Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 39, 27 September 1890 — Page 3

Page PDF (1.80 MB)

This text was transcribed by:  Irene Aiko Shibata
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Sepatemaba @1-90

 

@ @ He@

@[column unreadable]            1 8 15 22 29

@[column unreadable]            2 9 16 23 30

@[column unreadable]            3 10 17 24 31

@[column unreadable]            4 11 18 25

@[column unreadable]            5 12 19 26

@[column unreadable]            6 13 20 27

5@[column unreadable]          7 14 21 28

 

@ @ O KA MAHINA

@[column unreadable]e          4.57.9 P.M.

@[column unreadable]            @ 41 5 P.M.

@[column unreadable]           @ 33 9 A. M.

@[column unreadable]ha        2.28.2 A.M.

           

@[column unreadable] KA NAP@ A@ @ K@

            Pu@a  Nap@

@[column unreadable]            5.4@   @@7

@[column unreadable]            5.5@   6.@0

@[column unreadable]            5.51     5.54

@[column unreadable]            5.54     5.46

 

KELA ME KEIA

            @ @ke hapaha na Kuia @abati @ a n@e Kaunakapili.

           

            @ @ makamaka pop@ o @ @lu @ Ka@hi i k@ l@ @ me ke Aia ka Moi.

           

            @ @ @a h@na @wa i nei @au @ @ ilona o na moku e @.

 

            @ i ke ku@nukanawai @ @na @ @  hana kun@kanaw@ wahi @ na na i noonoo.

 

            @ a@ i ka hoike a kek@hi @ @ @ h@ol@ @.  He manu@ na @alani w@na i inu ia.

 

            @ @net iho la i ohi ai na uku o na @ @ a pau o ke a@a ka@mahu @ n@ka manawa o pa@ ona iloko @ malama a oi.

 

            @  @ eia e L@hia@ k@a mau p@na @ @ Kamohana p@nei:  Sepate  No me L@: Sepate@ @ o Kap@ka me Nawahine (w.)

 

            @ @e @ e la@ini k@ p@ @.  Eia he kanawai i ka @ @ana ke hooholo@a @ he han @a @ paha @ @ @wa@ @ piliwaiw@ i?

 

            @ @nalolo nei holu n@ ka Hua @ Kua Sabati no @heia h@l @ ame @ Hapa K@ko, R@iano no ka @ mai mai kana h@ kai u@ i @ ie ae.

 

            @ @ aku o kauka @ o ka @ @epera i kona kulana lawelawe @ a @Kah@ pela ka hoike a he@ @ hoop@ @ o ka ahaole @ @.

 

            @ke o Mary Kaakopu@, wahine @ S. T. @sha o ka Ekale@la o H@ @ Kona, Hawaii, mahope o ke @ mau lo o ka hoomailo ma@.  M@ @ luuluu ko makou @ pu ana.

 

            He hoikeike akamai holokaa hula @keehi wawae ko k@ia m@ ahiah@ nei na keeahi haole i h@pai@ @iona.  Ua ho@keike m@ no @ a @ @ea kona leh@ maanei he @ @hi i hala aku.

 

            O ka huakai jula joi mua aku nei @ mokukaua Kale@ona, ua haohao i @ haole loa o kuna manawa h@lo, a @ noii pono ia ana, loaa @ @ @ko@ iwikaele ke akoakoa au ulu @kini.

 

            O ka manaolana o ko H@lo mau ki@ @ wahi mokuahi ana no @ana D@@ @ oki pu ia e ke kai nui o @li@a @ ale kawahakawaha @ ia @ ilalo: o ke k@m@ iho no h@ Kaipalaoa oloha@ e na @uina.

 

            E@ ka Bila Haawina ma kona hel @ ekolu: ekolu la mai ka la a@ @ @ehu nei Sepatemaba; ma@ ka maa hou aku koho baleta w Wailuk@ @ho ana aku a - poina aku la @ ka helu ana.  Pehea iho la la ho.

 

            Aia mal@na o ka @muku mua i @ @he@ a ke Ko@ Hookookolo @ aku nei no ka @ ana o k@ @ @ni @opiuma o Kahului; a@a i @akahi ae nei ka manawa i kauoh @ no ka hookookolo.

 

            Heaha la hoi nei o kahi @eo e hau mai nei: paiwa i ka hihio kuhi he moe@hane, kulou hewa imua o ke debolo kahi he Anela: o kona mau niho kai @ea iho i ka Poaha nei ua nalohia na @mahamaha.  E ahu oe.

 

            Hoike mai o Daniela Kahawa@i  ma @ palapala i keia pepa, ua k@kaka o Wahilani me Kaniholua maluna o ka w@, mah@pe o ka pau ana o na eke @ a @akou i ka lilo i Hanalei.  O ke @ o ka hakoko, i hookani o Wahi@ i kona elmu o@ai laua e paina ana a h@ mai o Kaniholua, hakoko laua a haule iloko o ke kai.  I ka hu@iia ana ae iluna, au nanahu kekabi i kekabi @e na niho, a hookahi o laua i mamoino.  Kupanaha no.

