Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 43, 25 October 1890 — Page 2
| This text was transcribed by: | Sally Vrana |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
HE KANAWAI
E HOOLOLI AI I KA PAUKU 3 O KA MOKUNA XLV O NA KANAWAI O KE KAU O 1884.
E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii.
PAUKU 1. E hoololiia a ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 3 o ka Mokuna XLV o na Kanawai o ke Kau o 1884 ma ka pakui ana aku i keia mau olelo mahope o ka pauku i olelo ia:
“Aole e lilo kekahi mea maloko o keia aelike i mea e manaoia ai ua haawiia i ka mea nona ka aoao elua kekahi mana e hoopaa i na holoholona iloko o ka pa aupuni e komohewa ana ma kahi i oleloia, aia a pa oia i ka apana aina i oleloia a paa e like me ka mea i hoakakaia ma keia aelike.”
PAUKU 2. E mana keia Kanawai mai a mahope aku o kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 6 o Okatoba, M. H. 1890.
KALAKAUA REX.
Na ka Moi:
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
HE KANAWAI
E HOOLOLI AI I KA PAUKU 1 O KA MOKUNA V O NA KANAWAI O KA
M. H. 1870, E PILI ANA NO KA PILIWAIWAI.
E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii.
PAUKU 1. E hoololi ia a ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku 1 o ka Mokuna V o na Kanawai o ka M. H. 1870, ma ke kapae ana i na huaolelo “a me” a e hookomo ia na huaolelo “a i ole,” a e heluhelu ia ua pauku la i oleloia penei:
“Pauku 1. O ka mea i ahewaia no ka piliwaiwai, e hoopai ia no ma ka uku hoopai aole e oi aku i na dala he Hookahi Haneri, a i ole, ma ka hoopaahaoia ana ma ka hana oolea, aole e oi aku i na la he Kanaono.”
PAUKU 2. E lilo keia i kanawai mai kona la aku e aponoia ai.
Aponoia i keia la 6 o Okatoba M. H. 1890.
KALAKAUA REX.
Na ka Moi:
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
HE KANAWAI
E HOOMAOPOPO ANA NO KA HOOKO IA ANA O KEKAHI MAU KULEANA PAA E PILI ANA I KEKAHI MAU HANA HOU E PILI ANA I NA ALANUI O KA LEHULEHU.
E Hooholoia e ka Moi a me ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii.
HOOKO ANA I KE KULEANA PAA MA KA HOOPII A KUAI KUDALA AKEA PAHA.
PAUKU 1. I na manawa a pau e loaa ai kekahi kuleana hoopaa e pili ana i kekahi waiwai paa, a i ole ia, i kekahi kuleana iloko o ka waiwai paa a waiwai e ae no na pomaikai, a i ole ia, na hooia ia ana ae o ka waiwai io, a i ole ia, no kekahi hapa o na lilo o kekahi wehe ana, pani ana a hoomaikai ana ae i kekahi alanui o ka lehulehu iloko o ke Aupuni Hawaii, a aole i hoakaka ia ka huina dala o ia kuleana hoopaa iloko o kanawai la mahope iho o ka loaa ana o ia kuleana hoopaa, ua hiki i ke Kuhina Kalaiaina e hooko i ua kuleana hoopaa la ma ke ano mahope iho nei:
1. Ma kekahi hoopii ma ke kaulike e like me na hoopii e hooko i na kuleana hoopaa moraki.
2. A i ole ia, ma ka hoolaha ana aku me ke kuai ana i kahi, na pono, a kuleana a waiwai paha i pili ai ua kuleana hoopaa la.
3. A i ole ia, ma kekahi hana a hoopii paha ma ke Kanawai a ma ke kaulike paha e like me ka mea i hoakaka ia ma ke Kanawai a kaulike paha no na hana o ia ano.
HOOLANA NO KE KUAI ANA MA KE KUDALA.
PAUKU 2. I na manawa a pau e hooko ia’i kekahi kuleana hoopaa ma ka hoolaha ana a me ke kuai ana, na ke Kuhina Kalaiaina, a i ole ia, ke Kakauolelo Nui o ka Oihana Kalaiaina e hoolaha a pai iloko o hookahi a oi ae paha mau nupepa i paiia ma keia Aupuni no hookahi manawa i kela a me keia pule a hala na pule eha ma ka olelo Hawaii a me ka olelo Beritania, i kekahi hoolaha no ke kuai ana o kahi i pili aku ai ua kuleana hoopaa la; ua hiki no e hana ia na hoolaha ana a pau a e malamaia na kuai ana ma Honolulu.
