Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 20, 18 May 1889 — HE KAAO NO HAPAIKALA-Hapaikamahina KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu. I Kohua ia e HULUPAINA kona Pokii. [ARTICLE]

HE KAAO NO HAPAIKALAHapaikamahina

KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani

Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.

I Kohua ia e HULUPAINA kona Pokii.

Unuhi ta ( Moss Ma'u Ia wa no i lalau iho ai ua koa opio nei i kana buke īloko o ka pahu kaima na a wehe ae la i na kui he 12 e omau ana ma ke poo a ia manawa no hoi i oili ae ai kona lio a haa ana imua o ko na alo me na pono kaua a pau loa, a pane mai la. Heaha k.>u makemake e kuu haku opio ? Pane aku la kona haku, ua makemake wau e hele kaua e luku i na koa o Momiana i keia hora. Pane nn» la ka lio, e pai ae oe ma kuu pepeiao akau a e oili mai no kou mau pono kaua a pau, alaila hele kaua e paio me rra koa 0 Momiana. Ua hooko aku la ke koa opio e like me na olelo a kona lio, a he manawa ole waiho ana na mea a pau imua o ko na alo, a komo mai la oia 1 kona kapa kila a inawaho iho kona kapa pouli i mea hoi e pale aku ai 1 ka ike 0 na ma ka 0 ka luna kiai puka. Ia manawa oia i kau ae ai maluna 0 kona lio a kahea iho la ina ka inoa o kapuai Keleawe e hemo ka ipuka a ia |wa i oili ai ke koa opio mawaho o 'kapukameka ike ole mai oka mea | kiai i ka hemo ana o ke koa opio.

Ua kakele aku la ke koa opio no kahi a Momiana e nee mai la me kona puali koa, me ko laJcou manao ole ae, eia mai ke kaeaea o na kakai mauna o Farani ke hele aku nei e luku ia lakou a pau. Iloko o na sekona helu wale no, ua hui ae la ke koa opio me na koa o Mo miana a wehe ae ia oia i kona koloka pouli a la wa no i ike mai ai lakou i ke ia naita e kael ana maiuna o kekahi lio nani loa, a ua lele like mai la lakou ma luna o ka kakou koa. Ia wa i hopu iho ai ke koa | opio i kana mau ihe eha e kau ana ma-1 mua o kona noho a kiolā aku la he J | elua ihe ma ka aoao akau a he elua ihe ma ka aoao hema, a e luku ana hoi lakou me ka wehweli nui i na koa o Momiana, a ia wa no hoi i wehe ae ai ke koa opio i kana pahi a hoomaka aku la e luku i na mea a pau e maalo ae ai\a mamua o kona alo, a ua like hoi kana pahi me kekahi lua mimilo nui e omo ana i kekahi wai iloko ona, pēla okoa ibo la no ka poino nui i ili aka maluna 0 na koa n Momiana, 10 na ihe hoi, ke luku mai la no hoi iakou, a e abu mokaki ana na kino heana o na powa ma kela a me keia wahi o ka honoa me ka manaonaa He hapalua hora keia paio ana, ua emi hope aku la na powa, aole e hiki ia lakou ke nee hou mai imua, oiai, ke luku aku nei ke koa opio me ka weliweii nui Iloko o ka wa a Momiana i ike mai ai i keia kanaka hookahi e luku ana ī kona mau koa, ua hoomanao koke ae !a no ia o ke keiki no nana i hoohoka iaia ī keia po, a kahea mai ia oia 1 kooa mau koa e hooikaika, me kona

tr.ar.ao e ianaki'.a ana .a «or.A mau kinaka maiuna o ke koa opio. l'a h\X>mau aku la no ke keu opio 1 ka paio ana. a i ka : iha ana o ka hora ine hapa, ua pau lea iho la na koa o Momiana i ka make. I ka ike ana o Momiana 1 ka pau ioa o kona mau koa i ka make. ua hoo maiaaku la oia e holo 1 ke kuihm e imi ana i wahi nona e pakele aL Ua iuku aku ia ke koa opio i na koa a hiki i ke oneanea ana a koe wale no ke ahi powa Momiana no k ona holo malu ana mamua. I ka ike ana o ke koa opio i ka pau 0 na koa i ka make, ua hoohuli ae la oia i kona lio a holo aku la no ke kua* hiwi e aahu ai i kona koloka pouli i ike o'ie īa mai ai oia e na mea a pau a i hiki hoi laia ke hoi 1 ka halepaahao me k.T ike ole ia mai e na mea a pau a me ka luna kiai. I ka wa a ke koa opio e holo ana, ua hoomaka mai la na kanaka a me na keikialii eha e alualu mahope, ua makenuKe iakou e ike pono 1 na helehelena o ke koa nana i hoopakele i ke aupuni o Perusia, eia nae, aole i hooko ia ko lakou makemake, ua hala mua aku ia ke koa opto no loko o ka halepaahao. Ua hoi aku la no ke koa opio a maloko o kona rumi a noho iho b "o e like me mamua. O k:ia poe hoi e huli ala iloko 0 ka ululaau, ua noke lakou i ka huli a aohe wahi mea a loaa iki, a oia ka ua mau keikialii nei 1 hnopuka ai, īna oka ikaika o kela keiki no kakou, ua hiki loa ia kakou ke kaapuni 'iu »u v. pau oka honua, a ina eL' aai ■■■? au puni a pau, e hiki no ia k„.keu k: lawe