 

            Ma ke ahiahi Poakolu nei, oiai o Mr. Ch@ N Arnold a me kana wahine i kipa aku ai ma ka hale o Malcolm Brown ma ke ano he ike makamaka: a ia la@u e nane@ ana a @ki i ka h@ra 9:30, a@ hoi ua hoomaka mai @a oia e @ i ka ena @ kona puuwai, a he ha@ @ m@pe @, make loa ak@ @ oai.  O Perseiavenia kona one hanau, a @a make oia i ke 44 o kona @kahiai.  Ue w@ho iho oia he wanine a me eono mau kamai@ mahope @ei.

 

MRS. KANALULU

            Mawaena paha o na hora @ me @o ke ahiahi @ei, Sept 26, @ke o Mrs. K@ @ @ wahi @o @a Kakaako.  He kaa mai @hi kona a moe wea aku la @ @ ka @ @.  Aoe e @na @ @ @ ho manawanui a ke@a makuahine Hawaii no na @ @ @ na @ a @ na makua a @ na @me @ehuehu @ i o @ono@ n@, a @ ka@ ia @ a.  Ua w@ k@ @u @a ma@k u i kumu @ mah@pe nei.  Me ke aloha nui @.

 

KULA HANAI O KAUAI

            Ma ko makou kolamu hoolaha, ke p@ aku nei he hooiaha no ka manawa pololei e wehe ai kela Kula Hanai a Ao Hawa@ o Kauai.  Ma ka aoao o na makua keiki o ka mokupuni o Kauai, ua hoopokole ia ke ala o ka @li hele ana i home hoonaauao o keia an@ no ka oukou n@ ke@, mamuli o ka uwai @ ani a@ nei a kupono i ka @paka hale.  Ma ka aoao hoi o ke aupui, he mea pono e nana ia aku keia @ i ano kula hoop@kaikai i na pulapula h@ o ka @, a e haawi i na kokua a pau i lawa, e hooholomua aku.  Me ko mao i mahalo nui no hoi i na @ kaka@ @ n@oki pani kaili la nei, i ka hoohuihui o hoohana aku i ko @ manao lokahi i nei ano hana hoopo naikai nui.  Aole no hoi e haule hope o Kauai i na hooho o na hoomaikai he nui.  I nua e Kauai o Mano a @nanomano.

 

NA MEA HOU O HILO

            Ma Papikou, ua komo ia ka hale ukana e ka piko pau iole a lawe aku la @ 14 omole gini a me waina ma ka @ o ka la 30 o Aug, @ ma ke ao ana ae ua loaa@koke no na aihue e hio hele ana ma ke ala hele no ka hana, a ua @oha koke ia ka hope Ilamuku o Hilo, a ua hele ae oia e buli a ua loaa @ 3 piko pau iole, a ua hookolokoloia a puka hookahi, a miko olua no 3 mahina h@opaahao pakahi.

            Ma ka la @ o Sept., ua hoolala ae o K@la @a a me @e he kii luawai auau, i ma ka la 5 ae ua hoomaka no laua i ka @t me ko laua mau lima ponoi, a mala@ au a me koo hoa kahi i makaikai ai i na hana @ook@lakela a piha naauao a ke@ mau @: a ma ko laua hai mai @ maua e hoolimalima ana @ma ia Mt. L@sha e palaina ia lola a me @ aoao i ka lepo Kehue.  Ina e paa ana he @eu ak@ keia o ka luawai maikai.  O ka wai mailoko mai no ia o ka waolele, a e hoomoe ia mai ana maloko o na pailu ohe Hawaii.         Jas. K. Iaea      Hilo, Sept. 12, 1890.

 

Ka AHAOLELO

KAU O 1890

LA HANA 82.

            O ka hoike a ke komite o na aina aupuni no ke alanui hou o Kalihi mai alan@i Moi aku a komo loa iloko o ke awawa, @a w@hoia mai e Bila Kamaki a ua wai@a ma ka papa.    

            O ka hoike a ke komite hookolokolo no @eia opiuma kamahao i hooliloia ae i puhahu-ela a me ke one, ua waihoia @a he Holoke: o ka manao nui o kela hoike, e ahewa ana i ka Ilamuku i pau iho net a e noho mai ia i na aina e, no ka mea, mamali o kona makaala ole i loaa ai keia kamahao moloko o kona lawelawe o@hana a@a.

            Mamuii o @eia hoike, ua komo koke kekahi mau hoa iloko o ka paio leo no kekahi mau minute loihi, a ola k Kanealii i hoopokole ai i keia mau hahana leo ma ke noi ana e aponoia ua hoike la a ke komite.

            Nanau ka Loio Kuhina, ina paha e lawe mai ana ke komite hookolokolo i hoike no kela opiuma i hopuia iho nei ina ka hoa@ona F.T.

            Ua pane ia mai, Ae.

            No ia mea, ua nonoi ka Loio Kuhina e waiho ia kaapeno ia o keia hoike a makaukau ua hoike opiuma F.T. nei, i hookahi manawa e noonoo ai.

            Hoopaapaa hou na hoa a hiki i ka hoomaha ana, a ua hoopaapaa hou ma ka akoakoa nou ana i ka auina, a no ka hope@a, ua waihoia ua hoike la ma ka papa a noonoo p@ me ka hoike o ka opiuma F.T.

            Waiho m@ o @ wela he olelo hooholo e hooman@ ana i ka Ahaolelo e hookemo ia maloko o ka Bila Haawina i kekahi huina @ala nui wa na tausani no ka hoomama ana se i kekahi koikoi o ka @ o ke Alii ka Moi.

