Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 37, 14 September 1889 — Page 1

Page PDF (1.53 MB)

This text was transcribed by:  Hi'ilani
This work is dedicated to:  Kamehameha High School Kapālama Class of 2012

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HOOLAHA LOIO.

NELLIE M. LOWREY

            Notari no ka Lehulehu                       

-----:A HE:-----

Luna Hooiaio PalaPala a me na Pala-pala Hoohiki

Keena Hana me W.R. Kakela Loio ma ka aoao makai o ka Hale Leta, Ho-nolulu 2241-3y.

CECIL BROWN

            LOLO A HE KOKUA MA KE KANAWAI?

@@ Agena Hooiaio PalaPala no ka M@ kupuni o Oahu

K@K@A HANA: Ma alanui Kalepa.

EG. HITCHCOCK (AIKUE HIKIKOKI).

Lolo A KOKUA MA NA MEA A PAU E PILI ANA MA KE KANAWAI.

E ohi ia no na Bila Ai@, me ka awiwi

HILO, HAWAII. 2114.1YR.

JAMES M. MONSARRAT. (MAUNAKEA.)

LOLO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna Hooiaio Palapala.

E hana ia no na Palapala kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e @e ma ka olelo Hawaii. Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na waiwai paa.

KEENA HANA: Hale Pohaku hou ma ka aoao ma Waikiki o ka Halewai Alanui Kalena

WILDER & CO. (WAILA MA.)

Mea kuai papa a me na lako kukulu hale o na ano a pau, a me na m@ n@ pono a pau o ka hale.

Kihi Alanui Moiwahi@ me Papu.

GEORGE P. KAMAUOHA.

He Lolo a he Kokua ma ke Kanawai.

---A HE MEA---

ANA AINA.

E loaa no ma Kohala Akau, Hawaii.

2001-1y

WILLIAM C. ACHI.

Lolo a Kakaolelo ma ke kanawai aina o na Aha a pau o keia Aupuni, a he Boroka ma na waiwai paa.

Keena Oihana, Helu 36, Alanui Ka-lepa, Honolulu, Oahu.

2241-3m.

HALEKUAI BIBI HONOLULU

(Hope o Wa. McCandles.)

HELU 6 ALANUI MOIWAHINE, MAKEKE

MA ULAKO @O.

Na Hibi momona, Hipa. Puaa ma Ia, na la-ko ai ulu &co.

On a Kauoha a na ohana a me na moku mai e hooko koke ia no me ka eleu a me ka hiki-wawe.

O na holoholona ola no na moku e hiki no ke hooko koke ia.

Telepone Helu 212.             2189-tf

WR. KAKELA.

LOLO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna H@@@@@ Palapala

tf        

JOHN KALAM.

He Loio Imua o na Aha a pau o keia Aupuni

HE AGENA HOOIAIO PALAPALA NO KA MOKUPUNI O MAUI.

-----:A HE:-----

Luna Haawi Palapala Mare no ka Apa na o Makawao. A e hooko ia na Kauoha pili Kanawai mai na Mokupuni mai.

E loaa no au ma koʻu Keena Hana ma Makawai, Mokupuni o Maui.

2249-1m

PACIFIC HARDWARE COMPANY

Na hope o Dilinahama Ma.

Mau Mea Kuai Lako Hao

Alanui Papu Honolulu

 

 

HE KAAO

NO

HAPAIKALA-

Hapaikamahina

KA HUA OHIA ANIN

I LOAA MA KA

Piko Mauna o Farani

Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Ma@

I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii.

Unuhi ia e Moss Ma'u

            Iloko oia wa i ae mai ai ka mea nona ka halepa'i nupepa i ke kauoha a ka Moi iaia, a ia wa i huli hoi mai ai ke kaa alii me ka ohana aluu no ka la-kou halealii.

            Maanei e ka makamaka heluhelu, e waiho kaua i ka kamailio ana no ka ohana alii, a e huli ae kaua a nana aku i ka hana a ka mea halepa'i nupepa.

