Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 35, 30 August 1890 — NANEA KAMAHAO O KA KEIKIALII ROMEALA; KA Ui Kila Mageneti O Parameri. [ARTICLE]

NANEA KAMAHAO O KA KEIKIALII ROMEALA; KA Ui Kila Mageneti O Parameri.

Ka Nani $ haule ai ka Honua, Ka \fahina Meli o Sa/aredina; Ka La alo/ii o Afu/isejUra \ Aa Ku/u Koky kamahao Eko/u. Na Ui Hookelakela o ke Ao holookoa. Na Nani Pimwai Ualioa 0 ka Hoima nei A O KE Kila Mageneti o ke aloha—"O Parameri no ia."

Ua panai ia mai na olelo a kc iii opio e na olelo pakike a ka wahine me ke kapa pu ana mai he moonihoawa a hc kolo hoi, aka, mamua ae o ka hooloihi loa ana mai a ua aliiwMhuie la i kana mau oleio, ua huila ae la ka pahi a ua al'i opio nei a oniu aku la oia imua o kana wahine me ka '>ane ana aku, e make pu kaua ma ka maka o keja pahikAua, a e hoohainu ia hoi ko kaua mau koko maloko o keia keena, no ka hai ana aku i ko ka honua holookoa, na ka maka o keia pahikaua i hoonapoo i ka la o na paemoku uliuli, a heolilo hoi i kona makia haaheo i alahele no ke pohihihi, a lakou e akena iho ai a hiki i ka hopena. Me keia mau olelo a ua alii opio ia, hou aku la oia i kapa pahi me ka hoopololei ana tna ka puuwai o kana wahi* ne; aka, e kuu kapena maikai, noamua ae o ka hooko la ana o ka makemake o ua alii opio la, unuhi koke ae la ua wahine la he wahi omole wai melemele imku, a me la mea oia i hookulu mai ai iua : una o ka pahi a ke alii opio me ka pane ana mai, e lilo ua pahi la i iala laau oliva, a o kona oi hoi e ku numu ia e like me ka pohaku. O kela mau oleio a ua aliiwahine la, ua hooko koke la ia e ka mana o ' ela omole wai melemele uuko. alaila, e Mr. Kapena, e hoomanao iho kaua, aoie anei he hana mana kupua ka keia aliiwahine. "Ae"—wahi a ke kapena, "he hana mana kupua io ka keia wahine, aka mai hea mai i loaa m*i ai iaia keia mau ano, aole anei keia wahine i iike loa me ko Aina Aia aliiwahine ?"

"E Mr. Kapena, e hoolohe hou mai i ka nioolelo kaooahao o keia mau aupuni a e ike no oe i ke alahele kahi i loaa mai ai o keia haawina iaia, a : o ka lua o kau ninau, he oiaio e kuu kapena maikai, ua.like loa na nana me ka ke aliiwahine o Aina Ala, aka, auhea oia, ua hiolo, ua haule i ka manao ka naauao a o ia mana oia ka'u e hoike aku ai ialoe mahope iho o ka pau ana o ka'u kamailio ana no kila aliiwa* hine lokoino a roe ke aloha ole i kana kane." •*Ano e Mr. Kapena"—i hoomau mai ai ua keikialu la i ke kamailio ana ī keta manawa i lilo ae ai o ka pahika ua a ke alii opio i lala oliva, hookulu hou iho la ua,aliiwahine U i kana omole wai melemel?, a kapipi mai la maluna o kana kane me ka hdopuka pu ana mai i keia mau olelo, iwi ka inoa o Ab«de lahe ka haku alii o na wai k'upua, ke kauoha aku nei au ia oe e haalele koke iho oe i na poai o ke kanaka, a i keia sekona, e lilo koke oe i kanaka e like me na holoholoua o ke kula, a e ai oe i na weuweu o ka honu?, a e hoo pulu » oe e na kulu kehau mai ka lani mai, a iloko o na hanauna be kanaha, e lilo no oe i kanaka a i hapa po haku i aahu ia «ne ka hae o kou aupunu" "He oiaio, e Mr. Kapena, i kela sekona koke no ua ko kela olelo n.aiuna o kela alii opio, ua ai o»a i ka weuweu me ka luhi, ua pulu hoi kona kino me na kulu kehau oka inea, a i ka piha ana o na hanaona he ua kf iho la ka lua o na hoopai maluna ona.

