Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 31, 2 August 1890 — KA AHAOLELO [ARTICLE]

KA AHAOLELO

KAU O 1890. Kflena la hana j6. HANA • KA LA. Heluhelu ekolu ia k» btU kanawai 20 e pili ana i ka auhau halemal Holo holo loa īa. Heluhelu ekolu ui ka bila helu 22 a hooholo loa ia. Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai helu 25 a hooholoia 1 Lunakawai Hoomalu no Makiwao. Xoi mai o Waipuilani e hoopanee ioa ia no ka mea, he alahele ia e noi mai ai oa apana e ae i mau Lunakaniwai Hoomalu no lakou, a he mea hoonui lilo 0 ke aupunl

K»hei u n* ae me n. hoole, he .9 o» k> heopanee loa, » he » m* " hooholo lo*. Heluhe!u ekolu ana 1 ke kmawa kt oioni, * oa hooho»o loa ia. M< ke ooi, ua h.pai ia k» noono ° ]M i U bil» hia«m« iinua o ke kom'M 0 ka hale; W R- Raikikalunahoom«lu. Bt*RO o NA HAVA Aipini. Cku luna nui o na hana hou o ke aupuni $;.000. Noi mai o Pu» $5.000: " 0 ' 0 Ltc ; s $9,000; » hooholo 1» e like me k» bi a $7.000. . Uku o ke!» » me kei» luna o la Buro $10,000 Noi ke. Kuhin* Kalaiaina $S,ooo, a penei na hoonohonoho «*na: Ukuonaluna $ 3»°°° Uku kakiuolelo 000 Kela roe keia lilo »» ooC Hooholo ia e like mc ka hoololī a ke Kuhina. o na haie auruni a puni ka paeaina $21,000 NOl ke Kuhina o ko na aina ! [no ka Halekoa s«®° c ! Xoi o Paehaole e hookomo pu ia mai ka hale hookolokolo me hale paa--1 hao o MolokaL ' Kamailio mai o Waipuilani no ka pono o na hale hookolokolo 0 na Kona. | Noi ke 'lii Pua i haawma no ka hale | hookolokolo me halepaah.lo o Niiha". | Noi la mai e haawi i keia mau itamu i ke komite wae. | Hoopau ia ke komite a hoike ia aku i ka hale, ua hooholo ia na mea maluna I ae la. Noi na 'lii Kauhane me \Valabaraki le hele no hwkahi pile; huholoia. i Hoopanee ka hale a noho hou ika jhora io. * LA HANA 37, lULAI 22. Halawai ka hale e like me k.i m.iu, heluhelu ia ka moolelo o ka hale a aponoa. OlelO Hooholo me na Bila. Na Makuisa he 01010 hooholo e ninau ana i ke Kuhina Kalaiaina, e pili ana i ka Leta o ke Aupuni. Mamuli o ke kaki ino ana a ka Luna Leta Nui i na leta a ka poe mea p.l • pala, a i kulike ole hoi me na kuhikuhi ana* o ke Kuikahi Hoouna Leta mawaena o Hawaii nei me na Aina e. Na ke Kuhina Waiwai e lawe n.ai ana ia he kanawai e hoomaonopp ana i ka uku o na luna aupuni. Na ke 'lii Marsden i heluhelu mai nu ke poo 1 ke kanawai ana i tu»olaha mai ai, e laikini ai i na agjna Hui l'a-ni-hakahakn; waihoia malalo o na rula.

J N"a Kikila i ho,Uha ira» ikc kana*ai e haa«rt ji i <a pono kaokoa i ka Huij ! Hawan (*r.sa: Wijhru milao o ra rula. i | Na R W. U elelo hooholo e nini > ai.a 1 ke Kuhma Kaaa e aku i ka nui o na mea kaua a pau o kei aupum. a heaha ke kumu o ko ke Kuhina aua ana i ka pahikau a mc ka aahukoa. no ka mea o k*na «aiwaii 1 p- inoi no ia. I ' N*4 ke Kuh:na Waiwai be olelo hoo ; • e h»a«vita Va mana i ke komite o n* Hjke Hilu e puhi i ke ahi inaj K> -na a pau o ke aupuoi i pau ka manawa. Pane mai ke Knhina Kalaiaina i na ninau a ka luna r, Koolaupoko i waiho | aku ai. Heaha la ka mea i hoomau ai |ke Kuhina Kalaiaina ina lana aupuoi hanu hewa il<.koo kana nihana. Pane niai na Kuhina i ka haina o na mnnu a White e pi!i ana i na luna aupjQi e hwtl«we hana nei iua kela mt keia eihana. Hapai ia na hana o ka la ma ka heluhHu eiua ana i ke:a trau hila. i Kanawii e laikini ai i ke kuai ia ana o ka poi.

