Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 36, 7 September 1889 — HE KAAO NO HAPAIKALA- Hapaikamahina KA HUA OHIA ANIN I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu. I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii. [ARTICLE]

HE KAAO NO HAPAIKALAHapaikamahina

KA HUA OHIA ANIN I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani

Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.

I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii.

Unuhi ia 4 Moss Ma'u Ia wa ua apono mai la na mea a pau loa, a ua kauoha koke ia aku la ke kaa alii, a he manawa ole ku ana, a hele aku la ka ohana alii a kau iluna a holo aku la no ka halepaahao. He manawa ole ku ana ke kaa ma ka puka o ka halepaahao, a ninau aku la ka Moi 1 ka luna kiai: Aole anei he pio i laweia mai a hoop.ia ia iloko nei o ko kakou halepaahao 1 ki u )a ? Pane mai la ka luna kiai, aole au i ike i kekahi mea 1 lawe ia mai iloko nei o ka halepaahao i keia >a. Ninau aku la ke keikiaiii o Inia, he oiaio anti kena mau olelo au e kamai--110 mai nei la makou ? Ua ae mai ta ka luna kiai me ka i ana mai : Ina ua manao oukou he hoopunipuni ka'u mau olelo, alaila, eia mai ka huihui ki 0 ka halepaahao, a e komo no hoi oukou e nana maloko o na rumi a pau o ka halepaahao nei, a i loaa ia oukou, alaili, e lawe aku oukou 1 ka oihana mai a'u aku, oiai, ua hoopunipuni aku au imua o oukou.

Aka hoi, t pane hou aku ai ua *rahi luna kiai nei, ina aole e loaa ia oukou kekahi kanaka i hoopaa ia maloieo o ka halepaahao nei, alaila, e manaoio iho oukou i na olelo a ka kauwa hoopono nei, ka mea i noho loihi ma keia oihana iloko o na makahiki he 40.

Iloko o ia wa i lele iho ai ke keikialii o Inia me kona kaikoeke mailuna iho o ke kaa a hele aku la a ku ma ka puka a lalau aku la i ka huihui kt ika luna kiai, oiai, ua makemake loa laua e ike i ka oiaio o na olelo a ke koa opio ia laua oiai lakou maloko 0 ka luahuna powa o Vabine, a noluila ua «nakemake loa laua e iae i ka oiaio a nie ka oiaio ole o na olelo a ke koa opio. Hoomaka aku ia laua e ki i ke panipuka o ka halepaahao a heniD aku la, komo aku la laua e nana ma na run 1 a pau o loko, • ua ki aku U Uua nei mai ka rumi helu 1 aku a hiki i ka niuii helu 6a I ka wa i hemo mai ai o ke panipuka ua ike koke aku la laua 1 ke keikiahi powa Vabine ua paa kona kino i na kaulahao keleawe he 51, • 0 u wa i huli »e ai ke keikialii o Roma a pano aku 1a i ke keikialu o lnia, i ka 1 ana aku : He me« oiaio, u» pololei m olelo » ke koa opio i k»mailio m*i »i i» k»kou i keia I». » ' toko oil "* he met nUI nan» e nuoe »o» »>• 'h°. P* he * U h,.i i hiki m»i »i kei» keiki»U. po-» il„ko oka h»lep»»l>»o> * Ull,OO paa īaia. Iloko o ka hapaha hora kei» nune ,„,oUu..u.olelo.k»U keke.k..li. o Inia i kona kaikoeke : " ne i ike a hoom.opopo iho, na^ka k»u» aikane i hoop»» '»•» ne, M i, ka mt» hol • P* 1 * ' U

