Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 34, 23 August 1890 — Page 1

Page PDF (1.70 MB)

This text was transcribed by:  May Balderama-pasion
This work is dedicated to:  For Kumu Patrick in honor of his father

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXIX,            HELU 34.       HONOLULU, POAONO, AUGATE 23, 1890.       NA HELU A PAU, 2299

 

HOOLAHA LOIO-

NELLIE M. LOWREY.

Notari no ka Lehuienu,

:A HE:

Luna Hooiaio Palapala a me na Palapaia Hoohiki

Keena Hana me W. R. Kakela Loio ma ka aoao makai o ka Hale Leta, Honolulu   

2241-3y.

 

CECIL BROWN.

LOIO A ME KOKUA MA KE KANAWAI?

@ Ag@na Hooiaio Palapaia no ha Mo hupuni o Oahu

KEENA HANA: Ma alanui Kalepa.

tf.

 

E G. HITCHCOCK.

(AIKU HIKIKOKI).

LOIO A KOKUA MA NA MEA A PAU E PILI ANA MA KE KANAWAI

Eohi ia no na Bila A'o, me ka awiwi

HILO, HAWAII.

21114. 1yr.

 

A. ROSA.

[AKONI.]

Loio a he Kokua ma

ke Kanawai.

Luna Hooiaio Palapala.

Keena hana, ma alanui Kaahumanu

 

GEORGE P. KAMAUOHA.

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

A HE MEA

ANA AINA

E loaa no ma Kohala Akau, Hawaii.

2091-1y

 

W R. KAKELA.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANWAI

He Luna Hooiaio Palapala

tf

 

ENOCH JOHNSON,

(Enoka.)

He Loio a Kokua ma ke

Kanawai,

Imua o na Ahahookolokolo a pau o keia Aupuni.

Luna Hooiaio Palapala Kope no ka apana o Kona, mokupuni o Oahu.

Keena hana, helu 15 alanui Kaahu manu, ma ke keena mua ibo nei o W C Achi.

2263-1y

 

WILLIAM C. ACHI.

Loio a he kokua ma ke kanawai mua o na Aha a pau o keia Aupuni.

He Notari no ka Lehulehu a Boroka no na waiwai paa.

Keena Oihana, Helu 36, Alanui Kalepa, Honolulu, Oahu.

2262 tf.

 

WILDER & CO. (WAILA MA.)

Moa hu@@ papa a mo n l@@o @ @@@i@ A@l @ @@ @@@ a pau, a @@ na me @@ pono a pau @ @ @@@@.

Kihi Alanu Moiwahino me Papu

 

JAMES M. MONSARRAT.

(Maunakka.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

Me Luna Hooiaio Palapaia.

E hana ia no na Palapala K@@i, Palapia Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii.  Da@@ no ka @oaie ma ka moraki ma na waiwai p@@.

KEENA HANA: Hale Pohaku hou ma ka aoao ma Waikiki o ka Halewai, Alanui Kalepa.

 

NANEA KAMAHAO

O KE

KEIKIALII

ROMEALA;

KA

Ui Kila Mageneti

O Parameri.

Ka Nani e haule ai ka Honua;

Ka Mahina Meli o Salaredina;

Ka La alohi o Mulisedera;

Na Kulu Koko kamahao Ekolu.

 

Na Ui Hookelakela o ke

Ao holookoa.

Na Nani Puuwai Uahoa o ka Honua nei

A O KE

Kila Mageneti o ke aloha - "O Parameri no ia."

 

I kela wa i hala aku ai o ka nani o ka aina a o ka hoino a me ka hoowahawaha ia na mea i hoea mai, aia hoi pii ae la kekahi keikialii o ke koko alii kiekie loa ma ke kalaunu alii o ua mau aupuni la no ka hoopiha ana i ka makalua o kona luaui i hala e aku i ka make; a ma ia kulana oia i noho ai a biki wale i ka manawa i hoea mai ai ka moolelo kamahao loa o ua mau aupuni la."