Noi mai o Konuweia e hiawiia roa ka lima o ke kouiite wae, uakokuamai 0 Kikila me ke kue mal Koe ikaika !oa mai o Waipuilani me ka ok'lo ana; he kanawai keia e hoo pilikia ana i na kanaka, a o ka oi loa aku maluna o ko'u mau haku inakaainana ma Kona. Hoopaapaa ka hale a haawiia i ke kom»te wa?. 2 Kanawai e hoonoa ai i ka mare mawaena o ka mea i loaa i ka mai laptra. Na Kikiia e haawi i ke komite hoo kolokoW;. Na Kalua he noi e kakau poepoe Na Waipuilani he noi e haawiia i ke komite ma)ama o!a. Ninauia ka naawi i ke komite bookolokulo, apon^ia. 3 Kanawai Hoona Kuleana iloko o ka waiwai paa. Na Konuwela keia bila kanawai, a ua noi mai ia c haawi ma ka lima oke ko* r:iite wae; aponoia. 4 Kanawai e hoihoi ana i ka poe ona mau i ka halemai I'upule. Ua heluhelu ia mai ka hoike a ke kom<te wae i haawiia aku ai ua bila kanawai la e hooponopono i na hemau.en a. A ua waiho mai lakou he bila kanawai hou a iakou i hoomakaukau ai. Na Kalua he noi e haawiia ka bi)a i ke koinite o ka Hale, a e noonoo pakuhi ia na pauku, nponoia. Komite ka hale o Rikada ka lunahoomalu. Noonoo la ka pauku i o ka bila. Noi mai o Kalua me Kikila, e hooholo loa ia. Na Paehaole e haawi i ke komite wae, ka pauku i me Ra bila holookoa. Na R. W. Wilikoki, Nawahi, White, Makuisa me Kaneahi, e hoopauee loa; haule. Hoopau ia ke komite a hai laaku ka hale, ua haawiia ka pauku i a me ka bila holookoa i ke komite wae. Hoopanee ka hale a noho hou ī ka hora io kakahiaka o kahi la ae. LA HANA 38, lULAI 23. Kapae ia na rula a heluhelu mai ke alii Konuela 1 ka palapala hoopii mai ka poe kalepa 0 Honolulu e piii ana i na lilo hoolewa o ke aliiwahine Likelike. Haawiia 1 ke komite hookolokolo. Na Kalua he hoopii mai Kakaako e noi ana i kukui uwila. 2—l paipu wai no laila. Waihoia i ke koraite aina au* puni'keia mau noi. Na A. Hona mai HIIO Akau i $25 no ka luna leta, 2 —E hoomahuahua ae 1 ka uku o ka lawe leta, 3—l $1000 ka uku lunakanawai apana. Waihoia malalo o na rula. Na ke alii Fua e noi ana e hoopau ia ka oihana koa Raifela, a e hoihoi ia na mea kaua i ke aupuni, 2 —E noi ana i elua kanaka Hawaii a i elua hao le ma ka papakuhina. Waihoia malalo 0 na rula. Na A. Hona be hoopii mai Hilo e noi ana e koho ia o Katka Luu i Pe residena no ka Papa Ola Waihoia ma lalo o na rula. Na Apiki mai Hanalei e noi ana e hoopau ia na kauka aupuni no ke ola ole o ka mai pake, 2—E hoopau ia ke kanawai o hma. Waihoia malalo o na rula. Na W. H. Kamaki e noi ana e hoonoa ia na lau nahele o na aina lei ahl Haawiia i ke komite o na aina aupuni. NA HOIKJt KOMITE. Lucas ua pau i ke pai ia ka pane a ka Papa Hoenaauai. Na W. H. Kamaki i ka hoike o na palapala hoopū a Kainai e pili ana i ke oki ana 1 na laau a me ka hoopii e we* he ia na puka pa i pani ia. Waihoia malalo o na rula. Nana no i ka hoike o na alanui ho«r o Honoiulu, mat alanui Liliha a alanui Kanka a pela aku. Waihoia malalo o na rula. Hoolaha mai o Nawahi he halawai ka ke Komite Wae i kohoia no ka noonoo ana 1 na lilo o Hale Aupuni he $3 i t ooo. ma ka la apopo hora 9. Hoike a ke Kuhina Waiwai 00 ka pane a ka luna helu 1 o Honolulu •