            Aole i puapuahulu koke na @oa o ka Hale e apono ak@ i kela n@ ano nui me kekahi mau papeleo oie @; he wea ano kamahao iki p@ha heia i @ahi mau hua o ka ole ana, a no ka hope na ua waihoia na kekahi komite wae e noonoo a hoike hou mai.

            Malalo o ke poo o na hana o ka @ ua laweia mai la ka Olelo Hooholo Bila Kanawai a @akada@ no ka @aswina o $5,000 o na @ hou o ka Abaolelo i kona heluhelu ekolu.  No@ o Kanealii e hookomo ia ma kahi o ka $5,000 ie a $10,000, @au @ a hoole ia; hooholo is no e @ me ke noi he $5,000.

            Noonoo ia kekahi mau itamu o ka Bila Haawina @oko o ke komite o ka Hale a a@he he ano nui o na mea i hooholo@a no ka haukae maoli no o na hoopaapaa.

LA HANA 83.

            Maho@ o ke @noia ana o ka moolelo o ka la hana i hala, ua waiho mai la o W@e he palapala hoopii mai Lahaina e n@ ana i Aba Elele hana Kumukanawai.  Na Nawahi mai Hilo, a na Kanealii mai Kohala Akau, o ia ano paiapaia hoopii @ke - i Aha Elele.

            Na Ap@ he palapala hoopii mai Kau mai e noi ana, o ke kula Hawaii o ku la mal@la i keia manawa, e hoololi ae a i kula olelo Beritania.  Waihoia i ke komite hoonaauao.

            Na ke Kuhina o ko na Aina e i ho@ ke ae i ka Hale no ke kakau inoa ana o ke Alii ka Moi ia elua mau bila kanawai.         

            Ua heluhelu bila kanawai mai o Nawahi no na manawa elua e hoomaopepo ana i ka uku ia o na hoolilo aupuni a pau mai ka Oihana Waiwai ae, a u@ haaw@a i ke komite waiwai no ka noonoo a me ke pai @na.

            Pela ka Waipuilani bila kanawai no ka hoololi ana i na pauku 2 me 3 mok. 45 o ke Kanawai Hookuoono, no elua manawa, a haawiia i ke komite.

            Pela me ka Bakahada bila kan wai e pili ana i ka maemae o na waiu e kuai ia nei, no na manawa elua, a haawiia i ke komite malama ola no ka noonoo a me ke pai ana.

            Pela me ka Rikada bila kanawai no na manawa elua, e hoonoho ai i mau agena Papa Ola no na apana kuaaina, a me ka White bila kanawai e pili ana i ka lawaia a baaw@a i ke komite hookolokolo.

            Wahi a W.Y. Hona:--I kekahi manawa i hala aku, ua lawe mai au he olelo hooholo e lawelawe ia kekahi mau hana o ka Ahaolelo nei i ka po, a no keia manawa hoi, ua manao au he wa kupono loa keia e hapai ae ai i ua wahi olelo hooholo la mai ka papa a hooko aku; ke noi nei au e hapaiia ae.  Ae ia.

            Hoololi o Wilimana -- No na Sabati, e hoomaka ia na bana mai ka bora 8 o ke kakahiaka a ka hora 8 o ke ahiahi.

            Nonoi o Masadena e kapae ia ae ka rula 77 e pili ana i ke puhipuhi baka.  Na Balaunu e @oomaka ia na halawai po mai ka Poakolu aku: na Temaseke mai ka Poaha aku..

            Na Nawahe e hoopanee loa ka olelo hooholo; ke aka nei na poe mahiko e pau koke na bana a hoi aku; e hoi no lakou ma ka mokuahi mua e holo aku ana; ina e halawai pinepine i ka po, ua pau ka akahi hapalua o na hoa i ka nawaliwali.

            I ka ninau ia ana ua poopanee loa ia ka olelo hooholo.

            Waiho mai o Balauwina i ka hoike a ka hapa uuku o ke koite ia lakou ka noonoo ana o na mea pili Hale Leta; a no kekahi mau ah@wa e hoo@ ia ana i ka Luna Leta nui, e haole ana ua hoike ne, aohe kahua o ka oiaio a pela aku; haawiia e pai.

            Hapaiia ka noonoo ana o ka Bila Haawina iloko o ke komite o ka hale a e pili ana i ka huina o $13,639.36 a kekahi poe waiwai i manawalea ai no ka holomua o kela alanui pii o ka lua pele.

            Ka@ailio nui na hoa ma keia puu dala, otai he dala keia i laweia mai a i hoohanaia aku e ke Kuhina Kalaiaina me ke ku ole i ke kanawai.  A e olelo ana ka@i mau hoa, he mea pono no ke uku ia keia huina dala oiai ua manawalea wale mai kela poe waiwai no ka pomaikai o ka lehulehu.  O ka hopena o ia mau kamailio loihi ana, ua hoeholo ia ua haawina la e uku ia.

            Noonoo ia ku puu dala he $5,000 o ke alanui o Puna, a ua hooholoia pela ma o ka hoololi ana a Nawahi, no ka hana hou ana i ua alanui nei.

            No ke kuai lilo ana mai o ke aupuni i ke alanui a Pita Li i hana ai, ua nona mai ia i $10,000; ua ninau ia a hooholo ia pela.

            O ke koi a Alo i ke aupuni no kona hana ana i ka luawai hookio o Kuakaha, ua hoopaapaa iho la na hoa a hiki i ke kapae loa ia ana o ua koi la.