            I ka hala ana mai o ka ohana alii, ua hooko aku la oia i na mea i oauoha ia aku iaia, a he manawa ole ua paa aku la ua olelo hoolaha la a ka Moi i ke pa'i ia.

            Iloko oia wa i pane aku ai ka on a nona ka halepa'i nupepa i kona mau kanaka he 15 i ka i ana aku:

            E lawe oukou i keia mau pepa hoo-laha a kapili aku ma na pi-pa alanui o ke kulanakauhale nei me ka hikiwawe loa.

            I ka lohe ana o ua poe kanaka nei i ka leo kauoha a ko lakou haku, ua eleu aku la lakou, e holo ana ma o a maanei o na huina alanui a puni ke kulanakauhale holookoa.

            I ka ike ana o ua poe keiki nei ua holopono ka lakou ha

vna i hoouna ia mai ai, ua huli hou aku la lakou a au no ko lakou hale hana.

            I ka manawa i ike ai o na makaaina-na i keia mea hou ano nui i kapili ia ma na pi-pa alanui o ke kulanakauhale oia hoi ka olelo kuahaua a ka Moi e kono mai ana i na makaainana e akoa-koa ae ma ka pa-alii, e like me na mea i hoike ia maloko o ua olelo hoolaha la, ua lilo ia i mea na na makaainana a me na poo koikoi o ka aina e nune nui ai no ko lakou ike aku i na helehelena o ka mea nana i aihue ke kaikamahine alii.

            Iloko oia wa i hou aku ai lakou no ko lakou mau home iho, a i ka hiki pono ana ae i ka manawa e hooluolu ai ko lakou mau kino maluna o ko la-kou mau wahi moe, ua moe iho la la-kou ia po a ao.

            I ke kokoke ana ae e kani ka hora 6 o ke kakahiaka nui, oia no ka wa i ike ia aku ai na kanaka e kamoe ae ana ko lakou alahele no ka pa-alii.

            Ua hoo maka ka hele ana o na kana-ka mai ka hora 6 o ke kakahiaka nui a hiki i ke kani ana o ka hora 11, a ua hele o loko o ka pa-alii ia wa a piha pono i na makaainana e kali ana o ke kani koke ae o ka hora 12.

            I ke kokke ana ae e kani ka hora 12, ua kauoha aku la ka Moi i kona Ilamuku e kii aku i ke pio a lawe mai imua o ka anaina kanaka nui e kali ana o ka ike aku i kona mau helehe-lena.

            Ua hooko aku la Kona Ilamuku i kana kauoha, a he manawa ole ua hiki aku la oia i ka halepaahao, a iloko oia wa i haawi mai ai ka luna kiai i ke @i o ka halepaahao, a oia no ka wa i hele aku ai ka Ilamuku a ki aku la i ka pu-ka a hemo, a hulu mai la oia i hope a ninau mai la i ka luna kiai.

            Aia ma ka rumi hea akahi i hoopaa ia ai o ke keikialii powa Vabine?

            Pane aku la ka luna kiai, aia kona rumi i hoopaa ia ai ma ka rumi helu 60.

            Iloko oia wa i olelo hou aku ai ka Ilamuku i ka luna kiai, e hele kaua a e wehe i na kaulahao he 52 i hoopaa ia ai i ke kino o ke keikialii powa Va-bine.

            Ua ae mai la ka luna kiai, a hele li-ke aku la laua a ku ana ma ka puka o ka i hoopaa ia ai o Vabine, ki aku la ka Ilamoku i ka puka, a i ka hemo ana aku, ua ike koke aku la laua i ke keiki-alii powa.

            Iloko oia wa i hele aku ai ka Ilamu-ku e wehe i na kaulahao i hoopaa ia ai o ke keikialii powa, ua noke iho la oia i ka wehe i na kaulahao me kona wahi ikaika, eia nae aole he wahi mea a mo-hole mai.

            No ka hemo ole o keia mau kaula-hao i ua Ilamuku nei, nolaila, ua ka-hea aku la oia i ka luua kiai, i ka ana aku :

            E hele mai hoi oe e kokua ia'u akahi ka hoi ka hemo ole ae o keia mau kaulahao ia'u.

