Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 29, 19 July 1890 — HAIOLELO A KA Loio Kuhina Akepoka, NO KA PANE I KA Mea Mahaloia ke Kuhina Kalaiaina Iloko o ka Ahaolelo o ko Hawaii Paeaina. [ARTICLE]

HAIOLELO A KA Loio Kuhina Akepoka,

NO KA PANE I KA Mea Mahaloia ke Kuhina Kalaiaina Iloko o ka Ahaolelo o ko Hawaii Paeaina.

N !a;':\ e Mr. reres:c!ena. eiai au e m".nao ar,a e » !c!o ae, otat hoi, ua ike »r.a,:p po ia iioko o ka mahma o lanu>n tSo;. ua hoa!a ia he ahahui hooka hu'i Av;-'ur.i ma'oko o kela kulanakauha\\ na'alo ka moa Ahahui Hawaii, \ t:.t tnr'v. , .\ no keia Ahatvjt akaa ma!.*!o 0 ke Ai-puni. 'uamnli o na hana o I :ne a o ke Kuh'.na Ka'aiaina, a me a'i: a :ne kekahi poe keonimana e ae e r.oho r.ci maar.e ; , eMr rtres:ueim, he | e 'a'a no ke!a Ahahui hooka hu'.i Au;; ni, a he Uhulehu 0 lakou ao'e nviarc, he poe 'a'a pu lakou ma k'.kahi t 'l' ana ne oka hookahuli Auni o i «'•■'■ 7. U.i hoala īa ina kel?t manawa. i:a kom.i l:ke makou a pau t!oko o ta hana. K Mr. Perestdcna, he 'ro- 'ohi ;i ehia p. ha wa a kela Aha- :•;:: i k:' ni n a ke kaekae o ka mokuao ;n.\ a n >!:.'■ !ia maniu'i o na haunaele a lioop:v.} aa 1 uiu mat ke ano nui loa o '<e!a nw.i };-< |).. i p..a ann, ma keia ano: Ua ho«-k» Ivj ia ke K >m;te alakai 0 eli•p;\ 1 '.1 ka Ahakukama'u o Umikuma•.uk"!u I.i'a. no ke kakau ana a waiho •ku tmea o ka Aiiakt'kama!u o Umiku •i.amakoiu I/.i'a, he liktki no ka waiho ma aku i na inea o ka poe e nunao ,«na 1 prc L\.na Oihana no ka Rtpuhaika hou, a o Mr. Kakina a me V. V. Akepi-ka kekahi o ia poe ehmn, ua mai:n.a iakou rc halawaima kekahi auina a n;a! ko o ke keena 'nana o ("lo'. Au;:na, m.iluna ae o ka l'»antko o Ihho- : a, a ma ka manawa a Mr. Kakina 1

ilv 1 e ai ma ke'a hahawai, r.a paa mua kr.na tikiki no ka Peivvckna, a me kekahi peo e ae, a 0 ktkahi |»oe 0 na <anaka i iv o:a, ma'una o ia mea, he r.ioe h.ana maialo o ka hui o C. P»arua \lr>, a n<> i.i nua, i kueai oV. V. Akekn, ? ma ia kt:mu hoi ka heomaka »na e i\ a mai ia manawa mat hoi i 1 o ■a•1 ia nv»i ai na kue ana a hoea '.v ie : ke ; a w,v E Mr. l , vrc>:<!'. n.i m.ii lnhe ole ia no e kv:a !•. :v.!c'ui k i anean»,- ana e hiki ia ni ;k'">n ke h> 'n !i >ia Mr. i ) »nit 'a P«>ka i tv» ke .\upuni 'I.:\v.i'i tu ; . ina a »'c ka mokuahana •r; wac:-a o Mr. Kak.n i me Mr. Akeioka. O na kumu o ke'a kuee ana ra o kekihi 'oalawai i mrama ia maiiope niai ma ka ha!e 0 Mr. Kakina, a •aa aki. akon ae hoi ma ia ha!awai ana, he !ehuiehu ! >a o na hoa 0 ka Ahahui mailoko mai o na mah*lc like ole o ka 'ehu'.ehu ho!ookoa, inai ka poe waiwai loa o na 'noa a h"ea ilalo 10.1 i ka poe ne'e loa, ka hoi mai ka lima ae no e !oaa ai ka lakou ai, a ua hoomakn

