Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 45, 9 November 1889 — Page 2

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Kaheke
This work is dedicated to:  Kumu O'Brian Eselu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MA KE KAUOHA

 

Hoolaha Keena Kalaiaina

 

            Ua  hookohu ia aku na keia ia o Mr. Sam'l  Kapu@ i Lunahoumalu no ka Papa Nan@ o K@ mokupuni o Oahu, ma kahi o @ waiho mai.

            Eia iho na hoa o ka Papa e ku nei i keia wa

                        SAM'L KAPU Lunahoumalu

                        Wu KING

                        Mr. NAINOA

I. A. THURSTON

Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina

                        Novemala 5, 1889

                                    @

           

            Ua hookohu ia aku ma keia la o Mr J. K. Kaapuwai o Kekaha, i Agena Hoowaio no na Palapala Kepa no ka apana o Waimea, mokupuni o Kauai.

I. A. THURSTON

Kuhina Kalaiaina

            Keena Kalaiaina, Oct 23, 1889

                                    @

 

NUPEPA KUOKOA

NO KA MAKAHIKI             $2.00

NO EONO MAHINA            1.00

KUIKE KA RULA   

Poaono, Novemaba 9, 1889

KE NOI LAINA MOKUMAHU

            O ko kakou Kanikela Hawaii Mons @ I. Cognet i hiki mai nei mai Tahiti mai, eia oia malalo o kekahi hana nui o ka @ i laina mokumahu e holoholo ai mawaena o keia awa a me na mokupuni o ka hema He kanalua ole ko makou ke holopono kana mau hoolala ana ma ko kakou nei makeke a ae aku ke aupuni no ka huakea ana i na launa pili kalepa a me na lwe leta mawaena o keia mau na kupuni lulu o ka Polunesia nei, e loaa ana he puka mahuahua i kekai hui laina mokumahu, a e pii pu auanei ka waiwai ma na kalepa ana mawaena o keia mau i moku o Hawaii nei a me Tahiti.

            Ke loaa ole he mau kokua mai ia kakou aku no ka hoala ana i keia hana ua manao ke Kanikela Hawaii, e loaa ana @ na niea a pau ma ka makeke o Kapalakiko.

 

PAPA OLA

            Ma ka hua kai makaikai a ka Peresidena o ka Papa Ola i kela pule aku nei, ua hoike mai oia i ke kulana o ka noho oluolu ana o na mai lepera o Molekai, a me ka ohohia nui ia o ke kauka hou Dr. Swift. O ka home o na keikikane malalo o ke kaikuahine Manana. he @ ko lakou heluna. O ka Home Bahopa no na wahine, he 89 ko lakou heluna.

            Ke hoolala pu ia nei e ka Papa e kukulu ia kekahi hale hookipa no na hoaloha o na poe mai no ka ike ana aku ia lakou, aole hoi ka hoohuikau like ana i kahi hookahi. A ke hoolala pu ia nei no hoi ke noi ana aku i ka Hui Uwea Olelo Moana Hawaii, no ka h@moe aku i ka uwea olelo mai Kamalo aku, alaila, e hui ana ke kahua mai lepera ma ke kamailio ana mai Maui mai a me Honolulu nei i ka wa hookahi.

 

KA AHA MOANA NIELE

            I keia pule iho nei, i puka mai ai ka hoike o ke kom@ a ka Luna Dute Nui i koho ai no ka ninaninau ana i na ike ma kela pakele mai hookui na mokumahu Kinau me Maluʻani, ma ka po o ka la 11 o Okatoba i hala, mawaho ae o Olowalu, Maui.

            Ma ke ano nui o ka hoike i waiho ia mai, ua lilo ka lakou mau kukakuka ana no ka imi e loaa ka oiaio i mea waiwai ole mamuli o olelo ike o na aoao elua, o kekahi o laua ke holo ana ma ka pili aina. Heaha la ke kumu o ka ninaninau ole ia ana o na ohua ma keia mea, mai he ninau nui kela e pili ana i ke ola o kekahi mau hane@i kino kanaka a me na tausani o na tausani o na dala ma ka waiwai, a he mau keikialii kekahi me kona mau ukali e holo ana i ka makaikai, ahalawai ai na moku elua he mau kapuai wale no ke kaawale mai hookui.

