Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 32, 10 August 1889 — HE MAU WAHI MANAO E MAO POPO AI KA PONO A ME KA OIAIO. [ARTICLE]

HE MAU WAHI MANAO E MAO POPO AI KA PONO A ME KA OIAIO.

E NA MAIAMAKA HAWAII: — Ua luinamina nui ka poe noonoo pono i na hana ino a me ka naaupo o ka poe hoohaunaele nia ka la Poalua, lulai 30. Ua konoia o Wilikoki ma na leU he nui ioa ma Kapalakiko e b»i hou mai i Honolulu nei e hoala i kekahi puali k?pi. Ua manaoia e hiki i ka poe hooikuika wale, ina paha e loaa ana ia Ukou ka Hale Aliiolani a rac ka Hale Alii, ke hookahuh wale i na Kuhi na Aupuni. Ua hoopaa keia poe kakaikahi i ka hale a me ka pa hale aupuni, me he mea la ua hoao lakou i ke aupuni e hoopau ai i ko lakou haunaele. O ka hana hookahi no na luna aupuni, oia |no ka hoomau ana aku i ka maluhia, aole loa o ka ae wale ana aku 1 kekahi poe hoohaunaele. Me ke akahek keia hana. Ua kono ke Kuhina Waiwai me ia huaokelo aloha ia Wiiikoki ma e hooki i ka lakou hana lapuwale a e hoi hou aku i ko lakou mau hale noho. Ua hoole loa lakoo, me ka hiomaopopo ,na i na poino e hiki ai ia lakou. Ma ko Wilikoki hooponopono ada i kona poe paalaio ma ke ano oaaupo, ua ku lakou me na pukuniahi e kipu a ku ai ma na wahi akea ahuwale, me na paleole. Nolaila, ua hiki i ko ke Aupuni poe kokua ke kipu 1 ko Ukou palule uUula i ko Ukoo wa 1 kipu aL Ua

tvib« ko«c lakou ; kekahi hale'aau me h< ouuhooua la Aka nae, ua kornc aiaalah» aa poka :ehuleh j o ka hale. a makaukau kokr ke:a poe niaupo e haawi pio atu :i iho AlaiU ua pau ka h rue>. a hoka ko lakou manao. Heaha na k , , r«u ke<a haunaele 7 No keaha b >1 -ii ko*e ana ? Va manaj teu poe h >chaunae?c e h»ki aaa . <0 ui<ja h «rait ke lanakiia. O linu 1 T.a ki ia 30 o Ijn«. 1887, ma ke hou ana 1 ke Karnu<ana«rai o Au; ,n! t la ianakila lakou mamuii o ka imi por.o, a rae ka noon w i» n u a>j.c au miili o ka hooikaika wa!e ara. L'a hoike ii he roau mea e at »e au puni nia ke Kum'ikanawai kahiko, a nse na hma ino mvn ui palapaia kahik > !a. N-.>laii.>, ua >li ko<e ka >lv*n 1 n.i jiiuku e j»oino ai ke me ka ae ana aku i na mea hou ma muli o ka pj!apaia n<>i a ka ; e n(x>noo pono Aole peia xa hana a WtUk >*<. ma. He keiki ho>maunauna oia e pepehi ana 1 kona makua no ka hiawi o!e ana iaiu i mau waiwai e houhauha ai. Aole oia kekahi Gir ba d» e imi j<u i ka p'.maikai no kona lih it. A ea, he hipi kane hih.u oia, nia kona huhu makapo e hookui ana 1 koni kiw ( 1 ka pa p<)haku. Ua hana oia e hke me kekahi keko i ike maka ai i kona haku e kahi umiumi ana: A ka.iwak-aku ka haku ua manao eia e hoomahui iaia. Aka nae, no kona noonoo ole ana i ke kumu a me ke ano 0 keia hana, ua oki oia 1 kona kani-a-i a make koke.