onu ia ka paio ana nnlaila me ka ho!o nauk'ki ana. n hiki wale i ki hoopuka ia am ne 0 na huaolelo hoowehweli iwaera o :ja hoa a pa ; o k:> Ahahui. no ka h!o ana i mea e n. h in ai, a oia no ka palen*. o ka h hoohuh Aupuni. Ua hoikaka ae kekihi po-? keonimana no hk > t kekahi n au waiwai nui ilok-» nei o k* aina i ae ma ua halawai Ij, oia hof t ua komo lakou iloko o ua ahahui la me ka manao e h?x>n:i ae i ka waiwai io o ko lakou mau waiwai. A o kekahi mau keo.nimana h i i m!c ao!c o lakou mau waiwai e aku ai i ka waiwai io, ua o!e!o ae lakou. ao'e ka lakou i he'e aku ilaila no ka hoe^' n hui?r.a ae 1 ka waiwai io r» na waiw.n v kc r a pe, aka, i hele iku hk--u ma'ū'a no kekahi kumu n<oa n<\ a mawaena o ua mau kumu «Aoa !a eia no r.a haawina hoopomaikai no ke komo pu ana e loaa mai na ■nahe'e o na kohi i'o o ka ipukai o Ai- ~ r : > '.■ a1 ka manawa oka lanakila e kau >:» ma'ona oko lakou mau hae. O ke kunu •» ke'a haumele a me ke kuee i ke'a manawa, oia no ka makau o ka poe i komo pu iloko o ua ha-

na !a o ka h >okahu!i Auouni ana, ua mmao ia na kekahi poe o lakou e ha* na a holo!ei i mea, e hoomahuahua ia ae ka wa wai io o ko lakou mau waiwai. a kuemi lakou mai kolakou kulana, a o keia K Ki'aiaioa no kai kakau a heluhelu a nenoi mai oia ma ka olelo booboto ke pololei oae ko'u

h 'ooimo am, t kc manao io nei no a,: pe'.a \o mioli no, oia mioli oo ke ar.c. a o ka laU w»lc no e htm ana a :r,c ku lala i kulike ka manao a kokua i ka Ahahui hookahuli Auouni. ma ia hope nui, ke manao ia !a na kulana oi hana Aupun'. a i ole e ie la |>aha, e : no na kulana eihana, a ma ia mea ua ;uh.>nchono u ae he noho ana kui<uhi !ike no la manawa maū a hoea wa!c 1 ki wa i hoomaka mai ai ke Kumukanawai hou. K N(r. rcrcs:dcna, o keia Kuhina K.Vaiam:\ no kekahi keonimana nana i kahea ae no ka hoopiha ana i ka Aha Kuhina hou, ma ka la 3 o lulai, t8S;; aka, mahoj>c koke iho no, ua ano pumehana pono iho la, iloko 0 kona noho ana Kalai Aupuni, ua hoomaka koke no oia e palaka i kela mau olelo ana i hoeia ai numua, iioko 0 ka olelo hix>holo au i hoike ae nei, a no kona hoomanao mai 1 na a'o ana a kela mea, ua hoomanao hou mai )a oia, no kona hoomann i nuii i kekahi l>oe e aku, a i ju acn.i o ia poe, o Mr. V. V. Akepoka Kekahi, a ua lilo kela mau hoomanaoia jana ona i mea ole. E Mr. reresidcna; i mea hoehaeha loa i kona noonoo, he rula :a i maa mau ma na wahi a pau in-aena o ka poe Kalai Aupuni, o na kumuhana a me na hooia i hanaia ma* tnua ae o ke koho ia ana, a mamua ae hoi o ka wa e hookohu ia ai, he mea ia lakou i akenui oie ai, e hoomanao mahope iho o ke koho ia ana, a i ole, hookohuia ana paha.