            I ka noho ana o keia aha, ua hooholo iha lakou i kekahi rula, no na moku e holo ana ma ia wahi i ka po, e lawe is ka aoao akau ma ke ala mau owaho me ka pili loko i ka aina mawaena o na awa o Lahaina me Maalaea, no na mokumahu o @ ia mau laina e holoholo pili aina nei ma keia mua iho.

 

HOOHUI AINA

O na @ hope i lohe ia mai ai mai ke Panalaau mai o ka Kema, ua hoohui ia aku e ka mokukaua Beritania @ i mau panalaau no ka aupuni makuahine, he umikumamakolu mau mokupuni @ e pili kokoke ia me na @ o Pin@ me Uniona ma ka hema aku nei o kakoe. O keia mai hoohui aina e ha@ ia mai nei e @lani, ma no ka @ ana o ke kuleana @ aku i ka uweaolelo moe moana maluna o ua mau mokupuni la, e @ ia nei mai Vanekouva aku a ka Panaiau o ka Hema.

 

HE MAU OLELO HOOHOLO ANO E

            He elua mau hihia i hana ia imua o ke Kau Kiure o Okatoba iho nei nona na olelo hooholo a ka poe kiu@e i keia ai ka manao o ka poe noonoo o ke ku lanakauhale, a pela no hoi paha me ka poe noonoo, o na apana kuaaina i ko lakou wa i lohe ai no keia mau olelo hooholo.

            O ka mua, oia ke olelo hooholo a ka poe kiure no ka hihia o R. W. Wilikoki i hoopii ia no ka ohumu kipi. Ua kakau piha ia na ike a na hoike a pau o na aoao e elua iloko o keia hihia a ua hoolaha ia. I ka nana ana i no olelo a na hoike, ua ku maopopo ka hewa ia Wilikoki. Ina e lawe ia o kana mau olelo hoike wale no i ka wa i kukulu ia ai oia i hoike, ua maopopo ma na olelo p@noi a kona waha ua hewa oia ma ka hihia on a i hoopii ia ai. A pela no hoi na oleloao a ka Aka i ka poe kiure. mamua o ko lakou koi ana i noonoo no ka hana i waiho ia ma ko lakou lima. He mau oleloao maopopo ioa, e hiki ole ai i kekahi mea ke kuhihewa iho. Ua wehewehe ia aku ke ano o na olelo hoike i ka hihia. Eia nae, is kapae low ia ae la ke kanawai a me na na olelo hoike, a hoopuka mai la ka poe kiure i ka olelo hooholo e hookuu ana ia Wilikoki me ka hoahewa ole ia. O ke ano palia o ia olelo hooholo, e hoapono ana no i kana mau hoao ana e hoohiolo a e hoopio i ke Aupuni Hawaii. He mea pohihihi ka waihona o ka noonoo o ke kanaka. Ua oleloia he nui ka poe i hele aku e ike iaia ma hope mai o kona hookuu ia ana, a he @ i ka walaau a me ka uwa o ka po ma kone hale. A he nui ka ka poe i hele aku e honi i kona lima. O ka poe kiure no paha kekahi i honi i ka lima o Wilikoki, koe nae kekahi mau kiure ekolu, aole lakou iloko o ia olelo hooholo.

            O ka ela iho o na hihia, nona ka olelo hooholo i kuia ai ka noonoo o ka lehulehu, oia no kela hihia hoohaunaele maluna o ka mokuahi Kinau. Ma ka nana ana i na olelo hoike a me ke kanawai, a me na wehewehe ana a ke Kahu o ka Aha imua o ka poe kiure, me ko na loio pu no hoi, ua akaka lea ua ku ka hewa i ka poe i hoopii ia. Aka, me ia waiho malaelae ana o ka hihia imua o ka noonoo o ka poe kiure, ua hookuu wale ia ka poe i hana i ka hewa. Ua kapae ia ae la ke kanawai a me ka moolelo a na hoike, a ma na kumu okoa ae la ka ka poe kiure hoopuka ana i ka lakou olelo hooholo.

            He hana @ehia a koikoi no hoi ka i kau ia mai maluna o na poe kiure o na aha hookolokolo o na aina malamalama a pau. Aohe pono ke lawelawe ia ma ke ano pono ole. He pomaikai nui ka oihana kiure no ka lehulehu. Aka, in a e lawelawe ia ma ke ano pono ole, a laila, e lilo auanei keia pomaikai i mea e poino nui ai.