LA HANA 84.

            Na Masadena i waiho mai ka hoike a ke komite kalepa e pili ana i ka bila kanawai o na kalepa kuaa; he bila pakui hou ka ke komite i hana ai.

            Na Isenabag@ i ka hoike a ke komite hoonaauao e pili ana i ka bila kanawai helu kanaka, ua nonoi mai e hooholo akue like me ka ke komite i hooponopono ai.

            -No ke kukulu ana i buro maloko o ka oihana o ka na aina e no ka hoonaauao ana i na opio Hawaii ma na aina e, ua waiho mai ke komite he bila kanawai hou no ka hooholo ia aku.

            -No ka mea e pili ana i kekahi kula ma Hamakua, a ma Puako, Kohala Hema, a e hoololi ana i kekahi kula Hawaii ma Kau i kula olelo Beritania, ua waiho aku ke komite na ka Papa Hoonaauao ia hana.     

            Na Kahookano i waiho mai i ka @o ike a ke komite hookolokolo e pili ana @ka uku o kekahi poe makai o Honolulu nei i uku ole ia no ka h@na i hoo@o ia e @nu i loko o eono mahina ua hooholo ke komite e hooponopono ia kea @bia mawaena o ka Loio Kuhina a me ka @amuku.

            -E pili ana no kekahi mau aina i laweia e ka Papa Hoonaauao ma Kun@hu, ua nonoi mai ke komite e hooponopono ia keia hana me ka Peres@dena  o ka Papa.

            -E pili ana no ke koi a Kealakai i ke aupuni i $500 no kekahi lihi o kona aina i lilo i ke alanui aupuni, ua hooholo ke komite e uku ia i $200.

            No keia wahi koi mamoa ae, ua papaleo iki iho la kekahi mau hea a mamua o ke ko@o loa ana aku iloko o ka hahona, ua noi @ a @ ap@no@ ka hoike a ke komite.

            Waiho mai ke komite wae ia lakou ka noonoo ana i na bila e hoololi ai no kekahi maui pauku o ke kumukanawai, a me ka bila hoomana Aha Elele Kumukanawai.  No ua bila ahaelele nei, ua hoike ke komite he kue loa ia i ke kumukanawai.  Ua kakau inoa ia ka hoike e Konowela, Masadena, Balauwina, Pachaole, G N. Wiliku@ a me Kanoa; no Kahookano hoi, ua kanalua oia i ke kakau inoa malalo o kekahi mau kumu.

            O Makuisa kekahi lala o keia komite, a no kona loaa ana i ka nawaliwali, a me kona kaku inoa oe ana malolo o kela hoike, ua ninau aku a ninau ae a ninau mai na ho@, ina paha e lawmai ana oia i hoike kuama ke ano na ka hapa uuku.

            Kaniailio o Nawahi no ka pono loa e laweia ae keia hoike i hana no ka hale ma ka Poaha, ke ole e lawe ia mai kekahi hoike kue na ka hapa uuku.

            Manao o Balaunu aole no e lawe mai ana o Makuisa i hoike kue, oiai o kana bila kanawai e hoololi ai i kekahimau mahele o ke kumukanawai, eia ia imua o na hoa i keia manawa; pono e noonoo ia keia hoike i keia la.

            Mahope o ka paina awakea ana, ua akoakoa hou na hoa, a ua hoomau ia ka hoopaapaa a hiki i ka hooholoia ana e lilo ua hoike la i hana no ka la i ka Poakahi, Sept. 29.

            Heluhelu ekahi ia keta mau bila kanawai: Na ke Kuhina Waiwai no ka hoihoi ana ae i ka Buro Leta malalo o ka Oihana Waiwai.  Na Papai no ka aelike hoomoe waeaolelo moana me ke apuni.  Na Beka, e uili ana i ka laikini ia o ka piliwaiwai pakapio.

            Ua noi hou ia a ua heluhelu elua ia ka Beka bila kanawai manua ae a haawi ia i kekahi komite wae.  Pela hoi ka Papai bila mamua ae a haawiia i ke komite kelape.

            Heluhelu o Kahookono no na manawa elua i ka bila hoomoe alahao o Haa haawiia i kekahi komite wae.

            Noonoo ia ka bila kanawai e laikini ai i ke kuai ia o na waiona mama ma kona heluhelu elua o hoopanee loa ia.

LA HANA 85.

            Waiho ae o Pua imua o ka hale ke palapala hoolilo mai i kela ilina mauka o Kapalama no ke aupuni n@ai na kahu waiwai o Bihopa, a ua haawi@ aku i ke Kuhina Kalaiaina.  Ua hoomana pu ia ke kakauolelo o ka ahaolelo e hoouna aku i palapala hoomaikai no ua poe kahu waiwai nei, a o ke lii Pua ke komite

            Komite iho la ka hale a ua hooholo ia na pauku 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 me 12 me ke poo a me na olelo hookumu me kekahi mau hooponopono uuku; haawi ia no ke kakau poepoe a heluhelu ekolu ma kekahi la o keia pule.

            Ua hoopauia ke komite a ua heuhelu elua ia keia mau bila kanawai:

            Bila e hookaawale ana i haawina uku hoomau no ka Moiwahine Kapiolani, a haawiia i ke komite wae.

            Bila hoololi i ka pauku 3 mokuna 45 o na kanawa o 1884 e pili ana i na pa aupuni hoopaa holoholona, a ua hooholo ia no kona heluhelu ekolu i kekahi la ae.

