Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 31, 3 August 1889 — Page 3
| This text was transcribed by: | Amie Mascarinas-gallero |
| This work is dedicated to: | 'Ike Ku'oko'a volunteers |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
AUGATE
@
@........@
@........@
@........@
@........@
@
@........@
@........@
@........@
@........@
@........@
Haunaele Kaua
Hoao e Hookahuli I ke Aupuni.
R. W. Wilikoki me na Koa Kipi.
Hoouka na Aoa; Elua
7 kanaka Hawaii i make, me 12 i hoehaia.
Auhee na kipi i ke ahiahi, a hopu ia.
Ma ke kakahak@ ka Peaiu i, na hoia panip@ o ka weh@w@lena kaiao, oa hoop@w@ ia ke ku@ hale holookoa i ka l@ i pohaku ao aia he kaua hol@hua @ aku, a na lawe ae na kini i ka po ahi a me ka hale aupuni @ ka @ o na @ kaoa.
O R W. Wilikoki, kekahi o na keiki Hawaii i @oo@ na i ke kulakoa o kaha no kekahi mao makahiki i nala ae nei na alakai aku oia he hookahi kanaka hane@ i makaukau me na lako kaua mai Kapak@a ma@ a hiki i ka p@ a@a a ma ka puka ma ka aoao ma @, ua kom@ lakou Hoko o ka pa al@ mahope @ ke ko@ ana mai o ke @ @ ipuka.
No ka loki olo ke luna ka halealii ia W@k@k@ me kona mau koa, oa lawe ae Liki a i ke kulana hoolulu maloko o ka haleaka'a o ka Moiwahine, a mai kula na kau@ha i @ko na aku ai ma ke @ ana i ka hale aupuni a me ka hoomaka ana o ke kaua.
Ua manao wale ia, o na kuhikuhi no kela hoala haunaele, oia ka hope ako i ke kino o ka Mei a noi i Kumukana@ me ka Aha Kuhina hoa, a me ka hoopau ae @ a haokan aku i kona kaikuahine ka Hooilina Moi ma ke kalaunu.
I ka wa i pahola akea ae ai o keia lono ma ke kulanakauhale, ua malama keke ia he halawai e ka Aha Kuhina a me na Kanikela a me ke Kapena o ka mokukana Amerika e ku ne ma ke awa.
Ua hooholo ka Aha Kuhina e noi aku ia W@koki ma ka inoa o ke aupuni Hawaii, e haawi pio mai oia me kona mau koa. O keia hoolala anaaole ia i holopono loa mamua o ka hoomaka ana o ke kaua.
O ke Kuhina Waiwai Demona ka mea i hele aku ma ka aoao o ke au puni e hui pa me ipuka, aole i ae mai i ke Kuhina e komo aku iloko, a iloko o ia wa i hoomaka koke ae ai pa aoao elua e ki aku a ki mai.
Mahope iki iho o ka ho@a io, oia ka wa akea loa o keia kaua, a e lele mai ana na poka mai ka pa alii mai a i ka Hale Mele me ka wawahi ana i na pukaaniani, a mai na koa Railela aku hoi i hoonoho ia ma na wahi kiekie a i ka pa alii.
He mau minute ia o ka pihoihoi nui o na poe a pau ma ke kulanakaohale, a e holo ana kekahi poe a hookaawale i ko lakou mau ohana ma kekahi wahi okoa aku.
Ua lohe ia mai loko mai o ka paalii, ua ku aku o Robert Boyd, he lutanela malalo o Wilikoki, a o kekahi hoi o na keiki Hawaii i hoouna ia ai i ke kulakoa o Italia, i ka poka ma kona poo a me na wawae. O Keoki Maka mu, ua lohe pu ia mai oia ua ku ma ka poohiwi.
I ka auwina la, ua ike ia aku kekahi @ e loa eha i ka le'e ana mai maluna o ka pa ak@ a hauie manaho o ke ala noi M@ a ua ho@ koke ia aku lakou a paa @. Na keia @ i hai mai , aia @ ma@ o na @ i koe aku e ha @ i ke pa a@.