 

Maanei a hoomaha iki iho ai ua keikialii la me kana moolelo kamahao, a i ka haia ana ae o kekahi mau minute hoomaka hou aku la oia e kamailoa hou penei:

 

"E like me ka'u i kamailio mua iho nei, ua piha ka aina me na kakalaioa a me na laau ooi pela io no i hoomaka mai ai ua mau aupuni la e mokuahana nona iho, a o ka hopena o ia mokuahana ana nona iho oia no kona hiolo ana ilalo, a pela paha i palapala ia ai, "Oke aupuni mokuahana iaia iho -- aole loa ia e mau aha;" a he mea oiaio e kuu kapena maikai, mai kela la i kahuli ai kela aupuni a hiki i ka piha ana o hookahi hane@i makahiki aole loa he loea, aole hoi hekilo nana i waele a hoomaemae hou iaia a pela i nohoalii ai ka moolelo kamahao o kela mau aupuni iloko o ka pouli a hiki wale i kela manawa a'u i hai aku nei, oia hoi ke au a kela keikialii e noho kalaunu ana no ua mau aupuni la."

 

"Oiai ua keikialii la e hooponopono ana i ke aupuni me ka noeau nui, a i ka hala ana ae o kekahi mau makahiki, ma@e ia iho la oia me kekahi opuu rose (wahine) ke mea hoi a ua keikialii la aloha loa ai."

"O kela ui e Mr. Kapena, he nani i mohai a i alana ia me na haawina o ka ui a me ke kilakila, e he waipahe hoi ma na kihele olelo ana a ua kapaia oia e ka lahui o kana kane; "Ka La napoo ole o na Paemoku Uliuli."

 

Iloko o ko laua mau la hikimua o ka noho'na mare ua kakiwi ke aloha ipo mawaena o laua, me he la he hookahi waie no o laua puuwai, a no kekahi mau makahiki po@ole, aia hoi uilani ae la ka haaheo iloko o ua ui la, a na kela mau olelo keha a ko laua lahui e pili ana iaia, na ia mea i hookiekie loa ae ka haaheo iloko o ka naau o ua aliiwahine la, a hoomaka mai la oia e hana i na mea i ku i ka hoowahawaha ia, a iloko o na la pookole, aia na ho@a hauoli o ko laua noho ana, ua --

 

"Ua haunaele Ewa i Ka Mo@e, Ke ohi hapuku ia ka ia o [ua aina la."

 

"Ae--e Mr. Kapena, ua lilo io ko laua noho'na maikai i @ea ole, a o na laau ooi a me na kikania, kupu paapu ae la a uhi iho la i ka nani o ko laua kihapai, a ma ka olelo hoopokole ana ae, aia ua La napoo ole nei o na Paemoku Uliuli iloko o na uilani manao ana a ke aloha nowelo i ka pili aoao ioa hoi ka 'Ipo Kapaepae."

 

"Mamuli o keia mau ano ae la, i loaa mawaena o ua mau alii opio nei o na Paemoku Uliuli, aia hoi ua ono ole mai la ka ai i ke alii opio, a o na kipona a ke aloha a me ka hauoli, ua mamao aku la ia mai iaia aku, a o kona mau ho@a o ka ehaeha ke haawe iho la ia maluna o ka hokua o ua alii opio la; a me ia ano i waiho aku ai oia no kahi moe me ka ehaeha, a o na bu@olelo e lohe mau ia aku ana i ua alii opio la oia no keia:  E hoopokole mai i ko'u mau ho@ o ka ehaeha."

 

"Aka, e kuu kapena maikai -- no kekahi mau la lehulehu loa o ka waiho ana o ua keikialii ala iloko o ka mai kulipo@@po o ke aloha wahine, aia hoi ma kekahi po, ua hiki ole iaia ke hoomanawanui hou aku i ke a'oha o ka wahine, oiai ua hele mai la kona puuwai a paila e like me ke ahi a wela pu no hoi kai naau like pu ka nioi.

