Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 37, 14 September 1889 — Untitled [ARTICLE]

Hk mea inaopopo, 1 ka nana ana I o i n.i olelo o ka nupepa a J. E. l> sh. ;.ia kona mau manao kokua a [> 111 me Wilikoki nia kana hana kolou', k.inawai ole, iaia 1 hoao ai e hoolaui ke Aupuni Hawaii. Uaakeoia .• I.makna ke kipi, aka, aole oia 1 make ui.ike e hoeha i kona ili ponoi ma la hana. Ikapooka la 29 o lulai, kau iho l.i ki weli maluna iho ona, 0 hele mai auanei o.Wihkoki a hookikina iho

i.iia e komo iloko o kona puulu, a ole- .!<• la oia: "Aole au i ike ika lakou mea i makemake ai ia'u; ua ike no ia-1 k>>u he mikanele au, a aole au he kana kipuni hakaka." O keia iho ia kana olelo, alaila holokiki aku la ia iio■<n o ka pouhuli o ka po, a hiki i ka ha ie o kekahi makamaka ina Makiki, ma laila oia i huna ai iaia iho no elua !a. Aole mamuli o ke ano akahai oia i pee ai, o kn mai i Kuhina Kalaiaina no ke ar.|'iini hou, a loaa hou na lawelawe .tn.\ ina uwapo o Kauai. Aole no hoi oi i i hoopaa iaia iho iloko o na wahi Poopoo o Makiki mamuli o kona aloha i ke alii; no ka mea, ina he aloha kona ma u.\ noho oia e kokua i ke aupuni o ke alii iloko o kona la popilikia. Ao'e loa*pela ! Ua holo oia mamuli o kona nukau wale a aloha o)e. Heaha la ka p no o ke kanaka e like me ia ke ano ? Aoiik poe ake hoohui i keia aupuni p.ie na aupuni e ae. He moe uhane wale no keia na ka Nupepa Ouio, a he akua lapu no kona mau po palaualelo. He kumu paha kona e hoo i'.ukiki mau nei i ka hojlaha no ka p. e hcx>hui aupuni, oia kona makemae h,>onauluulu nei ika lahuL I pio ka manao o ka lehulehu, a haunaele ka aina. alaila, ko kona makemake, /k.i, ua kuhihewa oia malaila, aole paha e p»ni ka hapanui o ka poe heluhelu i kana mau olela Aole i imi kekahi hiole a mau haole paha, e hoolilo i ke k ><'k >a o Hawaii a haawi aku i ka aina ia hai. Aole loa pela. Ua hama•na ka puka no ia hana i ka Ia 30 o lu* a ina 1 makemake ia ka aina e haa w, a lilo, oka wa ia e hiki ai lloko 0 ka haunaele ana o ia la, ua haawi ia nai ka mana mawaho mai e kinai i ke ke kipi. Ua manao kekahi poe, ina i 1 le mai ia mana luka ne; ma ia la, o k» le'e mai no la a noho loa. Ak», aole i ae ia ui nanao U e na poo aupu m Hawaii. a ua malu 110 ki aina 1 ka luna oke aupunl O na enemi maoK a o Hawaii, ka poe e hana ana 1 na mea e lilo ai kona kuokoa, oia no ' na r ui<pa a me na waha olelo e hoala ; ana i ka inaina a foe Ua lili iloko o ka 1 lehukhu. Aka, aole no pahae hiki I ka lakou hana, no ki <ia malama- I !at»a ka nui oka iehulei.u. Ua oiako I ka ikaika o ka malamalama mamua o < ka pouli i 1 E N.U'OU auanei na makamaka o 1 Rt v. E. S. Timolco ke ike iho i kana I palapala iloko o keia b«lu o ke I •

OKoa * honle ana cora iho, io!e o«3 hePfits«dcna no ka Kjla>a!r,-. Pehea no U hoi e hiki ai i l»t kahi ka naki ooonoo maikai ke haa«i i kona inoa no kekahi hana i kaavale loa mai kana hana ponei »ku. l'ke rne k» Timoleo e olek> nri ? He othana okoa loa kani, he oiaio ia: a he oihina i klekie loa ae nialuna o <a hana kalaiaina. Ua hiki no ke kalaia na na ka poe na lakou ia hana, aka, o ka mea i ioaa ka hana maemae i 01 loa ae ke kie kie, aole e hiki uia ke «e aku e hookau«ra iho i ka hana wahapaa a hakaka ene kana oihana hanohana Ma ka Nupepa puka la "Ka Leo o *a Lahui." ua hoiieeike mai oia i kekahi papakonane inoa ona poe i hoouna ia i na aina e ma ke ano he mau Eleie mai ke aupuni Hawaii, a ua kuekaa iho makou i kahi o ka ono a hiki i kahi e olelo ana penei : "Hewa anei ka hoouna ia ana o J. £. Bush i Samoa, a hoike aku ia ia lahui e kupaa oukou mahope o ko oukou moi Nlaiieloa a e kue aku i na hana pakahi a hai, e hoike aku ana i xa ike a me ka noeau o ke Hawaii ma ka hookeie aupuni; a i keia la, ke ike nei kakou mahope iho o ka noho ana oka Aha Uwao ma Gtremania e pili ana no Samoa, ua hx>holo lakou ua hewa na kue ia Maliet ;a, a e hoihoi laia i Moi, e like rr.e ka J. £. Bcsh i ao aku ai īna kanaka Sumoa ? A o ka ho«ko ia ana hoi o ka hopena o na oielo ao a lee Komisina Hawaii i waiho aku ai imua o ka lahu:kanaka Samoa ? () ka hoike aku anei a J. E. Bush i ka noeau o ka Hawaii, oia anei ka hewa ?"