 

ANAAINA HOOMANAO NO KA MOI MAKE O POTUGALA

            Ua hoopiha ia ae ka luakini Katolika Roma no ka hoomanao ana no ka Moi Lui o Potugala, ma ka hora ia o ke kakahiaka Poakolu nei, malalo hoi o na lawelawe ana a ka Bihopa o Oloba a i kokua ia e na Makua Keleneneke, Atia a me Valentine, a ua noho alakai ia e ka Makua Leonoro ka papa himeni. Ua hiki kina ae ma keia anaina kumakena ke Alii ka Moi a me ke Aliiwahine, ka Hoo@lina Moi, ka Lunakanawai Kiekie a me ke kkokua elua, na Kuhina eha o ka Moi, Kuhina Amerika Stevens, na Komisina Beritania, Komisina Farani, Komisina Pukiki, ka Adimarala Kimhale, a me na Aliimoku o na manuwa, ka puali Kanikela, na hoa Ahakukamalu, na hoa o ka Ahaolelo, na Luna Aupuni a me kekahi poe, e ae o ke kulanakauhale nei. Ua hele a hookeke ke anina a kuku aku kekahi poe mawaho. Ua hoonoho pu ia ka Puali Puhi Ohe Ha @ me ka papa himeni, a ua puhi ia na leo kanikau me ka eehia a anoano pu no hoi. Mahope iho o na hana maa mau o ia hoomanu, ua ku mai la ka Bihopa o Oloba a kamailio mai la ma na olelo Pukiki a me Enelani, i ke kekahi mau olelo kanaenae a ku i ke i loha a eehia pu no hoi.

 

            He heihei moku liilii ke malana ia ana i ka la hanau o ka Moi ma Honolulu nei.

 

@AINA MOKUWAHU NO TAHITI

            I keia mau la aku nei, @ @na mai o ka @, i hiki mai ai ko kakou Kanikela ma Tahiti i o kakou nei, @ o Mo@ J. T. C@gnet. O ke kumu @ kona hiki ana mai i Hawaii nei mai Tahiti mai, oia no kona makemake ana e kukulu i hui nona ke huina o $200,000 ma ka @ maheie a no ike $50 o ka maheie hookaini, oia hoi e hooholo ia on a laina mokumahu mawaena o keia wahi a me na wahi o ko Farani ma Oceania, no ka lawe ana i na ohua ukana a me na le@a. Ua manao oia he pomaikai nui ke loaa ana i keia laina, a e hoopomaikai po ia ana no hoi me na aina i hoohui ia e keia laina moku mahu, e hoio ana iloko o kela a me keia malama. A ua manao no hoi oia he mea kupono e loaa na kokua mai na aupuni mai a elua ma na haawina dala a me ka hookuu ana i na auhau awa. Eia no paemoku malalo o Farani ke launa nei me Kapalakiko i kela a me keia malama ma na mokupeʻa, aka, ua mano oia e oi loa aku ana in a he mokumahu ka mea nana e hoohui na paemoku a ma ko kakou mau laina e holo nei e hoomau loa aku a Kapalakiko. Ua nui na makahiki o ka noho ana o keia keonimana ma Tahiti, a ua lana kona manao he hana maikai ia no na aoao a elua a hoao aku ai.

 

HE POE MARE

            O keia iho malalo na paa mare i hoohui ia i hookahi ia a hookahi iwi ma ka berita maemae o ka mare e ka Rev. H. H. Paleka, o ka mahina i hala a me ko keia mahina e nee nei, penei:

            Ua hoohuiia ae e ka Rev H H Pareka i ka la 28 o Okatoba, o Mr. George McIntyre me Miss Louisa B. Duncan, no Honolulu nei laua.

            A ma ka la 30 o Okatoba i pau, ua hoohui ia ae o Mr. Kalua a me Mrs. Mi@ama, no Kamoiliili laua.

            I ka la 7 iho nei o Novemaba, o Mr. David Hoapili, keiki a J G Hoapili o Kona, Hawaii, me Miss Maria Paikuli kaikamahine a Rev. J. Paikuli o Waikane, Oahu.

