Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 11, 15 March 1890 — Page 1

Page PDF (1.57 MB)

This text was transcribed by:  Dee L. Palakiko
This work is dedicated to:  Dedicating this to the life of our language and culture

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE xxix, HELU II.  Honolulu, Poaono, MARAKI 15, 1890

HOOLAHA LOIO-

NELLIE M. LOWREY

Noturi no ka lehulehu.

@A HE@

Luna Hooiaio Palapala a me na Palapala hoohiki

            Keena Hana me W. R. @  ma ka aoao maki o @ Haie L@ Honolulu 2241 3y,

            CECIL BROWN,

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI?

Ho Agena hoiaio Palapala No ka Ho kupuni  Oahu

KEENA HANA:  Ma alanui Kalepa.

@

E G. HITCHCOCK (Aikue hikikoki),

LOIO A KOKUA MA NA MEA A PAU E PILI ANA MA KE KANAWAI.

E Ohi la no na Bila Alo, me ka awiwi, HILO, HAWAII 2114, 1 yr.

A. ROSA [AKONI]

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

Luna Hooiaio Palapala.

Keena hana, ma alanui Kaahumanu

GEORGE P. KAMAUOHA.

He Loio a he Kokua ma ko Kanawai.

A HE MEA

ANA AINA

E Loaa no ma Kohala Akau, Hawaii, 20@

W R. KAKELA

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

Ho Luna Hooiaoa Palapala.

JAMES M. MONSARRAT.

(MAUNAKEA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

he Luna Hooiaio Palapala.

            E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. D@la no ka honie ma ka muraki @ na waiwai paa.

            KEENA HANA:  Hale Pohaku hou ma ka aoao ma Waikiki O ka Halewai, Alanui Kalepa.

ENOCH JOHNSON,

(Enoka)

He Loio a Kokua ma ke Kanawai,

Imua e na Ahahookolokolo a pau o keia Aupuni.

Luna Hooiaio Palapala Kope no ka apana O Kona, mokupuni o Oahu

Keena hana me Mr. F. Numana Helu 44 Alanui Kalepa

2263 1y

WILDER & CO.  (WAILA MA.)

Mea Kuai papa a me na loko @ @ Kai

@@@@

@@@

Kihi alanu Moiwahine me Papu

WILLIAM C. ACHI.

Loio a he Kokua ma ke kanawai imua o na Aha a pau o keia Aupuni

Ne Notari no ka lehulehu a Boroka no na wai wai paa.

Keena Oihana Helu 36, alanui Kalepa, Honolulu, Oahu.

2262 @@

J.T. Waterhouse,

(WALAKAHAUKI.)

Halekuai o na Lole Nani Panio

Lakohao.

Na Lako Hana Mahiko

A Peal Aku Me Nui Wale

Alanui Moiwahine, - - Honolulu

2262 ty

NANEA KAMAHAO

O KE

KEIKIALII

ROMEALA;

KA

Ui Kila Mageneti

O Parameri.

Ka nanai e Haule ai ka honua:

Ka Mahina Meli e Salavedina;

Ka La alohi o Mutisedera;

Na Kulu Koke kamahao Ekolu.

Na Ui Hookelakela o ke

Ao holookoa

Na nani Puuwai Uahoa O ka Honua nei

A O Ke

Kila Mageneti o ke aloha – “O Para meri no ia”.

I ka makaukau ana o na mea a pau, ua kuahaua ae la ua loea nei o Parameri me ka hoouna ana aku i na elele ona kela me kiea wahi no ka lawe ana i ka hoolaha alii, a e heluhelu ia ua juahaua la penei:

Halealii o Parameri-

“Iloko o hookah malama mai keia la aku, e wehe akea ia aku ana na palena a pau o ke aupuni o Parameri nei, no ke kipa ana mai o na loea naauao a pau o ka honua e hookelakela akeakamai me ko Parameri nei loea, a ina o ka mea nan e hoohaule iaia, e lilo no oia i kakaolelo nui no ke aupuni Parameri a e hookau pa ia hoi ma@ na ona ka inoa keikialii oka papa ekahi.

                Me ka mahalo,

                Keikialii Romeala.”

