Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 11, 15 March 1890 — NANEA KAMAHAO O KE KEIKIALII ROMEALA; KA Ui Kila Mageneti O Parameri. [ARTICLE]

NANEA KAMAHAO O KE KEIKIALII ROMEALA; KA Ui Kila Mageneti O Parameri.

Ka Niini e haule ai ka Honua; Ka .\f(i/nftii Mrit o Salareditta\ Kti l.a alohi 0 Mulisaiera\ \<t Kulu Koko kamahao Ekolu.

Na tJi Hookelakela o ke Ao holookoa.

Na Naiii l'imwai l'alioa 0 ka llonua nei A O KK Kila 0 kt aloha—"O Paramtri no ia.''

I ka makau'eau ana o na mea a pau, ua kuahaua ae la ua leea nei o Parar,,eri me ka hoouna ana aku i na elele n.a kela me kei.i wahi no ka lawe ana i ka hooiāha ulii, a e heluhelu ia ua kuahaua ia penei : Halealii o Parameri— "Iloko o hookahi malama mai keia la aku, e wehe akea ia aku ana na palena a pau o ke aupuni o Parameri nei, no ke kipa ana mai o na ioea naauao a pau 0 ka honua e hookelakela akeakamai me ko Parameri nei lnea, a ina o ka mea nana e hoohaule iaia, e iilo no oia i kakaolelo nui r.o ke aupuni Parameri, a e hoo- | kau pu ia hoi mali na ona ka inoa | keikiulii oka papa ekahi. Me ka mahaio, Keikialii Romeala." I ka manawa i puka aku ai ka olelo kuahaua alii ma na wahi a pau o Parameri, ua ala mai ia na elemakule a hiki aku i ka poe opiopio a kamoe aku ia 1 ko iakou ii)au kapuai no ke kulanakauhaie aiii no ka īke ana i ka ta nui ka mahao a hoea mai. A o na aupuni hoi no lakou na moho hookelakela, aia lakou ke liuliu la ia lakou »ho, me ke kali ana o ka hoea mai 0 ka la nui haaheo e ike la ai ka mea nana e nohoalii ka inoa "Ka loea kaulana o ka honua." lioko o ia mau la a na aupuni hoo> keiakeia e liuliu hoomakaukau ana no lakou iho, aia pu ke aupum o Parameri iloko o ia mau haawina hookahi, a ke nan.i aku i na hoohiluhilu aua aupuni la o ka hao kila mageneti, aohe mea a ka naau e kamawae ae ai, aka 0 ka mahalo wale aku no a pau ke aho, a ma ka olelo pokole ana ae, oia no ka heke helu ekahi u ke onaona.

Ano e na makamaka helunelu, e ho alu iho ko kakou kamailio ana maanei' no na hoohiwahiwa a ke aupuni o Paramt s ri, oiai aia oia iloko oka uluwehiwehi ona nani like ole, a e hoolei aku • ko kakou mau nanaina maluna oka la nui hookelakela o na loea o ka honua. I ka hoea ana mai o ka la e alana ia ai na kuliu o na noonoo oua mau ui hookelakela nei o ke ao ma ka mohai ana i ka ike a me ka ooeau o ko lakou mau puuwai uahoa, aia hoi, hoea aku k lakou no ke aupuni o Parameri no ka hookuku ana me ka ike o ka hao kila migeneti, nona hoi ke kaulana i hele a paanaao i ko lakou mau pahulohe, Ii lakoa i hiki aku ai i ke aupani o Par. meri, hookipa ui aku la lakou me ka h«nohano nui, a o ia ka lakou i puana ae ai me ka makahehi nui, o Parameri ka helu ekahi o ka nani o na hoohiwahiwa a lakou i ike ole ai i kona lua, a o ka nan» o Bose-Salema (Pare,daiso o ka Maha) i okloia, ua haule iho ia; a ntwa aku U lakou me na huaolelo hope, Haleluia ! ka nani e { !

Mi kei.t wjhi e hoormr.i-j ; n -' ai ka i,a e Ka mea he'.uhelu o kea nanea ka mahao. ua hiu c ka rahca 0 vz puuwai 0 keia poe keikiaiu a j ept mc he wai la no Niuiii i ka ua rr.ea o '<a mikioi o na ana a ke aupuni r-r.i--»neri; a aiwa loa aku paha a !oja mai 1 ka ume a ke kila mageneti, alaila, aohe ilena i koe, o ka mahulo wale aku no i ka nani o Puholo. Oiai na ktikialii hookelakela e luai* ele ia anu na manao hoohihi e ka nnni 0 ke aupuni P.»rameri, aia pu ke anaina o na makaainana ke mee la kaoo no ka pa alii me ka hiaai nui e ike īka hopena o ka ia hookeiakela akamai o ko ka honua mau loea, a ma ka oielo p >ko!e 3na a«, ua unt>ia mai la lakou d !e i Kohaia i ka r.uku na kanaka. I ke ana»n.i e kaii ana me ka hiaai nui 0 ka hota mai o na moho, āia hoi, ua kani «awalo ae la ka leo o na mea kani no ke mele ana i ke mele lahui 0 I'arameri, a i ka pau ana ua heokuu iho la lakou iloko o ke aheahe malie: a oiai ke meie lahui o Parameri i kuu iho ai,*ia komo mai la ka puuku nui a hai mat ia ei ae ke keikialii Romeaia ke heie mai ne:. I ka puuku i hai mai ai i ka iohe i ke anaina, ua pioo koke ae ia ke anaina iioko o ko lakou pihoihoi nui me ke ake e ike aku i na heleheiena o ka mea nona ke kaulana a iakou i iohe wale ai. A oiai no lakou e haiuku ana me ke pihoihoi, ua komo mai la ua hao kila mageneti nti me na helehelena hoomahie o na pua o ke kuia 1 hai amu ia e ka nani hoonaue puuwai, a a la wa koke no i ku ae ai ke anaina iluna no ka haawi ana aku i na Ih>omaikai iaia.