E kakauinoa ia ua hoolaha la e ke Kuhina, a i ole ia, e ke Kakauolelo Nui a e hoakaka ma ke ano nui.
NA HOAKAKA O KA HOOLAHA KUAI.
1. Ka la i loaa ai o ke kuleana hoopaa a me ke kumu i loaa ai.
2. Ka huina o ke kuleana hoopaa a me ka ukupanee.
3. Kahi i waiho ai o kahi a me na hoakaka ana no ia wahi e lawa ai ka hoomaopopo ia ana.
4. Ka inoa o ka mea nona ia wahi, a i ole ia, o ka mea i kuleana iloko o ia wahi, a i ole ia, iloko o na pono a waiwai paha i pili aku ai ke kuleana hoopaa i ka manawa i pili ai ina ua ike ia, ina aole i ike ia, alaila, e hoike ia no pela aole i ike ia.
5. Ka manawa a me kahi e kuai ia’i.
6. He hoolaha aku i ka mea nona ia wahi a poe paha i kuleana e kii ae e hookaa a hoihoi i ko lakou waiwai ia lakou.
7. Na mea e ae i manao ia he kupono i mea e hoomaopopo ia mai ai a e lawa pono ai ka hoolaha ia ana a e loaa ai ke kuai kupono ia ana.
HOOLILO ANA I KA MEA KOHO KIEKIE LOA.
PAUKU 3. O ke kuai ana ma ke kuai kudala akea no ia, a e kuai ia kahi a me na pono iloko o ia wahi a waiwai paha i ka mea koho kiekie loa no ke dala kuike.
NA LOAA.
Mailoko ae o na loaa ma ke kuai ana e hoolawe ia ae a hookaa ia aku ka huina ma ke kuleana hoopaa me ka ukupanee, na koina, na auhau a me na lilo o ke kakau kope ia ana o ke kuleana hoopaa a me ka hooko ana, a i huipu ia me ka palapala hoike kuai a me ka palapala a mau palapala hoolilo i ka mea nana i kuai.
KOENA OI MAMUA AE O NA LOAA KUAI.
O kekahi koena o ke kumukuai e hookaa ia aku no ia i ka mea nona ka waiwai a mea paha i kuleana ia mea, ina ua ike ia, ina aole i ike ia e hoihoi ia i ka Waihona o ka lehulehu malalo o ke kauoha o ka mea i kuleana ia mea.
PALAPALA HOOLILO.
PAUKU 4. I ka manawa e loaa ai o ke dala kumukuai ma kekahi kuai o ia ano, e kakauinoa a haawi aku ke Kuhina Kalaiaina i kekahi palapala hoolilo i ka mea nana i kuai.
Maloko o ia palapala hoolilo e hoakaka ia na mea ano nui e pili ana i ke kuleana hoopaa a me ka hooko ia ana, a me ke kope o ka hoolaha kuai a me na mea a pau e pili ana.
O ia palapala hoolilo no ka hoike o na mea ano nui i hoakaka ia maloko a me ka pono o na mea a pau i hana ia, a me ka haawiia ana aku o ia palapala hoolilo e lilo loa aku ke kuleana iloko o ia wahi a waiwai paha a kuleana i kuai ia i ka mea nana i kuai.
AOLE E POINO KE KULEANA PAA MAMULI O KE KUAI ANA A HOOLILO
ANA PAHA I KEKAHI MEA OKOA.
PAUKU 5. Aole e lilo ke kuai a hoolilo ia ana aku o ka waiwai a o kahi paha me na kuleana paha iloko, i pili aku ai ke kuleana hoopaa, e ka mea nona ia a i kuleana paha iloko o laila i mea e ano e ai ke kuleana hoopaa, a i ole ia, ka hooko ana i ke kuleana hoopaa me ke kuai ana aku.
O KOPEIA ILOKO O KE KEENA KAKAU KOPE NA PALAPALA HOOIAIO I
HOOHIKI IA.
PAUKU 6. Iloko o kanakolu la mahope o ke kuai ia ana na ke Kuhina Kalaiaina, a i ole ia, ke Kakauolelo Nui, e waiho aku i palapala hoike i hoohiki ia e hoakaka ana i na mea i pili i ka hooko ia ana o ke kuleana hoopaa a me ke kuai ana ma ke Keena a ka Luna Kakau Kope ma Honolulu, e kope ia, a o ia palapala hoike e kopeia a kakau ia ma ke ano kuhikuhi ma na inoa o na mea nona ka aina, waiwai a kuleana paha i kuai ia (ina ua ike ia, ina aole i ike ia e hoike ia aole i ike ia) a me ka mea nana i kuai; a e kakau kuhikuhi ia malalo o ka hua “H” he kuleana hoopaa alanui (Highway Lien) me kahi i waiho ai o ke alanui a me ka Buke me ka aoao i kope ia ai o ka palapala hoike.