            Bila hoololi i ke kanawai o na pa aupuni hoopaa holoholona a me na holoholona aea, a haawiia i ke komite hookolokolo.

            Bila e hoopau loa ana i na Papa Alanui a haawiia i kekahi komite wae.

            Bila hoololi i ke kanawai o 1888 no ka hookapu loa ana i ka hali ia o na mai lepera mauna o na moku i oi aku mamua o 250 tona, a ua hoopanee loa ia a make.

            Bila no ke pai ana i na olelo hooholo o ka Aha Kiekie ma na olelo Hawaii a me Beritania, a haawiia i ke komite hookolokolo.

            Bila e kukulu a e hooponopono ai i oihana wai no Wailuku, a haawiia i ka komite wae.

            O ka bila e papa ana i ke kuai ia o na aina leiahi ua heluhelu elua ia a ua komo iho la na hoa i ka hoopaapaa.

            O ka manawa ia o ka paina awakea, a ma ka akoakoa h u ana mai, ua hoo mau ia ka hoopaapaa i ka hapanui o ia auina la, a biki i ka hooholo a ana o ia bila no ke kakau poepoe @e ka heluhelu ekolu i ka Poalua, Sept. 30.

            O ka bila kanawai e pili ana no ka hookomo ana @ai i na paahana mahiai ko mai na aina e, ua heluhelu elua ia a haawiia i ke komite kalepa.

            O ka bila e hoomana ana i kau hookolokolo kuikawa no ka apana hookolokolo kaapuni elua, ua heluhelu el@ i@ a haawiia i ke komite o ka oihana @ ho@k@lo.

            O @ bila kanawai he hoopau ai i ka oihana Luna H@oia, ua heluhelu elua ia a ulu mai @ na kalaimanao mai na h@.  O ke alii J. M. Hona ka makua o keia bila, a ua paio oia me ka ikaika a me ka noeau o @ana mau wehewehe ma ke ano he oihana hoopomaikai ole keia i ke aupuni.  (E hoike aku ana makou i ua mau @umu la a ke @lit elemakule.)

            Ua hoopanee loa ia ua bila nei.

            Heluhelu elua ia ka bila kanawai e pili ana i na auhau kuloko a haawiia i ke komite waiwai.

            Heluhelu elua ia ka bila kanawai e hoomana ana i ka Moi no ke kahea ku i Aha Elele ha@a kumukanawai, a waiho loa ia aku la @ona ola me ka make no ka Poakahi, Sept.29.

            Heluhelu elua ia ka bila kanawai e pili ana i ka lunakanawai hoomalu no Hilo Akau, a haawiia i kekahi komite wae.

            Bila kanawai e hoomaopopo ai i mau lunakanawai hoomalu no na apana hookolokolo a pa@ o ke aupuni, ua heluhelu elua ia a haawiia i ke komite mamua ae.

            O ka bila kanawai e hoomaopopo ai i ka unuhi ia o na waiona bona i@, ua heluhelu elua ia a haawiia i ke komite kalepa.

            O ka bila e hoonoho ai i lunakanawai apana no ke panalaau mai lepera o Molokai, ua heluhelu elua ia a haawiia i ke komite wae o na bila lunakanawai hoomalu.

            Heluhelu elua ia ka bila kanawai e hoololi ai i ka mokuna 7 o ke Kanawai Ka@aima a haawiia i ke komite o ka oihana hookolokolo.

            Heluhelu elua ia ka bila kanawai haawi ana i haawina dala kokua no ka laina mokumahu mai Sana Diego, a ua hele aku ia malalo o na rula.

            Mahalo nui o Nawahi i ka nui maoli o na hana i hooholoia e ka hale, a ua noi mai la e hoopanee.

            Mahope iho o ka hookohu ana mai o ka Peresidena i kekahi mau komite o ka uila oihana wai o Wailuku a me ka bila hoopau Papa Alanui, ua nonoi mai o Bakahada e hookuu iaia no ke koena aku o ke kau. Aeia.

LA HANA 86.

            Waiho mai o Pilipi i ka hoike a ke komite malama ola no ka bila kanawai e hooponopono ai i ke kanu ia ana o na poe make, ua hana lakou he mau hoololi no ka hooholo ana o ka Hale.

            Mahope o ka hoopiha hou ana mai o ka Peresidena i ka hakahaka o na komite i hoopiha ia a Bakabada oiai ua hookuu ia oia, ua waiho mai o Pua he koi o $1128.25, he poho alanui ia Wong Chong Sam & Co. no kahi o ka aina i lilo i alanui no ka mahi raiki o Chong Sam.

            He olelo hooholo na Wilimana e koho ia i komite elima la la no ka hooponopono hou ana i ka kanawai Luna Hooia a hoike hou mai i ka Ahaolelo o 1892.  Aponoia.

            Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai e keakea ana i na pa uwea ooi.  Boi o J. M. Hona e hoopanee loa; nonoi o Nawahi e hooholo - hoe nae kekahi mau mea i hookomo ole ia e ke komite hooponopono bila kanawai i ka wa i kakaupoepoeia ai, a ua hoihoi hou ia ka bila i ua komite hooponopono nei.

            Heluhelu ekolu ia ka bila kanawai hoololi i ke kanawai e pili ana i na laikini kudala, a hooholoia.