           

HOIKE PAPA OI A

            O keia malalo iho ka hoike a C.B. Keynolds, Ka Agena o ka Papa Ola, no ka nui o na make iloko o ka malama o Okatoba i nala:

Malalo o i makahiki    7

Mai ka i a 5 "   4

            " 5 a 10"          0

            "10 a 20"         4

            "20 a 30"         9

            "30 a 40"         3

            "40 a 50"         6

            "50 a 60"         3

            "60 a 70"         2

Maluna o 70 "            8

            Na Kane 31-- Na Wahine       15

Hawaii             31

Pake               5

Pukiki              4

Iapana             3

Beritania          1

Amerika          1

Na lahui e ae   1

            Huina 46

            O keia iho malalo nei na hookalikelike no ka malama o Okatoba, mai ka makahiki 1885 mai a hiki i ka makahiki 1889:

Oct. 1885        48

Oct. 1886        45

Oct. 1887        48

Oct. 1888        31

Oct. 1889        46

 

KE KUMUKUAI O NA KAHUA KAUA

            O keia mau huahelu malalo iho, oia ke kumukuai o na kina ola he mau miliona elua i pau i  ka make ma na kahua kaua i hoouka ia e kekahi mau lahui o ke ao nei, no na makahiki he kanakolukumaha i hala, penei

Kaua Crimean             750 000

" Italia                         45 000

" Denemaka                 3000

" Huliamahi o Amerika 800 000

" Auseturia me Peresia 45 000

" Farani me Geremania 215 000

" Tureke me Rusia       250 000

" Aferika Hema           30 000

" Afeganitana              25 000

" Mekiko Me Kina      65 000

"Bulegaria me Sereva  25 000

Huina o na kino ola i make. 2,253 000

 

NA HUNAKAI O KE KAI HAWANAWANA

 

I  ka Nupepa Kuokoa. Aloha oe----

Ua Hala.

            Ma ka la 23 a me 31 o keia malama ua kii mai la ka make i na hanu ola o Mr. Dick Kaoeno a me Mrs. Habotala a lawe aku la ma kela aoao mau o na mea a pau, a he nui ke kumakena o na ohana no laua i hala aku ma ia aoao mau.

Pakele ke Ola

            Ma ka la 24 iho nei o keia malama, ua pakele o J. E. @ me kana wahine, a me ka laa mau bebe he ekol ka nu mai nalowale i ke kai ul@ kai honona @ laua e hoi mai ana mai Pu iko oiai no Kawaihae nei maluna o ka waa a@ h@i a @ a mai la ka makani a @ hiki ole i ka waa ke holo ia nei a i ole hoi hou paha i hope no ka mea ua @ mai la ka makani a kupukupu@ na ale nolaila, ua hooiho ia ka waa i kahi e loa he wahi o@ ia aia mawaena o Kawaihae nei a me Puako o Wailea ka inoa a ia wahi i hoo@hi ia ai ka waa a pae ana iuka a p@lekana iho na aukai.

Kuhina Hoopunipuni

            Ma ka la 29 o keia malama, ua iho mai la kekahi kahuna ano pupule, o Kalahea (K) ka inoa, a lapaau iho la ia Beke (w) ka mea e waiho ana i ka ma@ nui a kauoha mai la e kalua ka puaamamaia no hoi ka awa. A hiki i ka wa i moʻa ai o ka puaa, makaukau a pau i ka papaaina. ua olelo mai la oia, "i keia la a apopo ku ianei a hele." Eia ka mea apiki aole i ko ia olelo ana, ana, o ka mea i ike ia, i keia la ua haalele mai la o Beke (w) i keia ao pu mehana.

            Auwe kakou e ka lahui Hawaii, a o kekahi hapa hoi o kakou e puni nei i na nana hoopunipuni o ke au pouli@. O keia Kalahea, kahuna hoopunipuni no Kawaihae uka mai oia, a o Niihau kona one hanau. Mai ae hou mai oukou e na hoaloha e hookipa i heia kanaka ma ko oukou mau home ma ke ano he hiki iaia ke lapaau. He hoopnniphni a he lapuwale maoli no keia ano hana. A mahope pau, he aa ko ka hale.

            Me ka welina i ke "Kuokoa."

                        Thos. S. K. Nakanelua.

