohola, oiai ke kohola e ahai ana i ka laina, aka, ua nui no ke aloha o ke Akua ua pale ia ae ia mau poino.
Ma keia mau hololehehana, lehulehu kumu nui wale no nana i kono mai iaia e hele, oia hoi, aia kona kaikuaana ma ke kula nui o Lahainaluna no ka imi ana i ka naauao, oiai aole he makua nana e kokua aku i kona wahi aahu a me na mea e pono ai kona noho ana ma laila, a oia kona kumu i hoolilo iho ai iaia iho i makua no hona kaikuaana.
I ka makahiki 1868, ua hoi oia a noho ma Wailuku a lilo i lala no ko laila kula kahunapule.
Ma ka 1870, lawe ka ahahui Lunakahiko o Maui iaia i keiki na lakou e hookomo ai iaia i loko o ke kula kahunapule.
I ka malama o Dekemaba 22, 1872, komo i ke kula nui o Lahainaluna, a ia makahiki hookahi no, komo i ke kula kahunapule ma Honolulu, i ke au ia B. W. Paleka, Rev. D. Balauwina a me Rev. H. H. Paleka.
Ma keia noho ana, ua lilo i lala no ka ekaleia o Kaumakapili, a i hope kahu Kula Sabti hoi no Mr. Laianaopio, a ma hope mai i ke au ia Mr. Smith opio keiki hoi a Smith o Koloa Kauai.
I kona noho ana ma keia ekalesia i ka wa o rev. M. Kuaea, ua hooikaika nui oia i na hana a ka haku, a o ka hua o kana hooikaika ana, oia ka hale halawai o Iwilei e ku nei, a i kapa ia hoi kona inoa ka "Hoku o Betelehema," a o ka poe e noho nei ma laila, he hoike oiaio ia no keia hoakaka.
I ka 1877, puka mai oia mai ke Kula Kahunapule mai a mare ia maua ma loko o ka luakini o Kaumakapili, i loko hoi o ke anaina haipule na Rev. L. Smith i ka malama o Iune. I ka la 13 o ia malama, ua ninaninau ia oia i ke kupono e lawelawe i ka oihana kahuna pule, a ua lokahi ka ahahui euanelio e haawi i palapala haiolelo.
I ka la 14 o Iune ia makahiki hookahi no, kau ma luna o ka moku Misionari Hoku Ao, a holo aku la e lawelawe i ka oihana a ka haku ma ke kihapai o kona kaikuaana ma ka paeaina o Makala, mokupuni o Mille.
Hiki ma Mille i ka 14 o Novemaba o ia makahiki hookahi no, a noho ma kahi o kona kaikuaana i hala e ma kela ao no ia hana hookahi no. Ua hooikaika nui oia ma ia mau paeaina a hiki i ka wa a ka ahahui nui o ko Hawaii paeaina i kahea hou ai iaia ehoi mai no ka aina makua nei no ka hooluolu ana, a ua hooko ia no hoi ia leo aole no ka paupauaho i ka hana a ka haku ma ia aina malihini, aka no ka leo kauoha, no laila ua kau iho la ma luna o ka moku Hoku Ao a huli hoi mai la i ka aina hanau nei i ka 1881.
He mau malama ma hope mai, ua kahea hou ia mai la e noho ma ke kihapai hana o ka haku ma Ewa, a ua hooko ia leo.
Ma ka la 22 o Iune, kau iho la ma luna o ke kuna Iosepine a no ke kihapai hana ka pahu hopu, a noho ma Ewa ma ka apana o Waipio ma ka hale a ka ekalesia i hai ia.
Mai keia noho ana ua hooikaika nui ia i kahana a ka haku, e hele ana i ka loaa me ka laula o keia kihapai, e hoohulihuli ana i na opio, e hoala ana i ka hiameo a me ka nanea, a me keia hana ana ua ulu na hana a ua loaa he makia nona na hanauna ma keia mua aku, oiai hoi, ke ku nui ka luakini a ke o nei kona inoa, o Kahikuonalani Church, ua paa na halekahu, ua ku na hale halehalawai, oia o Uwilakahana a me Ierusalema hou, ua ku ka papa kahu waiwai a ua loaa na aina ekalesia.
Oiai, a ke kahua e ku nei ka luakini i keia manawa, he kulanalana ia ma mua aka, i keia manawa, ua onipaa oia ma mua no o kona hooikaika ana e hele i mua o na lani a kakou, a ua loaa mai ke aliiwahine B. R. Bishop, ma ka oluolu hoi o kekahi hoahanau ka aina ekalesia ma Waikele.
