Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 31, 2 August 1890 — ROMIANO; Naita Hapakeko O NA PALI EIWA. Haku-alii Korila o na luahuna, A I OLE Ke Keikialii Kamehai loa ma Italia. [ARTICLE]

ROMIANO;

Naita Hapakeko O NA PALI EIWA.

Haku-alii Korila o na luahuna, A I OLE Ke Keikialii Kamehai loa ma Italia.

MOKUNA 111. KE KEIKIALII OPIO MAALEA—KA MAHUKA ANA NO KONA OLA. Oiai na la o Romiano e noho pio la, ua noho iho la ka aha kuka a na alii o Pelekane no ka noonoo ana i ka hoopai o ua Hapakeko nei, a iloko o na kukai olelo hahana ana, ua hooholoia iho la e hoopaahao ia o Romiano a pau ke ola; aole ina ke ano e hana oia i panai no kana mau hana ino, aka, 1 kumu e hiki ai ke hoolakalaka ia oia a pau kona manao uhu mahope o kona makuakine, a e lilo hoi oia i keikiaiii e hana ana i ke kaulike a me ka pololei Oiai, wahi a Uilama ka mea nana keia olelo hooholo; he mea hilahila a he hana haahaa loa ka pepehi ana i ke keikialii oiaio o ltalia, ka mea nona ka nohoalii mahope aku o kona makuahine. Nolaila o ka hana kupono wale no e hana aku ai e hookuu aku iaia ma ke ano he keiki alii oiain no Italia nei aka koe nae kona hookuu lanakila loa ia ana aku me ke kiai ole ia. A ke ole au e kuhihewa, aole no paha e loihi loa na la e lilo no oia i opio maikai, oiai o keia mea ana i hana ai, ua hana oia me ka maopopo ole iaia o ka pono a me ka hewa. Mamuli o keia olelo a ke alii opio Uilama, ua lokahi ae la ka manao o na mea a pau me ka ht>oholo hou ana ae. Ia laua e hoi aku ai no Pelekane, e lawe pu aku laua (Uilama a me Rare) i oa Komiano nei ilaila, a na laua e malama iaia a hiki i kona wa e laka ai no ka huli hoi ana aku e noho ma ke kalaunu alii o lTalia. Ua lilo keia olelo hooholo hope i mea maikai i na alii opio o Pelekane a ua hooholo iho la laua e lawe pu ia Komiano me laua no ke ao a hoomaa ana laia mai ka noho na ahiu mai a i ka hooponopono aupuni kaulike ana iwaena o na aupuni nui o £uropa. Nolaila e like me ka olelo hooholo a ka aha kuka o na lii, «a hookuu ia ae la o Romiano mai ka noho paahao ana a i ke kulana o ke kanaka lanakila, a koe no nae kona hele ana e like roe kona makemake iho. Oiai aia mau ma na ooao o ua opio la he elua mau koa kiai no ka malama ana iaia, a o na palena a pau o ka pa alii, ua noa iaia e like me ka hiki i kona mau au ke lawe. A ma ka nana io aku i ua opio 1a iloko o ia ro»u la, me he mea la ua ano akakuu mai kona manao uhu no na hana puni koko, aka e ka mea heluhelu, 0 keia mau bana a ua Romiano nei, he miu hana maalea wale no la. No ka mea, wahi a ua opio nei iaia iho, e maalea au a nui e like me ka hiki i loaa īa'u, a ik>ko auanei o na la po* kole, e hoohoka aku no au i keia poe me ka hila o ko'u mau wawae. Ua kuahaua pu ia ae la īloko o ia mau la a ka opio Romiano e noho ana ma ke ano paahao, ke kuahaua alii o ka maiuhia a me ka pono kaulike o na aupuni o Europt, a o ke kuahaua alii hoi a ka mf a nona keia moolelo i wa wahi ai a weluwelu liilii me kona ikaika, a hahao iho la ma kona makalua i keia mau olelo.— u Owau o Romiano ka haku powa o Europa—ka mea nana e hooeiauoue ae 1 na aupuni o Europa—a e hoohalalu i ka papahele o ko lakou noho na aopuni kaulike." Ua haawiia he oau ahaaina haunli e ke aupuni o lulia mahope iho o ke ku kala ia ana o ka maluhia no ka hano* hano o na liona o Pelekane, ua ai me ka lealea, ua inu me ka hauoli, a iwae. na o ka lehulehu i hoea ae ma ka papaaina, o ka opio Romiano pu kekahi, e nuu aaa 1 na kohinia malalo o kona kok>ka hookamani o ka maalea nuL Ua pahola po la ae he mau olelo hoomaikai no oa mao Uona la mai kela a

