Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 28, 13 July 1889 — HE KAAO NO HAPAIKALA-Hapaikamahina KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu. I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii [ARTICLE]

HE KAAO NO HAPAIKALAHapaikamahina

KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani

Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.

I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii

Unuhi ia e Moss Ma'u I ka pau ana o ka hulahula, ua hoi aku la na mea a pau loa maluna o ko lakou mau noho e hooluolu ai no ia manawa hou aku e hulahula ai. ] I ka noho ana iho 0 na mea a pau, ua ku mai la ua keiki malihini nei a pane mai la: Ia oukou a pau loa e ka poe hanohano i akoakoa mai, ke mnau aku nei wau ia oukou, owai kekahi mea iwaena o oukou e aa mai e hookuku ma ka hulahula ana me a'u ma ke kumu pili ana e koho ai. I ka lohe ana o na mea a pau loa i na olelo a ua keiki nei, aole hookahi mea nana i aa mai e hookuku hulahula me ia, a no ka ike pu hoi kekahi 0 ka lehulehu i ke akamai o keia keiki ma ka hulahula. Ua nui na olelo ana a ua keiki nei, a aole nae he mea hookahi i ku mai iluna no ka hookuku ana me īa. A iloko o ia wa i ku mai ai ke koa opio iluna a pane mai la penei: Ia oe e ke keiki akamai ma ka hulahula, owau ka i aa e hookuku ma ka hulahula Aole o'u ike i ka hulahula, aka, ua makemake au e ike 1 kou akamai e akena ia nei e na mea a pau i ike ia oe. lioko o ia wa kahea mai ai ua keiki nei i ke koa opio e hele aku e hookuku me ia. A iloko no hoi o ia wa i ku ae ai ke koa opio iluna a hele aku la mawaena 0 ka lehulehu e nonoho ana, a ku ana imua o ua keiki nei, a pane mai la ua keiki nei imua o ka kakou koa : Auhea ka hoi kou hoa e hulahula ai ? Aole o'u hoa e hulahula ai, oiai he malihim wau; a ina paha he mea oluolu 1 kekahi o keia poe maka palupalu e | nonoho mai nei 1 hoa hulahula no'u, ke ae hoi lakou 1 ka'u noL A ia manawa no hoi i lohe aku ai ke koa opio i ka leo o kekani kaikamahine opio i ka pane ana mai: Owau ka mea i ae e hulahula pu me oe. I ka manawa i lohe ai ke koa opio i kela leo, ua hele aku Ia oia a lalau aku la i na lima palupalu o ua puukani la a kuikui hele ae la imua o ke anaina. A :a manawa pu no hoi i kii aku ai ua keiki malihini nei i kona hoa hulahula, ke kaikamahine hoi a ke kuhina kaua a kuikui hele ae la. I ka manawa a ka kakou koa opio e holoholo ana mawaena o ke anaina, ke nana pono mai la ka moi i keia keiki opiopio ana i ike ole ai mamua, a wahi ana iaia iho: Ua hele kaapuni ia e a'u na aupuni a pau, aole nae au 1 ike i kekahi keiki ui e like me keia, a ua hiki hoi ia'u ke olek> ae, aole hookahi ma ka honua nei a ma ka lewa paha e hilu e uhai aku a loaa kema nani, & 1a manam i huli aku ai oia a ninau i kana mau keiki a me kona ohana, i ka i ana aku: Ua ike mua n6 anei oukou i keia ke* ki nona na hāohiona nani a'o e ike oei?

Huii like mai la ka ehana aln a pane mai u Ao'.e makou 1 ike, no hea ia kela keiki, me he la paha he ieiki oia na ka poe waiwai. Ma keia wahi e na makamaka heluhelu, e waiho kakou i ka ohana alii e nune ana, a e huh ae kakou a nana aku no na hana hulahula. Oiai lakou nei i *ūki pono aku ai i kahi 1 hoekaawale la no ka hulahula, ua uleie iho la ke keiki nialihini 1 ka hulahula me kona hoa, a ua nui ka mahalo o na mea a pau loa īa laua. A o ka kakou koa opio hoi, eia no oia ke ku nei me kona hoa, a oia kana i ninau aku ai i kona hoa, ua ike mua paha oe i ka hulahula ? Ua hoole mai la koni hoa, aole au i ao mua. Olelo aku la ke koa opio, 0 kahi mea hilahila ia u kaua, o ko kaua ike ole i ka hulahula, e hoohenehene ia mai ana paha kaua, a heaha la hoi ka hewa e hoomanawanui kaua. la wa no hoi i kamailio malu iho ai ke koa opio i kana pahu daimana me ka lohe ole mai o kona hoa, i ka i ana iho: E kuu pahu daimana. e kokua ma oe i ko'u hoa ma ka hulahula ana, oiai, aole ona ike i ka hulahula, a na kou mana e kokua iaia, i loaa ai hoi i kou haku ka lanakila.

