Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 28, 12 July 1890 — NANEA KAMAHAO O KE KEIKIALII ROMEALA; KA Ui Kila Mageneti O Parameri. [ARTICLE]

NANEA KAMAHAO O KE KEIKIALII ROMEALA; KA Ui Kila Mageneti O Parameri.

Ka Niini < 'uiui< iii ka Honua, . Ka Mahma Meh o Salaredina\ ♦ J Ka La aUhi o Mu'ae itra, .Vj Kuiu Kok') kamahao Ekuln. Na Ui Hookelakela o ke Ao holookoa. Na .\ani Punwai l'ahoa o ka Hoima nei A n KK Kila Ma%tneti o ke aloha— 11 0 Parameri no ia. '' "Nolaila, e ke keikialii, ua nele oe <ne na ehn koni ana tne *'u nei, aka ke haawi aku nei nae au i ko'u mau hoomaikai ana nou, oiai o oe ka hiki mua 0 na keiki o ka honua, nana i imi ke pohihihi ekahi o ka lewa kahi a'u i noho paahao ai no na makahiki lehulehu. Ano e ke alii opio, e lawe pu aku oe 1 ko'u aloha no ka wa mau loa, a eia au ma ke alahele i ike ole ia e oe ka hopena." | Me kela mau olelo aua ui pua kaI mahao la, hapai ae la oia i kona lima a kuhi aku la imua me ka hikiwawe, a mamua ae o kona puai leo ana aku, aia hoi pahee aku la ka aila a Komeala me he welo auhau la i keia mau kuhinia: "Ae, e ka ui pua kamahao," wahi a ua keikialii la, "raa ka hoopokole ana o ka kaua mau olelo, ke haaheo nei o Romeat.i ma ka olelo ana ua eo ka ui pua kamahao Rosemiera iaia ma ka hiki mua o ka Hea aku au la e o mai oe, Kka nani mau loa aka puuwai. | alaila, e ka ui kamihao, e hoomanao iho oe he haaheo akahi ia." No ka 'ua o ka munawa, ke haaheo hou nei o Komeala no ka lilo ana iaia o ka hanohano o ka hiki mua ma ka lilo ana Na'u oe i hiu a lilo, i K ka maile laulii o Koiahi; I "alaila, e ka ui kamahao e hoomauao | hou iho oe, he haaheo elua ia i loaa ia | Romcala." No ke kolu oka manawa, ua loaa hou la'u ka hanohano ma ka lilo ana na. Komeala i Kuwiliwili iho oe ka mapu aala o na pua; "alaila. e ua hoa waiapo nei, e hoomanao iho oe o ko Romeala hiu ekolu ana ia." Ano ke kauna ona haaheo ana a komeala, e hoomanao hope loa iho oe e ua ui pua kamahao nei na Rome* ali nei ke kila makeneti o Pararaeri i o mua ia oe a ikea ai o ka ui Rosemiera ke pohihihi ekahi oka lewa," ,l aka, e ka ui, ua hewa anei o Romcala ma keia mau wehewehe ana ? Ua nele anei oia ika makana ? Aole ! Ma ka inoa o Alah* ua eo ia Romeala he eha tausani manawa i ka kela keikialii i ka maka o ka opua (Wailiula) he hanen wale no." u Hc oiaio ia eke alii opio," wahi a ka ui i pane mai ai, "ma na mea a pau ua eo au ia oe; aka, e like me ka'u mua iho nei ia oe i ka makana mai a'u aku pela no au e hai hou aku nei, oiai, aia au malalo o kela hoohiki aole e ikea ka nani o ke pohihihi ekahi o ka lewa, a na ka Wailiula i ka maka o ka opua e Hole raua Waimea, ! ka ihe a ka makani. alaila, lo'u iho la ka aka a ua ui la no aekahi mau minute, a pane hou mai la oia i keia mau olelo o na pua i Nawele: M A—-e ke alii, e kala mai oe ia'u no ka hooko ole ta ana aku o kou oaakemake

O wehe ke kini o lalo Molile i k* inaiie Uweuweke lua kela i HaUlii O Halalii oa ke ko kupaeli Ua ikea wa - le o—i—a. I ka booki ana iho o ka ui kamahao i kana mau oielo, īa wa i hoopahee hoo aku ai ke keikialii i kana lii» meli, a no ka hope loa o kana mau olelo, puaoa aku la oia i keia mau kohinia: M A%" wahi a «a Roomla la, u haaha