 

"Nolaila, ala ae la oia mai kona wahi moe ae a kauoha aku la i ke kauwa e lawe ia mai kana phikaua oilua; kahiko iho la ua keikialii la iaia iho me kona aahu piha o ka noho moi a hala aku la oia ma kana huakai i maopopo ole ka hlpena, aka nae o kana mau huaolelo hope loa i puana ae ai mamua o kona haalele ana iho i kona @umi moe, oia keia: E make pu au me ka wahine nana i hoehaeha mai i kuu puuwai."

 

"Alaila e hoomanao iho kaua e Mr. Kapena, he huakai pepehi kanaka keia a ua keikialii la, a o ka hopena o ia mau hana weliweli oia ka kaua e nana aku ai."

 

"I ua keikialii la i haalele iho ai i kona keena moe me kana phikaua i huna ia ma kona kua, huli hele ae la ia ma na keena a pau o ka halealii aole loa he loaa iki o kana wahine, a i ke keena hope loa, loaa aku la ua wahine la iloko olaila, ke keena hoi oia wale no kai ae ia e komo iloko olaila ma ke ano o kona keena malu ia (private apartment).

 

"Oiai ua keikialii la e ku ana ma ka puka o ua keena la, naka haalulu ae la kona kino, a o ke aloha o kana wahine haawe iho la ia maluna ona me he haawe kaumaha ala, a iloko o ia mau haawina o ka luuluu, lohe aku la oia i kana wahine i ke kaukau ana ae i keia mau olelo:"

 

"E Damiera:  E Damiera kuu aloha! E kamailio mai ia'u i hookahi huaolelo!  Auwe--e kuu Damiera hala ole, aole anei oe o kamailio mai i hookahi huaolelo, aole anei oa e hooluoulu mai i kuu puuwai; a-e kuu Damiera e hai mai i hookahi huaolelo a e hooko no wau, ina o ke ao holookoa nei kau i makemake ai Auwe! aole ka oe e pane mai ana i hookahi huaolelo."

 

"Alila me kela mau olelo a ua wahine ala a ka lokoino, lele iho la oia a hoohalike iho la e like me ka Solomona ka hooma-u ana iho i na honi aloha, a me ka hooluliluli ana ae i kana mea i aloha."

 

O keia mau hana ana ua wahine la, ua papalua ia iho ke kaumaha o ke alii opio, a i ka hala ana ae o kekahi mau minute to kona noho puai leo ole ana, alaila, kapae ae la oia i ke aloha wahine mahope ona, a o ke kuakoko o ka huhu a me ka inaina, oia kana i hoopiha iho ai a hanini mawaho, a me na kaina wawae palanehe komo aku la oia iloko me ka ike ole mai o kana wahine a iloko o na sekona pokole, aia ka pahikaua a ua alii opio la i ka lewa kahi i kau ai me ka makaukau e hooko piha'i ka mea a kona lehelehe i hoohiki ai.

 

Emoole haule iho la ua pahi ia ilalo me ka ikaika, a ma ka olelo pokole ana ae, ua pakele ua aliiwahine la ma ka apua, a o kana ipo Damiera oia @a mea i loaa i ka hauna pahi a ke alii opio, aka, aole nae i make ua moku lihilihi wale no ke kani a-i, a o ka poohiwi kahi i k@konukonu loa.

 

Ua hoopuiwa a hoohikilele ia ua alii wahine la e keia mau hana kimopo a kana kane, a i ka wa a ua aliiwahine la i ike mai ai o kana kane keia limakoko ua hoowela ia kona puuwai me ka huhu, luai mai la oia i na olelo hailiili me ke kapa ana mai i ke alii opio, he lapu wale o na lapuwale, a no ka hope loa o na olelo a ua aliiwahine la kipaku mai la oia i kana kane a hele ma kahi e.

 

O kela mau olelo nae a ua wahine la, aole loa ia i lawe ia mai e ke alii opio a noonoo, aka, o na huaolelo o ka waipahe, oia kana i lu aku ai, aka, e kuu kapena maikai, ma ka aoao o keia wahine lokoino, aole loa he mau huaolelo panai o ka oluolu.