Ke hilinai nei au, ao\e ia hiawina iloko o na keonimana i koho la mai nei i alii a i poe lunamakaainana no loko o 'ieeia hale, aka, ke kamailio nei nae au no ka hoopili loa ana aku me ko Ameri'<a. Ano, e Mr. Peresiciena, ke manao nei au, o ke ano o ka rula, oia no e like me ka uuku o ka waihona noo* noo o ka mea kalai aupuni, pela no e <>i aku ai ka ehaeha, o kona mau hoomanao ana, a e ae mai ia'u, e Mr. Percsi(!. na, e olelo ae, ma ia kumu no t oi loa ai ka ehaeha o ia hoomanao ana i ke Kuhina Kalaiaini, o la mau kumu a me kekahi mau kumu lehulehu e ae, a o ka manao hakoko i ulu mua ae mawaena o keia mau keonimana elua ua mau ia mai kela wa mai a hoea wale i ke.'a wa. Aole loa he minawa mai kela wa mai a hiki i keia wa, i nele ai i na manao hakoko mawaena o laua, ma na mea pih kino a pili ohana, a o kekahi hooiaio ana ma ka aoao o ke Kuhina Kalaiaina e kue ana i ka oiaio 0 keia, he mea hookahaha loa kela u'u. N'.l.iila, e Mr. Peresidcna, eia kakou na hoea mai ma ke kahua o kamoolelo e pili ana i ka hoolaha ia ana ma ke kau kuikawa o ka Ahaolelo o 1887, no ka hookahuli ana ae i ka Moi mai ka N'oho Kalaunu ae, a hoonoho aku hoi 1 ka Hooilina Moi ma kona wahi. Nolaila, ma na mea e pili ana ia mea e Mr. Peresidena, ke makemake nei au e poloai aku i na hoa 0 keia hale, e hoo•ono mai i kekahi mau manao ikaika !oa, a he mau manao ikaika kukaawale loa no hoi ko ke Kuhina Kalaiaina i inaina loi ai ma ka nana aku, a ahewa okoa ae ta no a hilinai ole hoi 1 kekahi mea, a me na mea no a pau, ka poe hoi i hui pu aku iloko o ka hookahuli aupuni, a poe hookahuli aupuni hoi, hoohaunaele, a poe hoohaunaele, poe kue kanawai, poe kipi, a hoala kipi hoi, ua lilo lakou ma ke ano, he hooinaina loa i kona manao. Mr. Pcres?dena, mai kela mau manao ikaika ana hoi 1 hoahewa aku ai i ka poe hoohoihoi a me na poe no a pau i h'ji pu me laleou, malia paha he kumu maopopo loa kela e manaoia aku ai aole ke Kuhina Kalaiaina he haalele ino la poai mai kona noho ana mai ma kana oihana ma ke ano ua hui pu iloko o na hoohana aoa o kela hookahuli au* puni, e like me kana e hoahewa nei i na hoohana ana a Mr. Wihkoki; ika, e Mr Pere*idena, e ike ana kakou i na kumu oiaio.

Ke poloai bou aku nei au i na hoom»nao ana o na hoa hanohano e noho rrm nei, i na hoahewa punnehana ana maluna o Mr. Wilikoki, no ka hoao ana e hookahuli ae i ka Moi a hooooho ako t kona kaikuahft)e roa kona wahi, he mea maopopo loa ke manao ia aku, o kekahi hapa o kela mau hoahewa ana o keia inaina a me keia hoowahawaha i hoakaka ia ae e ke Kuhina Kalaiaina, he mea hiki loa ke manao ia aku, ua hala loa aku a loaa kekahi mea okoa, ka mea hoi i kaulua pu me Mr. Wilikoki iloko o kela hooulu haoa ana.

