Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 20, 18 May 1889 — O REV. SAMUEL P. K NAWAA UA HALA. [ARTICLE]

O REV. SAMUEL P. K NAWAA UA HALA.

* Me ka naaa niokumokeahua i ka! uk«r.a a ke a!oha a. me ka. hoi i| ki;or»a ia e ka ehaeha, a ke ku ik<:| nei au imua o kou alo e kjt L"na , t*> ponopono oka Nur<P a ,!ie K.ik>hana Pookela o ka Lahui Hawa.i ke Kvo kloa. a ke nonL-i aku nei i ka Lunih-» o k >u kiro lahtia:it. no'u kuu w*ht ru:Ki k.iawaie o kou kino. no ka"j wahi ukana iuuluu e pjr.ee aku nei imua o kou al:>, a nau hoi la e hai ae i na kini o u e noho kau .1 raai nei. Ma ka po Puakolu, As»eriia 10, iS.">9 hora 7. v:a hali 1 ke a'ia hoi ole mai 1» Ktr. Samuel P. K Nawaa, ma Waia wa, Kwa, mahope o ka hoomailo an.i a ka mai no ekolu maiama, a ua kuu mai ia oia i kona hanu hope loa i ka la i olelo la ae ia maīuna, ua nui n.i hu.lo ana e palekana oia mai keia m.ii ar. 3ka, ua nui ka ikaika o ka enemi. Ua waiho oia he wahine, he mau keiki, na moopuna, na kaikuaana, na kaikuahine, na hoaioha a me na makamaka e paiauma aku ana ma keia ao3o 0 ka honua. Ua hanau ia oia ma Kahauloanui i ka la 190 Maraki, 1845, na Suneona M. Nawaa k., me Kelnhau w , a o ka nui o kona mau makahiki he me 21 la, a waiho mai la i keia ola ana; a eia kahi u.Oo>lo !>oko'.e nona: I ka M. H. iSG3, haalele iho la oia 1 kuna aina hanau a holo aku la n«> Hilo me ka manao e komo i ke kula hanai o laiia, aka, aole i ko la mau manao ona. Nolaiia, ua noho oia malaila no ke kahi mau malama, a kepa i ke Okohola ika maianu o Apenla 1864, ma ia hoio ana ua pau ka m )ku i ke puhi ia i ke ahi e ke Sentdoa, oiai ke kaua ma waena 0 ka Akau ine ka Hemi o Ame nka Hui ia manawa, a ua hoi mai oia ma kekahi moku okoa a ike hou ia Hawaii nei. I Mahope mai ikaM. H 1566, holo hou i ke Okoh >la a hoi mai, a i ka iB6S, holo hou i ke okohola a pakele mai make, i hihia la e ke kaula 0 ke kohola, oiai ke kohola e ahai ana i ka laina, aka, ua nui no 0 ke Akua ua pale ia ae ia mau poino. j Ma keia mau hololeheh ana, lehulehu 'kumu nui wale no nana i kono mai iaia e heie, oia hoi, aia kona kaikuaana ma ke kula nui o Lahainaluna no ka imi ana i ka naauao, oiai aole he makua nana e kokua aku i kona wahi aahu a me na mea e pono ai kona noho ana malnila, a oia kona kumu i hoolilo iho ai ia!a iho i maku.i no hona kaikuaana. I ka makahiki iS6S, ua hoi oia a no ho mn Wailuku a lilo i bla no ko laila | kula kahunapule. Ma ka 1870, ' .we ka ahahui Lunakahikoo Maui iaia i keiki na lak u e hookomo ai iaia iloko 0 ke kula kahu-