I me keia hoa ai mai o ka papaaina, a o na kahoahoa ana no ke ola o ua mau moho la, ua lawa mau ia mc na kiaha aniani o ka waina o ke aloha a me ka hauoli palena ©le o na hoa al Ua hoomauia na lealea ana a hiki wale i na hora liilii o ke kuluaumoe, ua hoi aku kela a me keia me ka maluhia no ko lakou wahi iho. I ka hoea ana mai o kahi la ae, ua pahola ia ae la ka lono a pum ke kulanakauhale aln o Italia, e i ana,—iloko o na la haalele mai ana na lioni o Pelekane i kona mau kaiaulu, a huli hoi aku no ko lakou wna kulaiwi, ke aupuni hoi i akena ia • puni ke ao f aole e napoo kona la." Iloko o keia mau la e lohe ia nei ko na keiki Pelekane huli hoi, aia ke keikialii Romiano ke hoolala la i kona alahele e puka ai me ka maalea nui, a ma ka nana aku i na hana a ua keikialii la, me he mea la, aole oia'iloko o kekahi 0 na mea ano like e manao ia aku ai, eia oia ke hoao nei e mahuka mailoko aku o kona noho pio ana. Aka a hiki mai nae i ka la e haalele iho ai ua mau alii opio la (Uilama a me Rare) me ko laua mau puelikaua i na kaiaulu o Italia, la wa i ike ia iho ai ua lele ka manu mai ka punana ae. Ua lilo keia nalowale honua ana o Romiano i mea pahaohao loa ia, a mahope o na huli ikaika ia ana, ua loaa e aku la ke kino make o na koa kiai īaia e waiho ana me ka manaonao nui iwaena o ka luhiehu ona pua o ke kihapai nani a uluwehiwehi. Ua loaa pu aku no hoi ke kino make o ke koa kiai puka ua kukulu ia iloko o ka hale kiai me he kanaka ola la ke ano. Ika wa i loaa aku ai o keia mau kino make, akahi no a maopopo ae i na mea a pau ua mahuka maoli o Romiano. Nolaila me ka hoohakalia ole iho, hoouna aku la na alii opio o Pelekane 110 laua mau koa no ka huh ana ia Romiano mawaho aku o na palena o ke kulanakauhale alii, me ke kauoha paa ia lakou e hopu pio iaia a hoihoi aku iloko o ka pa alii. Mamuli o keia kauoha alii ua hooko aku la na koa no ka hanu ana i ka meheu o ka Hapakeko o na pali eiwa, a i ka malu ana mai o ka la, huli hoi aku la lakou me ka nele, a hoike aku la i na alii, aole i loaa ke keikialii Romiano ia makou. Mamuli o keia mau olelo a na koa, ua kau ka lia anu maeele maluna o ke aloalii o Italia, oiai ua maopopo ia lakou, e hana aku ana keia keikialii i na hana puuwai eleele loa, oiai ua lawa na hoike oiaio ma o na kmo make o na koa a kaua i ike mua ae nei, a o kekahi hoi o na hana i hiki ole i kekahi opio ke lawelawe me ka makau ole e like me ko ua Romiano la. No ka loaa ole ana oua Romiano \a, ua hoopau ae la na liona Pelekane i ko laua manao huli iaia, a haalele iho la laua ia Ilalia no Pelekane ka pahu hopu o ko laua manao. I na alii opio me ko laua mau puahkoa i pae maalahi aku ai no Pelekane, ua noho iho la laua me ka maluhia no £uropa holookoa no kekahi mau makahiki, a i ka elima o na naakahiki o ka noho alii ana o ka maluhia, aia hoi, poba ae la he lono weliweli a puni o Eurcpa f aia o Romiano ke keikialii kamehai o Italia ke ulupa mai la i na mana kaua o Italia me ka weliweli nui, ke 010 la ka pihe mai o a o. O ka poha ana ae o kela lono hoolele hauli a puni o Enropa, ua like ia me kekahi puupuu ikaika loa nana i paluku aku oa mana moi o na «upuni a puni o Europa, a naka haalulu ae ia lakou iloko oko lakou mau kamaa me ka weliweli nul A iwaena o ia heluna o na poo kalaunu i hoalii ta ko lakou mau houpo e ka hopohopo o ka makau, o na alii puuwai liona no kekahi o Pelekane (Uilamaaoe Rare) a oia ka laoa i hoouna palapala mai ai i ka naita Apala, ka alihikaua nui o lulia ia wa, me ke kauoha paa e hopu pio koke ia o Romia 00 e pono ai, a e li koke ia oia ma ka amana o ka make. Aka e ka mea heluhelu, a hala ae la kekahi mau makahiki o ko oa naiu Apala nei hoao ana e hopu pio ia Romiano, ua kau mai la ka makau i ua naiu la, a oia kana ī palapala aku ai 1 kona mau alu opio me keia mau ote lo o ka ho-he wale:— O ka hoao ana e bopo p«o ia Romiano, he mea paakiki loa ia mai ka olelo ana ae e hoo ko ui me ka hana nui ole a me ka. pilikia ole. (A*U i