pio, a he laki no hoi kakou ke hui \.w me ia, a e hoaikane aku hoi me ia, a īna e lilo i aikane na kakou, aiaila o ke ko ana no ia o ka'u mea e lia nei, wahi a ke keikialii o Ikalia. Heaha kau mea e kuko nei, wahi a kekahi poe keiki. Pane aku la ua keikialii nei o Ikalia, eia hoi paha ko'u nianao !a, ina hoi e ae mai ana ua keiki nei i aikane na kakou, alaila e noi aku no wau iaia e kii maua i ke kaikamahine alii o Sepania i wāhine na'u, oiai, he kaikamahine ui loa la i akena ia e kona aupuni, a ua hiki pu mai kona kii eia no ia r u kahi i waiho ai, a ua kilohi au maluna o kona kii he mea oiaio ka kona aupuni i akena ai. Auhea ua kii nei, wahi a kekahi mau keikialii i mnau mai ai. Huki ae ua keikialii nei o Ikalia i ke kii mailoko ae o ke kuka a hoike aku la i kekahi poe keiki. Pane mai la kekani poe keiki, he laki ke loaa ia oe keia kaikamahine, pehea la ehiki ai oiai ua male mua oe i keu wahine. O, ua hiki ia'u ke malama ia laua a elua ke ko kuu makemake e lilo keia keiki nana i luku iho nei ina powa i jaikane na kakou. alaiU, e lilo no ia'u |ke kaikamahmealii o sej>ania, a ina ao:le e ae mai kona makuakane i ke noi, alai'.a e kauoha no wau i ke aikane a kr.fcou e iuku īa Sepania.

Maanei e waiho ai kakou e ka mea heiuhelu no na keikiaiii eha, oiai aia aku la ka manao o kahi keiki o lakou no ka ui nohea o Sepania, a e huli ae kakou a nana i na manao o ka moi I*"inita. I ka hiki ana aku o kana mau hunona imua o kona aio, la wa no, ninau mai la oia: Ua ike aku nei oukou i na helehelena o ka mea nana i iuku na powa, Ua hoole aku ia kana mau hunona e like me na mea i hoike ia ae nei maiuna ma: ka mua a ka hope. Ua noonoo nui ka moi no keia mea, oia hoi pehea la eīa e ike ai i na hele- | heiena o keia mei nana i hoopakele i Ikona aupuni, a hele aku la ota a imua 0 kana wahine e kuka ai, l -a e ike ai i na heieheiena t> aiea nana keia mau hana hookaiakupua. A oia ka kana wahine i pane mai ai, peneia paha kaua e hana ai, e kauoha aku oe i na kilokilo, kuhikuhipuuone, a me ka poe naauao ioa o ko kaua aupum nei, aiaila, e ninnu ako kaua ia lakou, maiia o hiki ia lakou ke hoike maL Ua hooko aku la ka moi e like me ka kana wahine i olelo mai ai, a emooie no hoi, ua piha kui mai ta ka paalii 1 na kilokik) o kela a me keia ano oa