            Iloko oia wa i hele mai ai ka luna kiai a hoomaka like iho la laua e wehe i na kaulahao e paa ana i ke kino o Vabine, @i noke iho laua i ka wehe me ka manao e hemo ae, aka, he ole nae ka mohole ae.

            I ka hala ana o na minute he 15 o keia noke ana o ka Ilamuku a me ka luna kiai i ka wehe i na kaulahao i hoopaa ia ai o Vabine, a no ka hemo ole, nolaila, ua huli ae la ka Ilamuku a hoi aku la no ka pa-alii, kahi a ka le-hulehu e kali mai ana o kona hoea aku me kana pio.

            I ka ike ana mai o ka Moi e hoi aku ana kona Ilamuku me ka nele, ua pa-ne mai la oia me ke ano huhu:

            Auhea ka hoi ka'u mea i kauoha aku nei ia oe e kii?

            I ka lohe ana o ka Ilamuku i na ole-lo a ka Moi, ua huli ae la oia a pane aku la:

            Ua hoao mai nei au e wehe i na kaulahao i hoopaa ia ai o Vabine, aka aole nae he hemo  iki ia'u, a no ko'u ike hoi i ka hemo ole ia'u no laila ua kahea aku wai i ka luna kiai e hele mai e kokua ia'u ma ka wehe ana i na kaulahao i hoopaa ia ai o Vabine, a i ko maua hoomaka ana e wehe, he oia mau no ka paakiki.

            Iloko oia wa i kena hou mai ai ka Moi i kona Ilamuku, i ka i ana mai:

            Ekii aku oe i kekahi o kou mau ka-naka, a e hele aku oukou a wehe ae i na kaulahao he 52 i hoopaa ia ai o ke keikialii powa.

            Iloko o keia wa i lohe mai ai ke ke-kialii o Inia i ka olelo kauoha a ka Moi i kona Ilamuku, a oia no kona wa i ku ae ai iluna, a pane mai la imua o ka Moi:

            Aole na kekahi mea kino kanaka i lawe mai i ke keikialii Vabine a hoo-paa iloko o ka halepaahao o Roma nei, aka, na kekahi no ia o na kauwa hoolohe a kuu aikane, ka mea nana i hopu pio iaia malalo o ka mana o kana mau kauwa hoolohe.

            E kali kakou a kani ae ka hora 12, wahi a ke keikialuu o Inia i pane hou aku ai, a laila, in a keia wahi a ma ia manawa kakaou e ike ai i kuu aikane.

            He minute i hola ae mahope iho o ka pau ana o keia mau olelo a ke kei-kialii o Inia, ua hiki pono ae la i ka hora 12 ponoi, a oia no ka wa i komo aku ai ke koa opio a ku ana imua o ka lehulehu me kona hie hie nui.

            Iloko oia wa i ike mai ai na mea a pau i keia ui loa e ku aku ana imua o ko lakou alo, a o ka lakou wale no, o ka akena i ka ui a me ka hiehie o ke kulana o ke koa opio.

            Iloko oia wa i haawi ae ai lakou i ko lakou leo huro, a e paiakuli ana hoi ka lewa i ko lakou mau leo o ka @@@@@ hauoli, a na keia mau leo huro o na makaainana i lawe aku i ka lohe a loaa ka Moi a me ka ohana alii, oiai lakou e luana ana maoloko o ke keena hooki-pa o ka halealii.

            I ko ke keikialii o Inia lohe ana i keia leo huro o na makaainana, ua maopopo koke iho la no iaia ua hiki mai kana aikane aloha, nolaila, puka aku la oia iwaho a hui me kana aikane aloha. Ia wa i komo aku ai ke koa opio me kana aikane iloko o ka halealii, a oia no ka wai i ku ae ai ka Moi a me ka ohana alii iluna a haawi mai la i ko la-kou aloha i ke koa opio.