            Kawaihae, Hawaii, Oct. 31, 1889

           

            Ma ka Poakahi nei i ninau ia ai ke Kapena a me kekahi mau aliimoku o ka mokuabi Kinau, e papa niele moana o na kapena moku ekolu, no kela akelekele loa ana e hookui o ka mokuahi Kinau me Malulani, ua pau na n@ ninau ia ana, a ua puka mai ka olelo hooholo he maopopo ole ka mea o laua i hewa.

 

HOOLAHA HOU

HOOLAHA AUHAU

 

            E noho ana ka Luna Auhau o ka Apana o Hanalei ma na wahi a me ka manawa i olelo ia malalo iho no ka ohi ana i na Auhau.

            Ma Kilauea Novemaba 18 a me 19, mai ka hora 10 a.m. a me 4 p.m.

            Ma Wainiha, Novemaba 22, mai ka hora 10 a.m a me ka hora 4 p.m.

            Ma na manawa i koe a hiki i ka la 15 o Dekemaba, e noho ana oia ma kona hale oihana ma Waioli.

J.C. LONG

            Hope Luna Helu a me Ohi no ka Apana o Hanalei.

2258-2t

 

HOOLAHA I NA POE AIE

            Mamuli o ka hookohu pono ia ana mai o ka mea nona ka inoa malalo iho i Luna Hooko Kauoha no ka waiwai o Apio (pake), i make kauoha, nolaila, ke hoike ia aku nei i na poe a pau he mau kuleana ko iakou i ka waiwai i oleoia, e waiho koke mai i ka lakou mau koi i ka mea nona ka inoa malalo iho iloko o na mahina eono mai keia la aku, a i ole pela, e hoole mau loa ia aku no .  A o na poe a pau he mau aie ko lakou i ka mea i make, ke kauoha ia aku nei e hookaa koke nai i ka mea nona ka inoa malalo iho.

            H.H. PARKER

Honolulu, Nov. 2, 1889

 

            HOOLAHA A KA LUNA HOOKO

            Ke hoike ia aku nei imua o na poe a pau he kuleana ko lakou iloko o ka waiwai o Thomas H. Hobron, o Honolulu, i make, e waiho mai i ka lakou mau koi i ka mea nona ka inoa malalo iho iloko o na mahina eono mai ka la aku o keia hoolaha ia ana, a i ole, e hoole mau aie ko lakou i ka waiwai i oleloia ke kauoha ia aku nei e hookaa kok mai i ka mea nona ka inoa malalo, ma ka keena o W. O. Smith.

            MRS. F. E. HOBRON.

            LUNA HOOKO KAUOHA O T.H.

            Hobron, i make.

            Honolulu, Nov. 1, 1889

2258-4t

 

            Aha Kaapuni Apana Ekolu o ka Hawaii Pae Aina, ma ke Keena. Ma ka waiwai o IEHU HAPAI (w) no Hilo, Hawaii, i make.

            Ua heluheluia a ua waihona ka palapala noi a G. W. A. Hapai, e noi ana, a hooiaio ia ka palapala kanoha hope a leha Hapai (w), no Hilo, Hawaii, i make, a e hoonoho aku iaia i Lunahooponopono no ia waiwai malalo o ka palapala kanoha hope. Nolail, ua k@ na mea a pau i pili, o ka

            POAKOLU, ka la 11 o DEKEMABA, 1889

i ka hora 9 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo o Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ja hoolohe ana i ua noi la, a me na mea k@e ke hoike ia.

F S LYMAN

            Lunakanawai Kaapuni o ka Mokupuni o Hawaii.

            Hilo, Hawaii, Oct. 14, 1889

2256-3t

 

Hoolaha Hou

ENOCH JOHNSON

@

H e Loio a Kokua ma ka Kanawai

Imua o na Aha@ a pau o keia Aupuni

            E noho ana ka Aha Hoopii Auhau o na Apana iloko o ka Mahele Elua ma ka malama o Novemaba, 1889 ma keia mau wahi penei:

@ Hale Hookolokolo, Poalua, Nov. 19, hora 10 a.m.

Pukoo, MOlokai, Hale Hookolokolo, Poakahi Nov. 25. hora 10 a.m.

Lahaina, Hale Hookolokolo, Poaha, Nov. 28 hora 10 a.m.

GEO. E. RICHARDSON

Peresidena o na Aha Hoopii Auhau, Mahele Elua, H.P.A.

Wailuku, Maui, Oct. 29, 1889.

