Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 23, 8 June 1889 — KO NA AINA E. Na Lono o Samoa Ka Aha Uwao ma Berelina. Hookuu lanakila ia o Malietoa. Noi o Mataafa i ka hoopakele ia Amerika. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KO NA AINA E.

Na Lono o Samoa

Ka Aha Uwao ma Berelina.

Hookuu lanakila ia o Malietoa.

Noi o Mataafa i ka hoopakele ia Amerika.

Ka Aha Uwao. Berelina, Mei i —Ua kamailio ae ka Elele Atnerika Kasson iloko o ka Aha Uwao, ina he kuikahi malu kekahi e hooiala ia nei e (Wemania a nie Eneiani no ka maheie aina o Tona me na mokupuni Samoa. Ua hoole ia mai ka oiaio o ia mea e Risimaka.

Ua mihi aku nei o Malieloa i ke aupuni o Geremania me nft haawina kaumaha no ka hoomau la ana o keia haunaele no ka manawa loihi i haia ae nei, a oia ka Emej>era Wiliama i haawi ae ai ī kana kauoha alii no ka hookuu lanakila loa aku ia Malieioa mai kona wahi e hoopaa pio ia nei. Aia no o Eneiani ma ka aoao o Amerika, e kokua ana ma na ninau piii lahui a pau no ka hoomau aku i ka tnaiuhia a me ka noho kuokoa ana o na j mokupuni o Samoa. j Ka Leta a Mataafa. Nu loka, Mei s—Ua5 —Ua loaa ae kekahi ltta i ke Keena Kaua mai ka Moi Mataafa mai e Samoa, a e hoike mat ana ua leta la 1 ko lakou ake nui e liio ka Repubalika Nui o Amerika 1 hoopakele no kela lahui nawaliwali o ka Pakipika Hema. O keia malalo iho na oielo a ka Moi Mataafa i leta aku nei i Amerikx [Ka Lela.] "Ke hoomano loa nei ke Kanikela Geremania e hoomau la ka oiaiuhia me a'u a me ka lahui Samoa» a ua koi mai e kipaku ia na kanaka Amerika me Pelekane mai Apia aku no ka hoala i ka haunaele, akoe īho o na kanaka Geremania wale no. "Ina he mana ko Amenka ma ka paio ana iioko o ka Aha Uwao aoie e haalele mai ia Samoa e kailiku ia e Geremania, alaila, o ko makou mau

iini nui ana, na ke aupuni o Ameiika e hoomalu a e i ka paeaina o Samoa." Ke aunieume no ka Nohoaik Mamuli o ka puka ana o ke kauoha alii a ka Eroepera e hookuu ianakila loa aku ia Malieioa, ua hoihoi ia na manao o na Eiele ma ka Aha Uwao e hoomaej>op*> u ka mea e noho aku ana ma ka nohoalii o S3inoa. Ua kue loa o Cieremanb i ka noho Moi ana o Mataafj, no ka mea, he kanaka oia i hookahe ia ke koko o na koa Geremania ma kekahi mau kaua ana, a o ka hoonoho ae ia Tamasese i Moi, oia ka mea i kue la aku e na Elele o Ameiika me Enelani, oiai, he kanaka oia i ohohia ole ia e kona lahui ponoi, a ua hjki ole iaia ke rula a hoomau aku i ka ana m»luhia noho. Kuahaua a ka Adimarala Amerika ma Samoa. O keia malalo iho, oia ke kuahaua a Adimarala Kimale, ke a'iikoa kiekie e aoho la ma Apia i keia la: E hoomaopopo ! Ena Samoa ! Apia, Samoa, Apenla 17, 1889. O ka mea 1 makemake nui ia e na Samoa mawaena o lakou iho i keia manawa, oia no ka maluhia. A nolaila, ua hoomakaukau iho nei au i kekahi Palapala no ke kakau īnoa ia e na aoao elua i makemake i ka maluhia a me ka lokahi. 1 ona kanaka i aloha iko lakou ama mamu? o lakou iho, he poe aloha aina oiaio Inkou. Aole anei he poe aloha aina iloko o Samoa nei ? Aohe o'u makemake e manaoio ia pela. O keia Palapala a'u 1 kakau ai, no na Samoa wale no m, aole no na kanaka o ka lahui e a me na malihini. Nolaila, ua like me ka makua e ao ana i kana poe keiki: Oka lokahi, oia ka ohana īloko o ka hauoli; o ke kuee, oia ka ohana iloko o ka nawaliwali a me ka hauoli ole. Me maholo nui ko'u no na kanaka koa a rne ka wiwo ole. Ona Samoa, he wiwo ole lakou, aka, ma ka hoomau ana i keia kaua, aole ia he hana ku i ka nanuao. Ina he makemake ko oukou e mala ma i ka aina no ka oukou mau keiki, alaila, e noho nialuhia me ka lokahi. He pokole wale noke ola o ke kanaka, aka, o ke aupuni, e ola ana ia 110 na hanauna lehuiehu, a 0 ka aina i haawi ia mai e ka Ma'uia Nui 0 na inea a pau, e pono e malama la e na makua no ka lakou mau keiki. 1.. A. Kimberley, Adnnarala o na Aumoku Amerika ni.-i ka Pakipika. I He nui ke ohohia © na kanaka Sa-j moa i keia mau lawelawe oluolu a me ke akahele a Kimale, a ua nana aku lakou iaia, oia ka hoopakele nui nana e hookumu la ka maluhia a auhee na manao enenn. Ua leta aku 0 Mataafa i ka Adimarala, e hai aku ana, ke ike nei oia i keia manawa, o Amerika ka hoaloha oiaio 0 Samoa ma ka hooki i ke kaua a e hookumu i ka noho lokahi a me ka maluhia. Na Aumoku Geremania. Wahi a ka hoike a kekahi nupepa ma lapana, ua hai ae oia 1 keia mau olel o: "Ua kauoha ia ae nei ka mokukaua Geremania \\\ lfe holo aku no S.imoa mai Java aku. Oka mokukaua Soj)hie no la awa hookahi, ua ku aku oia i Melehone. Ma ka aelike ana 0 na uiana nui, he hookahi wale no nioku o ia lahui e ku ma ke awa o Apia oiai ka aha uwao o na elele e noho ana ma Berelina.