Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 39, 28 September 1889 — KA NANEA KAMAHAO O KA UI Nohea Gula [ARTICLE]

KA NANEA KAMAHAO O KA UI Nohea Gula

(He Kaao ltuleyaria.)

MOKLUNA VI. Ua houluulu ia ka naau o fce keik;kialii me keia mea, aka, aohe ana hsna e ae o ka lawe wale mai no i keia wa'ni ne nana, oiai, aohe wahine e ae i hanau ole ia e ka wahine, a nolaila, me kt»ra ano makemake ole no, ua noi aku !a ia i ua wahine nei e kau ae iluna o ke kaa «ula, a ua hooko mai la oia me k.i t*leu i ke kauoha. Hoomaka ae la na ohe a me na pa hu e kani, a ua hooho ae la na leo tnc le hauoli, a holo aku la ke kaa me k.i ukali ia e ka lehulehu a hoea i Ka haie alii. Ua loaa aku la ka makuahine e ku mai ana ma ka ipuka a hookipa ia ia aku la ka malihini me ka olioli nui o na mea a pau, a ua malama ia he ahaaina nui no ka mare ana o ke keiki alii, me ka hoomau ia 110 e'.ua puk; ua ai, ua inu a ua hula na mea a pau. a ua kukala ia ke keikialii i moi maluna o ka aina, a o kana wahine hoi ka moi wahine. A hala ae la he mau la lehulehu wale, aia hoi, hele moi la na kahulio o ka moi a hai mai la, aohe inu o na lio o ka moi i ka wai o loko t ka punawai. a ua ike ia he i-a gula iloko o ka wai, a ua anaanapa ka wai, a ua makau loa na lio, hiki ole ke hookokoke aku na lio ma kahi o ka punawai. No keia mea, ua kauoha aku la ka moi e hopu ia ua i a gula nei a e )awt. aku imua ona. Ua hooko koke ia keia k.nuohn, ua hopu ia ua i-a nei a lawo ia mai la imua o ka moi. A ua kauoha hou akn la ua moi nei i na kauwa e unaunahi a e hana i ua i-a nei a maemal*, a e hoo moa aku iloko o ka oma; a iloko o kela manawa ua kauoha malu aku la ka moiwahine e ohi a hoakoakoa ia ka unahi o ua i a nei a e puhi ia 1 ke ahi. A i ka moa ana o ua i-a nei, ua lawe ia aku la a iluna o ke pakaukau, a i ka noho ana ae o ka moi, ua pane ae la ia penei: "E kuu wahine, e hele mai a e ai pu kaua i ka i-a hou." ,4 E kala mai ia'u e kuu haku, aole loa o'u ai i ka i-a hou," a ua hoohaia oia i kona ai ana ma na mea e ae a pau, ae-le hoi e hoopa i ka i a gula. I ka pau ana o ka paina a ka moi. oa ohi ae ia ka moiwahine i ka iwi a me na apana liihi a pau e muu ana iiu na o ke pakaukau, a lawe aku la a ht.«olei iloko o ke kapuahi. Aia nae i ka wa i pau ai o ka paina a ka moi, ua paa pn aku la ia ma kona 1 lima he wahi apana iwi o ua i-a nei. a 1 hoi aku la a iloko o kona rumt, a oe ae la i na io e paa ana mawaena o ko ! na mau niho, a pau. hoolei aku la ma waho o ka puka aniani. Ahaia ae la he manawa, ata h-i, ua i ulu ae la he kumulaau ohia maialo i pono o ua puka aniani ne» o ka rumi o : ka root Aia iloko o ua rumi nei, a ma i kahi hoi e kokoke ana i ua puka ani ani nei, kahi i ku ai o ka moe. kahi hoi L e hiamoe ai ka moi me ka moiwahine , Aia i ka waenakonu o ka po, i ka ma- ( nawa hoi o ka moi me ka moiwahine e i pauhia ia ai me ka hiamoe. alila, e i pi-o mai oo auauei ua kumu ohia nei i a hoopa malie mai la i ka lihmhi o ko- . oa mau opuu pua lehua ma na papali { na o ka moN aka, t ka wa nae a ka moiwahine e oni ae ai, oia ko ka wa a . ua kumu ohia nei e kuemi hou aku ai ( i bope a hiki i kona wahi mua. ; Ua mau keia mea inapo i pau, a ta ike iho la ka moiaahioe a ua hoomaopopo boi i ke kumu o keia mea.

