Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 22, 31 May 1890 — KA AHAOLELO [ARTICLE]

KA AHAOLELO

KAl' O 1890. LA HANA 4, Mki 26. j Halawai ka Hale e like me ka mau: heluheluia ka moolelo o na la hana elua 1 ha!a a aponoia mahope 0 na hoo{>onopono hou. j NA PALAPALA HOOPH. Na Kamai keia mau hoopii: Mai Honuaula mai, e hoopauia ke Kumukanawai hou, ae hoopau pu Ika Aha Kuhina mc ka hoihoi hou i f.a mana o ka Moi e hke me mamua. Mai Hana e hoopau la ke koho baiota alii ahao lelo ao ka moi ka mana hookohu ia lakou. Mai Kaupo e hoomau ia ke | kuokoa o ke aupuni, a e hoopau i ki Aha Kuhina. Waihoia i ke koraite ! hookolokolo. Nana no mai Ki(>ahulu e hoololi la na mokuna 31, 41, 42, 78, a pe!a aku o ke kumukanawai; e hoopau ia na kuhina mamuli o ka lakou j mau hana hoou!uaoa; e kohoia na luna aupuni a pau. Waihoia ike komUe o kela me keia. Nana no mai Kipahulu e hoopiu ia ka uku o ke kauka ma Kalawao, a e haawi manawalea ia i ka

wale no e hiki ana ke hoo!a i ka mai lepera, aole e hookohuia kekahi i kauka malalo o ka Papa Ola ke ole e hiki iata ke hoola i ka mai lepera; e hoopau ia ka Pcresidena o ka Papa Ola, W aihoia i ke komite Papa Ola. Nana no mai Hana e pamku ia ke komo ana mai o na ano lahui a pau iloko nei o ke aupuni Wiiheia i ke komite kalepa. Mai Hana, e ae ia i hookahi laikini kuai waiopa ma oa apana koho balota a pau. Waihoia i ke komite waiwai Mai Hana, aole e loaa keka* hi komis!na a lailini hoo noe alahao a eh auwaha «ai maluna o na aina ina he Hawaii a Uhui e ae puha ke ole e •pono ka mea aina. Waihoia i ke komite o na hana hou. Mai laiia no e hookuu akea ia na poe lawelawe lapaao | Hawaii a pau. Waihoia i ke koraite |papa ola; ae hoemi ia ka oku o ka | Mot\ na Kuhina a me na Lunakanawai Kiekk. Waihoia i ke komīte waiwai Na Kapaehaoie e hana hou ia ekolu alanui ma Molokai; i $1,000 no ka haoa bou an* » ke alanui pali o Kalaupa ]

pa: «aihoia i kc kornitc o oihina hou. Wnp-ai'uni 1 $i f ooo no kc awa pae o Heop i.oa, i $i,oco fvo ke ilanuL Waihoia i ke komiee o na hana hou. N A HOIKF KO*ITEWiiho mai ke ko«nite p«i i* ekolu bfla kana«jt 1 roakaukau i ke pai ia. Waiho roat o Keoni Kimaki ika pane a ke komue i hana ai no k* haioieio aiii penei : E ia \f< i Kuiu, Mi*i Kitiakawa % "E oluolu raai Kou kiekie: "O makeu, na 'Lii me na Lunamakaamana o ka Aha Kau Kanawii i akoakea ma\ i pine no Kau haiolelo mai ka nohoalii, ua hauoh no ka boo mau ia o na hana hoaioha mawaena o kou aupuni me na aina kuwaho, ka hoopaa ana i ka hauoli me ka iauiea o Kou iahui a nae na »ahui e ae o\a keia aupunL "Oiai e ike ana i ka holoenua o na iaweiawe kaiepa o na makahiki i haia koke iho la, ke upu wale la nei aia he mau keakea ana maluna o ko kakou mau pomaikai. u He mea hauoli nae no makou ka maopopo ana i ka maikai oko kakou inoa ma ka aie da!a a me ka hookahua ia o ko kakou oihana waiwai ma ke kahua kulanalana oie; ke hiiinai nei makou e hoomau ia aku ma ke ano hou. "E noonoo no makou me ke akahe* le e hoohoihoi i na kuiana a j>au o na hana aupuni hou; e hapai ana i mau kumuhana nui kahi e uku ia ai na iuhi o ka hana a peia aku, a me ka hoohoihoi i ka hoomoe alahao me na hana hou. "Ke hauoii pu nei makou me Oe i ka hoiomua o na laweiawe ana i ke ola 0 ka lehulehu, a ke hooia aku nei makou i na hou.kaika ana o keia Kau, e ho«)i aku i ki holomua o ia oihana. "L T a ike makou i Kou noonoo maikai ma ke kumuhana o ka hoakea a houhohonu i ke awa o Honoiuiu me na wahi e ae; me he ia o Honoiulu me Hilo "O ka lana o kou manao ma ka hoInmua o ka hoomoe waea oleio moana, ke komo pu aku nei makou me oe ma ia haawina iike. He oiaio ona aina a pau im ko kakou kukulu akau me hema, ke nana mai nei iakou nie ka hiaiaai no keia kumuhana hoopomaikai. Aka. ke ninau nei makou i kahi e hoopaa ia ai ko ke aupuni inoa maikai e aie daia no keia hana. "Ua loaa ia makou ka hanohano me ka haahaa. "Xa 'Lii me na Lunamakaainana o ka Ahaoleio Kan Kanawai. Ma o ke Komite, J. A. Cummins, J. E. Bush, W. H. Cornwell, J. W. Kalua, V. Kanuka. Honolulu. Mei 23, 1890, Kue o Kuhina Kakina 1 ka pane ma kahi e oielo ana i ka manao kanalua o ke kuiana aie dala no na hana hou a peia aku. Ua nonoi s waiho ike komite no ke pai ana i lawa pono na ike no na hoa i keia pane. Kokua o Piiipi me Palaunu. Wahi a Nawahi : .Ke kokua nei au e apono kokeia ka hoike a ke komite. 1 ktla ia aku nei puhipuhiahi mai ke Kuhina ma o i na hana, eia nae ke hoapaapa mai nei i keia hoike e pai ia. Wahi a Buki : He mea hopohopo no nei houpuupu ma kaahaoleio Amenka no ka hoopau dute ma ke kopaa, aka nae, o keia haiolelo a ka Moi, i hookomo maoii ia aku no e na Kuhina j maloko o kona waha. Ua hoike na Kuhina no ko lakou makau no ka poino a maiama i na kanaka me na lako kaua ma ka Haiehoopaa Lawehaia, Kalakaua, no kekahi wa loihi. Ke hakilo ia aku nei ina paha e haawi ia ana he haawina dala no kekahi waea teregirapa popopo e like me keia i hoomoe ia iho nei a hiki i Molokai; pela