2258 2t

 

Hoolaha Auhau

O NA MOKUPUNI O

Kauai me Niihau.

 

            O na auhau no ka makahiki 1889, e uku ia mai ia i ka mea nona ka inoa malalo iho, mawaena o na la

Novemaba 1, a hiki i Dekemaba 15.

            O ka huina auhau he $10 a oi aku, e uku ia no ma ke gula o Amerika, a i ole, ma ke Dala Pepa Hawaii.

            Mahope aku o ka la 15 o Dekemaba, o na poe e uku ole ana i ko lakou mau auhau, e hoopii ia no lakou ma ke Kanawai, me ka uku kaulele o umi keneta no ke dala a me na koina o ka Aha.

J.K. FARLEY

Luna Auhau me Helu o na mokupuni o Kauai me Niihau.

2258 2t

 

Hoolaha Auhau

O NA APANA O

Waimea me Niihau

 

            E kipa aku ana ka Luna Auhau o na apana o Waimea me Niihau, no ka ohi ana mai i na auha, ma Niihau, i ka la

28 o Novemaba,

ma Noupapa, mai ka hora 8 kakahiaka, a ka hora 3 ahiahi.

            Ma na la e ae, a loaa no au ma ko'u keena hana ma Waimea, mai ka hora 7 a 9 kakahiaka, a me ka hora 4 a 6 ahiahi.

L. H. STOTZ

Hope Luna Helu me Auhau o na apana o Waimea me Niihau.

2258 2t

 

            AHA KAAPUNI APANA EKOLU o ko Hawaii Pae Aina. Ma ke Keena. Ma ka waiwai o JAMES AWAI AKAU, no Hilo, Hawaii.

            Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi o L. Severance, Lunahooponopono no ka waiwai o James Awai Akau no Hilo, Hawaii i make, e noi ana e hoapono ia kana hoike hope, a e hooholo ia ka waiwai i na hooilina a e hookuu aku iaia me kona hope ma ka oihana.

            Nolaila ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka

POAKOLU, DEKEMABA 11,

1889, i ka hora i auwina la ma ka Hale Hookolokolo o Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la me na mea kue ke hoike ia.

L. S. LYMAN

            Lunakanawai Kapui Apana Ekolu A. P. A. Hilo, Hawaii, Oct. 30, 1889.

2258 3t

 

Hoolaha Hooko Moraki

            Mamuli o kekahi mana kuai i hoike a maloko o kekahi palapala moraki ihanaia  mawaena o I. M. Kaliola me Kahananui kana wahine mare no Kohala-akau, Hawaii, o ka aoao mua a me Mrs Gutire T Coan o Hilo, Hawaii, o ka aoao elua, ma ka la 14 o Okatoba, 1887, i kakau kope ia ma ka buke 109 aoao 188, a mamuli e ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi, ka uku ole ia o ka ukupanee, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.

            A ke hoolaha hau ia aku nei, aia mahope aku o na pule akolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o J. F. Morgan ma Honolulu, ma ka Poakahi la 25 o Novemaba, 1889 hora i a o ia la.

            Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

            Hanaia i keia la 28 o Okatoba, 1889

G T COAN

Mea Moraki Mai.

P@nei na aina i moraki ia:

O kela apana aina e waiho la ma Hauula, Koolauloa, Oahu, i kope ia ma ka Palapala Sila Nui 4199 me 1356 nona ka ili o 74-100 eka.

2257-4t

 

Hoolaha Aha Kiekie

(POO AUPUNI)

            I loko o ka aha hookolokolo Kiekie o ke Aupuni Hawaii:

Kalakaua ma ka lokomaikai o ke Akua o ko Hawaii Pae Aina, Moi i ka @amuku o ke Aupuni, a i ole i kona Hope, me ka mahalo.

            Ke kauoha@a aku nei oe e kii aku ia George Wm. Woolsey, ka mea i hoopi@a, in a e waiho mai ana oia i kana pane i kakau ia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hooko ia ana o keia e hele mai imua o ka Aha Hookolokolo Kiekie ma ke kau o Okatoba o ua Aha la e malama ia ana ma ke Keena Hookolokolo o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka Poakahi, la 7 o Okatoba i hiki mai ana, ma ka hora i o kakahi aka, e hoike mai no ke aha la e ae ole ia ai ke noi a Eliza Woolsey, ka mea hoopii e like me ka mea i hoakaka ia iloko o kana palapala hoopii i pakuiia.