~ 1 N u i h.--or\x<i a'<u U ua a»vnw4. i h.r ? e o-uu:.vo».i a c hooniukiu'm nv; s U r.\ -i nu <c koi im «iku 1 , k~U me ktu ia e ok: i* ua kum ohu • r.ci mc na kv.in waimaka. M,nu: : i oko!i mau hini a ki moi wih:rc. ua r.tkt o c t ka n»oi ke hooma- ' raw.rv..i, a u'ii;?, ua kav.chA »ku U o'a i kvru ;-'C kauwa c ok: la ua ku:v.'i!uu nei n~.c ka o!c iau kc ; kumu. | 1 ka wa a na kanaka i okj ai 1 uj kujtnu ohia nti, ua kauohi aku !a ua moi•Hahine ru i e e'i ia ke kumu a roc na I aa a pa;.\ me ke koe o!e iho o kekahi iwai.i hh; tl> ko o ka lepo, a e ohi la me •na lau a me m opala a pau, a e hoak' >akoi ia a kahi heokahi, a e puhi ta i kj ah». No'.aila, ua hooko ia ktia ole\«> kauoha a ka moiwahine e na kanaka lawe lawe o ke ai >ahi me ka pau |K>no 0 na mea a pau aohe wahi opaia koe ih f >. A:a n.u\ ma ia !a hookahi no, ua iiiki r;.;iia ke ka; 1 wahi luahine ilihune nni-a o ka mo-iwahine a n» noi mat !a 1 hui'.i hana !o!e nana; a mahope mai 0 ua l'.iahine rci, e ukali mai ana he wahi k.ukanialiine opi<.) uuku. I ka ike ana titai o ka moiwahine i ka ua kahea mai !a oia e komo ak«i i!oko o ka ha'.ealii, i hiki ai ke ha,nvi ia mai ka huila hai\a lole iaia; a 0 kahi kaikamahine hoi, ua lalau iho !a ia i kekahi lala o ke kumu ohia a paa ae !a nn kona !ima, a e like no hoi me ke ano ni.n o kamalii, ka hana i na ano hana a pau o ka wa heu o!e, a pela no hoi keia wahi kaikamahine. I ka wa 0 kahi !aau i paa mai ai i ka lima o kahi kaikamahine, ia wa .10 i hookomo ae ai oia i kahi laau mawaena o kona mau uha, a ho!o aku !a ma ke ano he !io ua wahi laau nei, e hnokikakaha ana hoi oia ma o a maanei me ka hookainepu ana i kona nau wahi w.iwae makalii a ke kolohe nui w..le, a i ka pau ana o kona lea lea holo lio hau. ia wa, pane iho la oia 1 kona wah' 'io pauku 'aau, e lawe ia u no kauhale, a hoi poh lei aku !a ua wa* !ii Kaikair.ah.ine nei no kauhale. I ka loaa ana mai hoi o ka mea a kahi huhme 1 makemake ai, ua hu!i hoi aku !a no hoi ia no ka home. A 1 ka hu!i h<.i ana mai o kahi kaikamahine n»e kahi luahine, ua hoomaka ia ihf> !a ua knmu ohiu nei e puhi 1 ke ah'. nie na lau, na aa a me ke kun.u a me na mea no a pau loa, ak(>e h'.e kai i aku ka h»la laau ohia a kahi kaikan.ahine i lawe ai, a ua hauoli iho la hoi ka manao 0 ua moiwahine hani apiki r»ui wale nei, me ka ma) nao hwi ua pau !<>a la ua kumulaau .;hii hooknl.ik' pua nei 0 ka po i ke ;.;:hi ia i ke ahi, a aole hoi e komo hou n>ai ma ka puka aniani 0 ko laua moe. cm ka auanei ua pakele ko iala o!a ma ka )pua. O keia w.oii kāikamahme, oia no ka •noopun-; a ka luahine- Ua paani oia ne ke a ia ! a i.hia 1 110 nona i ua la nei a po, a 1 ka pau ana o kaua paani ana, ua he !l*i ukt: !a < ia 1 ua wahi lala ohia nei <> ka moe, a poina loa aku h, a hoi aku u ua wahi kaikemahlne nei 1 kahi o k r.a n.au makua. O k*'i !>i.thin<.\ liel'? mau ana oia i ka har.a, i ke kaVahukar.ui oia e hele ui. « i ke ahiah; h«>i mai i ka hale. A i leona hoi r.?u nae i ua ahiahi, e !o:.a ana ka luie tau ua luiunu la. ua hoomaemae la na mea a p3U, a ua hana la ka m.x\ a ua ir,o'a na mea ai me ka makaukau no ka ai ana, Ua hao hao ka iuahine i keia mea nie ka maor!e rnai hea mai la keia mea puuuai lokon aikai i hoea mai ai, a no ka pinep ; r.e loa o keia mau mea hoopa* naohao. ui oklo iho !a ua luahine nei i'oko ona: •'Ano. e ana 1U * 1 ano o keia mau hana kupaianaha. E n r » au ma kahi na?o a e hoomakakiu hoi i tke ai au i ka mea nani keia rnan hana He'e aku U oia ma kekahi mmi 1 okoa, a {ee ae la mahope o ke pani pufca. a hocsmak;kiu roai Ul A aole no 1 liuliu mahope iho 0 kona kali ina, 1 au hoi, ike aku h oia 1 kekahi kaika* 1 mahine opto i ka oilt ana mai mahlo 1 mai o Va a maiamaUma ae la o loko o k» hale me ka olino!ina Nina 1 aku la ia a ike aku la he mea kamahao ka nani a me ka ui nohea o keia kaikamahioe, a puoia u ae 0 loko ooa me