I ka 1884, ua noi ka ekalesia e poni iaia i kahu no lakou i ka ahahui ma Waialua, a ua hooko ia hoi ia makemake o na hoahanau i ka malama o Novemaba o ia makahiki no.
Ma ia kulana oia i noho ai a hiki i ke kii ana mai o ka haku i kona uhane a lawe aku la.
No laila, ua hoomaha aku o Samuel P. K. Nawaa i kona luhi ma keia ola ana, a ua hoi kona uhane me ka mea nana ia i hana, pela i ko ai ka ka buke nui, e hoi ka lepo i ka lepo, a o ka uhane e hoi aku no ia i kona mea nana i hana.
A eia hoi ka Ioba, o ke kanaka i hanau ia e ka wahine, he hapa kona mau la a ua piha hoi i ka popilikia.
I mai o Paulo ma Hoikeana, pomaikai ka poe i make i loko o ka haku.
Ua maku oia me ke aloha nui i a e na makanaka a me na hoaloha, a ke poina ole nei au o ke Ona Nupepa o ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii ke KUAKOA hoi, ma keia hipuu hookahi, oiai oia e lawelawe ana ma ke ano he luna lawe pepa no ka apana o Ewa nei, a mea kakau hoi nou mai ka 1883 a hiki i kona hala ana aku la.
Me ka Lunahooponopono kou aloha a me na keiki oniu hua mekala koʻu welina pau ole, o wau no.
Mrs. Mary K. K. Nawaa
Waiawa, Ewa, Aperila 22, 1889.
HE MAU HUNAHUNA NO KE KAHUA MAI LEPERA O KALAWAO ME KALAUPAPA
O na hui imi pono kristiano elua a me na hui hoole waiona e ku nei i keia mau la makai o Kalaupapa a me Kalawao, h mau apana ia e hoopumehana ana i ka maluhia ma ka naau e hiki ai ke puana ae, he panalaau i noho ia e ka pono karistiano aole hoi no ka ehaeha a me ka noho ana pilikia elike me na makahiki i hala ae nei, ka hoopuni ia o ka manao o na mai e ala kue mai ana i na luna mua me na mea eha ma ko lakou mau lima pakahi, a me ka pakikaua olelo ma na lehelehe e ike ia aku ai, ua kau liilii e no ka io a me na iwi o na luna i ka waha.
He maluhia makou me he wai lana malie ala, ke pipii ae no, poipoi aku no pio, oiai, ua loaa na poi wai nana e kinai i pio ai ka aa ana o ke ahi manao i loko o na mai e like me na mea i hai ia ae nei ma luna.
Aole no he hewa i keia moolelo ke kau leo mua aku i na haipule a pau mai Hawaii a Niihau, e noi ae i na mana lani e alu ka pule i hoomau ia aku ka nee ana o ka maluhia i mua a me ka nee ana o keia mai i hope a hiki i ka pio loa ana.
Aole wale no o na haipule ka keia moolelo e kono aku nei, oiai he mau lala wale no lakou no ka mea nui hookahi, ke Akua o keia honua, oia hoi o Kalani Kaulilua David Kalakaua, Moihoi o kona lahui i hoehaeha ia, e kui lima pu mai no me ka Moi wahine Kapiolani a me ke kaikuahine Lani Ou e Kalani, ka hooilina hoi o ke kalaunu o Hawaii nei, Kamakaeha Liliuokalani.
E oloalu like ka kakou mau lule, o oukou no auanei ma ke poo a o ko oukou lahui aku no auanei ma hope, malia o oluolu mai na mana lani ma o oukou la, a laila e loaa ae ka palekana i keia hapa o ko oukou lahui e lumai ia nei e keia mai hoomailo lahui a hele aku i ke okiloa, o ka makia paahoi o kou aupuni he hooulu lahui.
E Kalani e, hoao alii mai ana oe, oi kanahai mai ka holopapa ana a keia mai weliweli i kou lahui. E huli aku oe a e kuka pu me ke Akua no makou keia heluna tausani a oi i loko o kou lahui e ue mau nei i loko o keia lua, oiao o ke Akua Iehova no ma luna, a oe aku no, a o makou hoi kou keehina wawae na makainana o kou nohoalii ihi kapu.
