Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 42, 19 October 1889 — HE KAAO NO HAPAIKALA- Hapaikamahina KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu. I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii. [ARTICLE]

HE KAAO NO HAPAIKALAHapaikamahina

KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani

Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.

I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii.

Unuhi ia e Moss Ma'u I ka hooki ana iho o ua opio nei i kana mau kamailio ana iue ka moi Hari Dakara, huli ae la oia imua o ke anaina me ka hiehie nui, a me na hiohiona waianuhea o ka mea i piha i ka waipahe, kunou malie aku la oia no ka haawi ana aku i na hoomaikai imua o ka lehulehu, a uhene aku la kona leo nanahe me he wai la : Imua o oukou e o'u mau hoa'loha i akoakoa mai ma keia halawai, ua hoopihaia ko'u puuwai me ka hauoli nui no keia hui ana o kakou ma o ke kumuhana ano nui a keia hoa'loha o ka kou i hoolala ai. A oiai, ua hoea mai nei kakou i ka panina hope o na hana, ua manao au e hookuu mai oukou ia'u no ka hoi ana aku i ko'u wahi i hele mai nei, a e noho no hoi oukou me ka malama ana i na lealea, a e malama pu hoi Ika maluhia. Ma ka panina hope 0 ka'u mau kamailio ana, e malama a e hooko pono hoi i ka oukou mau mea 1 hooholo iho nei i keia la, a pela kakou e pono ai; nelaila, ke haawi aku nei au i ko'u aloha hope ia oukou— Aloha oukou. I ka hooki ana iho o ke koa opio i kana haiolelo pokole ana, hui ae ia ka aha kanaka iloko o ka hauoli a me ka minamina no ke koa opio, no ka hoo* pokole ia o ko lakou huna pu ana me ka kakou opio; ua nui na leo e au-a mai ana e hookaulua iki ka hoi ana a kekahi la ae, aka, he mea hiki ole ke au-a aku i ua koa nei a kaua, oiai aohe

i ike kona kupunakane i ke ano o kana huakai, a he mea paha ia e hoehaeha aku ai 1 kona puuwai elemakule, ke hala ka manawa kupono

I ka meha a hoi pono ana mai hoi o ka malie maluna o ke anaina, ua ku ae la o Buhonababela ka wahaolelo • ka moi Hari Dakara a kamailio mai u me na manao ku i ke aloha -

Eia au imua o oukou no ka manawa hoj)c me na hoakaka a keia hoa'loha o oukou; i ke>a bora e haalele mai ai ku oukou makamaka opio i ka luana pu ana me oukou, a pela hoi e hookuu la ai na hana i malama ia no kona hanohana Nolaila, ke kuahaua hou ia aku | nei, o ka poe o oukou i makemake e hoi no ko oukou mau aupuni pakahi, e pono e hai mua ae i ko oukou hoa'loha nei, a e haawi ia no i wahi paina (luau) mamua o kona hoi ana; a o ka poe hoi i makemake e noho no hoi i Roma nei, ua hiki no i keia auponi ke malama, oiai, e lik* me ka ko kakou hoa>loha opio i hoike ae nei, oia hoi e alo~ ha aku kekahi i kekahi, pela hoi au e hana aku ai imua o oukou; ke hooki nei au i ko'u kamailio ana, me ka lana o kuu manao, o na olelo a'o a pau a ko kakou makamaka opto, ka mea hoi a kakou i hookau aku ai i ta hanohano o ke e-a o ko kakou mau aupuoi pak>bū a e lilo hoi oia ko kakou kni, e aloha kakoa kekahi i keUhi, pela auaoei e ulu ole mai ai he mokuahana iwaena o kakou.—Aioha oukoo a pau loa.

Ku hoo ae la ke koa «opio no ka haawt ana aku i kooa aioha hope imua o ke anaina. huli a« la a nu» akn )a i kaaa likiM ke kaikialii o Inia : Eii