 

"Ma ka inoa o na lani, e hai mai e keia wahine puuwai ekaeka, heaha ke a@o o keia mau hana au?  E kumakaia mai ana anei oe ia'u, a i ole, e hoohaahaa ana auei oe i ka laahia a me ka ihiihi o ka nohoalii o kuu makuakane, ma ka i@@a o Alahe, e lawe aku ana au i kou ola a me keia kanaka komohewa?"  Nolaila, e hoomanawanui e na makamaka heluhelu a keia pule ae.

(A@@ i @@@)

 

 

ROMIANO;

Naita Hapakeko

O NA PA@I EIWA

Haku-alii Korila o na luahuna,

A I OLE

Ke Keikialii Kamehai loa ma Italia.

 

MOKUNA IV.

KA OLELO HOOHIKI WEIWELI--ROMIA

NO KA PUUWAI KONA HAO.

 

I KA MANAWA a Romiano i ike ai aohe olena ana i koe a ka Ukiu e lele ae ai la hoi ka hauli, aka he kahiko linolino hau wale iho no i ka uka o Piiholo; molaila wahi a ua alii opio la:

 

Aohe loea e ae i koe i nele kona mau ao@o pohihihi i ka hoopapa ole ia e ko'u lahui, nolaila i mea no'u e ike ai i ke pookela iwaena o lakou, alaila na ka la o ka la apopo e hoike mai, o ka la ia e kue ai ka mua i ka hope, o ka makua i ke keiki, a o ke alii hoi i kana kauwa; a o ka mea e keha ana me ka huaolelo "Ka Haku Alii o na Metala Kila," a o ka "Puuwai K@na Hao" imua o ka enemi, alaila o ko'u alii kie kie auanei ia e kohu ai ka olelo he koa pukaua no na ululaeu pouliuli o Italia, i ke au o Romiano ka hookahuli aupuni a hoonaueue mana aupuni o Europa holookoa.

 

Me Keia mau olelo a ua Romiano la puhi ae la oia i kana o-le no ka hoakoakoa ana mai i kona mau kanaka a imua o lakou i hai aku ai oia i keia mau olelo:

 

E o'u mau hoaaloha, ka poe hoi no lakou na puuwai i kaakolu ia iloko o ka lokahi.--Ano, i keia la, ke kukala aku nei au i kela a me keia kanaka, e kakua i kana mea kaua, a e hawele hoi i ka hanohano o ka oihana a kakou i hoohiki ai e lilo i poe weli ia e ko Europa holookoa, a e makaukau nona iho no ka hoea mai o ka la apopo, i ke kupono ana o ka la i ka lolo.  No ka mea ia la, e alana aku ana au i ke ola o kela a me keia o oukou, a e mohai ia kona koko maluna o ke kahua kaua, no ka hanohano o ka @ihana a kakou i koho ai me ka wiwo ole.

 

He la ia ahoe hoaaloha, ohe makua i ke keiki, aohe mua i ka hope, aohe haku i ke kauwa, e paio ana kela a me keia no ka hanohano o ka inoa he Haku Alii o na Metala Kila, a he Puuwai Kona Hao iwaena o na enemi, a he koa pukaua no na ulul@au pouliuli o Italia nei i ke au o Romiano nei ko oukou alii opio, ka hookahuli aupuni a hoonaueue mana moi o Europa.