O ke kanaka noonoo akahele e lena iho ana ka ike a kona mau maka, e [olelo iho ana oia.—»na he |)upu'e ke kanaka i hoouna ia aku i Simoa, ina ua loaa laia na huikala ia irai e ktla mau mana nu : o Amerika, fscremania a me Enelani. E like no me ka hoike a Amerika, o ke kumu i ala mai ai kela haunaele kuloko nja Simoa, oia no na alakai ana a ka Ele'e Hawaii i hoouna la aku ike alo o ka Moi Malietoa, a na kana mau kuhikuhi i hoomokuahana koke i ka n )h ~> aloh.i ana o na kinaka Geremania me na Satnoa. Aole i hewa o J. E Bush ma kona holo ana i Samoa, ina oia i holo ilaila malalo o kona mau lilo ponoi, ina aohe he mau kumu hoohalahala i ulu mai i keia manawa. O kona lilo ana i Elele Hawaii a ao kuhihewa aku la oia ia \lalietoa, hoouna ia aku nei o Kaim loa malalo o ke au kihiko i hala, ulu mai la he kaua kuloko a hulihia ka no ho Moi ana o M.ilietoa, aole e hiki e kapa ia ka Elele Hawaii— ,4 he hoike i ka ike a me ka noeiu im'ia o kela la- ] hui naaupi ? Ao ka Aha Uwao ima | lama ia ma Berelina. he hooko ana ia i j na olelo ao mua a ka Elele Hawaii ?'' |

O keia huakai o S«moa i ho«)hma ai i ka wa i hala me ka maopopo ole o kekahi kulana hanohano e loaa mai ana ia Hawaii nei, oia kekahi puka nui nana i moni aku kekahi huina dala ma huahua 0 ko kakou Waihana Aupuni me ka loaa ole 0 hookahi iniha i kukala ia mai e kela niau paemoku no keia hana kaulana a piha noeau nui wale a ko kakou Elele Hawaii i kualehe'ehe aku ai ilaila. Aole loa iloko o ko kakou moeuhane ana. e ulu mai ana he hana nui e komo poo aku ai na lahui e ae e uwao me ka ikaikao na lakokaua ina ua maopopo mua i ke au i hala ia mau haawina, a e hoouna ole la ai ua Elele nei—a e kuai ole ia ai ka mokukaua Hawaii mua loa mawaho ae o na waa peleleu o Kamehanr.eha ma ke ano e hoikeike aku ia Hawaii i kona mana maluna o ka ili o ka moana Pakipika i mea hoohenehene la mai e na mana kaua o waho. Aole makou e hoole ana i ka hoouna ana i na Hawaii i ko na aina e, ina malalo o na hana e hooi aku ana 1 ko kikou holomua a me ko kakou ike ia mai e na lahui naa iao, aia ua piha maUno&Uma o Hawaii i ka noeiu. Aka, o ka huakai a ka Elele Bosh i Samoa t aohe mau leo mai Uila mai e hooi ana, ua kuhikuhi aku oia 1 ko kakou piha malamalama a me ka noeau, a pela makou e kanalua nei, aohe no he mau haawina o ia ano i hoomahele j a aku ia lakou, mawaho ae o ke kupono loa ana no ke aupuni H iwaii e hooanaaku i ka Elele Hawaii Busb e kukulu i kekahi ahahui keaka 110 nui i Satnoa. O ma huakai waiwai a makou e hiki ke haawi aku i na apono ana t * oia ka huakai a ko kakou Moi i Amcrika, oiai malalo o kooa hiki kino aoa aku i ka aina malihini, ua loaa i ka aina bo> lookoa ha waiwai i kona mau kuU mahakea i keia manawa. O na Elele e hooona ia nei i na hoīkeike o aa aina e, e loaa i na kanaka o ia mau aina ka ike ana mai ia kakoo ma ka laUni Uke me ko Ukou malanaaUma, a ke hooha* l.kelike t> ke \oikci o ko kakou hooke le aupooi ana *.«oko o keia mau U me kokawai haia aku U, tk>aasoko>|