T au ke makaukau ne» e haale'.e u •. oukou, a he mea [vno e n. h > nukou : me ke aloha, 1 e *aiho 1 r.a uumo < kuee. Aoie no hoi e hiki u'u ke hai aku i ko'u manawa e hui hou ai tr.o ou kou, oiai he nui na a'.ahele a"u e ma n»o nei e hele. aka, na ke au o ka nunawa e hoohui h>u ta kakou Mai hot>?hojx> no kekahi haawina e ulu ae ana iwaena 0 kou noho'na a n.e kou iahuikanaka, oiai e hiki mai no au no ka hoopakele ana i ka mea pomo lioko : o ka manawa pokole, me keia mau' huaolelo hoi>e, ke haawi aku nei au 1 : ko'u aloha nui nou a me ka vtuna alu , hoi a pau,—Aioha oukou. j Ku ae la ka ohana alii a pau a helv ' aku la no ka lulu lima aloha pu aiu me | ke koa opio, a i ka pau ana, ua oili aku ; la ua koa opio nei a kaua mawuena o ( Ke anaina kanaka nui e kulou hoomai- i kai mai ana imua ona, i ukali u hoi e ka ohana alū o Roma a me na moi o na aupuni a pau. Oiai ke koa opio e ku ana ma ka laj nai o waho loa, a iwaena hoi o ke anaina nui e hoopuni ana iaia, wehe ae la oia i na kui he 12 o kana buke aniani, kahi hoi e noho ana o kona lio, a iloko o ka imo ana a ka maka, aia ua lio nei e haa ana maluna ae 0 na mea a pau me ka pa ole iho hoi o kona mau kapuai i ka honua. Puhee liilii aku la na mea a pau no ka piha i ka makau no keia lio a ke kamahao nui wale, a ua hiki ole hoi ke hoopuka ae i kekahi huaolelo, oiai ua piha loa lakou ika makau nui. A i ka wa i ku hookahi iho ai ke koa opio a me kana aikane, a me ka ohana alii 0 Roma, ku iho la ua lio nei ma ka aoao o ke koa opio, a puka koke no ka hua ninau : Heaha ka huaolelo a kuu haku ooio 1 kauoha ae nei i kana wahi kauwa nei? E makaukau nou iho no ko kaua hoi aku i ko kaua wahi i hele mai nei, wahi a ke koa opio.

Eia au ua makaukau i na manawa a pau nou, e kau mai a e huli hoi aku kaua no Peresia i keia manawa. Nle ka hoohakalia hou ole aku o ke koa opio 1 manawa hou, haawi ae ia j oia i kona aloha hope i Wl ohana alii a me ke anaina nui e poai puni nei iaia, kau ae la maluna o kona lio, a iloko o ka imo ana a ka maka, ua nalo aku )a ua opio nei a me kona iio lele iloko o na ao opua o ka lewa, a motio oololei aku la ko laua alahele no lVresia ka pahu; a iloko hoi o na sekona pokole loa, aia ua koa opio nei a kaua * noho hoolai ana iloko o kona rumi me ka noonoo nui sna i na mea i hana ia ma ke aupuni o Roma, a oa piha hoi kona puuwai i ka hauoli no kela kumuhana ano nui a ka moi o Roma, a ua oi ae hoi kona hauoli ma o kona lilo ana i j)00 a i alakai hoi no keia mau aupuni a pau. Hoomaha ibo la keia a maha t wehe ae la 1 kona mau pono, a hele aku la no ka hoomaemae ana iaia iho, • hoi aku )a no ka ruroi komo kapa, a aahu iho la me kahi aahu kupfjno f a hoi aku la no ka rumi hookipa. Aohe i liuliu kona noho ana iho, hu mai la kona aloha no kona kupnnakane, ku bou ae la oia a komo hou aku la i kona rumi moe, lawe mai la i kana mau mea mana, a pnka aku la hele no ka paalii, kahi hoi a kona kupuna e kakali mai la no kana moo kuakahi, oui, ua loihi na la o kona ike a hui kamailio pu ole ana me kana moopuna, be pooo noho wale iho no ka laua, a oia ka ua hapauea Meneti la i puana ae ai: Ua hookau mai oe e kuu moopuna i ka hanohano maluna o kou kupuna nei, aka, ua nele hoi ko'u ike ana t kou helehelena e kuu moopuna; a aole i liuliu. lohe ia aku la he kikeke ma ka puka, oia paha keia, he ane oia na

Hc oiaio t i ka hwlele ana aku o ke koa opio i kona honie. aa hek loa aku U om oo ka [>aalii, a oiai ou e ku ana ma«rabo o ka puka, ua ktkeke aku la oia no ekoiu maoawa, a ia wa »pa e mai ai ka leo o ke koa kiai i ka i ana mai: Owai manaho ? Owau keia o ka Hua Ohia Uetno< iele, «ahi a ke koa opio i hai hoopunn puni aku ai Heaha ka makemake o ka Hua Ohīa Heoolele ? Ua makemake ao e ike i ka mot, i paoe ako ai ke koa opia C like me ka makemake o ke koa opkK oa wtbe hamama la mai la ka plUta pa, a ika mai la oa kiai puka nei.