 

Alaila hooki iho la ua Hapakeko la i kana kamailio ana.  Ua haehae ae na paia anoano o ua mau ululaau la me na leo hooho ahiu o ua mau powa la a me ke kahoahoa ana ae i ka inoa o ka Hapakeko, "e ola ka moi opio i ke akua."  A i ka meha ana iho, ua huli hoi aku la kela a me keia e like me na ioiole e naholo ana* iloko o na poopoo, a o ke ano mehameha o ua ululaau la, uhi hikiwawe mai la ia me he waoakua kanaka ole la i nele i na mea nana e hoohauoli mai, o ka leo o na keko o na keko e hamumumu ana, a me na moo nahesa ma na wahi ma-lu o na kumulaau, ka leo o na manu e kikkiko'u ana ma na lau laau, pela iho la i hoohala ai o Romiano i ke koena o ia la, a hiki wale i ka la i olelo mau ia e na koa, o ka la oniu makakila:--

 

He leo mai ke kahua mai

Mai ke kahua kiai mai o ka lanakila,

E hai mai ana i ka lono

E hele au e papahi i ka hanohano,

Maluna o kela kahua palahalaha,

Kela kabua puanuanu i na kulukoko

O ka poe i mohai ia lakou iho,

E molia na hanu i ka maka pahikaua,

No ka paio ana me na mea kaua,

Na kahiko ihiihi o ke kanaka koa.

 

I ka hoea io ana mai o ka la i li'a ia, aia ua poe iliohae la a Romiano e linohau ana ia lakou iho.  A i ka hiki pono ana ae i ka manawa, ua hoopiha ia ke kahua e na koa o ua Romiano la, e poha ana na leo ole, uluaoa ae la na leo walaau o ua poe powa la, a na ka leo o-le manawa i hoike aku i ua poe koa la ua hiki mai ka manawa.

 

Emoole, aia he elua mau loea e hoohana ana i ko laua ike, e hahau a e pale ana, e hou a e oniu ana me ka @l@@ nui, aka, no ke@ahi mau minute liu wale i hala ae, aia hei ua hoeha ia kekahi o ua mau po@@ la.

 

E like me ka @ula maa mau o kela oihana, pela no ka moho lanakila i lawe ae ai i kona kulana hoomaba no ke kali ana i ka hoea mai o kona hoa lealea o ka la.

 

He mau minute ko kamoho lanakila kali ana o ka hoea aku o kona lua, aia hoi komo aku la kekahi powa, a lawe ae la i kona kulana oniu makakila me ka moho lanakila.

 

E ka mea helehelu, i ka wa i hui ae ai o keia mau loea, ua hahana ka laua mau kakele pahi ana, a i ka hope loa, ua kaihai hou ae la ka moho mua i ka lanakila ma kona aoao.

 

Ua haawiia ae na leo huro no ka moho lanakila, a ua panai aku no hoi ua moho la i ka hanohano me ka oi o kana pahikaua.

 

He eono manawa a ua moho lanakila la i haaheo ai i ka lanakila ma kona aoao, hoomaikai mai la ke lii opio iaia a hookuu mai la e hoomaha.

 

I ka pau ana o ka manawa hoomaha haawi hou ia ae la ka hoallona no ke kahi mau moho okoa.  E like me ka haaheo ana o ka moho mua, pela ke kahi o keia mau moho i baaheo ae ai me ka lanakila ma kono aoao, a pela mau oia i haaheo ai i na lealea me ka lanakila no eono manwa, alaila, ua lilo ke kahua he mau moho okoa, a mailoko mai o kela nui o na powa, he elua haneri wale no i papahi ia me ka huaolelo lanakila, a maluna o ua poe la i haawi aku ai ke alii opio Romiano i na hoomaikai ana he nui.

 

A pau ka Romiano hoomaikai ana i na moho lanakila, hookuu hou aku la oia ia lakou e mohai i ko lakou mau olona me ka oi o ka lakou mau medala kila, a ma ka olelo pokole ana ae, aohe oi o kahi i kahi he like wale no.

 

No keia pai a pai o ua poe moho la, alaila, ku ae la o Romiano iluna a kamailio aku la ia lakou, e o'u mau hoaloha, ua papalua iho oukou i ka hanohano i loaa ia'u mamuli o ko'u ike ana aku nei i ko oukou mau hana koa a wiwo ole, a ke ole au e hewa ma ka olelo ana, alaila, ke olelo ae nei au, o oukou na liona pololi o na waonahele o Italia nei, e hiki ai ke helu na maiuu a haehae ae i na aupuni mana moi o Europa nei, ano, e na hoaloha, ma ka hooki ana iho o ka'u mau olelo, ke kukala aku nei au, ua pau ka manawa o ko ka makua kue i ke keiki, ka mua o ka hope, a pela aku, a no keiwa wa, no ko ka haku a me ko ke kauwa palena mai keia.  Nolaila, e liuliu no oukou iho, a e makaukau me ka makaala no na oniu makakila ana a ko oukou haku nei.

