Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 52, 28 December 1889 — KELA ME KEIA [ARTICLE]

KELA ME KEIA

Makahiki Hou. Maluhia ka la Kari-.im .ka nei. |nehinei ka la h«»»»manao o Sana kioni L a maiama la ae he huihei lio ma Waianae 1 ka la Kar;smnka nt-i. 11r !i.ina ko lnn.i •» U 1 1.»• • »sn« aiia l'a rani <• ku m 1 il«»k 1 <• k«- aw.i. Hc halawai ko'm !• »!"i 1 k > !.a inaUU- 1 l-ia 1 l'amu 1 k<- .«hi.ih: /iri Hr pouli »» ka l.i k" kt* S.ih.iti i hala aka, a'»hc nae i ik»' 1.1 'ni keia hapa liot;»ia' o ka honu.l Ke pahola hou mai rn 1 ke a!u\\;»hine o ka po i kona ma!a :i.ilaina 1 kna mau aliiahi. Ke kuuj'.iii |»auki<i ue; 111 m» lioloi'O niunm c hk*' uie k.»u u>.ikt':n.iKi' 1 k». ia mau ahialn.

1 keia l'oaono ar r holn aku ai ka mokukaua l aiani Ouplain n > Kapa'akiko. () I >r. Oliver, u» iu' • h »:» a ! <u »1 m oia nokahi alan.ll K •;»•»•> Ki alama ae nei. Ua paa ka epaepa o ka inokuahi Ilaw.ui a holo aku oia no kona mau awa 1 ka Poaha nei. Kia -ae nei na lio heihei o Keoni Kaiiiak o W aimanalo n > ka heihei ana ina ka la ll.ioe n iia ma Kwa. Ma ka la inehiiiiM i holo aku ai ke k ihi hapa o ka Bana Puhi Ohi' no Kwa n 1 kv kokua 1 n 1 hana K ila S.ibati o ia apan.i. K kukulu aku ana ka l'.ipa Hoonoauao i hookahi halekula hou pakahi no Kaauhuhu, Waiinea, ame Honomu, lua ka mokupuni o llawaii. lle ku\i kiulala o ni aina Leialiii o llilo, H iwaii, kai malam.i ia rna ka l\> aha m'i ma ke alo iho o Aliiolani Hale a ua lilo aku i ka mea 0100100 ke eke. Ke kahea hou nei ka Papa Hnonaauao 1 na poe kohokoho no na halekula hou e kukulu ia aku ana ma Hunomu, Waimea, Kaauhuhu, ma ka mokupuni o Hawaii. Oka olelo kilokilo a Kekahi kaula wahahee 0 M uli, e hiki >nai ana he in ) k->iu e like mo k > S»u>a, aole 1 h« M k >ia a pau wale ae .annei no keia kikina ua. He iwakulua me ekahi ka huina o ii'j ooe 1 hookipa ia ae 110 ka hotele 6 ke kanawai 0 ka la Karisimaka, a i ka Poaha nei ko lakou kopi paakai pau loa ia ana. Aia ma ka piika aniani o Levi a me Kuke, e ike ia ai ke ku o kahi moku kuna Kobert Lewers, e ku nei ma ke awa. i noho kapena ia e Penhallow. a he enahimahi paha oia no keia mua'ku. la makana ia aku ke kumupuhiohe Hvrt;er e kana mau keiki, me kekahi kii kaha lima i hana nooau ia i ka la nei ma Ema Kuea, mai ka au broom aku a Kakina Opio, 'ie keiki Hawaii i hoonaauao ia ma ke Kula Nui o Sana Lui. He kohu haole hana lima akam li a keia Hawaii. • K kuai ia aku ana ma ke kuda!a ka hoolimalima oka aina aupuni ma Kuliamano, Hilo, Hawaii, nona ka ili he 34? na eka, ma ke alo o Aliiolani Ha ika hora 12 o keia awakea, oka lo» 0 ka manawa e hoolimalima ai, he '5 makahiki a ma ka $1.305.50 o ka makahiki e hoomaka aku ai e koho.

|{c elua ;.*o e Jcudala ia ana ma ka '~1 .V puni o K«»hoLii.»a i keu ?a. *He ; '•> " a ' e rni,, no k* -itar.i.i < >aa piun, mai I -ki-iw 1 ] hk • K»nJi' i holo aku ai no ki h.k:na i:»e k.i i'»"J "kana a j.u i k j • ■' ki n:-iV.r.k;ii h n *».a; nei na i-oe aie i ki..i hkiu j»o. No ka [>aa o.i' ak'.: h' i .a l !•< h;i ai i ka 3i K k'i'a .«e n:.i ka hileki-ai l>u<e o T. (; I. rsir ?! »na IV»| uno na maka ; ianī ain keik».

K nnna Ika hc»c<!aha ma ke Kauoha e piii am 1 na l.una Aupuni no • iu k< irj i.e e lnki mai an.r |n h:ru i 1 holoaku ka rn-»kuahi Kina i r: > k< na mau awa ku mau Maui a me I ka l'e.alua nei i lawe aku ai ka mo kupea Omega no Ht nukaona, he 150 or»i.a | ake. Aja 110 ka ua ke loku hala ole ala ia Hiio 1 ka wa a ke Kinau i haaleie aku ai la laila. Mj ka Poalua iho nei o keia pule, h 24 i |.iha ai ke 64 o na makahiki 0 Hon. H. A. Wielemann o kona ola ana uia keia ilihonua. O Uila Keoni Liilii ka moho holo lunaniakaainana a ko Makawao e hōoun.i jn.i 1 ka Ahaolelo, oiai, oia ka mta 1 wae la e ku ha!:iwai makaamana ma M .kawao i ka la -'o aku nei o keia mala im.