Mai oi ioi iku ina o ke!i hocu!u ana be kumu ia c hooia *i'c ma» a: 00 he hoomau ar.a no ka hcw-'u t hana muaia ai a i hoe-Ia'aia, a heio a ma o ke Kuhina la, a'ai'.a, bc m«a kepono loa t hoepi'.i aku i kekahi n ahe t o keia roau boowahawaha ana i ua Kunina la nn. No'aila, e Mr Peresidcra, ua ma kaukau au e hoike aku imua o ke a haie, a eia hou hoi, e hoon>a;kai ae au 1 ke Kuhina n ) kar.a kumu h x;ha!«ke t nia ke koino ina i! ,ko o na o!eio rna!u o keh a»:puni li )ko o na makahlki ekolu i a:rei. oia hei, o keia hoeuiu ana a Mr. \\iiikoki a n e kona [n e kokua, he ho<.>mau waie ana no kvla no ke*ahi i hooialaia, a a kukakLkaia, a hoaoia e ke Kuhina Kalaiaina a n.e kekahi p< e kanrka e ae he ma>: la kakaikahi a n»au pule kakaikahi {aha ma« mua iho, a e hai aku no au ia oikou 1 na mea e pili ana: K Mr P(res ; den3, ua honmaepepo lea la oia kela Kau Kuikawa o 1887, ua hoLpono ko ke 'lii ka Moi ma ke kulana e k»if m.M, a ua hana m;i ke ku lana e kue mai i na a'o ana aku a kona mau Kuhina e pili ana no ke kakau ana i kona inoa Alii maluna o kekahi bila. Ua hoike isa ia no hoi, ua hoo'e mai oia (v'to a ke 'Lii ka Moi) malai'a, a ma ia wa i ike ia ai kekahi mau hana a na Kuhina i manao ai he mau mea ano nui lua i kupono e huipu īa me na kanawai o na Kiaaina, a me ka bila oihana Makai a me ka bila oihana Koa, a me kekahi mau hila kakaikahi e iho. Nolaila, ua hoohuli ia ae la a neonoo ia, pehea la e hanaia aku ai ua mea la, a o ke Kuhina Kalaiaina a me a'u a me kekahi mau lala e ae. He makemake au e hoike aku e Mr Peresidena, aole au e hoike aku ana ma ke ano kamalii, mamuli o ke kiola ana aku i na koikoi mai luna aku o ko'u hokua, keaeneiau ekuakumaane» nei rae ka lawe ana mai i ka haawina piha o na koikoi a me na kaumaha o! na mea a pau. O ke Kuhina Kalaiaina a me a'u nei, a me kekahi mau lala i hele wale a uluku na noonoo, ua malama makou 1 kekahi halawai maloko o ka hale o kekabi luna nui, ka inea hoi aole i haawi ia kekahi hana iloko o ke Keena Kalaia,na, maluna hoi o kekahi oihana puu kala nui, a maloko o ia halawai ana, ua kukaia a noonoo ia ma na kumu a pau no ka hookahuli ana ae i ka Nohealū, a o ke kumu i ikaika loa ai na me a pau o ua hana la, mai ke Kuhina Kalaiaina mai no ia.