                I ka Manawa i puka aku ai ka olelo kuahaua alii ma na wahi a pau o Parameri, ua ala mai la na elemakule a hiki aku i ka poe opiopio o kamoe aku la i ko lakou mau kapuai no ke kulanakauhale alii no ka ike ana i ka la nui ka mahao a hoea mai.  A o na aupuni hoi no lakou na moho hookelakela, aia lakou ke liuliu la ia lakou iho, me ke kali ana o ka hoea mai o ka la nui haaheo e ike ia ai ka mea  nana e nohoalii ka inoa “Ka loea kaulana o ka honua.”

                Iloko o ia mau la a na aupuni hookelakela e liuliu hoomakaukau ana no lakou iho, aia pu ke aupuni o Parameri  iloko o ia mau haawina hookahi, a ke nana aku in a hoohiluhilu a ua aupuni la o ka hao kila mageneti, aohe mea a ka naau e kamawai ae ai, aka o ka mahalo wale aku no a pau kea ho, a ma ka olelo pokole ana ae, oia no ka heke helu ekahi o ke onaona.

                Ano e na makamaka heluhelu, e ho alu iho ko kakou kamailio ana maanei no na hoohiwahiwa a ke aupuni o Parameri, oiai aia iloko o ka uluwehiwehi o na nani like ole, a e hoolei aku i ko kakou mau nanaina maluna o ka la nui hookelakela o na loea o ka honua.

                I ka hoea ana mai o ka la e Alana ia ai na kuliu o na noonoo o ua mau ui hookelakela nei o kea o ma ka mohair ana i ka ike a me ka noeau o ko lakou mau puuwai uahoa, aia hoi, hoea aku la lakou no ke aupuni o Parameri no ka hookuku ana me ka ike o ka hao kila mageneit, nona hoi ke kaulana i hele a paanaau i ko lakou mau pahulohe.

Ia lakou i hiki aku a ii ke aupuno o Parameri, hookipa ia aku la lakou me ka hanohano nui, a o ia ka lakou i paana ae ai me ka makahehi nui, o Parameri ka helu ekahi o ka nani o na hoohiwahiwa a lakou i ike ole a ii kona lua, a o ka nani o Bose-Salema (Paredaiso o ka Maha) I oleloia, ua haule iho ia; a newa aku la lakou me na huaolelo hope, Haleluia!  Ka nani e;

                Ma keia wahi e hoomanao @ ai kaua e ka mea heluhelu o keia nanea kamahao, ua hau e ka uahea o na puuwai o keia poe keikialii a pepe me he wai la no Niulii i ka ua mea o ka mikioi o na hoohiwahiwa ana a ke aupuni Parameri, a aiwa loa aku paha a loaa ma ii ka ume a ke kila mageneit, alaila, aohe @lena i koe, o ka mahalo wale aku no i ka nani o Puholo.

                Oiai na keikialii hookelakela e luaiele ia ana na manao hoohiki e ka nani o ke aupuni Parameri, aia pu ke anaina o na makaainana ke moe la kaoo no ka pa alii me ka hiaai nui e ike i ka hopena o ka la hookelakela akamai o ko ka honua mau loea, a ma ka olelo pokole ana ae, ua unu ia mai la lakou a le i Kohala i ka nuku na kanaka.

                I ke anaina e kali ana me ka hiaai nui o ka hoea mai o na nioho, aia hot, ua kani no ke mele ana i ke mele lahui o Parameri, a i ka pau ana ua hookuu iho la lakou iloko o ke aheahe malie; o oiai ke mele lahui o Parameri i kuu iho ai, ua komo mai la ka puuku nui a  hai mai la ei a eke keikialii Romeala ke hele mai nei.

                I ka puuku i hai mai a ii ka lohe i ke anaina, ua pioo koke ae la ke anaina iloko o ko lakou pihoihoi nui me ke ake e ike aku in a helehelena o ka mea nona ke kaulana a lakou i lohe wale ai.  A oiai no lakou e haluku ana me ke pihoihoi, ua komo ma@la ua hao kila mageneti nei me na helehelena hoomahie o na pua o ke kula i haiamu ia e ka nani hoonaue puuwai, a a ia wa koke no i ku ae ai ke anaina iluna no ka haawi ana aku in a hoomaikai iaia.

