Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 49, 7 December 1889 — HE KAAO NO HAPAIKALA- Hapaikamahina KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu. I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii. [ARTICLE]

HE KAAO NO HAPAIKALAHapaikamahina

KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani

Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.

I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii.

Unuhi ia e Moss Ma'u Ia lakou nei i kokoke aku ai ma Kahi o Kinikula a me kona mau kupua, ua lohe aku la ke koa opio 1 ka leo o Kinikula ika pane ana ae iniua ona kupua penei : Ano e o'u mau kokua, eia kuu ene. mi imua o ko kakou alo i keia wa. nolaila, e make, e make oia iloko o ka poho o ko kakou mau lima. I lawa no a pau keia mau olelo a ua Kinikula la, oia no ka wa i lele mai ai na kupua maluna o lakou nei, a ia mai I—u: ..„ . i.i. .L.. ilio iwaena o na kupua a pau, a hoomaka aku la e kaua me ka weliweli nui, a pela pu no hoi me ke koa opio e luku nei i na kupua a pau e loaa aku ana iaia, a iloko o ka hapalua hora o km hoouka kaua ana ua pau loa iho la na kupua a pau i ka make, a koe aku 1a o Kinikula a me Kki Kalapu. I ka ike ana o ua mau keiki nei ua pau loa ko iaua mau kokua i ka make, ia manawa i hahau mai ai o Eki Kala-

pu i kana kookoo mamua o ke alo o ke koa opio a me kona mau wahi kokua, a ia manawa ku ana he 12 mau pali aniani mamua o lakou nei, a nalo aku la ua mau keiki nei mai ko lakou nei mau maka aku. lloko o keia manawa ua unuhi ae la ke koa opio i kana pahikaua a hoomaka aku la e hahau i ua mau pali aniani nei, a he olapa ana na ka uwila, ua fiiolo iho la ua mau pali aniani nei, a i na.ia aku ka hana aole ka manu o ka punana— "Ua hala ka puulena Aia i Hilo, Ua fmi aku la Ia Papalauahi."

Mianei e ka mea heluhelu, e hoalu iki iho kaua i ka kaua eueu, a me kana ilio a me kona iio, a e huli ae kaua a uhni aku mahope o Kinikul* a me kona kokoolua. Oiai laua nei i hiki aku ai tmua o Aeko Ahi, ke kaikuahine hoi o Eki Kilapu, ia wa ua ike mai la oia ua poino kona kaikunane, a oia kana i pane mai ai : Pilikia olua ea, ke hoea mai nei imua o'u ? Ae, waki aua mao keiki nei, no ka pilikia ke kumu i hiki mai la imua ou. Paoe hoo aku la ua kaikamahine net, aote e make ia oekou kela keiki» oui ua paa oia i na kokua ikaika, aka, eia wile oo kona wilii mea e make ai, e iioowalewale kakoo iaia, e noho milie olua a ow%u ke hele ae e hoowalewale. !a manawa i hoolilo koke ae ai ua Aeko Ahi la i kona kino i kino manu a hoomaka mai la e We eo kahi a ke koa opio a me kona mau kiai e noho •ni. 1 ka hiki ana aku o oa Aeko Ahi nei ua moe aa kiai o ka kakoa euea, ia wa i lu iho ai ua manu nei t kona hulu miiiuna oka aina a hoomaka mai la e ulu na laau hua ai o kela ame keia ano» & pela no boi me na pua o kela a bh! keia ana l ka ike ana o ka kakou ko* opk) i kala mau hoa ai • luht ako ana, •m*