            Heluhelu elua ia ka bila kanawai e haawi ana i haawina dala kokua no ka laina mokuahi mai Sana Diego a Hilo; noonoo pu ia me ka hoike a ke komite.

            Hoopaapaa loihi na hoa maluna o keia bila no ka pono ke kokua a no ka pono ole oiai ua noi ia ka haawiina i aneane lawa ole ke haawi.

            No ke kulana o ua bila nei ia manawa me ka hoololi ole ia, oia ka ka Loio Kuhina i hoike mai ai i kona manao kokua ole.

            Hoomau ia ka hoopaapaa i ka auina la a na "Ninau ano" i hoopokole mai.  Ma ka ninau ia ana ua hoopanee loa ia ua hila nei ia 23-kue ia 19.  O ka hopena keia o ka bila laina mokuahi a Nawahi i hooikaika nui ai.

            No ke kowa ole, ua komo ole na hoopaapaa.

LA HANA 87.

            Waiho mai ka Peresidena he palapala hoopii mai na mai leper@ o ke kahua hoolulu mai o Kalihi e noi ana e hoomau ia ko kauka Luta Iapaau ana, a@ai ua haalele mai oia i kona kulana bana mamuli o ka like ole mawaena ona a me C. B. Reynolds, agena o ka Papa, a me Chas Kahalehili, kekahi luna o ka halemai.  A oiai no hoi he lehulehu na mai i hooluolu ia.

            Nonoi o Paehaole e naawi ia keia palapala hoopii i kekahi komite wae.  Manao oia he kupono o komo pu na haole ma keia hana.  He oiaio, lehulehu o na kauka lapaau i kanalua no ke ola o keia mai, aole nae ia he mea no lakou e hoopalaieha ai.  Lehulehu na poe i hoopaa ia mamuli o ka hoohuoi ia he mai i hookuu ia e kauka Luta.

            Noi o J. M. Hona e @wi ia i ke Kuhina Kalai@ina.  Noi e Waipuilani e haawi i kekahi komite.  Kokua o Rosa i ka haawi i ke komite o elima lala e hookome pu ana ia Ba@unu, a ua ni@auia a @ponoia pela.  Eia ke ko mute: Nawabi, Balaunu, Buki, Wilimana me ke Kuhina Kalaiana.

            Ninau o Buki i ke Kuhina Kalaiaina ina poha ua hookoho ia o kauka Oliva no k@ Halen@i Pupule e like me ka hoike kue a kekahi nupepa kakahiaka nona.

            Pane ke Kuhina--Aole i hookohuia; oia nae kekahi moho i manao ia no ia wahi; ma kau e hookohu ai, e auamo no au i ke koikoi, a aole hoi e ae wale i na alakai a kekahi nupepe.  E hana no au o like me ka ikaika i hiki iau, a e hoonoho ma ia wahi i ke kanaka i kupono ma ia oihana. (Menihehia.)

 

Benson Smith & Co.

Na M@ Laiki@ ia e k@ Kukae a me Kuai Liilii aku.

Na Laau Lapaau

O NA ANO A PAU.

HELU 113 me 115.  ALANUI PAPU

O LAUA NA AGENA NO NA

Laau Lapaau Kuluwai Liilii!

Boreicke & Schrecke

--: A ME NA :--

Wai Lukini OnAonA Waianuhea!

WAIALA MAILE

-- A ME KE --

Onoona Lei Aloha!

O na lako no ka Lauoho a me ka Ili, a me na mea hoonani o ka Home, e loaa no ia ina makamaka ke kipa mai ma keia hale.     2204.tf

 

HOOLAHA HOU

Kula Hanai Hanalima o Kauai.

            E hoomaka ana ke Kau Kula mua o ke Kula Hanai Hanalima o Kauai ma ka.

            Poakolu, Okatoba 1, 1890.

            E hooholomua ia ana keia Kula e

            MR. R. W. ANDREWS, Kumuluna a Kumuao Akeakamai.

            MRS. M. S. ANDREWS, Haku Wahine o ke Kula o Kumuao Watematika.

            Miss M. Kenwill, Kumuao Haawina Olelo Beritania me na hana akamai.

            MR. C. H. SPEER, Kumuao o na Hanalima Mekanika a pela aku.

            No na mea koe e ninau ia Dr. I. K. Smith, ma Koloa, a i@ole ia ia   R.W. ANDREWS, Malumalu, Lihue, Kauai, Sept. 20, 1890.                        2304.3t

 

Olelo Hoolaha

            E ike auanei na kanaka a pau owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, oiai, ua kokoke mai kou wa e hoi ai no Kina, nolaila, o ka poe a pau i aie iloko o kuu halekuai e ku nei ma Kaluaaha, Mokupuni o Molokai, ke kauohaia aku nei lakou a pau, c hookaa loke mai i ko lakou mau aie iloko o ka malama o Sepatemaba e pau ana i ka la 30, a ina e hala ana ia manawa i hoikeia, alaila, e haawi ana au na ka Loio ka hana.  Owau no me ka aloha.    C. AKA, Kaluaaha, Molokai, Augate 28, 1890.            2301. 4t

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

            Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moiaki i hanaia mawaena o Lilia Kaha@ (w) o Honolulu, ma ko@ hapa ibo, a ma kona ano @e kahe malama no Miukini (w), Ane (w) a me Kumuokalani (w), he ma@ keiki oo ole, o ka anao m@, a me J. B. Alberton o Honolulu o ka so@ elua, ma ka la i o Maraki, 1887, i kakau kopeia ma k@ buke 104, 20@ 197, a mamuli o k@ uhaita ana o na k@ a like o kela moraki, oja hoi no ka hookaa ole ia o ka akapanee, nolaila, ke hoola@ ia aku nei e ka me@ @oma ka acao elua o ua @oraki nei, e hoolo o@ oia ia mana kuai.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha i@ aku a@ aina i hoike ia ma ia mo@ ki no he kudale ana, ma ke keen@ @udala o J. F. Morgan, @a Honolulu, @ ka la 29 o Sepatemaba, 1890, @ 12 o @a l@.