I ka @ @a @ a@wina @, ua lilo mai ia @a ha'e aupuni @ na @oa ki@i kaka@, a oa @ ia aku lakou a @ paa @.
I ke kakahiaka pa lele mai na koa o @ @kaua Amerika Adam@, a ho@ kahi o ke Kanikela Amerika @ hoopakele @ me ke @ o na kanaka o @. Ua ak@ak@a ae na Kanikela a @ ma ia wah@.
K@ A@ K@
Ua @ ia aku ka Moi no keia @ wa kakamak nui, a ua holo aku @ me ka Moiwahine no kona ha@w@apa me ke kiai ia e kekahi hapa @ i kumau.
O ke kahua o ke aupuni e ku ai, aia no ia ma ka.
Halehookolo Hoomalu.
@ ma@ aku na kauoha e hooko ia @ ka manawa. He elua mau po @ hoomakaukau ia mamoa iho o ka hale, no ka hui ana aku me na hau naeie o na ano a pau e ala mai ana.
Ka Haule Pio ana.
I ka auwina la, ua hoala ka manao @ ka hoopoehu luhi aku i na koa kipi mai loko aku o ka Hale Akala me ka p@k@pahu d@namaita, a na koho ia ka @iwa o ka hoomaka ana i ka hora 5 @ wa aku i kiola ia ai na poka pahu @ o ka hale akaia, a o na kipo @ ona mai hoi mal ka hale mele mai @ hiki i ka hora 7, ua auhee koke na k@ kipi.
Ua wehe ia ke pani puka o ka pa a@ a komo aku la na koa iloko, a ia @a i h@wi pio mai ai o Wilikoki iaia iho a lawe loa ia aku la no ka halewai me kona mau koa.
KA MOOLELO A LUIANELA WIWO OLE
Robert Parkel
Eia malao iho nei ka moolelo o Lutanela wiwo ole Parker o na koa kumau no kona kiai hopo ole ana i ka hale@ ka Pealua nei, oiai o W R Wiakeki e noi pinepine ana iaia e haawi p@o ma@.
O ka manawa ia o ka'u wati e ku ai ma ka pa ahi me 12 koa, ke hui pu ia me elua kakiana a me hookahi kopala. Ua kukulu ia na kea ma na puka komo pakahi Mawaena o na hora 4 me 5 wanaao, ua hiamoe au, aka ua hele mai la nae ke koa kiai ma ka puka komo mauka o ka pa e hoala ia'u a hai mai la eia o Wilikoki me na kanaka he lehulehu mawaho o ka pa. Ua kahea mai o Wilikoki e wehe i ka puka, aka ma kahi nae o ke kahea mai, he laina kopane kai lohe ia aku. Ia wa ua kukolu koke ae la au i ko'u mau koa iloko o ka hale' alii, a kahea aku la i na koa ma na puka e hoi mai. Aole i malamalama loa, aka ke iku la nae au i kekahi o ko Wilikoki mau kanaka, ua pii mai la maluna o ka puka a wehe ae la i ka laka maloko aku nei. I ka hemo ana o ka puka, ua komo koke mai la o Wilikoki me So kanaka paha a ku iho la mamua o ka pa alii me ke ku lama ana. Ua hele mai la o Wilikoki imua o'u a kauoha mai la e haawi pio aku i ka'u pahikaua a me ka pa ahi iaia. Ua pane aku au iaia Aole. Pii aku la au iluna o ke alapu a hahai mai la o Wilikoki mahope o'u me ka pu panapana i piha i ka poka. Ke nana kee nei nae au ia'u e pii nei, me ka manaolana i na manawa a pau e lilo ana au i kanaka make. O ka mea wale no ma ko'u lima i kela wa o ka'u pahikaua ua hemo. Iaia i pii mai ai a ka hapalua like o ke alapii, ua huli aku la oia a hoi aku la no kona puali. He kanaono paha a oi e paa ana me na pu Ua pii hou mai la oia a ninau mai la ia, o auhea la na pukuniahi kaa, aka ua hoole aku au i ka hoike ana aku iaia. Aka aohe'i