pili scs i na i ho pekiia mai ka Hale L> j*e*ka ilokoo elua makahiki i hala. Hiawiia i ke koahe kalepa ka hoike Na ke Kahina oko b? Aioa Ei ki pane oo oa nmaa a R. W. Wiiīkoki e pi'i aoa i n* lako kaoa o ke aaponl a me ke kumu oka aoa ia ana o koeu mau aahu kaea N.% Olelo Hooholo. Ni Rtkate be hoolaha he kanawai e boakea ana i ka mana hookolokolo o ka lunakanawai apana o Hamakna. Nana no he oieio hoeholo e kauotu ina i ke Komiaina Hooponopono karuvai, oa pane mai ke Kuhini Waiwai la haawiia i kekahi komite e like me le noi a ka Loio Kuhina. Heiuhelu mai ke Kuhina Waiirai i ee kanawai e pili ana ina liio auouni, eauoha ia e kakau poepoe a e heluhelu rkolu la i kekahi manawa. Hoakaka mai ke 'iii J. M. Hona t la hoike a ke konme e piii ana i ka 01 lana l<ta. Na Paehaole i kukala mai he halatai na ke komite holo 1 Kalawao maiope iho oka pau a«a ona hana oka Kale.

Na Apiki i heluhelu mai .*na ke poo i ke kanawai ana i hoolaha e mai ai, e pili ana i na auhau kuloko. Hapaiia ka noonoo ana i ka Bila Haawina imua o ke konme o ka Hale, Buki lunahoomalu. Na lilo awapae a me mouo o ka mokupuni o Hawaii —$3500. Na awapae me mouo ma ka mokupuni o Maui, 1 $200. HooholouL Awapae me mouo ma Molokai 1 $2,000. Hooholoia. Awapae me mouo o Oahu $15,000. Hooholoia. Na hale kukui, $12,000. Aeia. Na lilo mokuahi kolo, $28,900. Ua hoopaneeia no kahi wa. Na Alahaka a me Alaloa. Alaloa a me alahaka a puni 0 Hawaii $34 500. Hooholoia. Alaloa a me alahaka o Maui $19,000. Na alaloa me alahaka o Molokai a me Linai, $3,000. NOl ke Kuhina Kalaiaina i $4,500; a ua hooholoia. Na alaloa a me na alahaka kuaaina o Oahu, i $13,000; hooholoia. Alanui me alahaka o Honolulu he $53.000, aponoia. Alaloa me alahaka o Kauai me Nii hau he $20.000; aponoia. Aialoa me alahaka ma na wahi a pau he 30,000; apoiioia. Na alanui o Honolulu $4,000; holo. Uku Luna wai, makeke me kukui uwila, $6,000; holo. Hoopauia ke komite a hai ia aku ka haleua hooholo ia na itamu maluna ae. Hoolaha mai na lunahoomalu o na komite wae lehulehu o kekahi mau hoopii, he halawai ka Ukou iloko o ka Hale i ka wa pono. Hoopanee ka hale a noho hou i ka hora 10 o kahi la ae. LA HANA 39, lULAI 24. Halawai ka hale e like me ka mau a heluheHi īa ka moolelo o ka ha\e a aponoia. Olf.lo HOOII9LO me na Bila. Na Rikada no kj wa 111 .a he kana wai e hoonoho ana i luniKanawai hoomalu no Hamakua. Na ka Loio Kuhina no ka wa mua he kannwai e hoolt ii ana i ka pauku 429 0 ke kanawai Kivila, i hooloii ia ma ka mokuna 10 o na kanawai o 1887. Nana no i ke kanawai e hooponopono ai i ke koho ana 1 mau kiure pakui ma ka hihia e hookolokolo ia ana. Na ke 'lii W. Y. Hona, e unuhi ana oia 1 ka bila 54 ana i waiho mua mai ai. A heluhelu mai la oia no ka wa mua loa ika bila hou. Kanawii e hoololi ana i ka pauku 4 Mokuna XLIV o 1882. Kapae ia na rula a waiho mai la o Paehaole i ka hoike a ke komite wae o ka palapala hoopii 157 e noi ana e uku ia Kamauu i $50; a e hookomo pu la ma ka bila haawina. Waihoia a noonoo pu me ka bila haawina. Na Konuwela i ka hoike * ke komite wae oka bila laik'ni poL Ua hooholo ke komite, he kanawai kue kumukaniwai keia, aua waiho ia ma ka papa. Na J. M. Hona 1 ka hoike a ke komite wae Oihana Kuwaho no ka olelo hooholo a ke 'lu Wilimana. Heluhelu ia mai ka hoike komite wae o ka olelo hooholo a Nawahi me Kahookano e pili aaa i na kumu kula mai na aina e maL