            Aia m@ kahi o W.R. Kakela na olelo hookaka @o ki@ me@.

            Hanaia i keia ia 26 o Aug. 1890.        

            J.B. ATHERTON

            Mea Moraki mai

            Penei a@ aina moraki ia:

            1- O kela apena aina e waiho l@ m@ Ainakea, Kohala Akae, Hawaii i hoakaka piha in @ ka Palapala Sila m@ 4735 Kuleana 10133, in Makuakane, a o ke mea i m@ki a@ @ hooil@ ma ke kanawai ma kona kuleana ponoi, m@ ka ili o @ eka a me 484 anane.

            2 - O kela apena aina e waiho la ma kapa@, Kohala Akau, a i hoaka@ piha i@ m@ ka Palapala Sila nui 1548 is Mahina, a he kuleana elua hapakolu ko ka @ morak@ ak@ @ @oma ano he @e malama no @ keiko oo ole, M@ (w), Ane (w) a @ K@kalani (w), a he hookahi hapakolu @ kona kuleana oiaio.      2300.32.

 

HOOLAKA HOU

HOO LAHA A KA

Lunahooponopono Waiwai

NO KE

Kuai ana i na Waiwai Lewa me na Waiwai Paa

            Mamuli o ka mana i @a iau mai ka Aha K@ mai ma kou ano he Lunahoo ponopono Wawai no H. B. Lohelani, i make hauoha ole, ma ke@ ke hoolaha aku nei au o ka Poakahi, Sepatemaba 29, 1890 bo@ 13 awakea, m@ ka hale kulala o Ja@ F. Morgan, Honolulu, @ @hi a me @ manawa i koh@ e a @ no ke k@ hool@ ana aku i ke akea i k@ @ waiwai i hoa@ malalo:

NA W@ @

            Hono@malima mawaena o H. B. Lohelani a m@ S. M. Damoa no k@ahi mau aina m@ Moanalua no he koena o ka manawa hoo@ him@ he @ makahiki a @, no ka uku hoolimalima he $43@ panana ana aina a me ke kau lahao ana aina a nie na @ak ana aina.  @ kahi @ hulupa@ wahine a me ke keiki.

NA WAIWAI @

            Hookahi a@ aina ma Waialua R. P. @ L. C. A 9917 i hooko@ no Lohe, makuakane p@ o H. B. Lohelani.  He 37 @ ka a pana a@ a Kapahi @ hoolilo mai ai @ Kahalelauniu ma @ekahi palapala kuai @ hana@

Dekemaba 1, 1887, @opeia @ 51 @ 370 a me 377.

            O na mea i koe e ninau @ S. K. Kane @ kona @een @io.

            Na ka mea kuai mai na @lo @o ka palapala.

            S. K. KANE

            Lunahooponopono Waiwai H. R. Lohelani, Honolulu, Sept. 9, 1890           230@ @

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

            Mamuli o kekahi mana kuai i h@ maio ko o kekahi palanala moraki @ @anaai m@ na o I S. Nahinu a me S. Paulo o Puk@ mokupuni o Molokai, o ka @ mu@, a me Robert R. Hind o Kohala, mokupuni o Hawaii, o ka @ elua, ma ka la @ Feberuari 1880, i kokau @opeia @ ka buke 100, @ 80, a mamuli o @ uhaiia ana o na @mu a@ ke o kela moraki, oia h@ no ka hookaa ole i@ o ka ukupanee, nol@, le hoolaha ia aku ne e ka mea nona ha aoao @ o u@ moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.

            A @ hooaha hou ia ahu nei, a@ mahope aku o na pule ekolu m@ keia la ahu, ala@ , e hoolaha @ ahy na aina i hoi@ ma @ m@ no ke kudala ana, ma ke kee@ @uala o @ F. Morgan, ma Honolulu, ma @a la o@ O@toba, 1890, ho@a 12 o @ la.

            Aia ma kuhi o W. R. Kakela na olelu h@ kaka no keia mea.

            Hanaia i keia la 8 o Sept. 1890.         

            ROBERT R. HIND

            Mea Moraki mai

            Penei na aina i moraki ia:       

            1 - O kela apana a n a pau e waiho @ ma Halawa, Molokai, i hoakakaia ma ka Palapala Sila nui 6133 Kuleana 8910 ia Kawainui, nona ka ili he 2 96,100 eka, i hoolilo ia aku ia J. S. Nahinu ma kekahi palapala i @opeia ma ka buke 71 auao 434.

            2 - O kela mau apana aina a pau i hoa@ ia ma ke Kuleana 5013 ia Kukeokio, nona ka ili he i eka ma Papaaloa, Molokai, i hoo@ aku ai Nahiny maka palapala maluna ae.