HOOLAHA HOU
OLELO HOOLAHA
O na poe a pau he mau holoholona ko lakou e holoholo nei ma ke kula hanai holoholona o grove Ranch Plantation, e oluolu lakou e ku koke mai a uku i ka auhau o ke kula ma mua o ka la 10 o Mei, 1889.
W. J. Lowrie
Luna Nui
OLELO HOOLAHA
Ke hoolaha ia aku nei ma keia, e kuai kudala ia aku ana na Lako Noho Iao Laau o Kahamuile i waiho ia mai iaʻu i Iune 25, 1888, ina e uku ole ia mai i loko o na la he 30 mai kela la aku.
GEO W. GARICK.
OLELO HOOLAHA
Ke papa ia aku nei na kanaka a pau e ka hui o Fook Sing Wai Co. ma Kapakea, Waikiki-uka, aole hookuu wale i na holoholona, aole komo kahi kanaka i loko o ka pa ma hope o ka hora 9 o ke ahiahi, a mai hookuu i na manu ma ka wai aniani e hoohaumia ai. O kapoe e kue ana i keia, e hoopu ia no lakou ma ke kanakawai.
FOOK SING WAI CO.
HOOLAHA HOOKO MORAKI
I kul@ ai me kekahi mana kuai o ka moroki i hana ia ma waena o Ekekela a me Kuhia kana kane mare, o Laupahoehoe, Hawaii, iaʻu E. W. Barnard @ wahi i olelo ia, i hana ia Aperila 3, 188@, a i hoopaa ia ma ke Keena Hoona Kuleana, Buke @, aoao 201, 202, a me 203.
Ma keia ke hoolaha ia aku nei, e hooko ia aku ana ua moraki la, ma muli o Ka ahaki ia ana o ka aelike, penei:
No ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka akupanee, no laila, e.
KUAI KUDALA
ia aku ana i ke akea na apana aina a me na hale, ma kekahi manawa e hoike ia aku ana ma keia mua iho.
No na mea i koe, e ninau ia E.W. Banard a i ole, ia James Mathew, loio no ka mea i moraki ia.
E.W. BARNARD.
@
Laupahoehoe, Hawaii. Aperila 24, 188@
O na wahi e kuai kudala ia aku ana, oia keia ma lalo iho:
O kela apana aina e waiho la ma Puueo, Hilo, Hawaii, nona ka Palapala Sila Nui 4687, a me ka apana aina ma Enehua, Hilo, nona ka palapala sila nui 3933. Ka nui o na eka ma ka apana o Puueo, he 993 16-100, a o ka apana ma Kuhua, he 7 eka. 2231.3t
HOOLAHA HOOKO MORAKI
Ke hoolahaia aku nei ma keia, e like me ka mana kuai i hoopaa ia ma lalo o kekahi moraki i hana ia ma ka la 1 o Aperila, 1886, ma waena o Nicholas Anna a me Ana Momona Jr. O honolulu, Oahu ia Wm. C. Aehi o ia wahi no, i hoo paa ia ma ke keena Hoona Kuleana, ma ka buke 98, aoao 174 me 175, a i haawi ia aku e W.C.Aehi ia Peter Dalton ma kekahi palapala i hooko ia i Iulai 27, 1886, ahoopaa ia ma ke keena kuleana ma ka buke 98, aoao 174.
Ke hoolaha ia aku nei ma keia, e hooko ia aku ana ka mana o ia palapala moraki, ma o ka uku ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee, a e kuai ia aku ma ke KUDALA AKEA na aina a me na pono a pau ma luna iho, ma kekahi manawa e hoike ia au ana ma keia mua iho.
No na mea i koe, e ninau ae ia W.O. Smith ma alanui Papu, loio no ka mea i moraki ia.
PETER DALTON,
Mea malama no ka mea i moraki ia.
Honolulu, Aperila 27, 1889.
O na aina e kuai kudala ia aku ana oia keia:
O kela apana aina ma Kaumakapili Honolulu, a nona keia mau palena:
E hoomaka ana ma ke kihi Hema o keia apana aina e pili ana i ko Panaewa (ka hapa mua o keia apana i lilo ia Panaewa) a me ke alanui o ka hi, e mahele ana i ka pa okoa, a moe aku la ka aoao ua Ak 14 degree 15 Hik, 30 kapauai e pili ana i ke alanui o ka hui a hiki i ko Kuahau, alaila, Ak 48 degree 30ʻ Kom, 1 kaulahao 17 kapuai ma ko Kuahau a me ko Waiau a pili i ko Kuluhina, apili a ku me ko Panaewa.