liuliu mahope iho, ua loaa aku la na mau pukuniahi nei a lawe ae la ma kekahi kulana ana i manao ai e kukulu maloko o ka pa alii, a hele aku la e wawahi i ka hale pauda. Ua puka aku la au i ka halekoa a hoike aku la ia Kapena Kahalewai, aka ua ua kauoha mai la oia ia'u e hoi hou a mai noho a ae aku i kekahi mea e komo iloko o ka haleahi. Ia'u i biki aku ai i ko'u wahi i kukulu ia ai, aohe i @lio iho, ua pii hou mai la o Wilikoki a kahea mai la ia'u e haawi pio aku i ka haleahi, no ka mea ua makemake oia e kau i'na pukuniahi iluna o ka hale alii. Ua pane aku la au mai ka puka aku, aole au e haawi pio ana a hiki i ke kanaka hope loa. Ua hele aku la oia, a aohe i emo hoi hou mai la a ninau mai la, auhea la na pu kau poohiwi a me na kukaepele pu. Ua pone aku au, aole au i ike. Kokoke e kani ka hora 8 a.m., ua pii hou mai la o Wilikoki iluna o ke alapii me ka pu panapana ua kulai ia ke kiko a kau mai la imua o'u. Ua kukulu au he elua mau koa mahope o'u me ka laua mau pu ua piha i ka poka, a ao aku la ia laua e ki ia Wilikoki ke ike laua i ka oni ana o ka lima. Noi hou mai la oia e haawi pio aku i ka halealii, aka oa hoole aku au e like me mamua. Mahope koke iho ua ike aku ia au i ka uwai ia ana o na pukuniahi no ka makaukau e ki aku. Oai au e bo'oholo ana malalo o ka ha eahi, me he mea la ua kuhihewa ia au o Wilikoki e ka poe kipu polelei o waho aenei ma ke alanui Likelike a @laila ua ki ia mai la i ka manawa hookahi me na poka ekolu i ho@ lei ia: hookahi o ia mau poka i haia ae maluna o kuu poohookahi kokoke loa ma kuu poohiwi akau: a o ke kolu, ua palahio ae la ma @ poohiwi hema. Ua hoao makou e ai i ka anina kakahiaka, aka ao@ i @o ai hou a po ka la, mahope iho o ka haawi pio ana o Wilikoki. I ka wa i ike ia ai ka weliweli o ka haule ana mai o na mea make a ko poe kipu pololei, ua holo aku kekahi poe o Wilikoki iloko o ka Haleakala e poe a@ hoi kekahi poe he kanakolu o na kipi o ku ana malalo o ke alapii ma ka aoao mauka o ka halealii. Ua pano aku au ia lakou e haawi pio mai i ka lakou mau mea kaua, aka ua hoole nuii mai lakou. Ua pane hou ako la au ia lakou ina aole lakou e noe mai ia wahi aku, aiaila, e kipu aku ana au ia lako. Ua kukulu ae la au he ellua o'u mau koa ma ka puka, aka, mahope iho o kekahi mau minute, ua haalele iho ia lakou i na mea kaua i lalo, a na kun mau koa i kaili ae i ua mau pu la. Ua lawe ae au i ua poe nei iloko o ka hale kuke i lalo, a olelo aku la ia lakou he mau pio. Ma ka hora 5:30 p.m., oa hoopuka ia lakou ma ka puka nui makana hiki i ka Hale Aupuni. Kokoke poha i ke hora 7 p.m., ike aku la au i kekahi kanaka e holo mai ana mai ka Haleakala mai, a hoomaopopo iho la au he haawi pio keia, nolaila wehe ae la i ka puka ma ke alo o ke halealii. Mahope koke iho, ua komo mai la ka Puali Raifela a lawe aku ia ia Wilikoki no ka halewai. Ua ike pono au i na mea a pau i hana ia, oiai ua ku wati au a po ka la.