MANA E UKU KE ANO E HOIHOI HOU MAI ILOKO O EONO MALAMA.
PAUKU 7. I kela a me keia manawa maloko o eono malama mahope o ke kakau kope ia ana o ka palapala hoike no ke kuai ia ana, ua hiki no i ka mea a mau mea nona a i kuleana paha iloko o ka aina, waiwai a kuleana paha i pili ai ke kuleana hoopaa a i kuai ia e hoihoi i ka waiwai me lakou ma ka uku ana aku i ka mea nana i kuai i ke kumukuai i kuai ia’i, na lilo o ka palapala hoolilo me ke kope ana me ka ukupanee maluna o ia kumukuai, na koina a me na lilo, ma ke ano he umi pa-keneta no ka malama hookahi mai ka la o ke kuai ia ana.
A i ka haawiia ana aku o ka huina e hiki ai e hoihoi hou ia ka aina e hana ka mea nana i kuai i palapala hoolilo haalele kuleana a hookuu kuleana kupono, malalo nae o na lilo o ka mea nana ke dala i haawi aku.
KOPE ANA A KUHIKUHI INOA ANA NO KA HOOPAU ANA I KE KULEANA PAA.
PAUKU 8. I ka manawa e hookuu ia ai a hookaa ia paha kekahi kuleana hoopaa, a i ole ia, a kuai ia ma ke ano hooko i ke kuleana hoopaa, na ka Luna Kakau Kope e kakau iho ma ka aoao o ka Buke Kope ma kahi e kupono ana i ua kuleana hoopaa la i ka buke me ka aoao kahi i kope ia’i ka hookuu ana, a i ole ia, ka palapala hoike no ke kuai ia ana, a me ka manawa i hoakaka ia’i i ke Kuhina Kalaiaina e kakau oia ma ka aoao o ka Buke Kope i kekahi olelo o ia ano.
PAUKU 9. E lilo keia i Kanawai mai kona la aku e aponoia ai.
Aponoia i keia la 6 o Okatoba, M. H. 1890.
KALAKAUA REX.
Na ka Moi:
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
NUPEPA KUOKOA
NO KA MAKAHIKI $2.00
NO EONO MAHINA 1.00
KUIKE KA RULA.
Poaono. Okatoba 25, 1890.
OLELO HOOHOLO HILINAI OLE.
I ka Poaha nei, ua lawe mai o Buki he olelo hooholo e koi ana i na hoa o ka Hale Ahaolelo e hilinai ole i na Kuhina e noho nei, mamuli o ka lawa ole o na kumuhana alakai a lakou i na hana o ke aupuni a me kekahi mau helehelena e ae i loaa i ka hoomaopopo ana ia Buki, he mea ia e hoolapuwale ai i ka hana. Ua hoomaopopo nae makou i na kumu i hoala ia mai ai ka hilinai ole, he malanai loa ko lakou koikoi, a he mea hoi ia i lawa na ka mea noonoo maikai e ha@u ai i kahi o ka oiaio, i na wa a pau. Hookahi kumu nui o keia, ina pela ka oiaio, oia ka ninau e pili ana i na pake. He kuhihewa nae ka manao hopohopo ana, o na mana kaulele mawaho mai o ka mana nui o ka aina oia hoi ka Hale Kaukanawai, he hiki ia lakou ke hooko wale i na hana e like me ka makemake. Mawaho ae o keia, ua puiwa wale no ua hoa hanohano la i ke aka maalo a hapai i ka laau hahau, oiai nae, ua kaawale loa ia mai kona alo aku a me kona mana, i alana ia aku ai e ka lehulehu nana oia i koho. O ka lawe ana mai i na helehelena liilii o ka hana a na Kuhina, he hana maikai no ia ke hanaia, ina e hoohui ia ua mau helehelena la a lilo i mea io i hiki ke hooiaio ia. Malia nae paha ua hoea mai keia i kumu hoopololei i na kuhina ma na hana o ke aupuni. Ua like ia me ka hoole ana aku i ka nele o na noonoo kupaa, kuio a kaulike iloko o lakou ma na lawelawe oihana a pau.