napule. I ka malama o L)ekemjba 22, 1 S;2, komo i ke kula nui o Lahainaluna, a ia makahiki hookahi no, komo i ke kula kahunapule n»a Hauolulu, i keau ia B. \V. PaU ka, Rev. D. Hilauwina a nie Rev. H. H. Paleka. Ma keia noho ana, ua lil» 1 lala no ka ekalesia o Kaumakapili, a i hope kahu Kula Sabati h»»i no Mr. Laiana opio, a niahope mai i ke au ia Mr. Smith opio keiki hoi a Smith o Koloa Kanai. I kona noho ana ira keia ek*3lesia i ka wa o Rev. Nī. Kuaea, ua hooikaika nui oia i na hanaa ka haku, a 0 ka hua o kana houikaika ana, oia ka hale halawai 0 Iwilei e ku nei, a i kapa ia hoi kona inoa ka "Hoku o Keielehema," a o ka j>oe e noho nei malail, he hoike oiai ) ia no keia hoakaka. I ka 1877, puka mai oia niai ke Ku la Knhunapule mai a mare ia maua malok<> o ka luakini o Kaumakapili, iloko hoi o ke anaina haipule na Rev. L Stnith i ka malama 0 lune. I ka la 15 o ia malama, ua mnaninau ia oia i ke kuj>ono e lawelawe i ka oihana kahuna nule, a ua lokahi ka ahahui euanelio e haawi i palapala haiolelo. I ka la 14 o luneo ia niakahiki hookahi no, kau maluna o ka moku M ; s. ; o nan Hoku Ao, a hoio aku la e lawelawe i ka oihana a ka haku q.j ke kihj|xii o kona kaikuaana ma ka paeama o Makala, mokupuni o Miile. Hiki ma Mille i ka la 140 Novemaba o la makahiki hookahi no, a noho ma kahi o kona kaikuaana i hala e ma keia ao no ia hana hookahi na Ua hooikaika nui oia ma ia mau paeaina a hiki i ka wa a ka ahahui nui o ko Hawaii oaeaina i kahea hou ai iaia e hoi mai no ka aina makua nei no ka hooluolu ana, a ua hooko ia no hoi ia ieo aole no ka paupauaho i ka hana a ka haku ma ia aina mahhini, aka no ka leo kouoha, nolaila ua kau iho la malu na o ka moku Hoku Ao a huli hoī mai

h1 ka aina hanau nei ikt I>> 1. He miu miUma ouhope mai, ua kahea hou u mai la e ooho ma ke kihapai hana o ka haku ma Ewa, a ua heoko ti leo. Ma ka la 22 o kaa ibo la milu na o ke kuna losepinc a no ke kihapai hana ka pahu hopu, a noho ma E«a roa ka ar-.na o Wiipīo ma ka ha'e a ka eka'eiia i hai u . Ma keia noho ana ua hooikaika nui u 1 ka hana a ka e he!e ana i ka loa a me ka lauia 0 keia kihapai, e heohulihuli ana 1 na epio, e hoaia ana i ka humao a me ka aanea, a ma keia ha na ana ua u.'u na hana a ua !>_aa he tra nona ma keia kihapai e poina eie ai 1 na hanauna ma keia uma aku, oui 1 hoi, ke ku nei ka iuakini a ke o nei koia inoa. o Kahikuonaiani Church. ua paa na ha'e ka?:u. ua ku na hale haīe ha!avar. uia o Uwilakahana a me leru>a!ema heu. ua ku ka papa kahu waiwai a ua ieaa na 3 ; na ckaie>ia. Oiai, a ke kahua e ku nei ka luakini i keia manawa. he kulanalana ia mamua m'k ». i keia manjwa, ua oni oia, m:» uiu.i nj o koaa houikaika ana e hw.e imua o na iani a kakou, a ua loaa mai ke aiiiwahine B. P. Htshop, ma ka oluulu rv'i o kekahi hoahanau ka ama eka!c>ia ma Waikele. I ka 1884. ua noi ka eka!esia e jx>ni iaia i kahu no lakou i ka ahahui ma Waiaiua, a ua hooko ia hoi ia makemake ona h.>ahanau i ka malama o Novemaba o ia makahiki no. Ma ia kuiana oia i noho ai a hiki 1 ke kii ana m«i o ka haku 1 kona uhane a lawe aku ia. Nolaiia, ua hoomaha aku o Samuei P. K. Naīvaa i kona luhi ma keia ola ana, a ua. hoi kona uhane me ka mea nana ia i hana, pela i ko ai ka ka huke nui, e hoi ka iepo 1 ka iepo, a o ka uha ne e hoi aku no ia i kona mea nana 1 hana. j A eia hoi ka loba, oke kanaka 1 hanau ia e ka wahine, he hapa kona mau la a ua piha hoi i ka popilikia. 1 mai o Paulo ma Hoikeana, pomnkai ka poe i make iloko o ka liaku. Ua make oia mo ke aloha nui ia e na makae.aka a ine na hoaloha, a kt poina ole nei au o ka Ona Nupepa o ke Kiiohana i'ookela o ka Lahui Hawaii ke Kuokoa hoi, ma keia hipuu hookahi, oiai oia e laweiawe ana ma ke ano he luna lawe pepa 110 ka apana 0 Kwa nei, a mea kakau hoi nou mai ka iSS3 a hiki 1 kona hala ana aku la. j Me ka Lunahooponopono ko u aloha a ir.e na keiki oniu hua mekala ko'u welina pau ole, owau no, Mrs. Muy K. K. Nawaa Waiawa, Kwa, Apērila 22, iSS«;.