Eia na poe i make loa ma kela kaua kipi o ka Poalua nei: Loika, Poni, S. Taka, Pelelua me Kawaiwai. Ma kekahi la ae, make kekahi mahope o ka mauleule ana i kona ehaeha a na puka poka, o ua kolonelo ia kona kino; o ka luahi hope ma ko makou lohe mai o Keki, i ka Poaha nei. O na inoa mua elima, ua kanuia ma ka Poakolu nei, a o ka inoa hope ua nalo ma ka Poaha. Ua manao wale ia, o kekahi poe e waiho mai nei i ko lakou mau eha, aneane e nele na manaolana o ka palekana.
O na poe i eha ma ka halemai Moiwahine, oia Keoki Makamu, R. Napunako Boyd, Kamai, Walu, T. Hopa, a me ekolu ma ka halepaahao o Kawa, oia o Keawe, Makolo me Kuaumona.
Ua hali ia ae imua o ka Aha Hoomalu ma ka Poaha nei o Wilikoki me A. Loomen, no ka hewa ohumu ino iloko o ka manawa he ekolu malama i hala aku, a i hoomaopopo loa ia ma na la 29 a me 30 o Iulai. Mamuli o ke noi a W. W. Akepoka, loio pale no Wilokiko, a me Mr. Whiting, loio pale no Loomen, ua hoopaneeia ka hoolohe hou ana o ka aha i ko laua hihia a ka Poakahi, Augate 5. Aole na aahu koa Italia ma ko Wilikoki kino e like me kona ikeia ana ma ka la hoouka kaua, iaia imua o ka aha, a o Loomen hoi he kanaka Belegiuma oia i hiki mai maanei he ekolu malama a oi i hala ae a e lawe ana i ke kulana lutanela ekahi no ko Wilikoki aoao ma kela la o ka hoouka kaua.
NA POE I HOPU IA.
Mai ka la i hoala ia ai keia haunaele i ka Poalua a hiki i ka la inehinei, eia iho ka papa inoa o na poe i komo kino e lawelawe i ka hana, a me na poe i manao wale ia o lakou pu kekahi i komo iloko o keia huikau a hopu ia e hoopaa ma Kalakaua Hale:
R W Wilcox A Loomens
J E Bush A S Mahaulu
A Smith Capt H Kaaha
R N Boyd Geo Markham
Capt Kahalewai B H Kahananui
Kaimimoku John Hapa
J M Poepoe J K Kaunamano
Kailianu Keoki Kaili
Geo Maxwell, Pamalo
Sam Leleo Pali
Nakai David Kahukula
Hamaia Kauka
Henry Kuhikahi Keoni Palau
Hoomanawanui Solomon Kalahili
Kanikaliu S E Kaiue
Loheole Keoni Kaai
Kalokai Manu
Kaaio Silas Kila
Lamaikaalea E H Mahuka
H P K Malulani Namehana
Moke Makaluhi Kaona
Solomona Sam Uilama
Kukaulalii Bill Perry
S K Pua R Palau
Jim 'Kamakee Kahuakai
Keaona Manuel
Nahinalau Kalili
Auwai Noihe
A K Panekaluhi David Kaapa
Tom Hopa Kamai
Walu Kuaumoana
Walu Kuaumoana
Mokolo me Keawe
KO NO AINA E.
Lono o ke Ao Holookoa
Maluhia o Samoa.
E Hoihoi ia ae ana o Malietoa i Samoa.
Ua haalele iho ka mokukaua Gere mania Wulefa i ke awa o Apia, Samoa ma na la hope o lune i hala no ka mokupuni o Jaluita, a e hoihoi mai i ka Moi Malietoa me eha mau kaukau alii i lawe pio pu ia e na Geremania he makahiki i hala ae nei. A o ka mokukaua Sopia kai pani iho i ka ina kalua o kona koolua aukai ma ke ala o ka hoihoi mai ia, Malietoa ma kona nohoalii.
