Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 35, 31 August 1889 — HE KAAO NO HAPAIKALA-Hapaikamahina KA HUA OHIA ANIN I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu. I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii. [ARTICLE]

HE KAAO NO HAPAIKALAHapaikamahina

KA HUA OHIA ANIN I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani

Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.

I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii.

Unuhi ia e Afoss Afa'u I ka ike ana o ka ohana alii o Roma a me ke keikialii o Inia i ke koa opio, ua ilihia iho la lakou a pau loa ia wa,

me he la ka kakou opio i ka laknu hoomaepopo aku me he anela la rnai ka l.ini mni. Iloko o ka hapalua hora keia m)hr> nni o ka ohana alii me ka eehia nui, ua pane aku la ke koa opio: Meaha ka poino i ili iho maluna o oukou, oiai, aohe hoi o oukou kamailio iki ? Ua piha makou i ka maka'u nui nou, wahi a ke keikial'i o Inia i pane aku ai. I ka wa a ke keikialii o Inia e kamaiana imua o ke koa opio, akahi no a pau ae ka iiihia i kau iho maluna o ku ohana alii. Ua ku mai Ia ka Moi o Roma, ka makuahonowai hoi o ke keikialii o Inia, a pane mai la imua o ke koa opio : O ka'u mau olelo a pau i hoopnka iho nei mamua e pih ana nou, ke noi iku nei au i kou ihiihi e hoihoi mai no ia me a'u; ua hewa loa au imua 011 a me ke Akua mana loa no kuu hoopuka ana i kela mau huaolelo. No liila, ke noi hou aku nei au la oe, ma 0 kou hanohano la, no ka elua o ka iinanawa, e kala inai oe ia'u; akahi no .111 a hooiaio i na oltlo a ka'u hunona a me ka'u keiki ponoi, eia ka he kulana kou i 01 ae i ko nukou nei kulana, oiai ua hoike mai kou kahiko alii a nie kou helehelena. he keikialii kiekie loa oe, nolaila, ke haawi aku nei au i ko'u hoomaikai piha imua ou. lioko o keia wa i haawi mai ai ka ohana alii i ko lakou iimu hooniaikai piha imua o ke koa opio, a ua noi mai la ke keikialii o Inia i ke koa opio e kii ae oia iluna a hoike aku i kona moolelo piha imua o k.i or>ana alii. I ka lohe ana o ke koa opio i na olelo a kana aikai.e, ua ku ae la oia iluna a p ne n»ai la : 1 Makenoiaka'u aikane, ke keiki[ulii hoi o Inia, e hoike aku au i ko u moolelo piha imua o oukou, a oia fceia a'u e hoike aku oei. Ua hoike aku la ke koa opio mai ka niua a ka hope, e likemenamea i hoike ia roa na helu mua o keia moe lela I ka pau ana o ka ke koa upio hoike ana i kona n»oolelo piha imua o ka j ohana alii, ua pane hou aku la oia : j 0 ka moa nana i lawe aihue ke kai kamahine alīi e noho nei ma ka aoao o kana kane, oia no hoi ke keikialii powa Vabine, a aia oia iloko o ka hale paahao i keia wa, ua h<x paa ia oi» e a'u no kana hewa i hana ai maluna o ke kino o ka wahine a kuu hoa'loha a ua manao au. ma ka hwa la o ka la ajopo e hiki mai ana, e lawe roai ai itiainjua o oukou nei, na alii hanau hoi o ka aina a me na makaainana, na oukou e hookolokolo iaia, a a.a i ka oukou mea e hooholo a?. Nolaila, ke nonoi aku nei au imua o oukou, e hookuu mai i«'u e hoi no ko'u aupunl 1 ka aoho ana iho o ke koa opio iUlo, ua ku mai !a ke keikialii o Roma