Alaila, holo Hema 33 degree 15ʻ Hiki i kaulahao 25 kapuai ma ko Panaewa a hiki i ka hoomaka ana, a ma loko o keia apana he 72 anana kuea, a oi iki aku a emi mai paha.
2 O kela apana aina ma Ewa, Oahu, nona ka ili o 357.10 eka, i haawi ia e B. Kahalepouli ma kekahi palapala ia Ana Momona Jr. ma ka la _________,____________ 188___, a kope ia ma ka buke 23, a me 413.
3 O kela apana aina i mahele ole ia ma Ewa o 12 @, 99 anana, 2 kapuai, i haawi ia e Salem P. haneheu ia Antonio Philips ma kekahi palapala i haaaia i Maraki 29, 1850, a hoopaa ia ma ke keena hoona kuleana ma ka buke 4, aoao 123 me 124, a i ho@ ia aku e Antonio Phillips i Nicholas Anna a me ke kahi poe ma ka palapala hooilina waiwai.
Me na lako a me na pono a @ ma luna o ua mau aina la. 2231 31
WILDER & CO. (WAILA MA.)
Mea kuai papa a me na lako kukulu hale na ano a pau, a me na @ pono a pau o ka hale.
Kihi Alanui Moiwahine me Papu.
HALEKUA BIBI HONOLULU
(Hope o Wa McCandles.)
Helu 6 Alanui Moiwahine, Makeke ma Ulako ia.
Na Bibi momona, Hipa, Peaa me la, na lako ai ulu & co.
O na kauoha a na ohana a me na moku mai e hooko koke ia no me ka eleu a me ka hiki wawe.
O na holoholona ola no na moku e hiki ao ke hooko koke ia.
Telepone Hel 212.
BENSON, Smtih & Co
Na Mea Laikini ia e kuai Kukaa a me Kuai Liilii aku
NA LAAU LAPAAU
O na ano a @
Hulu 113 me 115, Alanui Papu
O laua na @ no na
LAAU LAPAAU KULUWAI LIILII!
BOREICKE & SCHRECKE A ME NA
WAI LUKINI ONAONA WAIANUHEA!
WAIALA MAILA
a me ke
ONAONA LEI ALOHA!
O na lakou no ka Leialoha a me ka @ me na mea hoonani ka H@ ma makamaka ke kipa mai ma kela hale @
PAPA! PAPA!
AIA MA KAHI
LEWERS & COOKE (O LUI MA)
ma ke kahea kahiau ma alanui Papu a me M@. E loaa ai
PAPA NOUAIKI: o kela a me keia ano
Panipuka, Na Puka Aniani, Na @, Na Pou, Na Ola, Na Papa Hele, Na Papa Ku, A me na Papa Moe nui loa.
Na Pili o na Hale o na Ano a Pau
a me na
Wai Hoohinuhinu Nani
o na ano a pau loa
NA BALAKI ANO NUI WALE.
A ke hai ia ku nei ka lono o na Maka @ a pau, ua makaukau keia mau Makaniaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana.
no ka
UKU HAAHAA LOA.
E like me ka mea e holo ana ma waena laua a me ka mea kuai.
HELE MAI E WAE NO OUKOU
OLELO HOOLAHA
E ike auanei na kanaka a pau ma keia hoolaha, mai ho@ mai kakou i kuu wahine mare ia Mrs. @ Cockett, ke ole e loaa aku kekahi ae mai aʻu aku. A ke papa pu nei au i ka poe e ae, ma haawi mai lakou i kekahi mea i hoopaa ia ma koʻu inoa, ke ole e loaa ka ae mai aʻu aku.
CHAS COCKETT
Mapulehu, Mokokai, Apr. 19, 1859
UMEKE POI! UMEKE PO!!
Ua loaa mai he mau Bakeke Umeke Poi o ke ano hou, i hawele ia me ke apo hao, a o ka ai e komo ana i loko o keia ano umeke, oia kahelu ekahi o ka mikomiko, aala ame ke onaona.
E kipa mai ma kahi o
KAKELA ME KUKE
Alanui Moi. 2221 30@
GEORGE P. KAMAUOHA.
He Loio a he Kokua ma ke Kanakawai.
a he mea
ANA AINA
E loaa no ma Kohala Akau, Hawaii
2091 @8