            Iloko oia wa i noho iho ai ke koa opio ilalo, a oia no ka wa i pane aku ai kana aikane imua o ka Moi a me ka ohana alii, i ka i ana aku:

            Imua oi e ka Moi a me ka ohana alii, aohe a kakou mea e ae i koe e ka-li aku ai, oiai, ua hiki mai nei kuu ai-kane a eia oia imua o ko kakou ali i keia wa.

            Nolaila, eia ka'u noi imua o kou hanohano e ka Moi a me ohana alii, e hele aku kakou no kahi a na makaainana e kali mai la.

            Ia wa ua ku ae la ka kakou koa opio iluna a me ka ohana alii a hele aku la mawaho o ka lanai o ka halealii, a no-ho iho la maluna o na noho i hooma-kaukau ia no lakou.

            Mahope iho o kekahi mau minute pokole, ua ku ae la ka Moi a me ka ohana alii a pii aku la iluna o kekahi aleo kiekie i hoomakaukau ia no lakou a noho iho la lakou malaila

            Ia wa i ku ae ai ka Moi iluna a na-na aku la i kona mau makaainana, a ike aku la oia i ka nui hewahewa e hi-ki ole i ka ikaika o kona leo ke pahola aku maluna o keia mau miliona ka-naka.

            Nolaila, ua huli ae la oia a pane aku la i ke koa opio i ka i ana aku:

            Pehea la e lohe mai ai ko'u mau makaainana i ka moolelo e pili ana no Vabine, ka mea nana i lawe aihue aku ka'u kaikamahine, oiai, he uuku ko'u wahi leo?

            I ka lohe ana o ke koa opio i na olelo a ka Moi, ua ku ae la oia iluna a pane aku la:

            Ina ua kanalua oe no ka hiki ole i kou lei alii ke pahola aku maluna o kou mau makaainana, alaila, ua hiki no ia'u ke kauoha ae i kekahi o ko'u mau kauwa hoolohe e hoike aku oia imua o kou mau makaainana i na mea e pili ana ia Vabine.

            Ia wa i pane mai ai ka Moi, e hana aku oe e like me kou manao he pono.

            Iloko oia wa i hele aku ai ke koa opio a mamao iki mai kahi a ka ohana alii e noho ana, a oia no kona wa i ka-hea iho ai i kekahi o kana mau kauwa hoolohe, i ka i ana iho:

            Ia oe e Bulionabbela, kuu ilio hoo-lohe o na kuahiwi o Lebanona, ke kauoha aku nei wau ia oe e ku mai imua o'u a me ka lehulehu e noho mai nei.

            I ka pau ana no o na olelo a ke koa opio oia no ka wai oili mai ai hana ilio a ku ana imua o kona alo, a hele aku la laua a ku imua o ko ohana alii.

            Ia wa i pane aku ai ke koa opio imua o ka Moi, eia kekahi o ka'u mau kauwa hoolohe imua o kou alo i keia wa, a e hoike ae oe i kou mau manao a pau imua on a, a e hiki no iaia ke hoike moakaka aku i kou mau manao a pau imua o kou mau makaainana.

            I ka lohe ana o ka Moi i na olelo a ke koa opio, ua hahai aku la oia i ko-na mau manao a pau imua o ka ilio me ke ano kanalua, a me ka olelo iho iloko on a penei:

            E hiki ana paha i keia ilio ke kama-ilio e like me ke kanaka aole paha, oiai, ua ike wau aole hookahi ilio ma na aupuni a pau o ka honua nei e hiki ke kamailio mai e like me ke kanaka.

            I ka pau ana o na olelo a ka Moi imua o Bulionababela, ka ilio kupua o na kuahiwi o Lebanona, ua haawi mai la ua ilio la  i kona aloha imua o ka ohana alii ma ke kunou ana, a huli aku la oia imua o ka lehuleha a kunou aku la, a ia wa oia i hoopuka aku ai i ka olelo me ka leo nui e hiki ai ke lohe ia no elua mile ka mamao, i ka i ana aku:

            Owau e ku aku nei imua o ko ou-kou alo i keia wa he kauwa hoolohe wau na kuu haku opio e noho nei ma-waena o ka ohana alii o ko oukou au-puni, a mamuli o kana kauoha i hiki mai ai au imua o ko oukou alo.