                Ia Romeala i komo aku ai, hel loa aku la oia no kahi i hookaawale ia nona me ka hoomau ana no o ke anaina i ke ku iluna, a iwaena o keia anaina e ku nei o na keikialii hookelakela kekahi e haawi ne ii ko lakou mau hoomaikai no ua loea la o Parameri; alaila, e hoomanao hou iho kaua e ka mea heluhelu, o ka helu elua keia o ka haule ana o ua poe keikialii la.  A i ua hao kila mageneti ne ii noho iho ai iluna o kona noho, ua noho pu iho la ke anaina me ko lakou mau maka e kaulona pono ana no maluna o ke keikialii Parameri, me he la e i okoa aku ana no-

                “Hanu na pukaihu o ka Waikoloa, He kua kani no Hane-oo.”

                Ua, aahu ia ua keikialii Romeala nei me kekahi lole silica nani loa i kinohinohi ia me na momi makamae, a hee ana hoi na hoku alii ma kona umaumau, a ma kona mau wawae na paa kamaa haahaa nani o Parazade (Manu Aloha), a ma kona aoao e kaiewa ana ka makia o kona aupuni (kana pahikaua gula.)  A maluna ae o na mea a pau me he mea la o ua Romeala nei no a kaua ka helu ekahi o ia la, aka na na ouli o ka Manawa e hoike mai nawai ana la auanei e nohoalii ka inoa loea o ka honua.

                E haalele hope ‘iho kaua maanei e ka mea heluhelu in a hoohali kamailio ana no ia mau mea, a me ke kuamoo pololei o keia nanea malaila kaua e hooheno iho a ii na ai a ka ui.

                I ka hiki pono ana ae o ka manamana kuhikuhi Manawa i ka bora e ulele ai ua mau loea la, ua ku mai la ka moi Homelina  hoomaikai pokole mai la i ke anaina no na mea e pili ana i na hana o ia la, a i ka pau ana o kana, ia wa no i hoomaka aku ai na komite o ka la e hoau i ka lakou apana hana.

                Oiai no Komite e hoonohonoho ana i ka lakou apana hana, aia na maka o ke anaina ke haka pono la maluna o kela a me keia moho hookelakela, a o ka ilina o ko lakou mau nanaina aia no ia maluna o ke keikialii Romeala o Parameri.

                I ka pau ana o na hoonohonoho ana a na komite, ia wa no i ike ia aku ai na keikialii a pau e liuliu ana ia lakou iho, a i ka wa i haawi ia mai ai ka hoailona, o ka Manawa no ia i ulele iho ai ua mau moho  la.  A ke nana aku i ka ike a me ka loea o na keikialii o na aupuni e aa hookuku nei me ko Parameri, ua helu ia lakou ma ka papa eka hi o neia mea he naauao, ke hele la na makaikai 2-

                “Meha ke kula Aohe lele pueo.”

                Aka, ua panai wale ia mai no ia e ke keikialii Romeala iloko o na minoaka mahe me he mea la he wai olu ia nona, oiai, o na ninau uahoa a me na hana hookelakela a hoopuhili noonoo a ua poe keikialii la, ua pohi ia aku la ia e ko Parameri loea me he opala la i puhi ia e ka makani. A o ka lua ole o kona noeau ke kela ae la ia me he kulanakauhale kiekie la imua o ke au holookea.  E like me ka olelo – “E pii ae no ka naauao maluna o ke kulanakauha’e o ka poe kiekie a hoohiolo iho i ka ikaika a lakou i paolel hewa ai.”

                A pela iho la na, keikialii hookelakela o ke au nei i hoohaule ia ai e Romeala, a i ka hope loa o ka lakou mau hoao ana, puana like ae la lakou me ka huaolelo hookah – “O ka pau keia o na ike i loaa ia makou.”

                No keia mau olelo a ua poe keikialii la, ua lilo ae la ke au o ka Manawa ma ko Romeala aoao, a o ia ka ua keikialii ne ii hookuu mai a ii ka hahe o kana meli momona (naauao) me he waipuna la ka pipii i ka ua mea o ka piha hau’oli o ke anaina.  A’ia wa @ ne-i ae ai na leo mahalo o ke anaina a hiki loa aku in a keikialii, me ka puana ana ae, “O Parameri Ka oi, helu ekahi o ka nani.”