Aoie o'u maopc>po loa oiai, aole au 1 tnalaila,a pela hoi au i lohe ole ai. Ua 5 hoouna ia he " kiu " no ka hele ana e l kukakuka pu me ka Mea Kiekie ke I Kama'liiwahine Liliuokalani, no ka hoo- 1 maopopo ana ina e ae mai ana oia i ' kt ia ir.au hoolala ana, oia hoi, ka hoo- ; k.ihuli ana ae i ka Moi mai ka Noho Ka'auna ae, a hoonoho aku iaia n a 1 ka Noho Kalaunu ma kahi o ka Moi. I AKa, e Mr. Peres!dena, aole kela o ke kiu mua wale no ī heouna la aku imua I 0 ka Mea Kiekie e ka Mea Mahaloia I ke Kuhina Kalaiaina no ke haiawai a'u ; e oleio nei, e noho ana ke kiu maiaila i ia wa, a haawi mai la i ka hoike, no kana mea i oielo aku ai, a me ka mea i hana la maloko o kela halawai, e Mr. Peresidena, e noho pu ana kekahi iuna oihana kiekie o loko o ka Oihana Ku* hina Kalaiaina, mawaho ae o kela mea nona ka hale e malama ia ana ka halawai. I kuu olelo ana oia kekahi malaila, he makemake au e kalakaiai iho ma keia ano a pelolei, hoea mai la oia a kikeke mai la ma ka ipuka, ma ia wa ua oiii aku la ka mea haku hale a kukakuka pu aku me ia aka, ua maopopo no la makou oia no, ma ia wa ua hoi mai la ke kamaaina a hoike mai la i ke ano o ka mea i kukakuka ia, a o ua kukakuka la oia no ko laua kamaiiio ana no kekahi kumuhana a makou e kuka ana malaila, oia keia; O ka hookahul, ana ae me ka īkaika i ke Ain ka Moi mai ke Kalaunu ae ? a me ka hoonoho ana aku i ka Mea Kiekie Liiiuokaiani ma kona wahi; nolaila, e Mr. Pcresidena, o ke kiu elua i hoouna ia uku in ua o ka Mea Kiekie e like me ko'u hoomaopop# ana oiai aoie au malaiia i kona manawa i hoouna ia ai, aka, ua iike no nae ma ko ke ano mua, oia ho«. 0 ka beie no e ike iaia, a o ua keonw mana la he hoa oia no ke Kau Ahaolelo 1 hala īho nei, he keonimana oia e no* ho tna maluna o kekahi kuUna kiekie iwaena o ka iehulehu o keia wahi, a he kanaka boi i mahak> ia e koo nei me 1 ka maopopo ole nae ia'u, eia ka ke kue | ino loa oei ia'u, aka, ma keia hope koke nai oei no, ua hookau mai oia t na ' hoahewa ana he nui ioa maluna iho o ? u aole nae ui he kumu no'u e hoohaahaa iho ai i ko'u mahalo mau ana aku iaia, a aole boi au e hoahewa aku ana iaia i no ka apana hana ana i lawelawe ai ma i ia mea, aole oo hoi au e hoahewa aku , ana i ke Kohina Kalmina no kooa

h*f'4we ana rr.a kekahi ipana han* ro*V-«o, c mei, a »c> no hoi *u < n:ir.i i? ana e h :abewa ta mn ana au no ki ararji haM a*u 1 laweUwe ii ma u rocj. a«a, o *i"u wi!c oo e mkerri e r Ooa; aku i na hoa a pau •? ke:a Hie. o.a <e?J, no kekahi mau fcjr.a a kt Kuhina Kalaiama i hana ai. "ii:. eia ar.o han ho.-kahi no ki Mr. Wt'ikr*i i hana as tre ka h -a- ewa ino [<-a u ma'un ooa. "ia hoi, o ka maawe hix<ahi no •ana i ī/au iho ai a paa ae, ka mea h t i hx'ir.w rri'ja ia e ke Kuhira Kaiaiaina. aki, e niaemae a iae-.ae *e K"jhim Ka'aM'na. mi ke ano he kinaka heopon \ he outo, he hemole'.e i he • -ea hihnai r ii ia me kona. har.a ar.4 no nae \ ke!a hana o kej ano heokahi, r.o : a:'a, nn ia kumu au i| h ;ike ai i keia mea. | Mr. Pere>*dena, aole i Qolojv>r.o kē'a mau hi.o'aU lana ana. L*a ioa no ia'u, aka. aule nse au e hcx>hiki aku ana nuiuna o ka'i 1 niau huaoV.o l"a maopope io bo ia'u ewau no kekahi nulii a i ka wa a keU kiu eiua i koi niai ai a hoike mai i kana hoike. l'eia 10 no ma ka'u h ouianao ana no <eia ii.ea, aka, ao»e nae au e hoohiki aku ana n.a o ka'u mau huaeielo. O ke kumu, ao'ie he a: mai o kekahi Kuhina kupaa no ka aiea i hoohoio ia; a ne Ui!a, ua kapae ia no ka wa e ke Kuhina Kaiaiaina a me a'u nei, a me kekahi mau hoapili e ae, aka ua Uwe ia ae la ka hana i noiia ma ke ano he hena i pau pono oie i ka hana ia e ka Hoa Ahaolelo Hanohano mai ka Mahele koho Eiima luai.