Ia Romeala i komo aku ai, hele loi aku la oia no kahi i hookaawale ia nona me ka hoomau ana no 0 ke anaina i ke ku iiuna, a iwaena o keia anaina e ku nei o nar keikialii hookelakeia kekahi e haiwi nei i ko lakou mau hoomaikai no ua loea la o Paranieri; ?laila, e hoomanao hou iho kaua e ka mea heluhelu, o ka heiu eiua keia 0 ka haule ana oua pee keikialii ia. Ai ua hao kiia mageneti nei i noho iho ai iluna o kona noho, ua noho pu iho la ke anaina me ko lakou mau maka e kaulona pono ana no maluna o ke keikialii Pa rameri, me he la e i okoa aku ana no — "Hanu na pukaihu o ka Waikoloa, He kua kani no Hane-oo." i Ua aahu ia ua keikialii Komeala nei Ime kekahi lole silika nani ioa i kinohiInohi ia me na momi makamae, a •hee ana hoi na hoku alii makona uniauma, a ma kona mau wawae na paa kamaa hnahaa nani o P t razade (Manu Aioha), a ma kona aoao e kaiewa ana ka mnkia o kona aupuni (kāna pahikaua gu'a.) A maluna ae o na mea a pau me he mea la o ua Romeala nei no a kaua ka helu ekahi o ia la, aka na na ouli oka manawa e hoike mai nawai aua la auanei e nohoaiii ka inoa loea o ka honua. | E haaleie hope 'iho kaua maanei e ka mea heluhelu i na hoohah kamailio ana no ia mau <taea, a ma ke kuamoo pololei o keia nanea malaiia kaua e hooheno iho ai i na ai a ka ui. I ka hiki peno ana ae o ka manamana kuhikuhi manawa i ka hora e uiele ai ua mau loea la, ua ku mai la ka moi Homelina a hoomaikai pokole mai la i ke anaina no na mea e pili ana i na hana 0 ia la, a » ka pau ana o kana, ia wa no i hoomaka aku ai na komite o ka la e hoau i ka lakou apana hana.

Oiai oa komiie e hoonohonoho ana i ka lakou apana hana, aia na maka o ke anaina ke haka pono la maluna o kela a roe keia moho hookelakela, a o ka ilina o ko lakou mau nanaina aia no ia maluna o ke keikialii Romeala o P*rjmeri. I ka oau ana o na hoonohonohcf ana i a na komite, ia wa no i īke ia aku ai na keikialii a pau e liuliu ana ia iakou iho, i i ka wa i haawi ia mai ai ka hoailona, o ka manawa no ia i ulele iho ai ua mau moho la. X*\e nana aku i ka ike a me ka loea o na keikialii o na aupuni e aa hookuku nei me Vo Paramrri, ua helu ia lakou ma ka papa eka hi o neia mea be naauao, ke hele la na makaikai a— "Meha ke .kula Aohe lele puea" Aka, ua panai wale ia mai no ia e ke keikialii Romeala. iloko o na mino* aka malie me be mea la he wai olu ia nona, oiai t o na ninau uahoa a me na hana hookelakela a hoopuhīli noonoe a ua poe keikialu la, ua pnhi ia aku la ia e ko Parameri k>ea, me he la i