                I ke kuu ana iho @@ leo hauwalaau o ka lehulehu, kuu hou aku la ua romeala ne ii ka hapalua o kona noeau, a ia wa i nei-i nakolokolo hou ae ai ka leo o ke anaina me he leo la no ke kai halulu o Kauiki, a puana hou ae la lakou i ka huaolelo mahalo, - “Ua eo i ke aupuni o Parameri no lealea hookelakela naauao o ka honua.”

                Oiai na leo o ke anaina e haluku ana, aia no ka mea nona keia nanea ke awala la i kana mau hana akamai me ka waioahe lua ole, a i ka hope loa o kana mau hana ua hookuu  pau aku la oia i kona loea, ke hele la ke anaina a me kona mau hoa kakele a nae iki Haena i ka ehu kai, me he mea la e kaili ia ae ana kea ho.

                O keia ike a Romeala e ulele nei, o ia no ka ike ana i pulakaumaka ai, a o ka ike hoi i loaa ai iaia ka inoa keha loa, “Ka Hao kila Mageneti o ke aloha – O Parameri no ia,” a o ka pokaa kaula awea hoi a ua nani la o Parameri i hoohaule a ii ko ka honua, a kakou hoi e ike aku ai ma keia mua aku.

                Oiai o Romeala e ahele ana i kana pauku hao kila mageneti, hakui pakolu iho la ka leo o ka hekili,olapa ae la ka uwila no umikumamalua Manawa, a o ke olai hoi naue ae la ia i kela a me kei sekona, a i kokua ia mai hoi e na leo kuwa o ka leuhlehu a hiki loa aku in a keikialii puuwai uahoa i pau nui iho la i ke okaoka a weluwelu liilii, a haawi aku la hoi ia lakou he mau pio na ka loea kaulana o Parameri.

                Oiai na ouli hookalakupua e pahola ana, aia no ke keikialii Romeala ke kuu la i kona ike hoowalewale a hiki wale i ka Manawa a na keikialii i ku mai ai a puana mai la i keia mau huaolelo-

                ‘ua eo makou ia oe; o ka ike a me kou noeau a makou i lohe wale ai ua oi loa aku ia e hiki a ii kou lahuikanaka ke haaheo me kela ino keha, Hao Kila Mageneti, nolaila, e hoi aku ana makou no ko makou mau aupuni i hele mai ai a kukala aku, he poe pio makou i haule malalo o na wawae o ka Ui Kila Mageneti o Parameri.   Ano e ka haku o ka noeau lua ole, a e ka alii hoi o ka naauao palena ole, e hana mai ia makou in a mea a pau au i makemake ai, ina no ka lilo ana i mau kauwa nau a i ole ma kekahi ano e ae paha.”

                I ka hooki ana iho o na keikialii i ka lakou mau olelo, ia wa i nalohia aku ai na ouli hookalakupua a kakou i ike mua ae nei a hoalii hou iho la ka maluhia, a ia wa i lohe ia aku ai ka leo o ke keikialii romeala i ke poha ana mai-

                “Aole!  Aole!  Aole loa au e lawe mai ana i panai no kekahi o oukou, aka, e hoi aku no ko oukou mau aupuni me ka maluhia, oiai ua hele mai la no oukou a ike kumaka iho la i ka nani o Aipo, nolaila, aole i pho ko oukou mau manaolana, a aole hoi i haule hope na kuko ana.  Nolaila, ke haawi aku nei au i ka lima akau o ke aloha no oukou pakahi, a ia oukou e hoea aku ai no ko oukou mau aupuni, e haawi aku oukou i ke aloha o Ka ui Hao Kila Mageneti o Parameri.”

                I ka pau ana o na olelo a ke keikialii romeala, haawi mai la no keikialii a pau iko lokou mau hoomaikai he nui nona, a i ka pau ana o na kukai kamailio ana, ua ku mai la na komite o ka la a hai mai la i ke anaina, ua eon a loea o na aupuni naauao o ka honua i hele aku e hookuku i ke aupuni o Parameri.