hoi ke haawiia i $18,000 o ka mile alahaa Ina ua nele na kumu o ka hopohopo ma ka aina nei, no ke aha la i mahaelua ai na pualikoa pualu, a no ke aha hoi i hanu ino ai ka baneko i kana a pela aku. Kokua o Rikada t Makale, Balauwiua, Konuwela, i ke pai ana i ka pane haiolelo alii. A na Kahookano i waiho mai i ka ninau ano, a ua hooholoia no ke pai ana. Ma ke noi ua hoopat.ee ka hale. LA MEI 27. Haiawai ka hale e like me ka mau, heluheluia ka moolek) o ka la i hala a aponoia. Na Kamai mai Makawao, e hoo» pii naai ana e hoopau ia kela MKuraukanawai elau pu. n Mai Kula e hoopau ia ka Aha Kuhina no ko lakou kue ika pauku 4 o ke Kumukanawai; e hookohu hou ia na Kiaaina ma ko lakou kulana e like me kawa mua. Waiho ia i ke komite hookolokolo. Xa Kapaehaole roai Molokai i mau halekula olelo Brritaoia ma Waialua me Kamalo. Waihoia 1 ke komite hoooaauaa Na Hoikk Ko*rrE. Na Palaunu, o ke komite huli opiuumi i hoike mai, ua oee nua ka (akou

hana, aua noooi i minawa bou. Aeia. Ni ke konme pai i waiho noii ka pane a ka Hale i ka haioleio alii oa makaokau i ke oai. Hoike ke komiie waiwai i ka holo* pono oka lakou apana hana ke loaa ooa kupakiko na lakou. OELtO Hooholo me xa Bil.\. Na Kalua i *aiho mai keia olelo hooholo: "Mamuli ona kuee iwaena oka Aha Kuhina i hoolaulaha ia a pela aku, e pili ana i kekahi kuikahi i hoao ia t lairelawc eka Aha Kuhina, a ua manaoia hoi he kuikahi ia e hoo hlo ana ike kuokoa o keia aupuni, nolaila ke hooholo ia nei e waiho mai ke Kuhina o ko na Aina e i ka hoike piha o na mea i lawelaweia no ia kuikahi, maanei a ma ke keena kuhina noho ma Wasinetona." Wahi a Kalua: No ka wa i hala. aia he like ole iloko o ka Aha Kuhina no keia kuikahi. Ua oili mai ka Loio Kuhma i ke akea a hoakaka manao ma kahi o kona paakiki; nolaila ua lawa ka mana o k£ia Hale e koi aku ia lakou e heike mai, e maopopo pu ai hoi owai la ona kuhina kai pololei a kai hu« hewa. Makemake au ike kuikahi ke hoopomaikai ika aina. Ua hoakaka no ke Kuhma Aina e i keia kuikahi ma kana hoike, aka ua haohao au i ka lokahi ole o lakou ma ka pauku eono, e olelo ana i ka hiki ole ia Hawaii nei ke hana kuikahi me kekahi aina aku ke ole e ae mai o Amerika. Wahi a Kapaehaole: Apono au ika olelo hooholo ke hookomo īa keia ruau olelo, "e waiho mai ke Kuhin? i ua hoike la iloko ona la ekolu.' Nona iho, he kanaka oia mawaena o na aoao Aupuni me Lahui e nana i ka pono o na mea a pau. Wahi a Palaunu: Aole lokahi kona manao me ka Aha Kuhina no keia kuikahi, oiai aia he honene nia Amenka e pili ana ike <iute oke kopaa. Aole hoi i apono i keia olelo hooholo, oiai aia no be komite e lawelawe ana i na mea pili nia ka Oihana Aina e, me ka hoopau manawa ole me ona komue wae. E waiho ia keia hana na ke komite o ko na aina e, e lawelawe. Kokua o Palauina e like me ka Palaunu hoakaka. Kokua o Nawahi i ka olelo hooholo me kekahi hoololi ole maloko. He manaokona e lokahi ana no na Kuhina e nooholo. Kuhina Kakina: "He kumuhana ano nut keia i laweia mai. Nui no na manao i hooulu la mai no keia mea e na kue aupuni. Ke lana nei kuu ma nao aole e puahi loa ana ka Hale numuli o ka ikaika o na wawa alanui a me na hoopuoho a na nupepa, a i ike la e na poe a ]>au he oiaio ole. [E nana ma ka aoao Ekolu. J