            3 - O kela mau wahi a pau e waiho la ma Waialua, Molokai, 35 75,100 eka, i hooliloia aku ia Paulo ma kekahi palapala a S. B. Dole et al na Kahu Waiwai o Lunalilo, kopeia ma ka buke 72 aoao 73.

            4 - He kuleana 1/4 i mahele ole ia o na aina i hoakakaia ma Palapala Sila nui 6535 Kuleana 6562 ia Paakai, he 3 eka me 78 perches, ua hooliloia aku ia S. Paulo ma kekahi palapala a Kekai i kakauia ma ka la 19 o Feb. 1884.

            5 - O kela mau wahi a pau i hoakakaia ma ka Palapala Sila nui 6114 Kuleana 172 ia Kahopukahi, he 6 eka 32 perches ma Honouli maloo, Molokai, i hooliloia aku ia Nahinu ma kekahi palapala a Kemaaloha, i ka@auia ma ka la 7 o Feb. 1885.

            6 - He 1/2 o ka apana 3 iloko o ka Palapala Sila nui 6996 Kuleana 3496 ia Kahuapahipahi o kahi e waho la Wailuku, Maui, i hooliloia aku ia Nahinu ma kekahi palapala a Loe, @ kauia ma ka li 17 o June, 1885.

            7 - He 1/2 o kela mau wahi e waiho la ma Waialua, Molokai, he 45 66-100 eka, i hoolilo ia aku ia Nahin ma kekahi palapala a S. B. Dole, et al., kopeia ma ka buke 76 @ 410.

            8 - Ka halekuai o na mea moraki i oleloia ma Waialua, Molokai.

 

Hoolaha Hooko Moraki.

            Mamuli o kekahi mana kuai i hoiheia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia ma waena o John Williams o Kalihi, Oahu o ha aoao mua, a me B. D. Bond o Kohala, Hawaii o @a aoao elua, ni ka la 19 o Apr. 1888, i kakau kope ia ma ka buke 116 aoao 151 a ma muli o ka uhai ia ana o na kumu aeli@ a @ela moraki, oia hui, no @a hookaa ole ia o @a ukupanee nolaila; ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia ma@ aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolahaia aku na i hoikeia ma ia moraki no ke kudala ani, ma ke @eena @fala a J@. F. Morgan ma Honolulu, ma ha @a 29 o Sepatemaba, 1890, @ora @ o ia la.

            Aia ma kahi o W. R. Kahela na olelo hoa kaka no keia mea.

            Hanais i keia la @ Sept. 1890.

            B. D. Bond,

            Mea Moraki  mai.

            Penei na aina i moraki ia:

            O kela mau wahi a pau e waiho la ma Kalihi i olelo ia, nona ka @ o @ 214 @ @ha na hale a me na pono a p@ malu@ ih@ @ hooli@ ia aku ia John Williams, @a mea i moraki 12, @ma ka palapala a Ha@ i hanais ma ka @ 19 o Aperila, 1888, a i hope @ ma ka buke 106 @040 436.  2301 4@

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

            Mamuli o kekahi mana kuai i h@ malo ko o kekahi palapali moraki i han@ m@ en@ o Liawahine w., m@ @uuku k., kana ka ne o Kohala, mokupuni o Hawaii, o ka @ mua, a me Juliette M. Albert no Honolulu mokupuni o Oahu, o ka @ elua, ma ka la 17 o Julei, 18@3, i ka@ @hope @ ma @buke 82, @ 292, a m@ o ka uhai @ o na kumu aelike o kela moraki, @ ho@ ka uku ole ia o ka ukupanee, nola@, ke hoolaha is aku nei e ha mea @ @a elua o @ moraki nei, e @oo ana o@ta ia mana ku@.

            A ke hoolaha h@ ia aku nei, a@ ma@ aku o na pule ekolu mai @ la aku, e hoolaha @ aku ai na @ i hoikeia ma ia moraki no ke ku@ala ana, ma @eena @ o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma @ la 29 o Sepatemaba, 1890, @ora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no @is mea.

            Hanai@ i ke@a la @ Sept. 1890.

            JULIETTE M. ATHERTON

            Mea Moraki Mai.

            Penei na aina i moraki ia:

            1 - O kela h@kahi hapakolu i mahele oelia na pomaikai a meke kuleana o ka mea i @iia iloko o kela ap@ @ ma Ainakea ma Kohala i oleloia, nona ka ili o 23 50 100 eka ma ka Palapala Sila Nui @ 514 12 Kulueha.

            2 - O kela h@kahi hapa@ a pau loa i maheleole ia o na pomaikai a me ku kuleana a ka @ i moraki ia iloko o keta apana aina a @ @ Kap@, Kohala, @ oleloia, 15 85 100 @ ma ka Palapala Sila Nui (Grant) 1548 ia Mahina.

            3 - O kela hookahi hapakolu i mahele oleia a pa@ lo@ iloko o kela ape@ aina a pau e wai @ la ma Kap@ i olelo ia 15 85 100 eka, ia Palapala Sila Nui 4908 L. C. A. 9782 ia Lehua @

            4 - O kela apena aina a pa@ e waihu la ma Ainakea, Kohala, i olelo @, nona ka ili 08 eka 484 @ kuea i boikeia ma ka Palapala Sila Nui 4734 L. C. A. 10@ ia Makuakane 2301-4@.