**Alaila e Mr. Kapena—heaha kau pane ma keia, a pehea kou noonoo ana no keia alii op» iloko o kona popiliku r

"Auwe. —wahi a ke kaper.a, nan» ka nui o ko'u walohia no ka mx>!clo o kda alii opio iloko o ka aki, e kuu haku opio. ini paha owaj kekahi raa!ai!a i kona mau sekona 0 ka popiiikia, alaila, ina paha ua haawi au i ko'u ola iho no ka hoopakele ana iaia, nolaila, o ka'u oltlo a me ko'u manao, ke hoahewa nei au no ka hana pakaha Kohe loa a kela wahine puuwai eleele, uka, e kuu alii, pehea !a ua keikiaiii !a i kona wa i lilo ae ai i hapa kanaka >M

"Ae e Mr. Kapena, akahi no kaua a hoea tr.ai iluna o ke kahua oiaio o ka moolelo kamahao o kela aina, a ina paba aole kela alii opio i lilo i kieo ano e alaila, ina la i keia la aole loa e lohe ia ka moolelo o ua mau mokupuni uliuli la." "Nolaila, e Mr. Kapena e hoi hope hou aku ko kaua kamailio la a me kana wahine hana lokoino, a malaila ka ua e hoomihele hou mai ai a hiki i ko kaua hoea ana'mai iluna o ke kahua o ka m oielo kamahao, ano e hoolohe uai:" "E like me ka'u 1 olelo mua aku nei ia oe, ua hooko ia ke ahewa elua ana maluna o ua alii opio la, alaila, lawe ae la ua wahine lokoino nei i ka hoo ponopono ana o oa paemoku uliuli malalo ona, ma ke ano, he hookahi wale no aupuni i kapaia "Uiaka," oia hoi "Huiia,"' o wahi a ua wahine la a ka lokoino, e- like me ko'u hookahuli ana i ka nohoalii o kuu kane, pela wau e hoauhulihia aku ai 1 kona lahui kanaka, a i keia la e lilo no lakou i puali anela no ka hohonu, i mahele ia iloko o na hanauna ekolu, oia hoi ka mua, ka waena a me ka hope."

"Alaila, he mea oiaio e Mr. Kapena, ua ko a ua paa mau ioa kela oleio hoohiki naueue ole a kela wahine, e like me ka olelo— He ahi ke alelo.. Ke ole e kauiawahaia. "Ano, e Mr. Kapena, ua lawa ko kaua kamaiiio ana no keia wahine a me kana kane opio, a e kamaiiio kaua no ka moolelo kamahao o ua aupuni ia : "I ka wj a kela wahine ino i ikeai ua hooko ia kona makemake, kan iho la la i kanawai paa loa, ka mua, e hoehaeha mua ia ke alii opio poino me na maawe huipa he kanalima i hoopnlu ia me na kulu wai melemeie o kela wahi omole uuku iaia, a o na puaii anela hoi o ka hohonu aole loa lakou e kipa aku ma kela a me koia iihi'< i hale a • i aku inamua o h «>kahi manawa, a e hoopahaohao hoi iakou i na heopahaohao he nui, ka lua, e uuke keia a me keia mea ehahaki a kue ana i ua kana wai ia, a i ole, hoao paha lakou e kumakaia i ke kapu a me ka laahia o ua kanawai paa la." ' 4 Me keia mau hana ino a puuwai eleele loa aua wahine la, puana ae ia oia i keia mau oleio kaena : E hulihia kn honua a hiolo na lani, aole toa he mea nana e huli ka mooielo o na paemoku uliuii ka mea hoi a kuu mau lima i hana ino ai, a o ka hoaiiona hoike hoi a kuu mau leheiehe i kaukanawai ai ?"

"Aka, e Mr Kapeni, ua ko 10 no ia mau oielo a ua aliiwahine lapuwale h, aka ( aole nae ia i moeuhane mua aia oia iloko o kt kuhihewa, a aole bol oia i haupu mua aia he loea i piha me ka hohonu o ka naauao, nana e ulupa iho kona mana ilalo, aka, na ke au o kela mau makahiki loihi i alako loai i ka hopena o k£U wahine ino, a hiki i kona make ana malalo o ka mana o ka pahikaua aka naauaa''

"Noliila, e Mr. Kipena. e hoelohe mai i ka moolelo kamahao o ua aupuoi la, ka moolelo hoi e hiki ole ai ia oe ke hoopoina i na la a pau o ltou ola aoa, oia īho keia : Ika wa i hala ho> pe ae ai o oa makahiki lehulehu a ue ka noho mana ana o na hana kupanaha a me na kanawai (uli ole aua aliiwahine la, aia hoi, ma kekahi mau maaahiki mahope mai o laila, pit ae la na la o kekahi moi ©pio maluna o ka nohoalu o kekahi o na aupuni o ua mau paemoku uliuli U, a hooponooono iho la i ke aupuni me ka noeau oui He kanaka opio wale no oia nona na makahiki be aka, o kona noeau, ua paumiaku la ia i ko kooi mau makahikj. aua olelo ia kona roau la e noho hookele aupuni ana, he la i olmolīno aa hoku oka naauaek Oka inoa u l #. alii opio, oia no o MuWia, a ma k v fcjohalike ana MaUmaUma, abtb, e b lomanao iho kaua, ua kupono a po lolei maoli kela inoa nona, aka, o kana mau hana a me kona noeau oīa ka kamiaua ako ai"