N'olaila, e Mr. Peresidena, ke manao nei au e hopkolo ana au maluna oke kahua i kakele la iho nei e ke Kuhma Kalauina, a o ko'u makemake wale no e hoomohala hou ae i kona noonoo e pili ana i kekahi mea i hana ia, a i ole i kekahi mea okoa paha a'u nae i ino maopopo ole ai, a i ole, aole no paba he manao e wehewehe aku a». Ua ka* pae maoli loa no eia i ka hoike ana mai i kekahi oia mau mea. E pili ana ika wa ana i hoakaka niai ai ua komo o Mr. Winkoki a me kekahi poe e ae, ana hoi i hoike ole mai ai i na inoa iloko o Haiealii, a koi īkaika aku la i ke 'Lii ka Moi e kakau i kona inoa ma luna o kekahi oalapala e kipaku ana iaia mai ka Noho Kalaunu ae, i kumu e hiki ai ke hoonoho aku i ka Mea Kiekie Kama'iuwahine ma ka noho. Nolaila, e Mr. Peresidena, o ka mea e hele pu ana me Mr. Wiiikoki, a nana hoi na kamaiUo ana oia no kela luna kiekie a kelakela wale o loko o ka Oihana Kalaiaina, a oia no hoi ka mea i hele mai ai ma ka ipuka o kela wahi a makou e malana ana 1 ka halawai, a oia no ka mea e paa ana ma la wa, a mai kela wa niai a hoea waie i keia wa ano, aia no oia i kekahi oihana puu dala nui o ioko o ka Oihana Kalaiaina, a oia no hoi kekahi mea a'u i ane hiki oie ai ke hoomaopopo pehea ia i hookau ia ai maiuna o Mr. Wilikoki waie no na ke

ana a <ne na hoino ana, no na mea e pih ana i keia mea, a o ua luna kiekie keiakela la ka hoi o ka Oihana Kalaiai

na e nana ia aku oia ina ke ano maemae e like pu no me ke Kuhina Kalaiaina. Mr. Pcresidena, malia paha ua hiki ke manao ia aku aia mamuli o ke ano kulana kuukuu ole iho a oolea a ke Kuhina Kalaina hanohano ke kumu e hiki ole ai ke hoooili aku ia Mr. Wihkoki ma ia mea, a oia hoi ka mea e ano mama loa ae ai o ka ohumu kipi ana, nolaila, o ka hoopuka wale ae no i ke kipi a hookahuli aupuni paha, ua iike ia me ka wai i ka manao o ka ilio hehena, a i ole o ka hae ulaula paha imua ©ka bipi bulu Paniolo. Oia hoi kekahi mea a'u e Mr. Peresidena e ane hiki oie nei ia'u ke ike ma na ru)a o ke kukulu manao ana. He mea ane hiki ole ia'u ke hoakaka aku pehea la ke Kuhina Kaiaiaina hanohano t makeinake loa ai i keia mau luna elua o ioko o kona oihana, a hae ino loa hoi i kekahi keonimana, ka mea hoi aole iioko o kana oihana. A i kela manawa, e iike no me ka roea i hoakaka ia mai e ke Kuhina Kaiaiaina, ua haule pu iho ia ua hoouiu hana ia a ua puhi hele ia aku e kekahi poe, a ma ia manawa i hele mai ai o Mr. Wihkoki a noi mai la e ae ia oia e haalele i ka aina nei maluna o kekahi mau kumu a okekahi o ua mau kumu la aole hoi oia e hoopii ia, a ua hai mai no hoi ke Kuhma Kalaiaina ua ae ka Aha Kuhina ma ia ano a he pololei maoli no, aka, o kekahi mau kumu o ka ae ana o ka Aha Kuhina ena ua kumu la, oia keia, koe nae hookahi hoa o ka Aha Kuhina, dc-