            A o na olelo a pau e puka aku ana mai ko'u waha aku, oia no na olelo a ko oukou Moi i olelo mai ai ia'u e ho-ike aku imua o oukou, oiai, aole he hiki i kona leo ke kamailio aku imua o oukou, o kekahi poe paha o oukou e lohe ana, a o kekahi poe paha, aole e lohe a he mea hoi ia no ko poe i lohe ole e olelo ai no ke poho o ko lakou luhi o ka hele ana mai.

            Nolaila, ke hoke aku nei au i kana mau olelo imua o oukou ano.

            Ia manawa no i hai aku ai ka ilio i na a pau a ka moi mai ka mua a ka hope no ka lawe aihue ia ana o kana kaikamahine a me ka paa pio ana o ka mea nana i lawe aihue a me ka ninau a ka moi i kona mau makaainana no ka lakou olelo hooholo no ke pio, in a paha he li iaia ma ka amana, a i ole he ola paha, ia wa i kunou hoomaikai aku ai ka ilio imua o ke anaina, a noho iho la ilalo.

            Iloko oia wa i huli ae ai ka ka Moi a pane aku la i ke koa opio, pehea la e hiki mai ai ke keikialii powa Vabine imua o ko kakou alo, oiai, mamua o kou hiki ana mai nei, ua hoouna aku wan i ko'u Ilamuku e kii' eia @ae aohe hemo o na kaulahao i hoopaa ia ai oia?

            I ka lohe ana o ke koa opio i na olelo a ka Moi, ua huli ae la oia a hele aku la ma kahi a kana ilio e ku ana, a olelo iho la me ka leo hawanawana, i ka i ana iho:

            Ma kou mana e kuu pahu daimana, ke kauoha aku nei wau ia oe e kii aku i ke keikialii VAbine a lawe mai iaia no kahi i hoomakaukau ia nona.

            I ka pau ana o na olelo a ke koa opio, ua hooko koke aku la ka pahu daimana, a iloko o ka imo ana a ka maka, kau ana ua Vabine nei maluna o kahi i hoomakaukau ua nona, oia hoi ka amana li kanaka.

            Iloko oia wa i huli ae ai ke koa opio a pane aku la imua o ka Moi, o kou makemake ua hooko ia.

            Iloko oia wa i pane aku ai ke koa opio imua o na poe a pau, i ka i ana aku:

            Imua o oukou e na poe a pau i akoa koa mai nei , ke waiho ia aku nei imua o oukou ke ola a me ka make o ke-ikialii powa Vabine, in a oukou e hoo-lo e make, alila, e li ia no oia maluna o ka amana li kanaka, a in a hoi no ke ola, alaila, e hookuu ia no oia me ka laelae.

            I ka lohe ana o na mea a pau i keia mau olelo, ua hooho mai la lakou me ka leo nui: E li iaia maluna o ka amana! E li iaia maluna o ka amana!!

            O keia iho malalo ka papa kuhikuhi o ka hana ia ana o ka amana:

            O keia mea ano e a oukou e ka mea heluhelu e ike ae la, a me na huahelu e kau ae la, oia no ka papa kuhikuhi o kahi i noho ai o na mea a pau, a penei ka wehewehe ana:

            O ka helu 1, oia ke keialii o Roma, 2 ke kaikamahinealii, 3 ke keikialii o Inia, 4 ke koa opio, 5 ka moi, 6 ka wahine a ka moi, 7 ka ilio keokeo kupua, 8 ka aleo o ka ohanalii e noho ana, 9 oia ka alaeo o ka poe koikoi e noho ana, 10 oia kahi a ke keikialii powa e ku ana, 11 kahi e kau ai o keikialii powa Vabine i kona wa e li ia ai, 12 oia ka halealii o Roma. A oia ae la ka hoike pokole no kela mau huahelu e kau ae la, a malalo aku no hoi o na alii na makaainana.