na pua e kuur>au aku ana 1 ko lakoe inau mapuaaia waianuhea, na keia mau mea i kono mai i ka kakou koa opio e hoonaue aku malaila A i ko ianei hilei ana aku malaila, ua hoonaaka aku la keia e lalau i kekahi pua a lawe mai la a honi iho la, me ka puana ana ae i keia mau huaoielo : Ina no hoi menei ka nam 0 ka'u mea 1 aloha ai, alaila, ua hiki loa ia'u ke kui a lawa. I ka pau ana o keia mau olelo a ke koa opio, ua mohala ae la ua pua nei, a ia wa no i miki ia mai ai ua kaeaea nei nona keia oanea a nalo aku la i ka mana o ua pua nei me ka ike ole mai o kona mau kiai. I ka paa ana o ke koa opio iloko o ka pua, ua lawe aku la ua pua nei iaia a. hoopaa aku la iloko o ke aupuni Mafira, ke aupuni hoi o na enemi o Aeko Ahi e hoopaa la at E waiho kaua 1 ke kamailio ana no ka mea nona keia nanea, a e huli ae kaua a nana aku 1 ka ilio a me ka lio.

I ko laua puoho ana ae mai ko laua hiamoe ana, aole ko laua haku, oka pahu daimana wale no ke waiho ana, nolaila, ua hoomaka aku la laua e huli ma o a maanei aole nae he wahi mea a loaa iki. Maanei e ka mea heluhelu, e waiho kaua i ke kamailio ana no ka ilio a me ka lio, oiai aia no laua ke hoomau la i ka imi ana i ko laua haku, a e huli ae kaua a nana aku ia Hulupaina, kona pokii Oiai oia e noho an,\ imua o ke alo o ko laua mau makua, ua ike iho la oia i ka hoailona i hiki aku lmua o kona alo, a la manawa 'naupu ae la oia no kona kaikuaana, a oia kana i pane aku ai i ko laua mau makua, i ka i ana aku : Me he 'la ua pilikia ia ke kelki a oiua. Ninau aku la na makua o laua, Pehea oe i ike ai ? Pane aku la keia, ma ke aka-ku i hoike la mai imua o'u. Pane hou akn la oia imua o kona mau makua : £ oluolu olua e hookuu mai ia'u e hele au e huh i ko'u kaikuaana, a hala na mahina eono, alaila, e hoi hou mai no au. No keia mau olelo a ua keiki nei ua ae aku la kona mau makua, a ia wa oia i hoomakaukau ae ai e hele ma kona ano kino holoholona, e lele ana i ka le wa, e alawa ana ma o a maanei, aka, aole ana mea hookahi i ike aku mamua o kona alahele. No ia mea, lana ae la kona manao e hoi hou i hope no kahi o kona kupunakane, oia hoi o ka Nani o ka Lewa, ka mea nona na hua ohia hemoiele. A i kona hiki ana aku imua o kona kupunakane, ia wa i ninau mai ai kona kupunakane : Heaha ka huakai a kuu moopuna i hiki mai nei īmua o'u ? Pane aku ia ka kakou kamaeu, he huakai piiikia ke kumu i hiki mai la imua ou e kuu kupunakane. Ae, pilikia, pilikia 10 no; oko kaikuaana ua paa pio iloko o ke aupuni Maftra, ke aupuni hoopaahao hoi o Aeko Ahi, a aohe kupua ikaika e hiki ke komo aku iloko o ia aupuni. I ka lohe ana o ka kakou koa i keia mau oleio a kona kupunakane, ua pane hou aku la oia : Auhea ka lima gula o kou mau kupuna i waiho mai ai ia oe ? Ei ae no, aka, aohe nae au i hoohana iki laia mai kinohi mai a hiki keia maoawa.

Pane *ku la ka kikou koa, e hiawi naai oe ia'u, a na'u e hoohaoa. la manawa kii aku la kooa kupuoa* kane i oa lima gula nei a lawe mai la a haawi i ka kakou koa me ka pane ana mai : Eia oa iima gula nei. a ke haawi aku nei au nau e hoohana aku i kona ikaika, a i koo wa e makenaake ai e boohana aku iaia, alaila, e pane mua iho oe i keia mau hoaolelo penei . la oe e ka ltma gula o ko'u mau ku ouna, ano ka manawa hope loa o kou ikaika e hoohana aku ai no ka make ameke ola. Iloko o keia wa i hoopau ae ai laua i ka laua kamailio ana, a hoomakaukau ibo la ka kakou koa iaia iho no ka hele ana aku ma kona alahele, ana hoi i ike olt ai . (Ask i /•«.)