nei : Ua ike kau kauwa haahai, he mea hiki ole i ke Kuhina Kalaiaioa ka hoopaa ana ma ka papa inoa a hoao ana paha e hoopn i kekahi o ia mau pue oo ka hopohopo i u« kauwa oei ana, kela luoa oihana hoi iloko o ka Oihaoa Kaiaiaina o haute auanei malalo o na maave hoopai e like me Mr. Wilikoki, a ma ia kuoiu i ae ia ai o Mr \Viiitoki e haale.e i ka aina i mea wale oo e pakeie ai o ua kaiiaka la īloko o ka Oihana KaUiaina.

Mr. Pcr€sidena. aole au e hoahewi wale aku aoa ia Mr. Wihkoki a me kela luna o loko o ke Keena Kalaiaina, no ko laua hoao ana e hookahuli i ke auounL Oiai. aole au he hupo, t\e keaki paha a bookjunam paha, oo fca

wa »na ika iut po« c ae i pau milum o <ckah» suu mea a maruo iho bci ua hemoieie aa, eu aa imui o kou ilo e Mr. Pertsidcna, ma le ano he tnea i but pu iloko o fca hoohuii auaanu peia no hoi ke Kuhina Kalaiaina. eia oia ma ke aoo be mti hookahuii aupunu he maa mea hoouiu hookahuh aopum maua, a hiki wale ik>ko o ke kulaoa noho'oa aepunu aole hoi au i law* ma ke ano hookamani e hoahewa «ate aku

i keU a me keia mea, e hoao mai ana e batu i oa hana hookahi ia, me ka minao e ioaa ko makou «ahi. Mr Perts:dena, ua maoporo lea oiai e noho ana ke kau Ahaoielo o a iloko nae oka mahina o l>ekemaha, me he naea la nae ua aneane iwaenakonu, a i o'e i ni !a hooe paha 1 hoomaka mat ai na haaa e ano oweiawela !oa ai n aleko nei o keia kulanalauhale otai, ua hooenaopopoia no he mau u!u aoa ke uiu mai aua. H- anaina kanaka nui ke akoakoa mai ana ma ka Hale Ahaolelo nei i kela a me keia la, a ua inanao kekahi mau hoa 0 ka Haie nei he lehulehu wale, o pepehi ia mai auanei lakou, ua hele lea aku ia mau hana, e Mr. Ptre sidena, a hiki wale \ ka iawe pu ana o kekahi mau hoa 0 ka Aha Kuhma a me kekahi u>au kakoo 0 lakou maioko 0 keia Haie me na mea kaua, e iawe ana me na pu iloko o na pakeke, a i ole iloko o ko iakou mau pakaukau, a he oi loa aku nae ma ka ia iS o Dekem«ba, oiai ma la la, ua hoopanee ka Hale no ka noonoo ana i kekahi biia i haole ia e ka Moi. A peia iho la i manao ia ai he piiikia; nolaiii, e like hoi me na olelo a ke Kuhina i oielo iho ai e pili ana no V. V. Akepoka no| kona kupia ole mahope raai nei no na mea 1 hana ia, ma ka la i oleio ia ae ia, ua makaukau oia e kaomi aku i na uluaoa, a i ole, no kekahi hana paha e hana ia ana, a ma ia kumu he lehulehu wale 0 na hoa o kaHonoiulu Raifela 1 iawe 1 ko lakou mau aahu a me ka iakou mau pu ma ko lakou mau wahi hana. i kumu e akoakoa koke ai i ka wa e kahea ia aku ai. Nolaila, e Mr. Peresidena, ma keia manawa; aole no he mau manao maikai mawaena 0 kekahi mau hoa oka Aha Kuhina la V. V. Akepoka, a mamuli o ka lakou mau hana kue laia, ua iilo ia i mea no iakou e aneane ai « moe paiahaiaha ai ma ko iakou mau opu imua ona i ua la