Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 51, 21 December 1889 — HE KAAO NO HAPAIKALA-Hapaikamahina KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu. I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii [ARTICLE]

HE KAAO NO HAPAIKALAHapaikamahina

KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani

Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.

I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii

Unuht ia e Moss Aīa'u Ia manawa keia i hu'epau aku ai i na piha-a moe wai o uka, e pue ana i ka hene a ka puukoiu, a ika pau ana o ka ianei hoike ana i kana meeuhane imua o kona lio, oia no ka wa a ka lio i pane mai ai : Ae, o kel« kaikamahme au'e ike la iloko o ka moeuhane, o ka mea no ia nona na owili lauoho gula 6 i hiki at* imua o kou alo e kuu haku, oia hoi o Mele Liko, I ke kuu ana iho o na olelo a ka lio, ia wa ae la kt!n no na owili lauoho gula ana e paa ana, a pane iho la i kona lio : Ano, i keia manawa, e hoomakaukau kaua no ka kaua huakai makaikai ma ke komohana. Ae aku la kona lio a hoomaka aku Ia laua nei e hele. A iloko o keia wa a laua nei e hele nei, aia hoi, ua halawai aku la laua me Lo, oia hoi ka makuakane o Kinikula, | a oia no ka wa a ka lio i pane ae ai i kona haku, i ka i ana ae : 0 Lo ae keia, ka makuakane o Kmikula, ī huli mai nei ia oe e make, ano, i keia manawa e hoomakaukau oe nou iho. Pane iho la ke koa opio, ua lawa a ua makaukau au i na wa a pau. 1 ke kuu ana iho no o keia mau olelo a ke koa o'pio, aia hoi, ua halawai koke mai la me ia o Lo, a ia wa no ua ulele koke iho la laua i na ai a ka ui. Iloko o keia wa, ua puhi mai la o Lo i kana o-le imua o ke koa opio, a e wawalo hele ana ka leo oua o-le nei rna na wahi a pau o ka lewa, a i keia wa ua pane ae lo ka lio i kona haku :

Ano, e laUu iho oe i kau ohe i pa miliona ia ka ike a hahau aku imua o ka enemi. I ka lehe ana o ke koa opio 1 keia mau olelo a kona 110, ua hooko aku la oia, a ia wa koke no ua liio iho !a ka mana o ka o-le a Lo i mea ole. I ka ike ana o Lo ua hoohoka ia ka mana o Kana o le, nolaila, ua lalau ae Ia oia i kona uminmi a nou mai la i ke koa opāo, aia wa no hoi ke koa opio i hooharpama aku ai i ka waha o kana-eke kalena imua o Lo, a ia wa no i ume ia mai ai oia a me kana mau mea mana a pau a poholo ana iloko o ka eke kalena. I ka paa ana o Lo iloko o ka eke kalena. ua hoomaha iho Ia laua nei, a i ke kou ana iho o ka nae, ua hoi mai la ka laua huakai no ke aupuni o Keahialoa ka p&Kiu hopu. . A i ko laua hiki ana aku i ke kakela o Ka Nani Mau Loa, ua hui aloha ae la ke koa opio me ia* a oia ka ua kaikamahine la i pane mai ai : Eia hou no olua; heaha ka manao o ka hiki hc*u ana mai nei 4iuua o'u ? Pane aku !a ke koa opio, i hele hou mai nei no maua e ike ia oe.

Pane hou aku U ke ko« opio, ui ike no inei oe i kihi e noho nei o KinikuU mi ? Ae, ut ike tu; aia iloko o nt anoenue he $*, wahi a ua kaikamahine nei. Nowai la aupuni ? wahi a ke koa opio. No Aeko Ah». ka mea aana o«i hoowaltwal« a poi»o ai oc.

I ks lohe ana o ke kea o,»io 1 :iiau oielo, ua y\x tno ae u koni inan.a no Aeko Ahi, a oia kana \ pane iho 11 iloko ona. na ka ike o kuu ohe a me ka mana 0 kuu eke kalena e hoolilo 1 ko eukou n>au kir.o i luahi na kuu ina ina. A pane aku !a oia Ike kaikanu hine, ano, i keia manawa. e hele kaua. Ia fr.anawa pane aku ia ua kaikama hine nei, aoie au e htie me ee, no ka mea he maka'u au ia Aeko Ahi. oiai ua oi ae kona mana mamua o ko'u. Pane aku la ke koa opio, mai maka'u, oe no ia mea, e hilinai mai ee īa'u, a na'u auanei e hoolilo aku iaia i puu lehu na kuu inaina. No keia mau olelo a ke koaopio, ua pane aku !a ua kaikamahine nei : Ae e hele pu ana no kaua, aka e he le aku ana nae au ma ko'u ano kino nian i n > ke kuhikuhi ana aku ia oe i ikahi o ua aupuni la.

