Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 40, 5 October 1889 — KELA ME KEIA [ARTICLE]

KELA ME KEIA

K'iaua koikoi ko ka [»o nei a k. he k u -ii. 0 ka ia hoomana-) Ka!aha!a keia o u hoomana lu(i.ii'>. 1 il .ke ia ka papapa» oka Oiaio 1 kv 1 ;.-ule iho r.ci. l'.i hiki mai nei he L\tn Kudala h i r.o keia kulanakauhale. !. hiki ruai ana ka hui keaka lio me \, l>ina j>uhi. L'» lilo loa ae nei ka nupepa E!tle 1 &;: ai'.aole i keia manawa nvj eono maj. 11. vooo ain.i iii iui a k.i Ai:->tralia i 'i.iv .!\u uo K ji..l .Uu>». Aole no i «. ,iv !• ■ 11. 1 . .'0 ae nei la Hon A Voung ka t'. 1..1 h.ij .ik< !u eka liui inah:kc> 0 Afor,\ •;..i llaw.ui, no ka .f400,000. 0 ka paiki»,i h>»u i kt-ia ina»«wa ma lii' k'»11 ana Ikrp< e kani ka pahu h 'ke kao. H<» ' 1 ) <>k.mi 1. .:ria ka hele oka hui -. 1 l'.ike 1 ku.' . liK'lu no ka hoao .■ .1 !• k(i;i., !,;• ( M.il' l.ihi " k.i u;i ne-, ua I .. . k » M'»i .1 na' k•' Kt .k'..<'.. K.l- I a , . ,».i 11.1 K.i.! i■, H.'Wa;:. ! 1 !,,D ac m1 i t I'» I.v 1 r v llilt~ | \ .1- ».<• .1 \; !. .. k.i . ( I,i r,i) i o !v..!:t e. k.. i ■. i: 1 .u'i !, 1 1 1.1 r.t. 1 ip. .• !r_r t.i r c e Ki v. ,s, I'.u. i.l.i. v Mt>. > ! nu' 1 i'tcr \\'tiinii;.i>h, '•' k .i \c o ka uwapo ka aha kuiiina ',; a t ka MOl i holt) aku l.i no na ■ i K ; ; x.l l'o.ilua nei. 1 I 1 , ri 1 ki*<a mau kakahiaka ike .1 ku.ihiwi, ke hele la a ike i.» i.i 1 l'.inama. 1 n aw.iwa o P.iiolo ke Kamu'liiwa--1 : k.ilani kahi i hooluolu ai i ' '.j 1.1 !:.,ihui Iki la pule aku nei. 1 V ,1 hoi .iku ana ke Kanikela la* | i:.i l.uoAiulo no ka hooluolu i ka e > kekahi mau uiahiua a hoi k.i pane a ka Aha Kuhina i na v ::u:e o ka halawai makaainana, ua **"••'• ( '•! -»ku ia A. Ros.i, ka lunahoou.elunei. : I -■ a i\>aha ae e hiki mai ana ka •;■• > keaka \ki a Cirini ma keia awa, « u .»hiahi la PoAono e ulele ai i ka hma akamai ma Ainahou.

'n. kc e makaukau na wwpa ma- *•>' i a Amenka ia S.\n»oa, no k;\ lakou k« »k ;.i i na Amenka ma kela ino :n.i Api.l. i kt»ho ia ae nei he Luna Nana ' t !\i!uta ona kaa alahao, a nolaili m > i koke i ko oukou mau barota 1 h;ki i iu wa e lele ai. o ko kna auwina la ma ke i nau o Makiki, niawaenk ona I .mi me ko na Uwapo a me ' j 1 h !,hoi ni.ii nei o Kapena Kini "u o ka hui ni» kumahu o Wnila > 'k.hu huakai k-uoha i moku ' 1 <n> ia nui, a e paa ana ilo<o " ' : iun.i. ■« v Uiv»U» » ka t>«*Us..i o KawaiaA *•« h ek'i».! ana e h;»i»..i i *e an.v i ile i akouk u ae i ka a 1 nei, nuho|>c iho o ka pau ana u l- 1 iWj|, u<l d , a | 4Wa 0 na h U * ewa ahiahi nei, m* kahi noho ona 1 ma Kauluwela, ua hoohui u U*rita o ka man o Mr Sam K (1 me Miss Honora Kaonohi *«"'iweann» Maxwc)l E lawe āku i 1 'nakou kanaenae iloko o ko olua l | e noho aku ai me ke iloha a hauolL