Hoike ke koooūe pai, ua pau i ke pai be eono mau bila, a ke haawiia aku nei N'a Nawahi be olelo hooholo e noi aoa i mea okoa ma ko Aeooi Rosa wahi o ke komite hookoiokoio no ka imi ana i ka opioma wile no; haawiia i ke komke wae. | Na Papai he olek> hooholo e koho i komiie wae 5 lala. 00 ka imi ana i na paiapala ae holo a hoi hou mai i keia anouni, ka mea 1 hoopau ia ai kekahi poe eliaoa mamua aku nei mai ka Hale I>jte ae; ae i* Hoike ke komite kanawai, ua kakau tnoa ka Moi ma keia mau bīla t Kanawai_ e hoonoho ai ī Lunakanawai Hoomaiu no Makawao; 2 Kanawai o na mooi; 3 Kanawai kokoa Halemai Luiaa; 4 JCanawai hoomomona lepo

HANA r» KA U*. Heiahelu elaa ana o ke kanjviie; hoomaopooo ai i ka oka o na luna iu-! puoi a hiki i I>ec. 31, 1890; aoonou. Kanawai e papa ii i na pooleea, hoailoeu kuni a peb ako; aa heluhelu pa ia ka hoike a ke kom:tc Kakiu poepoe a heiuhel'» akolu i ka Poaioa.