 

Alaila, e ka mea heluhelu, me keia mau olelo a Romiano, kau ae la oia i kana o-le ma kona lehelehe, a puhi aku la i ka hoailona ma ke ano, he kulana hoouka kaua o ka hopu pio, a he paio ana hoi no ka make a me ke ola.

 

I ka wa o ka o-le i ooha aku ai ka hoailona, ia wa i uwila koke ae ai na moho lanakila i ko lakou kulana, a iloko o na minute helu wale no, ua paa ae la ua Romiano la i ka hoopuni ia e na koa, a o ke o a me ka nakeke o ka lakou mau medala kila, ke oeoe ko lakou kani i na pahukani o ka opio, a kaua paha e olelo ae ai e ka mea heluhelu--

 

Li ka ili o'ka Akolea

Puanuanu i ka hao a ka Waikola

 

Ae, e ka mea heluhelu, puanuanu a maeele io no ka io o na mea e ike ana i na haawina o keia ano, a o ka holo malie ana a kona mau aakoko, e paakiki auanei ia e like me ka hau paa; aka, no keia hapakeko a ke koa nui wale, aole loa ia mea i hoke mai ma kona mau helehelena, a aole hoi iluna o kona mau lala.  Aka, a kana wale no i kahea aku ai i kona mau koa, "e makaukau, eia o Romiano--e hopu iaia, a i ole e haule pio oukou imua ona."

 

O keia leo kahea a Romiano i kona mau koa, ua panai koke ia mai la ia e lakou me ka huaolelo noi--E haawi pio aku ua hapakeko la iaia iho, a i ole e kukala koke ia @e ahi ena@na o ke kaua, a e hopu ia oia (Romiano) a ahewa ia ma ke ano he pio na lakou.

 

O keia leo noi a na koa ia Romiano no ka haawi pio aku, oia ka ua hapakeko la i luliluli iho ai kona poo, a pane aku la me ka leo o ka wiwo ole:

 

"Aole wau e haawi pio aku, o na leo noi o keia ano, me ka oi wale no o na medala kila e hooko ia ai, a ke hulihia wau ia oukou, alaila, e hoomanao oukou, he pio wau na aukou, aka, no keia wa, aole loa wau e ae aku ana i kela leo noi, a e like me ka'u i hai mua aku nei, na ka oi o na medala kila e hooko kela olelo.

(Aole i @@@)

 

 

HOOHENO NO GABRIELA.

 

Ma A@@@@@@, me ke kumu o ka hana

Hooheno mai ana, iaia nei h@@u.

O ka ihu o ka lio, ka'u e aloha ae

Nana i k@ni, na aiu ewale.

Li-la mai au, he mai-a no ka E-a

A he eueu hei ma ka ike pulapo,

Noho i ke ehuehu, na hana a ke e@

Me ka pili kihei, o ka Madimosele,

O ka ua ko luna, maua ko lalo

Elua wale no, i ka naueue,

Ke holu e ke kaa, o ko'u like ia

Kohu like me ka wai, ke niniu ka huila.

Mai hanahu'a oe, i ka uiuilani

Kamaeu mai au, na Walikanahele,

O ka iki hau au, anu o Alika

Kohu waa Kaleponi, ke koi i ka makani,

He umoumoki aku, i pono ka hoi'na

Aohe nana, waena no hai,

Kela o keia, ku ae heo ana,

Pono i ka lealea, a he waiwai hui

E hoi no oe, a manao i ke hoa,

Ko hoa kuwili, o ka la pololi

Kukulu e ka pe'a, peuwini ka makani,

Ua hoi olioli, inei kula loa

E o mai oe, e kuu hoa luhi

A o Gaberiela, o kou inoa ia

Madimosele.