Ua pahola ae ka wi ma kekahi mau apana kuaaina lehulehu o ka paemoku Samoa, a ua hoopilikia loa ia na kamaaina, e ola wale ana ma ka wai a me ka io o ka niiu. Lohe iho la a Adimarala Kimale i keia poino nui, ua haalele iho oia ia Pago Pago me 15,000 paona o na lako ai o ka mokukaua Amerika Monagahela, a me ia mau lako i hoolawa ia ai keia makapehu o ka wi. He kiekie na mahalo i haawina nona.
O ka Eneginia kiekie o ka mokukaua Nipasika i ola mauleule ma Tutuila, Samoa, mai kela makani weliweli mai, ua make mai nei oia i kekahi la o ka malama i hala.
O ka mokukaua Beritania Rapida, aia aku la i Apia.
No Europa.
Aneane no e hoolawa mau ia na la a pau loa ma Europa me na lono a me na nunenune o ka hoalaala kaua nui. Ua lilo i mea hoopuiwa loa ia ko Farani hoolako mau ana iaia iho me ke dala i hoomaopono ia no Amerika aku ka hapa mahuahua, a me he la ma na hoohuoi wale ana aku, he liuliu mua keia no kekahi hakoko ikaika.
O Mrs. Gevendolin Caldwell, he wahine nana i hookahua i kekahi kulanui ma ka okana aina o Wasinetona me ke kokua pu ana a kona hoahanau, e hoohui la aku ana oia me ke keikialii Murata Ioakiina. He wahine waiwai keia o $5,000,000 a o keia keikialii hoi, he koina kana i ke aupuni o Italia o $10,000,000, no na waiwai o kona makua ka Moi Ioakima Murata o Napela.
Ua hoike ia ae ua papa loa ke aupuni Geremania i na aliikoa a pau o ka pualikaua holookoa o ke aupuni mau ka launa pu ana aku iloko o na hana o ka hoikeike nui ma Parisa.
Ua lawe hele ia ae he lono ma Wasinetona, he manao ko ke Kuhina nui Balaine e waiho aku i kona hookohu kuhina ma ka la mua o ka malama o Sepatemaba o keia makahiki mamuli o kona onawaliwali
Ua hoakoakoa ae he heluna o ha makukaua o na aupuni like ole ma na wai o Kina me Iapana, a no Enelani ka akahi hapalua o ia aumoku, o ke koena aku penei: No Rusia, he 10, Farani 8, Amerika 4, Geremania 3, Potogala 2, Sepania 1.
O ka hoopaapaa i hoalaia mai nei ma Enelani, oia ka manao ia ana e hookaawale i haawina o kanalima tausani dala no ke kama alii Louisa, kai kamahike a ke keikialii o Wale, i hoo.
palauia me ka Ela o Fife, a he hoohalike ana aku me ka loaa ana he haawina i ke keikikane hiapo a ke keikialii o Wale ke hoohui ia ma ka mare me ke kama aliiwahine Vitoria o Perusia. Ua hahana ke kue a ka aoao Radikala.
KULA KAIKAMAHINE O MAUNAOLU.
E hoomaka hou ia ana ke kula hanai kaikamahine o Maunaolu ma Makawao, maui, Sepatemaba 4. Ua loaa na moe hou, ke kapuahi hou, ke kaa hou a me lio holokaa. E pau ana ka pilikia kahiko mai ka pu ana aku mai Paia a hiki i ka halekula. Ua lako loa keia halekula, ina e makemake kekahi mau makua e hoouna mai i mau kai kamahine, a ina nae ua nele lakou i na dala ole, e kakau leta aku ia Miss H. E. Carpenter. E loaa ana na mea kokua no na kaikamahine kupono. E hoomeakaka i na makahiki ke kula ana a me ke akamia o na kaikamahine, i mea e maopopo loa ai ko lakou ano kupono.
Aohe a kakou Kale Auwana i keia la a keia pule ae.
KELA ME KEIA
E alawa ae i ko makou mau hoolaha hou e puka aku nei ma ko kakou pepa o keia la.
Ua hoomaha ae nei na hoa o ka Bana Puhi Ohe o ke Aupuni he hookahi mahina.
E haiolelo ana o Rev. Oliwa P. Eme kona i ka la apopo ma ka luakini o Kaumakapili.