Kaoiwu hoonoi kai konohiki; hoa panee u a hin mn ka n>ea oana ka bila. Kanawai e keakea iru . ko oa Hawaii hele ana i na aina e. Noi o U'npoilani e haa«ri i ke komite wae; apoooia. Kanawai e hooloihi aku ai ka roa nava ona awea moe moana. Kikau poepoe a e heluheiu ekolu i ka Poalima. Kanavat e hoakea ana i ka mana o ka Aha Apam; hoo»>onopono ia ka { biU. a kauohaia e a heluheiu ekolu i ka Poalima. Kanawai e pili am i ka Baneko Hunahuna Haie Leta; kakau poepoeia a heluhelu ekolu i ka Poalua. Kanawai e hoololi ai i ka pauku 102 o ke Kanawai Kivila; hoopanee ia no kahi wa. Kanawai e hooi ae ai i ka hoopaaia ana 0 ka poe hoahu da!a Kineko Hale Leta; kakau poepoe a heluōelu ekolu ia ma ka Poaha. Kanawai e hoololi ai i ke kanawai baneko hunahuna hale leU; kakau poepoe heluheln ekolu ia ma ka Poaha. E'ua mau bita kanawai i hoopanee la no ka hiki ole ana mai o na mea nana na bila. Kanawai e hooponooono ana i ke kuai ana 1 ka waiona; haawiia i ke ko* mite wae waiona e paa nei i kekahi mau bila waiona. Komite wae o ka. olelo hooholo a ke 'lii Papai. Ke 'lii Papai, Berger, R. \V.«Wilikoki, Kalua me Nawahi. Komite wae no ka olelo hooholo a Nawahi, Paehaole, Marsden, Kauhi, Makate me Rikada. Kamailio mai ka luna o Waialua no ka pono ole o kekahi olelo hooholo i waiho ia mai nona. Ma ke noi ua hoopanee ka hale a noh'o hou i ka hora 10 a. m. Poalima. LA HANA 40, lULAI 26. Halawai ka hale e like me ka mea mau. Na Hoike Komte. Na ke 'lii J. M. llona, 1 noi mai e haawi hou i manawa no ke komite e noono ai i na haawina dala o Honolulu iloko o ka bila haawina Ae ia. Na Paehaole he olelo hooholo e hookomo ia ma ka bita haawina 1 $37, a e uku ia aku i kekahi kanaka o Halawa i auhau papalua ia. Na ke 'lii Marsden i heluhelu mai i ka bila kanawai e hooporcpono a» 1 ke kuai ana o na waiona; kauohaia e pai. | Hoolaha mai ke 'lii Pilipi he bila kanawai e pili ana no ka uku kokui no ka laina mokuahi holo mau mawaena o Hawaii nei a me Tahiti. Na Apiki he hoolaha kanawai i lunakanawai hoomalu no Kau. Na White he olelo hooholo e ae ia i elua mea lawelawe e hele pu me ka lunamakaainana i Molokai, a na lakou no e uku na uku moku. Waihoia ma ka papa. Na ke Kuhina Kalaiaina i heluhelu mai he ekolu mau biia kanawai. 1 Kanawai t pili ana 1 na laikini kudala. 2 Kanawai e pili ana i na laikini i hoopuka ia e ke Keena Kalaiaina. 3 Kanawai e papa ai i ke kuai kalewa ana 1 na meaono me ka laikini ole. Na Kamai he hoolaha kanawai e hoolilo ana i ka apana 0 Hana i Aha Hoomalu. Na ka Loio Kuhina i heluhelu mai he kanawai pili 1 na lunahooponopono waiwai, a he kanawai e pili ana i na kiure kuikawa. Na Paehaole i heluhelu mai i keia mau bila kanawai: 1 Kanawai e hoonoho ai i Luna kanawai Hoomalu no Molokai. 2Ka nawai e pili ana i na manawa e noho ai o na Papa Hoopii Auhau o ke Aupuni 3 Kanawai e pili ana i ka unuhi ia ana o na olelo hooholo a ka Aha Kiekie. 4 Kanawai e hoololi ai i ka pauku 25 Mokuna XLIII o na kanawai 0 1882, e like me ia i hoololi ia e ke kanawai o 1886, e pili ana i ka auhau o na aina hoolimalima Pane ke Kuhina Kilaiaina no na ninau pili leta a Makuisa. Na Kalua he olelo hooholo e ae ia na kakau nupepa e hele pu me oa komite i MolokaL Waihoia ma ka papa. Na Whiie i nmau ae i ke Kuhina Kalaiaioa i ka oui o oa Pake me o« laoaoa i hookupaia, a ma ke ano hea la i hookopa ia ai ? NA HANA O KA U. Heluhelu ekolu ia aoa o keia mau kaoawai malalo iho. 1 Kanawai e hooloihi hou aku ai i maiuwa hou e hoopau pooo ai i ka hana ani i na waea telegarapa moe moana. Haawiia i ke komrte wae. Noi mai ke 'lii W. V. Hona e hoo* kuu iaia 00 hookahi pale. Kanawai e hoololi ai i ka pauku 9151 o ke kanawai kmla, oia hot ke kan««rai e hoakea ai i ka mana o oa Aha Apana. Hooholo ia. j Ka noonoo ana i ka Bila Haawina i ioua o ke Komiie o ka Hale; ke Tii Makate ka Looahoooialu. 1 i/au.) '