1 " .' iie ewa'u la; 2r.a 1 .:,aa me ka rra itna'er, a n;a \Va;mra, Kauai. ! lan i i ihi u1 tu nuka hale hc4c h*u ma M».;!-huc : kc»a p'.ie iho r»ei. I '• ii I ihi ae e ku mai ai ke ke ; I;a ;> mai I kohama mai. I J :< : i* :%.{* ke iaahe'e a p .:,i - a " r,-_. i- < , r n» ia ht- 69. Ir.< v • r.fi I heo aku a; ke K r,aj ne kor,a mau a«a ma ka hik na a ka ia 1 P ' i'C. w-.he īa ai Vt i k,i > ki r:. ( o keia h..pe o ka 'l n.kahu:. He er.j p e 1 koh > ia ae nei e ka ' I/.;ria i) N'ji oke .iupuni, Hon V S Li- g t'.ru, 1 ka 1 hala. I fj\i hoi ae nei o Kj;x.na Freeman o ; W.o.lia'e maluua o ka Malulani i keia ( ka'e-a ;«ku 'a. j Oka Moiwahine Ka!ote, ka wahine ;.1 ka Moi Keoki o Tonga, ua make niai nei. Hei«: ekahi ka panio a me ka nani o ke kaa ohua 0 ka hui o Di!inahama. O ka halealii a o keia ua lise pu. O ka huina o na limahana lapana hou mai nei, he 813 kane, 208 wahine a me 4 kamaiii. O ke kumukuai o ka laiki ma Kapalakiko, he 4 a me 75-100 keneta o ka paona hookahi. Ma ka o Sepatemaba, ua hoo hui la ma ka Berita o ka mare o Mr Khelinii me Mbs Louisa Rose, ma 11110. Piha hauoli na keiki Keoni Bulu i ka Poakolu nei maluna o na kaa me na leo himeni. i awili pu la me ka omole laau hooikaika kino haiemalule. He anaina hoolaulea kai haawi ia ma ka halehalawai V.M.C.A., 1 na koa e» na aumoku Amerika a me Beritania e ku nei ma ke awa j Un paa ke al ihaka o Moanalua e ! 'iioe aku ai ke alahao maluna ona aia j.!Kti la ke alahao ma kela aoao e he ; e , i 1 r.o kona a'a. Ke k ui pr.a loa nei na makai o ke i ka mokumahu lapana 0 paPaVe })cj>eii!kjnaka o Koolau tf !'.:■'. L'a hoi-kaulua loa ia ka manawa ho--1) <• ka Malulani a hiki ika hora 12 o ka P.»aiua nei, mamuli o kekahi liu e k ki ana mai kona ipuhao aku. (Ja nui ka poe makaikai 1 holo aku ! i'una o ka mokukaua Hiyei 1 kelamau ahiahi aku nei. Nui ka mahalo ia o na iiliimoku lapana no ko lakou oluolu a akahai. Ke hoike ia mai nei na lono, aia he 20,000 eka aina ma Puna, i kupono loa hoi no ke kanu ko, a oia no hoi na .nna mawaho aku o ke alanui hou e hana ia nei o ka lua o Pele. * r Ke kokoke ae nei e makaukau ka Buke Papa Inoa o ke koho balota, a ina ke Keena Kalaiaina e loaa ai ina poe makemake. Oke kumuleuai oka buke hookahl, he $10.

Aia 1 ke kahua hou o ka Makeke ma Aina Hou ka rola hoopepe a hoiliwai alanui kahi i hoolaumania ai 1 ke kahua no ke keaka lio e hiki mai ana I keia pule ae.

inehinei i hoau ia ai ka mokukaua Nipasika mai na lapaau ana ako Honolulu nei poe kauka kapih moku, mai na oalapu i loaa iaia ma Samoa, a ua holopono na ku'e ana a na kano o kona encgini mahu.

Ua kuai mai nei o Hon H P Baldwin ma N 1 loka i e gana no ka luakini haole o Makawao, a eia aku paha ua >>gana nei ke au uiai nei i ke kai loa ma ka moku mua e haalele ana ia laila! no Honolulu nei. O ka o na kopaa i loaa mai ma ka pau ana o keia kau wili o na mahiko, Onomea a me Papaikou, he 5,600 tona, 5,300. Wamaku, he V J 5 0 ' he 2,500, Honomu, he 1,7( 0, a o ka huina nui o na kopaa 110 keia mau mahiko, be 20,350. He ekolu mau aliimoku 1 hala aku m • ka Malulani oka Pualua nei, ona inokußav,a lapana e ku nei iloko oke awa no ka inakaikai i ka luahioe oka : l.aa 1 Kiuuia ina pana o ko lakou lua- !# ie ka oi aku o ka nui ma ka ino* o Jack. He mare kai malama ia malama b ma Oiowalu Maui i ka aS o Sepateina* b* t oia o Wilheim Bltdorn nae Mīsj Emma Hanneberg. a ua malama ia hoi be anaina ike i na mea mare, a mahope o la ua pahola ia mai he papaaina i luluu me na mea ai