1 ka pau ana 0 ka lanei namunamu ana, ua lalau aku la keia i ko ianei hoa a hooniniu ae la, a ua hoomaka aku la laua e hoopokaakaa a puni o loko o ka rumi me ka hiehie 0 ke kulana. a ua nui no hoi ka mahalo 0 ka lehulehu, 1 ka hiehie o ke kulana, a ia wa no hoi i lawe mai ai ke koa opio i na kiina wawae helu ekahi o kana hana ike, i loaa ole hoi i ke keiki malihini, ke hele ala a kohu kulu pakaua no Kulanihakoi ka owe nehe malie i ka pili 0 ke ao.

He mea hiki ke olelo ia, o ka kakou koa opio ka helu ekahi ma na aupuni a pau, a i na manawa a pau ake koa opio e hoomak? ai e hulahula, e mahalo mau ia ana oia. A i ka ike ana o ke keiki malihini, ua haule kona akamai malalo o ke koa opio, ua piena ae la oia me ka iho ana iho o kana puna kepau kioe poi, a namunamu liilii ihola oia me ka lohe ole ia aku o kana mea e kamailio ana, eia nae, ma ka ikp kupua a kou meakakau ua lohe aku la no wau 1 kana kahiailio ana iho, a penei no ia: Akahi waie no hoi keiki nana wau i hoohoka, ua kaapuni ia e a'u na aupuni a pau loa, aole hookahi mea nana i hoohoka mai ia'u, nolaila, e like me kou hoohoka ana ia'u, pela oe e make ai ia'u ma keia mua aku, ua manao no hoi au e hooko aku i ka make maluna ou i keia po. koe wale no, he manao okoa hoi kekahi o'u, a aia a kokuu makemake, alaila, kii mai au ia oe e pe* pehi. Iloko o ia wa, i hookuu ia'ae ai ka laua nei hulahula ana a ia wa no hoi i ku mai ai ke komite iluna a haawi mai la i na hoomaikai i ke koa opio 1 ka i ana mai: Owau ke komite i koho ia mai e ka hale, e nana i ka mea oi o olua mamua o kekahi, a ua hooholo wau, o ke keiki nona na helehelena nohea a'u e ike nei, oia ka helu ekahi, aole he kanaka ma keia ola ana e hiki e hoohaahaa i kou akamai a pela pu no hoi me ka nani o kou mau helehelena. I ka pau ana o na olelo a ke komūe ua haawi mai la ke anaina i na leo huro, a o keia hana a ka lehulehu he mea ia e hooi loa aku ana 1 ka huhu o ke keiki malihini. 0 keia keiki a kakou e ike nei e ka mea heluhelu, he alii powa oia no na kakai mauna o Roma, a o Vabine kooa inoa. 1 ka pau ana o ka hookuku a.ia a ke koa opio, ua puka aku la oia iwaho a wehe ae la ina kui he 1 a i omau ia ai o kona lio, a oili ae la oia a ku ana iwa ho me ka hiehie nui, a pane mai la. E kau mai maluna o'u t a e hooko no wau i kou pakemake. Iloko o ia wa i kau aku ai ke koa opio maluna o kona lio a hoi aku la no kona home„ a e like me ka imo ana a ka maka pela laua nei i lele aku ai a ko ana mi ka ipuka o. kōna haie, a lele iho la ke koa opio iialo a hoihoi ae la i kona Uo ma kona wahi HOl loa aku la ke koa opio a ma kona rumi moe a haule hiamoe * hooipo