Ina p-'hi ua manao kekahi poe eia ini ke Kumukanawai hou he mau mea e poino ai iea lanui Hawaii, o ka hana kupono oia no ka hoike ana aku i keia mau mea ino ma ka palapala hoopii. Ala li e hiki ana i ka poe naauao ke noonoo pono i keia mau mea, a hui no ka hoopau ana i keia hihia, mamuli o ka mana kupono no ka poe koho ba lota. Aia mihea ka haiawai makaainana o Wihkoki ma no ka noonoo ana i na mea e imi ai a me ke ano hana kupono e houko pono ai i ka manao. I ka wa haunaele ua malama mau ka poe e ae i ko lakou mau hana maoli me ka maluhia, oiai ua hilinai ia na luna aupuni e hoomau ika malwhia oke kulanakauhale. Aole hui pu kekahi mea hanohano, aole kekahi mea kuonoono, aole kekahi mea noonoo pono, me keia kai huakji. O na aLkai o keia poe naaupo oia no na mea huhu mau no ka loaa o!e ana ia lakou he jmau oihana anpuni. Aole hoopuka lakou i wahi ulelo heolaha e pili ana i ka lakou mau mea i nukemake ai. Ua hana lakou e like me ka poe powa, ao ! e e like me ka o >e uwe no kekahi aiunu.

Aia paha kekahi mea e kokua ai i keia haunaele a hooholo iki, oia no na oielo ohumu, aku i ke aupuni me ka hoike o!e ana i na kumu i hooiaio ai. Nolaila, eiakekahi oleloao: Mai ohumu wale. Mn hoahewa wale inj niisi onari haole, me he mea la <u komo pu lakou ina hana aupuni. AMe pela ka oiaio. Ua kaawale aku na misio ī.ui haole. Ua pili na oihana aupuni no keia mau makahiki iwakalua ku-inama-lima, aole i na misionari haole, aka nae, ika poe kalepa ame na loio. O ka mani o ka Moi mamuli oke Kuenukanawai a me na Kanawai hou oia no ka mana aupuni e like me ka Moiwahine o Knelani. Ina |>aha e ikeia na kumu i hoe.mi ai i ka pomai kai lahui, e pono ke hoikeia aku keia mau ino ma ke akea, ma kekahi palapala hoopii Ina ku'.ike ka manao o ka poe lehulehu, e hiki ke imi pu i ke ala e hoopau ai ina poino. Eia paha kekahi naau hemahema ma ke Kumukanawai hou, kekahi mau hauhili ma ka hookele ana ike aupuni. E kukakuka pu e pili ana no keia mau mea mo, a me na hana kupono e pau koke ai.

Aka nae, aole ma ka hana malu ke ala o ka lanakila kumau me ka pololei. Ma na hui malu ua huna ia na kumu maoli ona hana. l T a nalowale no hoi ke ano kuokoa o na lala, oiai ua hoolohe wale lakou i na poo o ka hui, e like me ka poe Pake nana i pepehi ia Quon Yep ma Honomu.

Ua akaka loa kekahi mea kokua i ka haunaele, oia no na mea kaua i paulele aku ai t me he mea la o ka hakaka ana oia no ke ala oka lanakilā- Aole pela. Aole i lanakila ke aupuni ma ka nu« a me ka mana o na mea kaua. Ua pili ka lanakīla i ka noonoo ana i na mea e pono aL Ua hiki i na mea kaua ke kokua wale ika haunaele. NoUila e pono ke hoomau i ka maluhia ma ka iawe ana aku i ni mea kaua a loaa ole lakou ika poe naaupa £ imi mau kakou i ka pono; e kupaa ma ka pr>no, me ka noonoo mau ana i na mea e hoopomaikii pono ai ika lahui holookoa. Oia no ke ano hana hookahi e hoomau ai i ka maluhia, ke ano wmiwai, t me ka r oho kuokoa o keia aupuni E komo ana na aupuni nui e malama i qs waiwai paa no na ona malihini, ke ole ko kakou hoemau ana i ka maluhia oka aina. Re makemake nei na mea aaauao imi pooo e mau loa ke ku> okoa o keia aupuni liilii a o>e ke aAo Karaetiaoo o ka lahui Hawaii C- M. Hyde.