ii I A s a M: e h'o'eani piano ko keia j * jah:ahi r.a Pr f. ma ka haie 0 o ' ka Y. M. C A . a'.anui H tele. i t j Ua h-uia ae rei na !ako kaua 1 o ka Ni:*asika maL'ni cra mai ke k' - na W.*it:hj aku J Kc ho.maka ia nei ka lawelawe ne J ka hoaia ira 1 ka hale hookio o ka hui i alahao 0 Oahu r ei. i Ke ikaika ia ke ahi aka wjhi !re o ka iua o K:!auea, pe!a mai na ; !or.o n:a ki uwea o'eio moe moana. ī I ka ia 2 ih ? nei o V;ia mahina. 1 ; ?- ha ai ke 43 makahiki o iee ku ar.a e ka 4 hui ka'epa o H «aeMe d X:Co., a ria kt kahi o na hui i a<ea na iawelaw e I~jna ana, a me ka ike pu ia mai hoi e ra j aina mam^o. > Ua hiki mai nei na kumu o ke ku!a hanai o Kohala-akau, oia o Mis> Marv Clorten, Miss M F Whittier, a ua hol< . aku laua ma ke kahua o ka laua hana , raa ke Kmau o nehinei a ua ukau pu aku o Miss Jennie Bates. I ka Poaha nei i holo aku ai ka mekupea Anon no Honokaona, a ua lawe pu aku oia i kekahi heluna Pake o 164 no Kina. Mailoko mai o keia huina, he 22 0 lakou i loaa aku na palupala komo hou mai iloko o keia aupuni. I ka la mua o keia mahina, i waiho aku ai o Mr. Gribble i ka noho luna nui ana no ka hui alahao Hawaii ma ka lima o Mr. Paine, ka luna nui hou i hoouna ia mai nei * na lala o ia hui mai Enelani mai. Ua haawi ae ke alii ka Moi i kekahi anaina hulahula no Adimarala K'male a me na aliimoku o na aumoku kaua e ku nei ma ke awa i ke ahiahi Poakahi nei ma Halealii lolani. Nana aku ia la hee na pilali i ka malamalama o ke kukui uwila. I ka wa a ka Hon H P Balauwina i makaikai aku nei la Nu loka, ua kipa aku oia i ka hale hana rg,<na o ia kulanakauhale a haawi i ke kauoha i ogana no ka luakini o Makawao, M»ui, a e hiki mai ana ia iloko o na mahina pokole. Oluolu no keia keonimana. Ua lohe ia mai, o ka hihia mua loa e hookolokolo ia aku ana no ke kipi i keia kau kiure ae o ka Poakahi, oia o Vlr. Lumana, ka Be'egiuma, a o kona hihia ka helu 98 ma ka papa. Ona loio oia o P Numana a me W A Whiting. He hana pono ole ka lawe ia ana o kekahi keiki uuku a ko makou maka maka Meka e na lima o na Papa Ola, ma ke ahiahi Poakahi aku nei, me ka hoohuoi ole ia o ka mai malunaona, a pehea aku la auanei kona hoomoe ia ana, he mau hana pupuahulu a nana pono ole ia ke a"o o ka mai. Ma kala 28 aku nei, ua olahani like na lioahana lapana o ka mahiko o Pfpeekeo mi ka hoole ana aole e hana, a no ia mea ua hoopaa ia lakou ma ka halepaahao o HIIO. Aka ma ka wa i hookolokolo ia ai lakou, ua ae lakou e hoi e hana, a ua hoopau wale ia.

He owe malie auwe he he-ne ka tao-

lo ana a ke kaamahu o ka hui alahao o Oahu i ke ahiahi Poaha nei malalo o ka malamalama o ke aliiwahine o ka

po, a hiki i Loko Paakai. No keia pule ae e hiki loa aku ai ke alahao i na apana o Ewa. Nani kela.

i i ■ Ma halawai a ka hui kaawai Alapii i malama ai i ke ahiahi Poakolu nei, ua hooholo lakou i ka lakou mau moho no na luna nui o ka oihana kinai ahi no keia kau ae penei: Chas. \Vilson, Luna Nui; Geo. NoHon, Kokua Akahi; J. H. Boyd, Kokua Elua. Ua hapa na bae kanikela a me ka hui hooholo mokuahi pili aina, no ka hoomanao ana ia T R Poka i make, a ma ka hora 2, ua paniku ia na baneko a me na hui kalepa nunui, no ka ukali ana aku i ka huakai hoolewa mai ka hale noho aku a hiki i ka ilina ohana raa Maemae. Aia no o I> Keaweamahi a me kona ohana ke noho la ma lapana me ke oU maikai, a ne mea maopopo ole ke olelo ae ua palekana loa oia mai kona kuniu i holo aku ai, aka, ke pii ae ta nae ka oiuolu, a ua kukulu ae oia i ku U olelo Beriunu a he 40 hoi mau hau mana e hele la 1 kana kula, a ua nui ka mahalo ia o keU Hawaii hookahi mawaena o 32 miliona lapana e ao ana i ka olelo Enelani. Ua holo aku i ka auina U Poaha oei ka mokukau» Beritania Car9tifu Kapeoa Wiseman no Hoookaona ma ke awa aku o Hanalei Ua kau pu aku maluna ooa o Col C P laokea qo kana huakai he)e no Hanakl Hc nui na hoa'loha i hiki aku maluoa o kona oneki no ka haawi ana aku iko lakou aloha pumehana 1 kona Kapena ameoa aūimoku mamua o kooa haalele ana iho 1 ke awa lai o Kou.