            A e hoihoi mai oe i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.

Ikea e ka Mea Hanohano A. F. JUDD, Lunakanawai Nui

(Sila) o ko makou Aha Hookolokolo Kiekie ma Honolulu, i keia la 10 o Sepatemaba M H 1880

ALFRED W. CARTER

Hope Kakauolelo Elua.

 

            Ke hooia nei au, o ka mea maluna ae he kope oiaio no ia o ka Palapala Kii ma ia hihia, a ua kauoha ua Al@la i keia la e hoolaha ia ia mea, a e hoopanee ia ka hihia a ke kau ae o I @ ari e hiki mai ana.

            Kaukauia ma Honolulu, Okatoba 12, 1889    ALFRED W. CARTER.

            Hope Kakauolelo Elua.

2255 0t

 

Hoolaha.

            E noho ana ka Aha Hoopii Auhau ma ka hale hookolokolo ma Kailua, Kona Akau, Hawaii, ma ka

Poaha, Movemaba 21

1889, hora 10 kakahiaka

 

            A e noho hou ana ma ka hale hookolokolo o Hookena, Kona Hema, ma ka

Poalua, Movemaba 26,

1889, hora 10 kakahiaka

S.L. AUSTIN,

Peresidena Aha Hoopii Auhau

Okatoba 18, 1889

2256 3t

 

Hoolaha.

            E noho ana ka Lunaka iawai Kaapuni o ka Apana II, o ka mokupuni o Hawaii, ma Kona Akau me Kona Hema, ma ke Keena, ma ka hale hookolokolo ma Kailu, Kona Akau, ma ka la

21 me 22 o Novemaba,

1889, hora 9 kakahiaka.

S.L. AUSTIN

Lunakanawai Kaapuni

Okatoba 18, 1889

2256 3t

 

Ka Waiwai o ka Hilina

Saseparila Ayer

            A Ayer, Laau Saseparila, kai kaulana bilinainuiia no ka hoomaemae koko ma na wahi a pau o ka honua, he anuanu 40 maka hiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia he @ iwanena o na oihana lapaau. O keia Laau Saseparila, no loko ae ia o ke aa Saseparila Honedura maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

            He koko inoino a nawaliwali anei kou? Ua awili pu anei me na ano mai ikaika? A ua hui pu anei me na wai awaawa hoopehu? Na keia Laau e hoomaemae ia mau mea ino a pau a maikai. O na kauka lapaau a pau o Amerika ike ke ano o ka AYER SASEPARILA ua olelo lakou, aole he mea kaikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na mai i awili pu ia, aka o keia wale no. No ka hoomaemae ana i ke koko, a me ka hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano ma ii ikeia, o ka Ayer Saseparila wale no ka laau nana e hoomaemae hakalia ole mamua ae o kekahi ano laau @ ae. O ke koko ino hakuhaku a nawiliwili hoi kona holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae @ a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana i keia Laau Saseparila A Ayer. He maalahi a he miakai loa hoi keia Laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no @ hookaawale pu ana kekahi i na ma'i, hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu i knoa holo pono ana ma na aa. He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana ma i keia laau mamua o kahi mau laau e ae.

            A hilinaiia no ka ikaika hupono o ke ola kino ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma'i, a pela aku. He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha waha @ wale ia malalo o na inoa @lehu, aka, o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holo okoa, maluna o ka

Ayer Laau Saseparila

I HOOMAKAUKAUIA

 

Kauka J. C. Ayer & Co. Lowell Mass.

HOLLISTER AND CO.

Na A ena ma ka Paeaina Hawaii.

102      Alanui Pap, Honolulu

 

HOOLAHA AHA KIEKIE

            Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu ko Hawaii Pae Aina. S. S.

            Ma ka hana o ka wai wai o Charles J. Hardee o Honolili, Oahu, i make Olelo Kauoha no ka manawa a me ka hoolaha ana i ka waiwai i olelo ia.

            O ka palapala kauoha hope loa a Charles J. Hardee i make, ma ka @ o Okatoba, A.D 1889, i waiho ia @ imua o keia aha, e nuoi ana e hoopuka a ka palapala Luna Hooko ia J O Carter i waiho ia mai e J O Carter.