ka nut e ake ana e ikemaka 1 kcsa n.ea ano e. Uluulu mat la ua kaikamahiue oei 1 r.a lima o kona loie, unuunu ae la i ka leie tluna a heomaka iha U e pulumi a e hoomaemae 1 ka hale, a u «a t leie mai ai ua luahme nei a hopu tho U 1 ua net a i>aa. Ua hooikaika ua kaikamahme nei e heuio uu ka paa ana a ua luahine nei, ak.i, aole e htkt, ua paa loa iho !a 1 ua iuahme nel "Aita, alia, e kuu wahi «ahme opio, e kuu wahi keiki makauue, e kalt tkt E ku mahe, mas hoio aku ».h\ na u oe. aoie na hai." Hoomau aku la no nae ua kaikamahine nei e huki, e ake. ana e komo hou malalo o ka moe. A mahope mai, ua maheiie ae la ka manao uiuku 0 ua kaikamahme nct, a ae mai la oia i ka makemake 0 ka iua hine, me ka hoopaa ana auie ou e pee hou, a ta matu«a. ua itlo ae ia ou t kaikamahine na ka iuihine. Hooiako iho la ka iuahine 1 kana kaikamahine me na mea nani he nui wa!e, a ua pipu mau ae ka li'.o o kona mau papalina, a ua oUio m«u ae na kanaka me kk nmau ana . "Owai la ka mea kaikamahme e iike me ka luahine kupunawalm\c? " Ua hoonoho mau ka luahme 1 ua kaikamahine nei m.i kahi k . koke i ka puka aniani, mal.ula oia e tv. ho ai a e humuhumu ai i kana mau mea hana Ua kokoke ko laua haie ma k.ie ala nui, a i ka wa e noho ai ua kaikamahme nei ma kahi o ka puka aniani, e pahoia ana kona olmo malanialama nam ma luna o ka !oa a me ka iaula o ka attu e hke hoi me ka onohi o ka la. He mau la pokole mahina mahope mai o keia, ua !)aawi ae la ka nu-i he ahaaina humuhumu ma' ko o ka haleai»i, a ua kauoha n 'n? wahin» >pm a pau o ke kulanakauhale e hele .iku, a 0 ke kaikamahine kek.ihi a ka luahine 1 kono ia. Ua hoomakaukau la ua mea a pau me ka nani a me ka hanohano, a ua nui ka hauoli 0 na walune opio no ka !oaa ana 0 keia manawa maikai a lakou e hauoli ai. {AoU t )