Pane aku la ke koa opio, ae ua mai I kai Vtla, oiai aole hoi au i ike ia aupu ; ni, a aole hoi e hala loa ko'u manawa no ka huh ana aku īa aupuni. I ka pau ana o keia mau olelo a ke koa opio, ua kau ae la oia maluna o kona lio a o kona hoa hele no hoi ma kona ano kino manil, a hoomaka aku la laua e lele no kahi o ka enemi. A i ko laua kokoke ana aku mawaho o ke aupuni ekahi, ua pane aku la o Ka Nani Mau Loa, o kahi a kaua e manao nei e hele aia i kela ao opua e kau mai la a olalo iho, a ain ilaHa k:i enemi kahi i noho ai, a.maanei au la hoi no ko'u aupuni, i.o ka mea, aole e hiki ia'u ke a'e ma-o o keia palena, a he nani ia ua īke ae la n«j oe a me ko iio, a o ka lio no korlua alakai. I ka pau ana o ka laua kukai kamaiiio ana, ia wa ua haawi ae la na aloha hope, a huli aku la ke koa opio hele no ma kana huakai, a huli mai la no hoi kahi manu hoi no kona aupuni.

Maanei e ka mea heluhelu e waiho! kaua ia Ka Nani Mau Loa ke hoi la no kona aupuni, a e huli ae kaua a uhai aku mahope o ke koa opio. Oiai laua e lele ana a hiki i keaupuni ekahi, ua hoomaka aku la laua e luku i na kiai a pau me ka weliweli nui, a pela no i ke aupuni elua, e luku ana ka lio a me ka ilio, a pela aku a hiki i ke aupuni eiwa, a i ka umi o ke aupu* ni ua hoao aku la lakou e komo eia aole he hiki. Iloko o keia wa ua hoao aku la kti lio a me ka iho i ko laua mana piha e wawahi i ua aupuni la aole nae he hikl, no ka mea, e niniu mau ana keia aupuni i na wa a pau, a ua hana ia me na pahi a puni o waho, no ke pale ana aku i na kupua a pau e hoao aku ana e komo. No keia hemo ole i ka lio a me ka ilio o ua aupuni nei, a oia kā ka lio i huli mai ai a pane mai la i kona haku me keia mau huaolelo :

Pehea kakou e kuu haku, no ka mea eia maua ke haawi nei i ko maua ikaikaika a pau no ka wawahi ana i keia aupuni, eia nae ua hlo i mea ole, nolaila, pehea ko kakou pono ? I ka lohe ana o ke koa opio i keia mau olelo a kona lio, ua pane aku la oia me keia mau huaolelo : Ina hoi ha pela, alaila, o ka'u wale no e hai aku nei ia olua, oia keia, e hoomaha olua a owau hoi o kakou ke hoao aku e wawahi i kena aupuni, malia hoi o hemo ia'u. ! Ika pau ana o keia mau olelo a ke Ikoa opio imua o kona lio, ua wehe ae ae la oia i kana pahu dairaana a lawe ae la i kekahi pahi pelu a paa ae la ma kona !iraa a pane iho 1a : ! Ia oe e keia pahi, he makemake au e hlo oe i pahikaua na'u, a hoomaka aku la ola e hili maluna o ka pahu daimana, a ia wa koke no ike iho )a keia he pahikaua oilua ke paa ana ma kona lima. Iloko o kela wa, ua hoomaka aku la oia e hahau i na tausani pahi e niniu ē niniu ana mawaho o ua aupuni nei. a iloko o ka manawa pokole na pau loa iho la ua poe pahi nei i ka helelei, a o na kiai ikaika hoi o ua aupuni nei. Ikiikeanao ke koa opio uapau loa na kui o ua aupuni nei i ka heielei oia no ka wa i hopu aku ai kona lima ikau a paa aku la ua aupuni nei a pau iho la kona nmiu aoa. Maanei e ka mea heluhelu e waiho iki iho hoi kau? i ka kaua eueu e paa i keia aupuni, a e huli ae kaua a nana aku i ka me* nona ua aupu/ii la. [ (Atf*i fa*.)