kuhiieuhipuuone 2 n»c na kanaka naau ao e !SC av.y>uoi, 4 ku nui a ka inoi imuA o akou t pane rait U. Inuu o oukoe e na kilo naanao o ke aupuni, ke ninau aku nei wau imui 0 oukou a pau loa, oiai e waiho ana au imua o oukou 1 kekahi ninau ;>ohihīhi loa, a oia keii: Owai ia iwaena o oukou e hiki e hai mai 1 na helehelena o ki mea nana 1 luku na jx?wa, a nuhea la ia keiku a no ke aupuni hea tnai la ia, a auhea la oia 1 keia wa, a eia no paha oia iloko nei o ko kakou aupuni aole paha, a ua hele aku paha oia no kekahi aupuni okoa e pono oukou e hoike nui. . la manawa no t ku hke mai ai na kilokilo a me na kuhikuhipuuone a ho o)e mai la: Aole makou i ike, oiai ua hoonalowale la aku ia raai k.\ uukou mau mea ike aku. I ka hoole ana mai o keia poe a {au ia wa no i ike īa aku ai kekahi wahi kanaka uuku i ke komo ana mai, 0 ke kiekie 0 keia wahi kanaka he elua kapuai me eha mih.i a he ano like no hoi me Kaipualehu, a hele mai la oia imua oka moi a naawi mai la 1 kona aloha. L*a panai aku la no hoi ka moi » ko 1 na aloha imua 0 ua wahi kanaka nei- | Ia wa no 1 nana ae ai ua wahi kana • ka uuku nei a puni o loko o ka hale, a pane aku la imua oka moi. Heaha jka hana a keia poe e noho nei unua o kou alo alii ? Pane ma» la ka moi. O keia \>oc a pau loa, he poe kilokilo lakou a pau loa, no ka loaa ana la'u o kekahi ninau ano nui oia ke kumu i kiuoha aku nei ia lako; a pau e hele mai imua o'u e hai mai i ua ninau a)a. Ileaha ia ninau au i hai at imuao la kou, wahi a ua wahi kanaka nei 1 ni nau aku ai imua 0 ka moi. Ca hai aku la ica moi mai ka aiua a ka hoi-e e like me na mea i hoike mua

ia ae nei. i'ane hou aku la ua wahi kanaka nei a pehea ka lakou hoike ia oe, ua hoike mai anei lakou i ua keiki nei a tue ko na wahi e noho nei ma kou aupuni. Ia wa pane inai ta ka m«>i, u.i h«>oie mainei bkou ia'u, ua hoonalo ia aku ka ua mea la mai ka lakou meu īke aku. l'ane mai la ua wahi kanika nei, ina {>ela mai malama hou oe i keia poe i poe kilokilo no kou aupuni, oiai aole e hiki ia iakou ke hoike mai i ua mea po hihi e like me kau mau ninau ia lakou, o ko lakou ike, aole i iawa ke hoohana roa ke ano kilokilo, he nalo ka mei e loaa.

I ka lohe ana o ka poe kilokilo i keia oieio a kahi kanaka uuku ua nui loa ko lakou huhu, a pane mai la, ua i.>aa no ia ia oe e kena wahi ukulele, nele ae ia no ia makou okiloa aku ia oe e kena wahi ukuleie. I ka lohe ana o ua wahi kanaka nei, pane aku la oia i ka moi, ina be makeinake kou e pau kuhihewa, alaila he hi ki no ia'u ke hoike aku la oe inai ka mua a ka hop< me ka oiaio. Kinau aku la ka moi, owai kou inoa ? () Alesetela ko'u inoa, ke kilokilo kauiana o ke aupuni o Hebcra f ua hiki la'u ke huli i n;> mea pohihi a ;au loa. mai ka papaku o ka moana a hiki i na 30 O ka lewa a o ka mea a oukou e hoohuoi nei oia no ka'u e hele nei ma na aupuni a pau e wanan* ai, a o ke aupu ni e hoolohe ole mai anA i ka'u, aiiaiia he make mainoino ke kau aku ana maiuna o lakou. Iloko oia wa i ninau enai ai ua moi nei, owai ua keiki nei a 4ia ihea ua ke ki nei kahī i noho ai i keia manawa, Pane mai la kahi Aiescteia, o ua keiki la, ua hiki mai oia i ko oukou a»jpuni nei a ua hana aku oe ikekahi hana pono oie maiuna ona. Na'u ponoi i hana i kekahi mea oo no ole, wahi a ka moi i ninau aku ai ia Alesetela.

Ae, nau ponoi i hana aku i ieekihi hana ponoole maluna o kona kmo, a oa laki nae oe a me kou mau makaai nana i ka huhu ole o keia keiki, a ina e huhu kela keiki, alaila, hookahi mea e koe e ola ana maluna o ka lepo o Perusia uei, wahi a Atesetela. la wa i pane niai ai ka moi, he keu oe a kahi kanaka uuku a ka hoopunīpuni pui wale» aole paha a'u keiki i hana ino ai i hiki mai i ko'u aupani nei, wahi a ka moi. * A (AiUip**)