            A us kauohaia, o ka Poalima, ka la 22 o Novemaba, A.D. 1889, ma ka hora 10 a.m. o ka la i olelo @ ae a ma ka rumi hookolokolo o keia aha na Aliiolani Hale, ma Honolulu, Oahu oia kahi a me ka manawa i k@ ka hoolohe ana i ua noi ia, a mala@ hele mai ai na poe a pau i pili e @ mai i ke kumu in a he kumu @ kou e ae ole ia ka hoopuka ana i @ palapala luna hooko.

            Kaukauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Okatoba 31, 1889.

Na ka Aha

J H REIS@

Hope Kakauolelo

 

            Aha Hookolokolo Kiekie o @ Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka kanau o ka waiwai o Rev. D. Baldwin @ o Honolulu, Oahu, i make Ma @ Keena imua o Lunakanawai @.

            Ma ka heluhelu a me ka waih@ ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o D.D. Baldwin @ Baldwin a me W. W. Baldwin @ hooko o ka waiwai o Rev. D. Baldwin M.D.. o Honolulu, Oahu i make nui ana, e ae ia aku ka huina o na @olilo he $22,064.30, a o na mea @ mai ia lakou he $22,701.70, a e @ e nana a apono ia kela mau mea a e kauohaia e hoihoi ia aku na waiwai a pau e waiho ana ma ka lakou @ na poe i kulenan malaila a e hook@ loa ana ia lakou ma ka noho @ Hooko ana ma ia ano.

            Ua kauohaia, o ka Poakahi, Dek. 2, 1889, ma ka hora 10 a.m., imua o na @kanawai la i oleloia, ma ke Keena, @ ka Hale Hookolokolo ma Honolulu oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a @ Papa Hoike i oleloia, a o na poe a pau i pili e hele mai a e hoike i ke ku@ in a he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai ka poe i kuleana i ka waiwai.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 21 o Oct. 1889.

Na ka Aha

ALFRED W. CARIER.

Hope Kakauolelo @

 

Aha Hookolokolo Kiekie o ka Hawaii Pae Aina. M ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o CHUN LUNG, o Honolulu, Oahu i make kauoha ole.

            Ma ka heluhelu a me ka waihola ana mai o ka palapala nui a C @ Honolulu, e hoike ana, i Chun @ o Honolulu, i make kauoha ole ma @ lulu, ma ka la 11 o Augate, A.D. @ a e noi ana e hoopuka ia ka palapala lunahooponopono ia J Alfred M@.

            Ua kauohaia, o ka Poalima, Nov. 15, 1889, oia kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ka palapala noi imua o ua Lunakaw@ la, ma ka rumi hookolokolo o keia aha ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na poe a pau i pili e hoike mai ke ke kumu, in a piha he kumu io ko lakou e ae ole ia aina noi la.

            Kakau ia ma Honolulu, ko Kawaii Pae Aina, Okatoba 23, 1889

            Na ka Aha:

J. H. Reist

Hope Kakauolelo

 

Hoolaha Hooko Moraki

            Mamuli o kekahi mana kup@ ia maloko o kekahi palapala @ hana i a ma waena o keaka @ o Waihee, mokupuni o Maui, o ka @ a me Mrs. Robertson, o Honolulu o ka aoao elua, ma ka la 23 o @ 1885, i kakau kope ia ma ka buke @ a mamuli a ka uhai ia ana o na @ aelike o kela maroaki, oia hoi ka @ ole ia o ke kumupaa, molaila ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei e hooko ana o @ ia mana kuai.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, @ mahope aku o na pule ekolu mai @ la aku, e hoolaha ia aku ana na @ hoike ia ma ia moraki no ke Kuai Kudala Akea ana, ma ke keena kudala o J@ F. Mogan, ma Honolulu, ma ka la 25 o Novemaba, hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W. R. Kakela na @ hoakaka no keia mea.

            Hanai i keia la 26 o Okatoba, 1889.

Mrs. S. Robertson

Mea moraki mai.

 

Penei na aina i moraki ia:

            O kela wahi a pau e waiho la ma Waihee, Maui, i hoikeia ma ka Palapala Sila Nui 5985 ia Kalaekalohe kupunakane o Keaka, nona ka @ i 51-100 eka, a no Keaka w@ ua mau waiwai la.