 

 

Gaberiela Lenoa

O KA

Puali Kahiko Imeperiela o Farani.

 

Koa Opio lloko a na Ulia o ka Laki.

 

Kukala Kaua a Perusia no kekahi Wahine.

 

He Moolelo no ke Au-Weliweli Nui o Europa

 

KA HUAKAI A MADIMOSELE DE RIRA NO VIENA.

 

I ka wa i puana ia mai la o kela inoa e ke aliikoa, ua hoohaalulu ia ke kaikamahine opio no ke ku ana aku imua o ua Ilamuku la a noi aku i na hoopakele ana ma kona aoao, no ka mea, ua lilo ae oia i kaikoeke no ka Emeoera ia manawa ma o ka mare ana i kona kaikuahine, a he hoino lakou a pau me na manao lili ia Iosepine no kona kulana o ka hanohano.  Malalo o keia kumu i makemake ole ai ka Madimosele e ku aku imua o Muraka, aka, oia ka mea hiki ole iaia ke hana i kela wa, koe wale no kona ku aku imua ona a haawi a kana mau kumu pale.

 

Ua puka koke aku oia iwaho o ke kaa, a malalo o ke alakai ana a kela aliikoa, komo aku la laua nei iloko o ka hale kahi a Muraka e noho ana ma ke pakaukau a nana i kana mau kii palapala aina kahikuhi kaua.

 

Aole i nana koke mai o Muraka i ka Madimosele e aku ana mamua o kona pakaukau, a liuliu iki, huli ae la oia iluna a paue mai la i keia mau olelo:--

 

"Ua hai ia mai nei au, ua hiki mai ka lede Madimosele de R@@a ianei."

 

"Ae, ua hiki io mai nei oia ianei," wahi a ke kaikamahine opio i pane aku ai me ka wehe pu ana ae i kona uhimaka.  "Ke ike mai la anei oe ia'u i keia manawa?"

 

Nana pono mai la o Muraka a ike o ka lede hoohanohano io no keia o ka Emeperesa, a e like me ko lakou ano lili no keia wahine puukani Ioseoine ma kona kulana o ka hanohano a me ke aloha hemo oie o Naooliona iaia, ua pane hou mai la oia i keia mau olelo:--

 

"Aole au i haupu mua, he kuleana kekahi o ka lede hoohanohano o ka Emeperesa ko'u mau manao e hoike ia'i."

 

Na kela mau olelo oolea a ke kaikamahine opio i pane aku la ia Muraka, na ia mea i hookaakaa ae i na maka o ua Ilamuku kau lio kaulana la o Farani, a haawi aku ia oia i kona ae no ke alakai ana i ka lede hoohanohano o ka Emeperesa Iosepine e halawai pu me ka Emepera ma ka pane ana aku, --

 

"O ka Emepera, aia oia iloko o ka halealii o Viena nei kahi i hooluolu @i i keia manawa.  E like me kau noi e ka Madimosele ua laahia oe i ka Emepera hookahi waie no, pela au e hoo@na nei ia oe malalo o ka hoomalu ana a kekahi aliikoa, aole ma ke ano, he mea hiki wale no i na lede hoohanohano o ka Emeperesa Iosephine ke houhaahaa i ka mana o na kanawai o ka oihana koa, a e koma mai oe a hoohaunaele iloko o ko lakou mau laina me ke kulana ole, malalo o keia kumu, ke lawe pio nei au ia oe he wahine malalo o ka noonoo kupono ole.  He lana k@u manao, e hoohewahewa ole mai ana ka Emepera i kona wa e haawi mai ai i ka hoopai, o ka halepaahao kahi kupono loa nou e hoomalu ia ai."

 

Ua haawi koke ae la o Muraka i ke kauoha i kekahi aliikoa e ku ana ma kona aoao, no ka lawe ana i ke kaikamahine opio imua o ka Emepera iloko o ka halealii, a hoouna mua ia aku la kekahi olele no ka hai aku i ka malihini e hiki aku ana.