O ka hopu i na koa hoohaunaeie o ka Poalua nei, oia na lono ano nui o keia mau la e pahola nei.
Ua hoopomaikai ia ke kulanakauhale i ka ponei a hiki wale i keai wanaao me na pakaua.
Ua hoihoi ia mai i Kalakaua Hale na pauda, na poka a me na pu o loko o ka halealii i ka Poakolu nei.
Ke omamalu ua mai nei ke kulanakauhale i keia manawa, malia paha e hoomaikai mai ana i keia mau hana iho nei.
Ma ka mokumaha Australia onehinei, i holo aku ai o Mr. H. Berger, ke kumu puhi ohe o ka Bana Aupuni.
O ka makaikai i ka mokukaua Nipasika e ku nei ma ke awa, ua lawa ia no ka ike ana i kela ino nui i pahola ae me Samoa.
I ka Poaha nei i holo aku ai ka moku misionari Hoku Ao, ma kana huakai mau i na mokupuni liilii o ka Hema.
Ua hoohui ia ae nei ma ka berita mare i ka Poaono i hala, o Mr. R. Gilli land me L. Kaonohi. No Honolulu nei laua a i elua.
Ua ku aku ka mokukaua Beritania Komoran i haalele mai ai i keia awa no ka home, i ka mokupuni o Aikukaki, a ua hoohui ia aku la malalo o na hoopakele ana a ke aupuni o Beritania Nui.
Ke lilo aku nei o Waikiki i wahi kaahele mau ia i na manawa a pau, a he nui na m@a e hoohoihoi ia ai ka manao ke hiki aku ilaila.
Haki pu ke kia o ka moku heihei Helene i ke Sabati i hala, oiai oia e hooiho ana i ka peuwini mawaho ae o Leahi. Ua kii ia aku oia me kona mau ohua olulo a kolo ia mai e Eleu.
Alua la o ke paniku ia ana o na hale hoohainu rama, oia hoi ka la o ka hoomaka ana o ke kaua kipi kuloko.
Ua holo aku ana ka moku kuna C. H. Tupper inehinei, a i ole i keia la, e hoomoe i ka waeaolelo kuloko mawaena o Oahu, Molokai a me Maui.
Ua pahola ae na lono lauahea ua noi mai nei ke aupuni o Iapana i ke aupuni Hawaii e loaa na pono kaulike i na naka Iapena e liko me ka loaa ana i na Pukiki.
Eia ma ka halewai he ehiku mau pu kaapoohiwi i kaili ia mai ka poe kipi mai. O ka hapanui o keia mau pu me he mea la he mau pu hoemu i na ma nu ai laiki o na mahi laiki a na pake.
Ua hopuia kekahi koa Raifela o G. Schuman ka inoa e ka poe kipi oiai oia a me kekahi koa e kini ana i ke kuea o halealii, lawe ia iloko o ka pa alii a lawe ia ka pu a hookuu ia mai e hoi.
Ua ki ia mai he elua mau poka a komo ma ka puka aniani o ke keena hookolokolo o ka aha kiekie i ka hale iluna. Me he mea la ua ike ia mai paha ka poe kipi e kiei ana ma ua puka aniani la, a kiia mai paha e ka poe iluna o ka winiwini o Kawaiahao.
Ua lohe mai makou, ua puka ma kekahi alakai kipi mailoko mai o ka paalii a holo aku la i kahi kokoke i ka pa o ka halepaahao ma Kawa, me ka manao e hoohaunaele ana na paahao a puka mai iwaho e hui me ka poe kipi. Eia nae, ua hoka ia manao.
NA HUI KINIPOPO HAWAII.
O keia mau huahelu malalo iho, oia ka papahelu i haawi ia ai na paani a me ka lanakila e kela a me keia hui, i ka Poaono, e pau ana i Iulai 27, 1889.
Hui Lanakila Haule Huina
Kamehameha 4 2 6
Hoku 3 1 4
Hawaii 3 3 5
Honolulu 4 1 5
Kaiulani 0 6 6
AHA Kaapuni, ma ke Keena, Apana Eauiu o ko Hawaii Pae Ama.