                I ka pau ana o na hoike a na komite ua hookuu ia ae la ke anaina no ka hoopiha ana i ka lua o ka inaina maluna o kekahi papaaina nu ii hoomakaukau ia me na mea ai he nui wale, a ua ai a lawa, ua inu a kena in a mea i hoomakaukau ia e ke aupuno o Parameri, a ua hoomau ia na ahaain olioli ana no ekolu pule.  (Aole i pau)

                HE KAAO

                -NO-

                HAPAIKALA-

                Hapaikamahina

                -

                KA HUA OHIA NANI

                I LOAA MA KA

                Piko Mauna o Farani

                -

                Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.

                -

                Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii.

                -

                Unuhi ia e Moss Ma’u

                I ka ike ana o ke koa opio in a muapalapala i kuni la iho maluna o ka hua ohia, o kona wa no ia i lalaju aku a ii ka pua a paki aku la iluna o ke pakaukau e like me na huaole’o o loko o ka hua ohia a he mea oiaio, oia no hoi ka wa i ku koke mai ai ke kino o ua keko nei, a ia wa i pane koke aku ai uopio nei:

                E ka lapuwale o na lapuwale, heaha kou kumu i pee iho nei, kai no hoi ao i ke koa hele imua, me ko hoohilo ana ho nei ia oe i kino pua, me kou manao oaha e nalo ana oe a me kau mau hana ino.

                Pane mai la ua keko nei, no kuu ma kau o make au ia oe, nolaila, oia ko’u kumu i pee iho nei, me ko’u manao e nalo ana la wau, eia ka aole.

                Pane mai la ke koa opio, auhea ka lei gula au i lawe aihue mai ai mai kea lo mai o ke kaikamahine alii o Kelemania?

                Ua makemake wau o ike koke i kela lei gula i keia Manawa ano, wahi a ke koa opio i pane aku ai, a ina aole oe e haawi mai e maka koke no oe; wahi a ke koa opio.

                Pane mai la ua keko nei, he ai no wau i ka hoike kea e mai nae oe ‘ie ko’u wahi manao.

                Heaha ia manao ou, wahi a ke koa opio i ninau mai ai.

                Eia ko’u wahi manao, ina he mea hiki i kou ihihi a me kou hanohano, oia hoi ka hooko ana ma ii ke ola o kau kauwa haahaa nei, a e lilo wau i kauwa hoolohe nau in wa a pau, a ma kau wahi e hele ai malaila au e hele ai, a ma kau mau mea a pau e olelo mai ai e hoolohe pono no wau, wahi a ua keko nei.

                I ka lohe ana e ka koa opio in a olelo a ke keko, ua lilo ia he mea makai i kona manao, a ua haawi aku la oia i kona ae no na olelo noi a ke keko.

                I ka pau ana o na olelo a ke koa opio, akahi no a hoi pono iho ka manao pihoihoi o ua keko nei. No kona make, a ia wa no hoi i luai aku ai oia i ua lei gula nei a waiho ana iwaho me ka haawi ana aku i kona hoomaikai imua o ke kakou hiwahiwa.

                I ka ike ana o ke koa opio i ua lei gula nei, ua hopu aku la oia a paa ae la ma kona lima, a ua ninau aku la oia no na mea e pili ana i ka law ia ana mai o ua lei la, a oia no ka ke keko i hai mai ai mai ka mua a ka hope.

                Pane aku la kekoa opio henani ia ua lohe ae hei au i kou manao no ka hoopakele ana aku i kou ola, a oia keia, e ola oe e like me kau noi, a e lilo hoi oe i kauwa hoolohe na’u.

                I ka lohe ana o ua keko ne ii na olelo a ke koa opio, ia Manawa i kukuli iho ai oia me ka pane ana aku, e ola i ke akua mana loa ma na lani kiekie loa no kou kokua ana ma ii ka mea i make a huaulepio mahalo okou mana.

@@@@@

                Ua hoomaikai aku la ke @@ opio i ua olelo a ke @, me ka au pu aku @ aole e hana hou aku pela ma ia hope aku, me ka ninau ana aku pehea la e hiki ai oia ke hoi i kona aupuni.