 

He oiaio e ka mea heluhelu, i ka wa a ke kaa kaahele o ke kaikamahine i haalele aku ai i ke kulana hoolulu o na koa hiai Auseturia i paa pio ai o Gaberiela, ua haalele pu aku ke keikialii o Posetama ia kulana hoolulu a ukali mai la i ke kaikamahine opio malalo o ke aloha wahine ma kekahi alanui okoa e kamoe la i ke kulanakauhale o Viena, a i ka wa a ka lede Madimosele i hiki aku ai imua o Napoliona, ua hoohaalulu nui ia oia i ka ike ana aku, ua hiki mua iho ua kekialii la imua o ka Emepera, a hai aku la i na mea a pau ma keia huakai o ka hoomalu, maialo o na hana hoowalewale ino loa a ke Kaukauolelo o ke Keena Kanikela Farani ma Berelina,--oia o Gaberiela Lenoa.

 

O keia mau mea a ka Emepera i lohe ai no ka haule pahu ana a walawala o kana papakuhikuhi i hoolala ai ma ka hoohui ana i na aupuni elua o Farani me Perusia iloko o ka mare no kekahi pomaikai pili lahui, mawaena hoi o kona hoa'loha oiaio ke keikialii Posetama me ka lede hoohanohano o ke aloalii o kona Emeperesa Iosephine, ua hoomaopopo io iho la o Napoliona, he enemi o Gaberiela Lenoa e makamake nei e hamabaga i ka hooh@lomua aku i kana papakuhikuhi hoolala kaua no ke kaomi ana ia Perusia malalo o ka malu o Farani, ina e hooko ia ana keia mare mawaena o na aoao elua.  O keia mau lono a ke keikialii i hai aku ai i ka Emepera, na ia mea i hapai ae i ka huhu o ka inaina nui iloko ona, a ua hiki ke koho ia aku ka hopena o Gaberiela ina oia imua a Napoliona ia wa, e halawai no oia me ka uku hoopai no ke kipoka ia aku no ka make.

 

Ua hookipa ia aku ka lede Madimosele imua o ka Emepera me kona mau nanaina o ka huhu nui, a oia kana i pane mai ai i keia mau olelo mua,--

 

"O na mea e hoomau aku ai i ka holomua ana o Farani a me kona noho hanohano ana, ua loaa mai nei na hoike o kou pale kauoha mai ke Keikialii o Posetama.  O ka mea a'u i iini nui ai, oia ka hoohui ana i na aupuni elua o Farani me Perusia iloko o hookahi koko ma ka mare, a nolaila, malalo o keia kumu, he haawi hou nei au ia oe i ke Keikialii o Posetama me ka'u kauoha hope loa, i keia ahiahi, e hoihoi hou ia aku ai oe me ke keikialii no ka hoohui ana ia olua iloko o ka be@i@a maemae o ka mare me na hoohanohano ana mai a kona aupuni."

 

O ka lono o ka paa pio ana o Gaberiela i na koa Auseturia ma ke kahua kiai, a e lawe ia aku ana oia no ka hookolokolo ia malalo o ke ahewa o ke kanaka kiu, a he kipoka ia hoi kona hoopai, oia hou ka Napoliona i pane ae ai,--

 

"Aia iloko o Gaberiela na manao hooko o na ano a pau o ke kauoha, a he wiwo ole hoi kona i oi aku mamua o na diabolo a pau o ka po.  Ano, i keia hora, ua hoonele ia ka Puali Pale Umauma Kila o Farani me ka lima akau ole."

 

Nolaila, e kali ka ono o na makama k@ ia Gaberiela, oiai, ua ike like ae la no kakou i kona paa pio ana, a he au ko keia mua aku, e ike hou no kakou iaia ua palekana, a e kaiewa hou ana no hoi ka pahikaua a ua Gaberiela nei ma kona aoao.

(Aole i pau.)