ar.a hoi me a tu ki bc\c ai n* kakihiaka 1 uui ;.i;i e i!i. i hele aku ia keu e hooaufn*.ac tko ta nei maka, a heleioa aku U eianok* rumi atna a wina ih.» Ia 1 koru nni ka kahiaka. I ta pa uam 0 luna pama ana, ua hoi aku la ota a ma kena umi hoona nei a heluheiu nup<?pa iho la Maanei e watho kakou e na tnaka maka heluhe'u no ko koa opio, oiai ua walea aku U oia t kana luna o ka heio helu nu(Hf]>a, a e huii hou ae kakou t hope a nana aku tke ai'| r :tu o Koma, otal ua haohao iakni nv> ka nalowale honua ana o ke kca opto. A oia kakekuhma g ke aupunio Ko raa i huli ae ai a pane aku ia Me he h, o keU keiki 1 hulahu'a iho nei, ke manao nct au, o ke ketkt no pahi kela i iiio ai ke aupuni o S,kotia, ua like loa na helehelena o keia keiki, nie ko ke keiki i pa:o .11 me Hema 1 e. A ua ike pono no oe i na luiehele na o ua ktikt la, wahi a ka tr.ot > ninau aku ai Ae, ua ike pono no wau, wah» a ke kuhina i pane aku ai. A ia 1 hikt nui ai t Koma nei, oiai, o Perut>ia a nte S;:koti.i o na aupuni ia i koe aole i kono ia, wahi a ka moi. Pela paha, aole nae he i'au o ko'u kanalua, wahi a ke kuhina i pane aku ai 1 ka moi. I ka wa i pau ai o na kamaiUo ana * ke kuhina. ia wa i lohe ia aku ai ka leo o kekahi uhli i ke kani ana ntat. A i ke kuu ana iho o ka leo o ka uliii, ia wa no i halakika mai ai na ihe iloko o ka rumi a ku ul;u !a na ipukukui e hoomalamalania ana ia loko o ka rumi holookoa a pau loi iho U na ipu kukui i ka pio.

I ka ike ana o ke keiknlii pova Vahnie ua pau loa na ipukukui i ka pio, ia wa no i hopu koke aku ai oia i kc kaikamahinealii o Ron>a ka wahini* hoi a Hcnry Omcda kc keikialii o Im.i i mare la ai ma ia po, a lawe aku la oia a hoolei aku la iaia rr,u k.i |>uk.i anum a ike mai Ia na kanaka o ti.i alii nei i ka owaka ana aku o kekalii niea hulali, a me ka hau'ie ana aku o kekahi puolo, a hoomaopopo iho la lakuu, o ka mea no ia a ko l.ikou h. ku i makemake ai. Ia wa i holo mai ai kekahi poe a ho pu iho la i ka puolo a hookau ae t.i ma mua o ko lakou mau noho a !■.■■■ »maka aku la lakou e holo no ke ku.i' vi. oka nui o na powa ke kah ia no i ko lakou haku o ka ; uka uiai, atai!a, hoi lakou a pau no ko laleou home kuahiwi. 1 ka ike ana o Y.tbmc ua hlo aku ka na puolo ma ka iima o kona mau kana ka, ua wikiwiki aku la oia a puka iwaho, a ike mai la kona mau kanaka i ko lakou haku, ua haawi mai la lakou i kona lio. I ka wa no i loaa mai ai o ka lio i ke keikialn Vabine, ia wa no i kakele pololei aku ai oia i kona lio no kona home kuahiwi i ukali ia hoi e kona poe kanaka mahope. I ka hala ana aku o ke keikialii [X) wa Vabine, ua uiu ae la kekahi hauna ele i ua pioo ae la hoi na mea a pau, a no kekahi manawa loihi, akahi no a ho-a la ae ke kukui. I ka a ana ae o ke kukui, ua ike ia iho la, aole ke kaikamahinealii, a ua noke ia iho la i ka huli a aoie nae he wahi mea a loaa iki. | Ika ike ana o keikiaiii o Inia ua hete huli oia ma na wahi a pau, aole nae he loaa iki. I Ano ia nele an», ua hana ia iho la kekahi olelo hoolaha e olelo ana, penei: I na aupuni a pau loa o ke ao hoioo koa, ke kauoha aku nei wau, ina o ka mea a mau mea paha i tke i kuu wahine ma kekahi aupuni, e hoike mai oukou u'u, alaiia, e haawi no au i ka mea nana e hoike mai ia'u i kana mea e koho ai, oia hoi keia: Ka noho moi o Inia, ka inoa keikialn, na hoku alii o Inia he 24, ka mare ana me ko'u katkuahine ka hooilina kalaunu o Inia, a o keii mau mea a pau ioa a'u i hoike aku nei, e lilo oia i kanawai a mau loa aku. Henr>' Omeda. Moi o Inia. Kakau ia ma ko'u halealn. Ikeia e Bruce haku puuku o Inia. * Aoli i pan.