9 J« i ar.e misi ia unua «> ke koa ika K H'.h-; no h'ji kak<yc i R nia ntj, oiai m manao ;uc {.ahola aku 1 kekahi : n-ji imua ou, a no puha ka mana > n ka ohana aiii e noho rei e like me ko'u manao. I!ok< oia | * 1 i apono mai ai na inea a ;j>i eno ! h ) ar-.a ;1< ko i ka mana > o ke e riua ana i ke koa opio e uoho 10 i K'jrna. I ka iohe ana o ke koa opio i ktia mea, ua ku hou ae la oia iluna, a pane mai !a : T oluolu mai oukou e hookuu mai iu'm e hoi no ko'u aupuni i IVrusia, oiai he wahi hana no hoi ka'u o ka ha'e; ina ua manao oukou e pahola mai 1 papaaina imua o'u nei, alaila, ke hotke aku nei au imua o oukou, i ka wa e makaukau ai o na mea a pau 0 ka ouko-i papaaina, aia pu au me oukou i keli wi. I ka lohe ana o ka ohana alii i ka manao o ke koa opio, ua apono mai la" lakou, .a ia wa no hoi i pane mai ai ke keikiaiii o Inia imua o ke koa opio, i ka i ana aku : E hiki mai ana no anei oe ma ka hora 12 oka la apopo i ka wa e hookolokolo ia ai o Yabine imua o ka lehulehn holo(>koa o Roma nei, no ka hewa ana i hana ai maluna o ka kaua wahine a me a'u no h< i kou hoa'loha a me ko kaua kaikoeke e noho pu nei i keia manawa ? Pane aku la ke koa opio, i ka wa e hui ai ka manamana kuhikuhi hora me ka manamana kuhikuhi minute i ka hora 12 ponoi, aia au ke luana pu la me oukou.

Ia wa ua hoopau ae la ka lakou mau kukai olelo ana, a ua haawi aku la ke koa opio 1 kona aloha i ka ohana alii a pela tio hoi ka ohana alii i haawi mai ai 1 ko lakou aloha i ke koa opio, a iiku la oia iwaho i ukali ia e ka ohnna alii o Roma. Hele aku la oia a ku ma ka lanai o ka halealii, a hopu iho la oia i kr>na buke aniani a wehe ae la ina kui he 12 e omou ana ma ke poo o kana huke, a ia wa no i oili mai ai koni lio me ka hiehie nui a ku ana imua o koni alo, a ike pu aku la hoi me ka ohana alii i keia lio nani a lak ui i ika ole ai mamua, e lelele ana i o a ianei me ka pa ole iho o kona mau kapuai i ka lepo o ke aupuni o Konia, a he mea hoopahaohao hoi ia 1 ka manao o ka ohana alii i ka ike ana aku i na hana hoopahaohao a keia lio. Hele aku la ke koa opio a kau ae la maluna o kona lio, a hookuene pono iho la i kona kulana, a pukui mai la ••ia 1 ke kaulawaha o kona 110, a huli ae la oia ihope a haawi aku la i kona aioha i ka ohana ahi, a ia wa oia i ka hea iho ai i kona iio i ka pane ana iho: Ia oe e Kapuai Keleawe, aole e pau ke o ana o kou mau kapuai a hiki kaua i ka hale kakeia o ko kaua kupu nakane. I ka pau ana no o keia mau olelo a ke koa opio, o kona wa no ia i hoalu aku ai ike kaulawaha o kona lio, a iloko oka manawa pokole loa, hete ana laua nei 1 ka hapalua like o ka lewa, a i ka hala ana o na minutc 3, ku ana laua nei ma ka puka o ko laua hale kakela. Lele iho la ke opio ilalo a hoi loa aku la no kooa rumi, a hoi ae la no hoi kona lio no kona wahi mau. 1 ka wa i komo aku ai ke koa opio iloko o ka hale, ua ike mai la kona mau kanaka lawelawe i kona kahiko e komo ana, a he mea haohao loa la iwaena o lakou, ua kuhihewa lakou he anela keia i hoouna ia mai e ke Akua mana loa e luku i honua holookoa, 1 ke anapanapa o ke kahiko alii o ke kv»a opio. E waiho kaua e ka makamaka helu helu i ke kauuiiio ana no ke koa opio, oiai ua hiki mai la oia i kona home» a e huli ae kaua a nana aku i ka ohana alii o Kooaa I ka haia ana aku oke koa opio no Perusia, ua hoi aku la ka ohana alii no ioko o ka rumi hookipa, a nune nui iho ia lakou no ke koa opio, no ka oluoiu t» kana mau olelo, a me ka loaa iaia o keia kahiko aUi ano e i loaa ole ia lakou na Moi nui o na aupuni o ka honua nei, a me ka loaa ana uia o keka hi lio nuikai loa i hiki i-ia ke lele i ka lewa, a pela wale aku. lloko o ka manawa a lakoo e kamail,o ana, ua ku mai la ka MOl a pane mai la : E pono paha kakou e hele e oana i ke Keikiali» -powa Vabioe Uoko o ka halepaahao e like me na dek> a kela keiki nona heWhelena nohea a kakou 1 ike iho nel {Aēit j