            A keia pule ae e hoike aku ai makou i ka li ia ana o ke keikialii powa.

            (Aole i pau.)

            KALE AUWANA

KA

Lima Puupuu Hao-kila o Vireginia;

            A O KE

KIU A SERDANA

MA KE

Awawa Malu-make o ke Senedoa.

            He Moolelo no ke Kaua Kuloko o ka Akai me ka Hema.

            MOKUNA XIV

KE APUKA LAKO AI I KEKAHI NEGERO WAHINE.

            I ka wa a ke kiu e nana pono ana i na mea i hana ia ma kela hale maka-maka i loaa mai ai o kana ai, ua hoo-maopopo iho la oia i kela wa, ua hala loa aku o Kapena Hawika a me kona mau koa ma ke ala, ma ka ukali ana iaia a hiki i kona wahi e loaa ai.         

            Ma ke kakahiaka o kekahi la ae, ua hoomakaukau hou ae la ke kiu Amerika Kale Auwana i kona lio ma kana huakai lawe kauoha, a holo aku la oia me ka awiwi maloko o na ala-nui kuaaina o ke kulanakauhale o Peterobuga.

            He nui a lehulehu wale na koa e holo ana i o a ianei, aka nae, aole hoi ia he mea no ia nei e kubihewa wale ia mai ai no he kanaka kiu oia no ka aoao Akau.

            Ua hoomau aku la ke Kiu Amerika Kale Auwana i ka hele ana Imua me ke kamailio ole i kekahi mea a hiki wale i kona kaalo ana ae mawaho o kekahi hale pohaku kahiko e ku ana mahope iki aku o ke alanui.

            Ua aui aku ka la i komohana, a ke ano pololi mai la hoi ia, a nolaila, ua hooholo koke iho la no keia e komo iloko o ua hale la a hoomaha iki no kekahi manawa ana i make-make ai.

            He hale wili oihana keia a ke Kiu Amerika Kale Auwana i komo aku ai, oiai, ua hiki iaia nei ke hoomao-popo i na mekini hana e ku ana maloko o ua hale nei.

             O keia kukala kaua mawaena o ka aoao Akau a ma ka Hema, na ia Mea i kono aku i na kanaka hana a pau o na hale oihana maluna o ka aina, e waiho i ka lakou mau hana, a e lawe i ka pu no ke kuokoa o ko lakou aina a lakou i manao nui ai, -- he pomaikai ka hookauwakuapaa ana i ka lahui negero.

            Ua alawa ae keia ma kona mau aoao, in a he poe e ae kekahi e ku ana a e nana mai ana paha iaia i kona manawa e ku ana mahope o ua hale la. Ina wale no ke kiu i nana pono aku i ka ipuka aniani o ekkahi wahi halekuke uuku e ku mai ana ma o iki aku, in a ua ike aku oia i ke poo o kekahi negero e kiei mai ana iaia nei, i ka wa ana i alakai aku ai i kona lio a komo ma ka lanai mahope o ka hale.

            Ma kekahi rumi o ka lanai o hope o ka hale, ua waiho iho la oia i kona lio me ka pani ana aku i ka puka, a akomo loa aku la oia no loko o ka hale.

            E like me kona ano mau o ka ha-kilo i na poopoo a pau o kahi ana e noho ai a lawe i kulana paa nona ma kekahi hana, oia kona me a i makaikai mua ai ia loko o ua hale la,a  hoi aku la no ka rumi mahope no ka papahele elua o ua hale nei.

            A Aia hoi maloko o keia rumi, he panipuka kekahi a ehiki ai iaia nei ke wehe ae a ike aku i kona lio e ku ana ilalo, a oia kana i hoo-holo iho ai i kona manao, o keia wale no ka rumi kupono nona e hoomaha ai, in a e halawai mai ana oia me kekahi poino ulia o ka manawa e kipa mai ana i keia hale.

            O ka ianei mau kuko wale ana no hoi iloko iho on a, aohe paha he poe i ike mai iaia oiai kona wa i komo mai ai, ua kuhihwa loa oia mahope iho a kokoke e paa pio a poino kona ola.