ka ikai'o, a ao'e h? mea hookahi r»ana e hiop.-pi aku i kona uaiea a me kona mana. Iloko oia wa i ku ae ai ua mau ktikialii nei a iho la i kahi a hua e noho ana, ā huli hoi aku la ma kahi a laua i hele mai ai, a i ko iaua vra i puka loa aku ai mawaho o ke piniauka nui o ka halepaahao, ua ha!awai aku ia laua me ka luna kia», a iloko oia **'j 1 pane aku ai ke keikiahi o Inia i ka luna kiai puka : Ua loaa aku nei ia maua ua keikialii powa nei maloko o ka rumi helu Oo o ka haiepaahao nei. j Iloko oia wa i pane mai ai ka luna | kiai puka me ke ano kahaha okonai manao, i ka i ana mai : | Hehea 11 eia i hiki ai ke hele mai a komo iloko rei o keia halepaahao oiai wau e ku mau ana ma ko'u kulana he kiai puka i na wa a pau loa ? Iloko oia wa i pane mai ai ke keikialii o Inia i ka luna kiai, i ka i ana mai : E hele oe e nana i ua keikialii powa la, a e ike no oe iaia iloko o keia hora a'u e kamailio nei ia oe, a iloko oia wa i huli aku ai ua luna kiai la a hele aku Ij no kahi o ke keikiahi powa i huopaa ia ai. I ka hiki ana'ku o ka luna kiai i kahi 0 ke panipuka nui o ka halepaahao, ua wehe aku la oia i ka puka a hemo, a hele loa aku la oia a hiki ma ka rumi helu 60, kahi hoi o ke keikialii powa Vabine i hoopaa ia ai. I kona ike ana i ka mea hewa i hoopaa ia maloko o ka halepaahao, ua mihi iho 1a oia no kana mau olelo i hoopuka ai imua o ka ohana alii, a ia wa 1 huli mai at oia a hoi mai la e ike 1 kona mau haku opio, a hele mai la oia a mihi aku la imua oka Moi a me ka nhana alii, i ka i ana aku :

Ua hewa wau īmua o ko oukou alo, oiai, aole wau : ike i kona lawe ia ana mai e hoopaa iloko nei o ka halepaahao, mamuli o ko'u ike ole ana i kela keiki e paa mai la i na kaulahao he 52 a rae ka mea nana i lawe mat e hoopaa 'iaia, oia ke kumu o ko'u hoole ana aku ia oukon i ka wa a oukou i ninau mai ai ia'u. Ilokooia wa i p3ne mai ai ke keikialii o Inia, mai maka'u oe no keia mea, oiai, oka mea nana i lawe mai kela keiki e paa mai la maloko o ka rumi helu | 60, he mea kino ole oia, oia hoi kekahi 0 na kauwa hoolohe a ka'u aikane, nolaila, e noho oe e malania i kau oihana, mai hopohopo oe, oiai ua loihi na makahiki o kou noho ana ma ka oihana me ka hoopono. Iloko oia wa i kau ae ai na keikialii maluna o ko laua kaa a pela pu no hoi me ka Moi ame ka ohana alii, a hoohuli pono aku ?a ko iakou alahele no ka hale pi'i nupepa. I ka hiki ana aku o ka Moi a me ka ohana alii ma ka puka o ka hale pa'i nupepa, ua ike naai la ka ona o ua hale la, a puka mai la oia iwaho a haawi mai la i kona aloha » ka ohana alii, a pela no hoi ka ohana alii i panai aku ai i ko lakou aloha iaia. Iloko o keia wa i pane aku ai ka Moi, ia oe e kekahi o ko'u mau maka* ainana, ka mea nona keia hale pa'i nupepa, e hoolaha aku oe i ka'u mea nui i manao ai. Ia manawa i pane mai ai ka mea nona ka hale pa'i nupepa. heaha kou makemake e kuu haku ahi e hana aku ai kau kauwa nei ? Pane aku U ka Moi, e hoolaha aku oe ma oa pi-pa alanui a pau o ke kulanakauhale nei i keia olelo hoolaha. A penei ke ano nui o ua olelo hoolaha la: OLELO HOOLAHA.

"Ia oukou a pau loa e ka poe koikoi 0 k* aina a nae oa makaaioana ou, kc kauoha aku nei au ia oukou ma ke»a olelo hoolaha, e a*oakoa ae oukou a pau loa maloko o ka pa alii maraua o ke kam ana o ka hura nokila apopo e hiki Awi ana, a oia ka wa a oukou e ike ai i na heieoelem o ka mea nana 1 lawe aihue aku i ka'u kaikamahine mai ko'u alo aku, a e waiho aku ana «au na oukou e hookolukolo iaia. loa oukou **hew» uia n» ke kao»»»i ° ka aina, aUila, e li ia oia maluna oka amana I» kanaU o Roma nei, a uu ao!e oukou e ahewa iaia ma ke kaoawai o ka aina, alaila. e hookuu ia aku kona kino e hele me ka Uclae. Nolaiia, o keia hoeUha, e lilo ou i kaoa wai «n.i kooa U e puka akune'. i»pono ia e a'u i keia la 10 o ScpL AL W. lUle-Dailara, Moi o Koma." Honehonea BaUla, Haku Puuku o Roma-