Ma ka waiwai o Kamala Kaili @ no Kau, Hawaii, i make.
Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi o La@, e noi ana, e hooponopono ia ka waiwai o Kamala Kaili @, no Kau, Hawaii, i make, a e hoono ho aku iaia i lunahooponopono no ia waiwai.
N@laila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka
i ka hora o kakahiaka, ma ka hale hookolokolo o Waiohinu, Kaii, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe aku i ua noi la, me na mea kue ke hoike ia.
F.S. Lyman,
Lunakanawai Kaapuni
Apana Ekolu H. P. A.
Hilo, Hawaii, Iulai 25, 1889
2244 3t.
AHA HOOKOLOKOLO APA na Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai.
Ma ka waiwai o TIMOTEO KALAEONE k., i make kauoha ole.
Ma ka heluhelu a me ka wathoia ana mai o ka palapala noi a Iosua Anahola makuakane ponoi o Timoteo Kalaeone e hoike mai ana o Timoteo Kalaeone no Lihue, Kauai, ua make Kauoha ole ma Lihue, Kauai, ma ka la--o Sepatemaba, M. H. 1888, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookihu lunahooponopono waiwai ia J. W. Lota.
Ua kauohaia o ka
POAHA, AUGATE 29, M. H. 1889,
i ka hora 10, oia ka manawa i kohola no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la ma ke keena hookolokolo o keia aha, ma Ko'oa, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na poe a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina ke kumu oiaio ko la kou e ae ole ia ai ua noi la. A o ke ia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke KUOKOA, nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Koloa, Kauai, Iulai 26, M. H. 1889.
JHCOB HARDY,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
2244-3t.
Kuai Waiwai Paa a ka Luna Hooko.
Ke hoolaha ia aku nei ma keia, e like me kekahi kauoha i hanaia ma keia la e Hon. E. Preston, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka waiwai o Nancy Wirt, i make kauoha, e kuai ia aku ana ma ke
KUDALA AKEA
ma ka rumi kudala o Jas. F. Morgan, alanui Moiwahine, i ka
Poaono, Aug. 10, i ka hora 10 kakahiaka.
O ka aina e kuai ia aku ana, oia no kela wahi o Nancy Wirt ma ke kihi o na alanui Beritania me Young, Honolulu, oia na apana helu 107 me 84 ma ka palapala aina Aupuni ma Kulaokahua, a oia no ka mea i ike ia ma ka Palapala Sila Nui (Grant) helu 299, me na hale a me na pono a pau maluna iho.
He haneri kapuai ke alo o ka aina ma ala nui Beritania a pela no ma alanui Young, a he akea ihore o 296.5 kapuai.
Apana 107 ma ke alanui Beritania, he hale maikai, a eia ke noho ia nei i keia manawa e Mr. D. Lyons.
Apana 84 ma alanui Young, he elua hale me ka halelio.
O keia mau apana aina elua, ke ulu mahiehie nei kuna mau pua iloko o ka pa, a ke moe nei ke alahao mawaho koke iho no.
He manawa kupono loa keia e loaa ai ka home mai ai.
W. O. SMITH,
Luna Hooko o Nancy Wirt,
i make kauoha.
Honolulu, Iulai 15, 1889.
2242 3t
Hoolaha Hooko Moarki
Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Kuhinia Koa a me Kalua o Waikiki, Honolulu, Oahu, o ka aoao mua, a me F. C. Lowrey o Honolulu, Oahu, o ka aoao elua, ma ka la 27 o Sepatemaba 1882, i kakau kopeia ma ka buke 75 aoao 430, a mamuli o ka uhaki ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku ole ia o ka ukupanee, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.
A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia iaku na aina i hoikeia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 26, o Augate 1889, hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 26 o Iulalai, 1889.