la ka waiwai a heaha hoi ka nani 0 ke kahi mahmaai 1 piha i ka iuhiehu e he*a ai ka maka ke ike aku ina ua ne•e oia i na iokowai halanalana nana e kipuiu mau aku kona mau paiena 3 Aoie loa he waiwai, no ka mea a weia mai ka !a. pa mai la ka makani, he rr.ea oiaio e hiolo no ko lakou mau iu niehu ilalo o ka honua kahi e pau ai i ka mu a me ka popo. Aka, no ka nani o na pua, e oia mau ana oia i keia a me keia hanauna, a oia ka Ronr<eala e kono aku nei i ka ui kamahae— "Ina kaua "Malaio o ka iaau hukaa, "E lealea ai "L iike me ka Solomona, "A o ka hae olioli auanei o ke aloha "O Parameri no ia ' Ano e ka ui kamahao, ua akea ka I-uka, ua laula ke ala no kaua e komo aku ai iloko o ka wehi o na pua no ka hoohauoh ana iho ia kaua me na kuhi-j nia o ka Komeala papaama a ke ole au e kuhihewa aole no e nele ana kou hoohihihi no kona mau momona. Mamuli o keia mau olelo a Romeala ua hoohie iho 1a na mino aka ana a ka ui pua kamahao, me he mea la e i okoa mai ana no,—"akahi oia a lihi lou īa ke kuehu lua nei na hulu ouapua." A oia ka Komeala i lalau iho ai 1 kana pila a kuupau aku la i kona kani me na leo mele e piii ana i ka nani o na pua a me na luhiehu mae wale o na kihapai, a me na kihele noinainau ana e hele ai a li puanuanu ka ili okamaheie i ka maholehole ia e ke kiowao. A he mea oiaio e ka mea heluhelu, ua lilo koke ka puuwai 0 ke anaina iloko o ka hoohihi a me ka makahehi nui a iwaena o ia poe ua punihei aku la 1 na melodia nahenahe o ka pila a ke ke īkialii Komeala, o ka ui pua kamahao kekahi me kona mau lima e paa ana iluna o kona umauma, a o kona mau lehelehe, ke walaau la ia i keia mau olelo, "ka loea okeao ! ka loea oke ao ' ke keikialii Romeala ! ke keikialii Komeala ! auwe—me Romeala mua au i keia la e hoohauoli ai i kana paoaaina a 1 ka malu ana mai 0 ka po, alaila e hele aku ai au e hooko i ke kauoha e like me ka mea i hoohiki ia ai no'u, na ka W'ailiula i ka maka opua e Pa wai mua au e A kepa kaua—la e Alaila, e ka mea heluhelu, e hoomanao iho kaua ma keia wahi, ua pepe iho la Niuhi i ka wai a ka paoo, (Romeala) a o ka hooko iu ana r 11 n.au mea, oia ka Komeala i k.Mm aku ai i ua ui la e uhaele laua e ho« ha.x<li ia laua iho iloko o ka wehi o na puj.

E like me ke kono a ke keikialii Romeala, nalo aku ia ua mau ui la iloko o ka wehi o na pua o ke kihapai e luhiehu mai ana me kona nani imua o ke anaina, a ia wa no hoi i hoi hou ae ai ka paia kamahao o ua keena la (aoao akau) e like me kona mau, a peia i hapakue iho ai ka makapeni a ka mea kakau mai kona halo ana imua, a pelu kua hou ae Ia oia i hope no kahi a ke anaina e noho ana, a maluna o ka noho o ke keikialii Romea!a ua peni la i kakele hou iho ai me keia mau hoike.

Oiai ke anaina e kali ana no ka hopena o na hana a na ui, aia hoi, he hapaha hora i hala ae, ia wa i hamama hou ae ai ua paia la, a ike ia aku la ua mau ui nei ua hele a maholehole ka īli o Ka!amakea, fka hoonuanua lei ia e ka Waahila, a mc ka lco v kupilikii paoe mai la ka ui pua kamahao Rosemiera, penei: - **0 kuu kino ua !aa ia na ka Wailiula, aka, o kuu puuwai, kuu naau, a me ko'u no a pau f na Romeala wale no ia t oiai ua hookipa aku oia ia'u iloko o kona ahainu, a ua hanai mai hoi ia'u i ka pai huawaina o ke aloha, au e hiki ole ai ke hoopoina i na la a pau o kou ola ana. " "Nolaila, e n* lii a me ke anaioa, mai keia la aku a hiki i ka hopena, ke lawe nei au ia Romeala i ipo na'u no ka wa mau loa, a e noho iho mauame ka hauoli a hiki i ka hopena. a o ka Wailiula i ka maka o ka opaa—aole ao me ia.** (Atl€ t Ke hoomanao nei makoo, mai ka hoomaka ana o ke kao paani kinipopo oka makahīki i hala a hiki mai i ka Poaono i hala, akahi no a lanakila ka hui kinipopo Hawaii maluna o ka hui Kaonehameha. Ua paani u e laua mai ka hoomaka ana a hiki i ka pau ana ik>ko oka ehuehn, a ua loaa ia Hawaii 6 puni iko Kamehameha a puni Nui ke pihoihoi ooa makaikai 1 keia U, o na hui Kam«hameba me Hoku.