(■ K I « V - ; , -.i , unu Hom M',- ki h-.k: UA h.u«- !v .; Ui , >i ■■■:.! ! n.i r:o 'iuiioi a?u 1 <0 i \\ i« WA <i '.'l v> * i i". | ; j .'•' j<i ~ \ ' JihA nie kc jsim !r.iu k *a<rt:.i u ' i-u a -cu i\.» !'i 1 » f ,a:u; x\\. a\ W '«.,•* oj'io \ n» 5. vnu:i3i j-a 1 <0 Vu; 11.i u Ar.>.> hvk.\hi, i v •ai > . « tl . \ A ~x k no kx hile alu l 'kOUA k.-'<s'<C .t!U Ak. V. • U ju:; -'i t\a O 'UiO IoA u \0 ,< iP.I C '• i' 'k A ikv tr.v» V.» h.i!c' j 4 .i, p,j|w* jVn clcuuk'v,c M V i'. (. I'. ,1 !11v.' K A Ol'nlwiii A ii t jku ike utu karu u»« . ; ,ru « .... •ka haku oiio h • »• t;.» uuu ki:;a * u;r jkc iiil u ki 10.1 :.u k.» hi :i u, u* jka k.»kt .H' U ou n.e k* ; ,ha : jka hauoii nui, a1 ka jr ,i 4 k,« .> u. | koa opio nei nu kulu .1 k.u, » kut '.;tu e ku ana. puili ae !.» l.iu.i ko < : >■ !.. ••.,• ka iuoopuna, a hookuu ak- !.» , • t h u wina a ke aloha he «.11 u.ik,» A |uit; ka lii'.u uwl' .ir: .1, tn\\ī u ~ aku la lakou t ka tun\t luo<i ; a. .1 ;m.v laila i haawi tnat ai ka ohaiu al.- t r..» hoomaikai ana ht nui Ike kwa >>; u . , . na lulu lima pu ana, a n»»ho mu th.* u no ka hoonanea ana Ninau mai la ka olom.ma Meneu 1 ke kumu o kona hele ole ana mai e ike iaia iloko o na pu'.e he ekolu t ha'u ae nei ? E kuu kupuna aloha, he inea oiaio kau e ninau mai nei ia'u, a oia hoi ka'u e hai aku nei innia ou a imua hoi o ke anaina alii e akoakoa pu nei kakou, n oia hoi keia : Iloko 0 na la loihi i ha!a ae nn, ina hope īho hoi o kou lawe ana ae 1 ka mana hookele o ke aupuni c l\ti a nei malalo 0 kou malu, ua komo mai he manao nui a hoh<nui iloko o ko'u waihona noonoo, oia ka h*ehui ana 1

na aupum a pau mahilo o ki> muru ma o ko'u lilo ana i p<»o mal- n.i o ru moi a pau o ka h< nuu, a <> ka'u kai:o ha, oia ka Kikou e hookn .11. m.i nne he mea hiki ia'u ke h.ina n ke honkn e like me ke kono ana a kn'u noon«ju Aka nae, he mau m.ihina 1 • -ih 1 1 k.ia hope ae nei, a i kekahi ahi.«hi n «t.o , ua hele makaikai aku au ma kek.ihi au puni a'u i hehi mua 010 .u mamiu, .1 I e hauuii hoi i ko'u pi uwai k,t ike nna aku o ko'u mau onohi maka 1 ka rur.: ona kuah.no, na kahjw.ii a nu n* kulunakauhale nui Ma ka hopena loa o kna ■•i.ni kula nakauhale i kipa aku .11 au. a ikr ih<> la au he anaina marc <> kek ihi knkulu a me kekahi kaikanuhine o 1» like ke malama ia at a ma!'«k k< ka hi hale alii, a ua piru j>u hoi '<■> me !na makaikai a me ka ;>< e hanohanu he Emau tausani. I;a komo aku au ilnko o ka nnni * maiama *a ana o na iealea, a ua pu me ke kaikamahine a!u i um? la m 1 ua uhiahi la no ka hapaiua hcra nu ka hula ana, a huli hoi mai la no ko'•> home aloha Ia po no, ua kaiii la ak<i !a ua kaika tnabinc alit la e kekahi kpiki.lu | owa a ua naauauwa kana kane rnare n j kana wahine 1 lawe a;hue ta aku U e kr'a kolohe nui wale. Ma o keia.kumu, ua ku.itiauj ae la ua keikialii la, ina oka mea. n:»na e hoihoi aku ua kaikamahme a!u !i r li!<» no ka hapalua o kona aup ;m * e '.i <> pu hoi i hooiiina moi. \ka, a<'le he mea hookah» 1 loaa ua kj k kantahine alu la; a ma na hoike ana mai hoi a ko u mau kokua, ua hele ;>ku au e k< kua 1 ua keiki la ma ka hu!i ana a loaa, a me ko'u luku ana i na enrmi a rm.- ka ho pu pio ana ike keikiahi powa. I'a >i ia ua pakaha nei t a mai ia kumu 1 huo ko ia ai kuu manao mua a'u hoi 1 h< 1

ke mua aku nei imua <>u e kupuna, oia ka hoohui ana t na aupum a oau io o ko'u mana. Mahope iho o ka nuke ana o kela pakaha, ua kuahaua ae ka makuakane moi o keU kaikamahme t U*t aihue la ai i na moi o na aupuni a pau e hiie mai iona !a, a ua hoAo la kana kauo hv Ua piha ahu mawaho ru tuca a keu moi i hoomakaukau ai nu k* pon«» o oa malihini ke hoea mai, a no ka hai wi pu ana mai hoi kekahi i na h*x>hinohano ana no'u. 1 keia i kuka pu ai na mot a pau no ka pooo ia'u e noho poo maluna o ni aupuni a pau, aua hooko ia. O kea mau mea a pau ua hoolilo ta o kau lei Mi ka teo mana me ka hooko pono ia. (A»lt «pāu.)