 

MOKUNA XV

KU ALUALU IA ANA A ME KA PAKELE MAHUNEHUNE ANA.

            Mahope iho o kona ia ana i kana mau wahi apana palaoa paakiki ana hoi i hele ai e noi i ka wahine negero, ua haule aku la oia maluna o ka papahele a hooluolu iho la me ka hoomanao hou ole ae i kekahi mau poino e ukali mai ana mahope ona.

            Ua napoo aku ka la i ka ilikai, a e hoomaka mai ana na eheu o ka pouli e halii maluna o ka aina ia manawa, me he ema la, ma ko ianei hoolohe ana aku i kekahi halulu nui o na ka puai wawae lio mawaho, ua holo mai kekahi poe lehulehu wale a ku iho la mamua pono o ka hale.

            He mau hiohiona hou keia o ka pilikia, in a he oiaio he poe koa Hema kela i ku iho la mawaho. O ka ianei mea kanalua, pehea la i loaa ai ia la-kou ka lono o ko lakou kipa ana mai i keia hale, in a he hana okoa e ae kekahi a lakou o ka huli i ke-kahi mea kino, aole o ke ku wale iho no ma keia wahi.

            Iaia nei e hoolono ana, ua lohe maopopo lea loa aku la keia i keka-hi mau leo e hawanawana liilii ana mawaho o ka hale, a he mau minute pokole mauope iho, ua nakeke mai la ka papahele e komo nui mai ana iloko.

            Ua kiei aku o ua o Kale Auwana ma ka puka-ki o ka rumi a hiki loa mai la ua poe nei iluna o ka papa-hele elua.

            O ka mea mua loa anna i hoo-puiwa aku i ka manao o ke kiu, oia no kona ike ana aku i ke kanaka mua loa i hiki mai la iluna, oia no o Kapena Hawika, kona wahi enemi kahiko loa.

            E hele pu mai ana me ua Kapena la kekahi negero, a e ukali ia ana e kona mau koa mahope mai.

            Ua hooholo koke iho la ke kiu i kona manao i kela wa, e like no hoi me kona ano mau ka eleu a me ka hikiwawe o ka noonoo ma na mea e pakele ai kona ola, aohe manawa kupono e ae no ka pakele o kona ola i koe ke hoolohilohi oia i ka noho ana iloko o keia rumi.

            Ua malalo pono on a he pani-puka e hiki ai iaia ke lele iho a kau iluna o kona lio, O ia hana, oia kana apa-na hana e lawelawe ai me ka eleu a me ka hikiwawe loa, i loaa ke kowa kupono loa nona e puka ai mamua o ko Kapena Hawika ma puka ana mai.

            O ka ianei mea hoonaukiuke ino loa, oia no ka uhi awiwi koke ole mai o ka pouli o ka po, a oia wale no hoi ka mea hiki ke hoopakele mai iaia ke hoomaka ia ka huakai alualu no ka hopu pio ana iaia nei.

            Oiai keia i wehe malie ae ai i ke pani-puka, ua pane ae la o Kapena Hawika i ka negero me keia mau ole-lo malalo iho nei--

            "Nao, e keia niga,--auhea kela ka-naka au i ike ai ua komo mai iloko nei? E hoomanao, o ka haawina o ka hoo-punipuni--he make kou e like me ka pepehi ia ana o na ilio. Nao E ka-mailio! Auhea kela kanaka i keia manawa?"

            Huliae la ua gegero nei me ka piha makau nui, a me ka leo o ka haalulu oia i pane ae ai--

            "Wau no ike masa, iaia no komo mahope kela lanai hele maloko kela hale!"

            "Ina pela," wahi a Kapena Hawika i pane ae ai i na koa. "E loaa ana kela wahi enemi kahiko loa o'u, ke kiu a Seridana. Hura!"

            "E wawahi i ka ipuka o kela rumi," wahi hou a Hawika i haawi aku ai i kana kauoha huli.