r»'jhi ia e ka makani. a o k.i iua oie <> koni nct*ju ke kela ae ia ia me he kulanakauha'e kiekie la imua o ke ao hoiooki.a. t iike me ka olel«> —"£ pi ae no ka naauao qiaU*na o ke kulanakauha e o ka }-oe kiekie a hoohiolo ih-> 1 ka ikr ika a iakou 1 pi :leie hewa ai. " A pela iho ia r.a, keikiilii hookelake1a o ke ao nei i hoohauie ia ai e Rome.i!a, a 1 ka hoj»e l«'a o ka iakou mau hoao ana. puana •ī*e ae ta iakou uie ka huaolelo hco'<ahi- "O ka pau keii o ni ike i ioaa la m*kou." • No ke;a mau oieiaa ua poe keikiaiii la, ua lilo ae ia k*r o k» nwnawa ma ko Romeala aoao. a 0 laka ua keiki..iii nei i hookuu mai ai 1 ka n.ihe 0 k.;na meii momona (naauao) me he waipnna ia ka pipii i ka ua wea o ka piha hau oli oke anaina. .V ia wa 1 ne-i ae ai na leo mahalo o ke anaina a hiki ba aku i na keuialii, me ka puana ana ae, ' O Parameri k» o», helu ekahi o ka nam !'' I ke kuu ana iho r ">a leo hauwaiaau o ka iehuiehu, kuu hou aku la ua Romeala nei i ka hapaiua o kona noeau, a ia wa i ne-i nakolokolo hou ae ai ka leo o ke anaina me be leo la no ke kai halulu o Kauiki, a puana hou ae ia lakou i ka huaolelo mahaio, —"Ua eo i ke aupuni o Parameri na lealea hookelakela naauao o ka honua." Oiai na leo o ke anaina e haluku ana, aia no ka mea nona keia nanea ke awala ia i kana mau hana akamai me ka waioahe lua ole, a i ka hope loa 0 kana mau hana ua heokuu pau aku la oia ' kona loea, ke hele la ke anaina a me kona n>au hoa kakele a nae iki Haena i ka ehu kai, me he rr.ea la e kaiii la ae ana ke aho.

O keia ike a Romeala e uleie nei, 0 ia no ka ike ana i puiakaumaka ai, a 0 ka ike hoi 1 loaa ai laia ka inea keha loa, "Ka Hao Kila Mageneti o ke aloha—O Parameri no ia," a o ka pokaa kaula uwea hoi a ua na*i la o Parame ri i hoohaule ai i ko ka honua, a kakou hoi e ike aku ai ma keia mua aku. Olai o Romea)a e ahele ana i kana pauku hao kiia m?.geneti, hakui pakolu iho la ka leo o ka hekiii, olapa ae ia ka uwiia no umikumamalua manawa, a o ke olai hoi naue ae ia ia i kela a me keia sekona, a i kokua ia mai hoi e na ieo ikuwa 0 ka iehulehu a hiki loa aku i na keikiaiii puuwai uahoa i pau nui iho ia i ke okaoka a weluwelu liilii, a haawi aku la hoi la iakou he njau pio na ka loea kauiana o Parameri. Oiai na ouli hookaiakupua e pahoia ana, aia no ke keikialii Romeaia ke kuu la i kona ike hoowalewale a hiki wale i ka inanawa a na keikialii i ku mai ai a puana mai ia i keia mau huaolelo— 4Ua eo makou ia oe; oka ike a me kou noeau a makou i lohe waie ai ua oi loa aku ia e hiki ai i kou lahuikanaka ke haaheo me kela inoa keha, Hao | Kila Mageneti, nolaila, e hoi aku ana mikou no ko makou mau aupuni i heIe mai ai a kukala aku, he poe pio makou i haule malaio o na wawae oka Ui Kiia Mageneti 0 Paiameri. Ano e ka haku o ka noeau lua ole, a e ke ali' hoi o ka naauao palena ole, e hana mai ia 1 na mea a pau au i makemake ai, ina no ka lilo ana i mau kauwa nau a i ole ma kekahi ano e ae paha."

I ka hooki ana iho o oa keikialii i ka lakou mau olelo, la wa i nalohia aku ai na ouli hookalakupua a kakou i ike mua ae nei a hoalii hou iho !a ka maluhia, a ia wa i lohe ia aku ai ka leo o ke keikialii Romeala i ke poha ana mai— "Aole ! Aole ! Aole loa au e hwe mai ana i panai no kekahi o oukou, aka, e hoi aku no ko oukou mau aupuni me ka maluhia, oiii ua hele mai la no oukou a ike kumaka iho la i *a nani o Aipo, nolaita ; aole i poho ko oukou mau manaolana, a aole hoi t haule hope na kuko ana. Nolaiia, ke haawi aku nei au i ka lima akau o ke aloha no oukou pakahi, a ia oukou e hoea aku ai no ko oukou mau aupuni, e haawi aku oukou i ke aloha o Ka Ui Hao Kila Mageneti o Parameri. M I ka pau ana o na olelo a ke keikialii Romeal», haawi mai la na keikialii a pau i ko )akou mau hoomaikai he nui nona, a 1 ka pau ana o na kukai kamailio ana , ua ku mai ia na komile o ka la a hai mai la i ke anaina, ua eo na loea o na aupuni naauao o ka honua i hele aku e hookuku i ke aupuni o Pararoert 1 ka pau ana o na hoīke a na komiie ua hookuu ia ae la ke anaina no ka hoopiha ana i ka lua o ka inaina maluna o kekahi papaaina nui i hoomakaukau ia me na mea ai he nui wale, a ua ai a lawa. ua inu a kena i na mea 1 hoomakaukau ia e ke aopuni o Paraoaeii a ua hoomau ia na ahaaina olioli aoa no ekolu pule. (A*U ij*u.) '