M,i i huakai aku nei a ke Kinau, nui loa ka ino rna kona mau awa kuiimu a hiki ole hoi ke hoolele ia na uk .na o kekahi mau awa, ua nahaha aku kekahi o kuna mau waapa a pakele mai ke o:si o kona mau luina. M,i keia ku ana mai o ka Australiae liiki |>u mai ana maluna ona ka puali keaka a i-i.mk Kalaka, a e hookaulua iki ana no keia awa no kekahi mau la a hol : lui aku no na Punahau o ka Hema. Ma kela liuakai mua aku nei a ka uiokuiln Kiiaura Ilou no Ookala, Hamukua, ma ka hoao ana e pae iuka o ka waapa, ua haule aku ke eke lcta a naiowale iloko o ke kai no ka nui o ka ino. Ua lono wale ia mai, he nui ka ua e haule la ma Hamakua, Hawaii, a aohe hoi lu' nau hoailona no ke akakuu īki mai. Ile maikai paha ia, waihoauanei a nui mai ka la, oia mea hou ana aku 1.1 1 ka wela !

Ma ka wanaao o ka la 11 o Uukem »i>a nei, ua lilo aku 1 ka wai o Maka.l)o ke kahanai o Maalua, liilo a make loa. O kona Ii >ua pae ol.i no ma kahi aoao, a pela no me na bipi ana i hoau aku ai. Ma ka Malulani o ka Poalua iho nei 1 h.ila aku ai ke Kama'iiiwahine Liliuo kalani i ka Malu Uiu o Lele, i malihini kiekie no ka hoike hui o na Kula Saba ti o na Hono a Piilani e malama ia ana ma Laluina 1 ka la Hape Nuia ae nei. I kei? Pualua ae Dekemaba 31, ka la hunau oke Alii ka Moiwahine. E malama ia ana he anaina ike i na makaainana Hawan mawaena o na hora 2 ■me \ auwina la. E hele nui ae ena kanAa hanau o ka aina a pahola aku i na hoomaikai i kou Moiwahine. 0 ka ulu ana o ka lauoho o na wahine, e hiki aku no kona bihi i ka eono kapnai. O Madame Hcss, kekahi •u puukani o ke kulanakauhale o Panjs.', oia ka wahine i piiu kona lauoho i ka eono kapuai. ua hoole oia i ke kuai !ana i na poe makemake lauoho kui no |ka elima ta ;sani hapaha Farani. 1 ' " He nani a me ka maikai me he mea la no Kauai na mele i puhi ia ma ka Kma Kuea ma ka P6akolu iho nei no ka hoomanao una ike Karisimaka, e ka Puali Puhi Ohe Hawaii. He anaina nui o na iahui like ole kai akoakoa ae ma ke Kuea no ka hooluhe ana i na leo kani hone o na ohe a me na pila.

l a malama ia he hookuku kinipopo mawaena o na eiwa helu 2 a me 1 o Kamehameha i ka auwina la Kamimaka nei ma ke kahua kinipopo o Makiki a ua kaili ae ka eiwa helu 2 i ka lana kila, a he 7 a lakou puni i ka 5 wale no, he keu a ke oolea o na opio hanau hou opa inai nei i na hanau mua

„Ma ka huakai mua a ka mokuahi Hawaii i holo aku nei i Hamakua a me Hilo, La halawai oia me ka ulia no ka nui o ka ino, a ua olepe ia aku a nalowale he ekolu epaepa o kona hmla, a ua hoi mai oia i ka Poalua nei a kau

iluna oke alahukioioku no k* mo bou «na i bou nona.

E malama ia ana ka hoike hapaha o na Ku!a S-biti o Kawaiahao i ka htra io kakahiaka o ka !a apopo ma ia !«akini. La !ulu ae kekahi niau makamaka haole o ke kulanakauhale nei a loaa ke kj!ii puu dala nui i nukana Kan*>im« ka na Ukou iko k ikoj kilo moku ma ke kiekieni <> Kaimuki ehuli !a e nana i ka makani a ioc ke kuakea o ka moa na kai lipolipo. Alua liana o ka I\ia!i Puhi Ohe Ha waii i keia manaw.i, a ua kapa ia na mahele penei : Mahele i —liana ohe keleawe hinuhmu kohu p.»ipu wai; mahele 2—Hana leo liiiii kauli ! uoho kohu huluhulu«awa. Nana aku no hoi ia la, makamkeoe i na kikoni bn- pala nc!ic lai nialie a ua poe keiki Hawaii la. (»U(!e -"ile. K malama ia ana he anaina haipule Karisimaka ma ka po o ka la apopo, Sj!>ati, I>ckemaha 29, ma ka luakini o Kaumakapili. He mju haiolelo mo na himeni pili i ke kumuhana ke hai ia mai ana, o na ir.ele mai ka papi hime ni mai o ke kula o Kamehameha a me kekahi poe ike mele e ae. E hele nui ae kakou ma ia po.