F. C. LOWREY, Mea Moraki Mai.
Penei na aina i moraki ia: O kela apana aina a pau e waiho la ma Hamohamo, Waikiki, Honolulu, i hoakaka piha ia ma ka Palapala Sila Nui 2839, Kuleana 1450 ma ka inoa o Koa makuakane o ka mea moraki aku, a i hooliloia i ka mea moraki aku i oleloia ma ka palapala a Koa (k) i hanaia ma ka la 29 o Sepatemaba, 1882, a i kope ia ma ka buke 74 aoao 333 nona ka ili he 1 16 100 eka.
2244-4t
KE KULA KAMEHAMEHA.
E hoomaka hou ana ke Kula Kamehameha, POAKAHI, SEPATEMABA la @. Ekolu kumu i loaa na hoomaikai ma na hana luna, ua kauoha ia e hele mai iloko o keia Hale Kula. A he @ o keia mau kumu i mahalo nui @ e Dr. Woodward o ke hale kula hana @ kaulana o Washington University i hoopuka ia mai ia kula mai. O kekahi aho he kumu nui oia no Ho@ A@ a ea loaa ia ia he ike ma na huna a pau.
O ka @ makemake ana e komo mai i keia Kula e @ e hooana koke mai i ko lae u mau iaoa, no ka mea e haawi ia no na numi e like me ke komo ana mai o na inoa.
No ke koena iho e kakau ia.
WM B OLESON,
Kumu Nui.
2244 5t
AHA KAAPUNI, MA KE KE eha Apana Ekolu o ko Ha wau Pae Ama.
Ma ka waiwai o Kaikala, Kauka, no Kau, Hawaii i make.
Ua heiuheiu ia a ua waiho ia mai ka palapala noi o Keanini e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o Kaikala Kauka, no Kau, Hawaii i make, a e hoonoho aku ma i lunahooponopono no ia waiwai.
Nolaila na kauoha ia na mea a pau i pili o ka.
POAONO, AUGATE 31, 1889,
i ka hora o kakahiaka, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe i ma noi la, ma ka hale hookolokolo ma Watohinu, Kau, Hawaii, me na mea kue ke hoikeia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni,
Apana Ekolu,H.P.A.
Hilo, Hawaii, Iulai 25, 1889.
2244 3t
AHA Kaapuni ma ke Keena, Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.
Ma ka waiwai o Kalua k, no Kau, Hawaii, i make.
Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi o S. Kahula, e noi ana e hoonoho aku iaia i Lunahooponopono no ka waiwai o Kalua k., no Kau, Mokupuni o Hawaii, i make.
Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka
POAONO, AUGATE 31, 1889,
i ka hora 9 o kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Waiohinu, Kau, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni
Apana Ekolu H. P. A.
Hilo, Hawaii, Iulai 25, 1889.
2244 3t
AHA Kaapuni, ma ke Keena, Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.
Ma ka waiwai o Kaili Ehu k., o Waiohinu, Kau, Hawaii, i make.
Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi o J. Kauhane, e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o Kaili Ehu k., no Waiohinu, Kau, Hawaii, i make.
Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka
POAKAHI, SEPATEMABA 2, 1889
ka hora 9 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo o Waiohinu, Kau, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe aku i ua nui la, me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni
Apana Ekolu H. P. A.
Hilo, Hawaii, Iulai 25, 1889.
2244 3t
WILLIAM C. ACHI,
Loio a Kakaolelo ma ke kanawai imua o na Aha a pau o keia Aupuni, a he Boroka ma na waiwai paa.
Keena Oihana, Helu 36, Alanui Kalepa, Honolulu, Oahu.
2241-3m
A ROSA. (AKONI.)
OIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
He Luna Hoolale Palapala.
KEENA HANA: Ma alanui Kaahaumanu.
OLELO HOOLAHA.
Ke hoolaha ia aku nei ma keia, e kuai kudala ia aku ana na Lako Noho Lio kahiko o Kahamuile i waiho ia mai ia'u i Iune 25, 1888, no ka hoomaemae hou ana, ina e uku ole ia mai iloko o na le he 30 mai keia la aku o keia hoolaha.
GEO W. YARICK,
Wailuku, Maui, Mei 1, 1889.
2234-tf
W R. KAKELA,
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWA
He Luna Hoolale Palapala.