                Pane mai la ke keko, ina he makemake kou e hoi no kou aupuni ua hiki loa ia’u ke hoopili aku i keia aupuni me kou wahi e makemake nei e hoi e kuu haku.

@@@

                Oia hoi ka ke koa i pana aku ai, he makemake au e hiki i ke aupuni nona keia  lei gula.

                Kai no paha he olelo kau, ia wa no i hili ae ai ua keko ne ii kona huelo ina na kihi eha o ka aina, a ai Manawa no hoi i homaka aku ai ua aina nei e @ me ka mama nui, a iloko o ka minute hookah, ua hiki aku la ua aupuni nei ma ke kihi hikina o ke aupuni o kelemania e pili koke ana me ke aupuni o Putaritari, a oia o ka ke koa i hooheno me ai me keia mau wahi lalani mele.

                Nani wale ka luna a i Kapioho I ke ku kelakela i ke lai Eia ia nei kuu wehi A ke onaona a e hoope nei o ke ala waianuhea iho ia a nei  puuwai katalili

                I ka hooko i ana o na olelo a ke koa opio e like me na olelo a ke keko, ua haawi aku la oia i kona mau mahalo he nui imua o ua keko nei.

                I ka ike ana mai o na makaainana o kelemania i keia mea kupaianaha, ua nune nui ko lakou nune ana no keia mea ano e a ua lilo ia he mea kamailio nui ia.

                I ka lele ana iho o ke koa opio me kana kauwa keko, ia Manawa no ua nalo hikiwawe loa aku la ua aupuni nei iloko o ka imo ‘ana a ka maka a hoomaka mai la no hoi lakou nei e maki pololei no ka halealii.

                I ko lakou hiki ana aku ma ka ipuka o ka halealii ua kikeke aku la ka kakou koa mawaho.

                La wa i puka mai ai ke kioa kiai a ku mai la.

                Pane aku la ke koa opio, e oluolu mai ia’u e ke koa kiai e komo aku au iloko o ka pa alii.

                Komo mai, no ka mea, ua noa ka halealii in a mea a pau mamuli o ka lilo ana o ka lei gula o ka aliiwahine a ua hoolaha aku oia ma na aupuni a pau, ina o ka mea e loaa ai, e hoihoi mai, a e loaa no he uku maka iaia, nolaila, e komo  maim alia ua loaa paha ia oe.

                I ka pau ana o na olelo o ke koa kikai, ua hoonaue loa aku la ka kakou koa no loko o ka halealii a i ko iuanei ku ana ma ka puka, ua ike aku la keia i ke anaina alii e nonoho mai ana.

                A i ko lakou ike ana ma ii keia keiki ui e komo aku nei me kana mau holoholona, he mea ano e ia i ko lakou manao.

                I ka ike ana maiu o ke kaikamahine alii, ua puka mai lo oia a hopu mai la na lima o ke koa opio, a i kokua pu ia  mai hoi e ka luaui makuakane o ua kaikamahinealii la, a ua kuikui lima pu aku la lakou a komo aku la iloko o ka lumi hookipa, a malaila lakou ihoonanea ai no kekahi mau minute.

                A i ke kuu ana iho o ka nae o ke koa opio, ua ku mai la ka moi a pane mai la:

                Heaha kau huakai o ka hiki ana mai ne ii kelemania nei.

                I wa i ku ae ai ke koa opio a pane aku la:

                I hele mai nei au imua ou, e like me na olelo o loko o ka hoolaha i hoolaha ia ae ai no ka lei gula i nalowale a oia ko’u kumu i hiki mai nei imua ou.

                Ia Manawa i ninau mai ai ka mo ii ke koa opio, ua loaa anei ia oe ka lei gula o kuu kaikamahine?

                Ae, wahi a ke koa opio, ke ole au e kuhihewa i keia lei gula a’u e malama nei.

                Ia wa i haka pono mai ai na mea a pau maluna o ke koa opio, no ko lakou ake nui e ike i ka lei gula a ke koa opio.

