Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 5, 1 February 1890 — KA MOOLELO KUIKAHI. [ARTICLE]

KA MOOLELO KUIKAHI.

O Hawan nei me Aioenlea i ke Ao e Nohoa'n ipj o lIL, ka Lokomaikai.

Ma ke ahiahi Toiaha nei, ua maUma ia he haia«ru no ka mahek tha o Va Arao ma ka ha'e paikau I kahiko «> alanuī Moiwahine; a oa akeakoa ae he heluna nu» o na pue koho e h«x>lohe i r.a hax>elo e baa»i 'ia ana era n?v>h-o o u mau apana. Na ke Kuhma ka huolēk) mua i hai mai ia\ -a o ke aoama, a nana i hoike mai ke*ahi mau mea e pi!i ana 1 kt- kakou kui k r«a, oiai na la o ia au kah:ko e noho ara iloko o ke kulana lana mai ea a[- o wale »a mai e kekahi m'i mana m;i eae o waho. <> keia iho kekahi hapa o kana mau o'eK» : •'Ke oielo nei ka aoao kue Aupun», eia ke hoao la nei e hoe!- > 1 ke kuo koa o Hawiii la Amtr o, he hoikt ana rnai keia 1 ko bkou ike ole 1 k»kak<>u moulelo Ika 1839. i»a kti rn.ii kekahi mekukaua Furani a koi j»oho i< ke aupuni no 520,000, a oiai, aohe au puni o ia wa, mimuii o ka lukomaikai o na hoaloha haole e n<»ho ana ia wa, ua loaa ke dala a uku ix '*! ka 1843, ua komo mai la o Knelani n>e Farant iloko o ke kuikahi u.e Hawau, a ua kuokoa hke Uua a hiki i keia manawa.

,4 I ka 1849, ua ku hou mai kekahi mokukaua Farani me na koi lehulehu, a ua komo hou ka aina iloko o ka pilikia. Ikawa a ke Kuhina Nui e huo ponopono ana maluua o ua mokukaua la no keia pilikia, ua hoolele ia mai la na koa iuka nei, a hanaino ia ka papu a ine na lakohale o Kekuanaoa, a kaili pu ia ka moku o ke Aiu "Aohe i liuliu mahope mai o ia mai)awj, ua ku hou mai no he mokukaua Farani me na koi poho e like me ko ka wa i haia, a iloko o ke kulana uilikia o ka aina aol e aupuni, ua hooholo iho ia ka Ahaolelo 1 keia maiaio nei: OLELO H OOHOI.O HL'I. K hooholoia e na Alii a me ka I'oeiko hoia o ka I'aeaina llawaii, i akoakoa iloko o ka Ahaoieio:

Ma ka noonoO maikai o keia hale, ua kupono ole nako» ana mai a Farani ma na kanawai lahui a me kuikahi, a ua kue hoi kana mau lawelawe ana i ka noho kuokoa ana o keia mau mokupuni. Ina e hoomau ana o Farani ma keia ano, e waiho aku ana ka Mui » kona aupuni no ke kaupale ana aku i ktia mau hoopilikia i kekahi aupuni makamaka no ka hoopakele ana i kona aupuni. Ake hiki mai ka pilikia e hiki ole i ka Ahai'lelo ke bm, na ka Moi me ke ao pu ana mai o kona Ahakukama!u e hana no ka pono a me ka maluhia o kona aupuni. Hooholo ia e ua Hale Ahaolelo elua, lune 2i, iSsi. Wm. L. Lee, Fercsidena o ka hale o ka poeikohoia. Keoni Ana, Pcresidena hale o na ahi Aponoia e ka Moi, Atg. 4, 1851. Kamehameha. Keoni Ana. "Oiai ia mau la e noho ana no ka aina iloko o na hoomanao no kela mau hana hoopilikia, ua ninau aku ke aupnni ike Kanikela Bcritania Miiler, i na he mta hiki ia Enelani ke hoopakele, ua hoole raai oia aohe hiki. Ua ninau ia ke Kanikela Amerika Severaneo, ina he mea hiki ia Amenka ke hoopakele, ua ae mai oia. A eia ua kuikahi la no ka ounawa mua loa: Ke Kuikahi. O makou, o Kamehaineha 111., ma ka j lokomaikai oke Akua, oko Hawaii Paeaīna, Moi:

Mamuli o kc a'o ana mai a ko ina- j kou Kuhina Nui i me ka Ahakuka o na Atii, ua ike makpu i kc kupīlikii o ka ooho launa o ko'u aupuni me Faranū oia kc ano kue i kona kulana au(Hini kuokoa a me ka lawrla«e ana i ke kulana aupuni o ko makou Paeaina me ke kaulike me na hhui a pau, a ene ke kuokoa mai na mana aupuni e ae, me ka manao oie aku e loaa ka i«no kaulike mai a Farani mai, ke kukala aku nei o>a keia i ko makou makemake, o ko inakou Paeaina a me ko makou kukaoa Moi, mai keia la aku, ke waiho la eei malalo oka hoopakele ana a Amenka, a hiki i ka manawa e hooponopono hou u ai ko makou noho launa ana me Farani e )ike me ke kanawai o na lahui naauao, a i kulike hoi me ka v u hoopaa kuikahi me kekahi mau lahui e ae. A i hiki oie ke hooko » keia mau mea, abi)a o ko makou ma« |kemake» « hooouu lea ta aku ka boo- ! pakele ar« mai o Amenka» A ke i Vala hou aku oei makou mai ka la e h laha ia ai keia, e huki ia ka hae Amenka ma na wahi a pau oke aupum, na papu, a me na moku i hoo» paa la ma ka helu Hawaii

Hanaia ma ko makoa ha'eaāi ma Ho!%'laUt, i kea la io o [L. S] Mankt, »ka26 nw kahiki o ko makou nohoaiu ana. Kazr»eharacha. Keooi Aoa. O ka Moi i kakao iooi eoalooa 0 kela kuikahi hoopakele aina, oia r.o ke Alii poowai haeuma Kauikeaeoli, ke | Alu t hana a oi aka ka < pooo a rae ka iiuaiuhia o kona lahui- j kanaka. L*a hoouna ia keia kuikahi i Amenka. a ilaila kahi 1 waiho ai no kekahi mau mahina. Iki 1 lohe ai 0 ka Akimarala Far<»ni no keia kuikahi 1 hana u oie Amenka, ua waiho malīe mai oia la Hawaii nei me ka haalee pa ana i kana mau koi Ua haa«ri ia he kauoha ia llumuku P*rVe t noka h»>>ona aku ma na moku[H>ni 1 ka hae Hiwan me Aiuenkai; huiivhua>u ia, ma ka ae ana o ka MOl a me ka Ahaolelo. a mai ia la mai i ike ta ai ko AT!eriia kulana t !ik lu Aoie i hoike ia ke a kuikahi i ke akea, a ua ho»« mai o Amenka me ka huki <>le i kona hue, a mai ia la mai i hixv mau ia ai 1.0 ko kakou noho kuok«a ana 2 hiki i ktia !a.