                Ua lalau iho la ke koa opio i ka lei gula e waiho ana iloko o kona poli a hoike aku la imua o ka moi a me ke anaina holookoa e nana mai imua o ia nei.

                Ua nana pono iho la ka mo ii ua lei nei a i kona ike ana iho i ke kii akahi a pau kona kuhihewa.

(Aole i pau.)

@@

Gaberiela Lenoa

-O ka –

Puali Kahiko Imeperiela O Farani.

Koa Opio Iloko o na ulia o ka Laki.

Kukala Kaua a Perusia no kekahi Wahine.

He Moolelo no ke au-Weliweli Nui o Europa.

KE  KOKOE ANA I KE KAHUA KAUA

                I ka Manawa o Gaberiela i hookuu ia mai ai e Ilamuku Betia malalo o kela kauoha hoopaahao mai a Muraka mai, ua hoike koke ia aku ia lono o kona hini ana mai ma ke kahua kaua imua o ka Emepera, a oia  kana hoouna mai a ii kekahi aliikoa no kona hiki aku e halawai pu me ia.

                Ua pau ae na hana o ia la hooili kaua, a aia na koa maloko o ko lakou mau halelole no ka hooluolu ana, oia ka wa a Gaberiela i hiki aku ai imua o ka Emepera, a e moe ana oia iluna o ka manienie a kaha i kekahi palapala aina kuhikuhi  kaua.

                I ka wai i pau ai o kana kaha ana a omau in a kuipine ma ko lakou mau wahi maluna o na papainoa i kakauia ka inoa o kekahi mau kulanakauhale nui, huli mai la oia ia Gaberiela a pane i kei mau olelo,

                “Ha-lo, e Kapena Lenoa.  Mahalo loa au no kau mau alakai ana o ka eleu i kou puali i kei kakahiaka.  He oiaio, aole he komo o kela manao kuhihewa iloko o’u no na ano kanaka a pau i hanau ia mai, no ke kakoo ana i ka’u mau lawelawe ma ke kahua kaua nei.”

                Aohe pane leo i puka aku mai a Gaberiela, koe wale iho no kona haawi ana aku i ke aloha kunou me ka piha ohohia no keia mau olelo hoolana a ka Emepera i pane mai ai.

                “E like me ko’u kamaaina i kou ano a me kou hooko kauoha, ua oi aku ka wiwo ole i loaa ia oe mamua o ka ikaika lapu o na diabolo he umi ke hoohui ia.  Aka, e kuu Kapena @@” wahi hou a ka Emepera e hoomau ne ii kana kamailio ana.  “E hele ana oe ihea?”

                “Malalo au o ke kauoha kiu a Kenela Duroka, a e huli hoi aku ana au no Berelina i keia la.”

                Ua noonoo iho la ka emepera no kekahi mau sekona, a pane hou mai la ia Gaberiela,-

                “E hoomaka oe no kau huakai i keia ahiahi no Berelina, a e lawe pu ana oe me ka malama i ka maluhi o ka lele hoohanohano o ka emepersa Iosepane i ke aloalii o Perusia.”

                “E Hamuku Betia,” wahi a ka Emepera i pane ae a ii ka Hamuku.  “E haawi ae oe i ka maluhia o ke kino o ka lede Madimosele malalo o Kapena Lenoa, me ka ukali pu ana o na keia he iwakalua ma ko lakou alahele i keia ahiahi.  Aloha ahiahi oe e Kapena Lenoa.”

                Huli aku la ka Emepera maluna o kana palapala aina, a puka aku la hoi o Gaberiela iwaho me Hamuku Betia.

                O kela mau olelo a ka Emepera e lawe ana oia i ka maluhia o ka lede hoohanohano o ka emeperesa Iosepine i Berelina, oia ka mea e kapalili nei ma ko Gaberiela puuwai, a oia kana i puana ae a ii keia mau olelo iaiai iho me ka malie, -

                “Owai? O ka Madimosele hea keia e hoouna ia ana i Berelina? O kela kaikamahaine anei i haawi mai ia’u i ka nanaina o ka hoohie i ko’u kulana o ke koa kiai ma ka ipuka o ka halealii o Diana?  Eia ane oia maluna o ke kahua  kaua i keia Manawa?