NO KA HOOMANA MOREMONA
He mea kupono e hoomaopopo ia e ko makou poe heluhelu ka moolelo a me ke kulana o keia ano hoomana, oiai ua hookahua ia ma Hawaii nei, a ua lehulehu no hoi ka poe i haalele iho i ka aina hanau nei a me na pilikana, a holo aku la i Maunapohaku malalo o na manao hilinai wale ana e loaa mai ana he mau pomaikai, a ua ike lakou i ko lakou kuhihewa.
Ua hoomakaia keia hoomana e kekahi kanaka o Iosepa Kamika ka inoa, he kanaka hoi i hanau ia ma kekahi wahi okana aina i kapaia o Sharon, ma ka mokuaina o Vermont, no loko mai o kekahi ohana i kaulana no na hana hoomanamana a me ka hoopunipuni. Ua hoike oia i kona moolelo ponoi, e olelo ana, aia ka i ka hiki ana o kona mau makahiki i ka 14 ua hoomaka mai la keia noonoo Moremona iloko ona. Aia i kekahi po, iloko o ka mahina o Sepatemaba, 1823, wahi a kana moolelo nona iho, ua piha ae la ka hale me ke ahi a ku mai la he anela imua ona. Ua hoike mai la ka ua anela nei imua o ou Kamika nei i ke kala ia o kona mau hewa a me ka hookoia o kana mau pule, a me kona poni ia i kaula e lawelawe i na hana ma ka inoa o ka Mesia. He ekolu ka manawa o ua anela nei i hoea aku ai imua ona i ua po nei. A mahope mai ua hiki pinepine aku no. Ua hai mai la ka ua anela nei i kahi i kanu ia ai na moolelo e pili ana i kana hana, a ua kauohaia mai la oia e hele e nana; aka, i kona hiki ana ma kahi i oleloia, aole i loaa mai iaia, no ka mea, aole oia i maemae, a mahope o kona huikala ia ana a hoohemolele ia oia, ua loaa mai la ka iaia ua mau mea nei. Ua olelo ua o Kamika, o kela mau mea i loaa ai iaia, oia ka moolelo o Amerika mai ka noho mua ia ana mai e ka poe i hele mai ilaila mai ka Hale Kiekie mai o Babela a hiki i ka hoomaka ana o ke keneturia elima o ke au kristiano. I ka 1835 ua kohoia he mau aposetolo a o Birigama Iana kekahi o ia poe. Ma ka mahina o Iulai, 1843, ua hoike ae la keia poe aposetolo ua loaa aku ia lakou he hoike mai ka lani e apono ana i ka mare lehulehu, a ia wa i koho ia ai o Birigama Iana i poo no ia poe a e lawelawe i na hana e like me Iosepa Kamika.
Ua noho keia poe ma Loko Paakai no kekahi mau makahiki loihi, a ua nui ka lakou mau hana hoopilikia. Ua kue mau lakou i na kanawai o Amerika. No na makahiki loihi, ua koi mau lakou e hoolilo ia. Uta i mokuaina hui no Amerika, aka, aole nae i ae ia, na ka makemake ole o ia aupuni e hoohui aku ia aina ae wale i ka moekolohe a noho mare lehulehu. He mau makahiki pokole nae i hala ae nei, ua hooholo iho la ke aupuni o Amerika he kanawai e papa ana i ka mare lehulehu. I kinohi, ua kue aku na Moremona, me ka olelo aohe kuleana e kau ia kekahi kanawai i pili i ko lakou hoomana, a ua uhai lakou i ke kanawai, aka, ua lawe ke aupuni Amerika i keia hana imua o ka Aha Kiekie a ua hooko ia kona mana. Mamuli o ia mea, ua laweia ka waiwai a pau i kapaia no ka ekalesia Moremona, he miliona a oi ka huina waiwai, a ua lilo ae la no ke aupuni. Ma ka nupepa Tribune mai o Loko Paakai, ua oleloia, iloko o na makahiki pokole loa ke hookoia ke kanawai, e pau loa ana ka noho ana mare lehulehu ma Loko Paakai.
O ka hopena o keia mau mea, oia no ka hoomaopopo ana o ka Peresidena o ua poe nei i ka mea pono, a ua loaa iaia ka noonoo he hoike kai haawi ia aku iaia mai ka po mai e hoopau i ka noho mare lehulehu a ua a’o aku i kona poe a pau e hoopau a e hoolohe i ke kanawai. O ka poe i huli mahope o keia ano hoomana, oia no ka poe hupo mai na kuaaina mai o Europa a holo ae i Amerika, he kakaikahi loa na Amerika i puni aku. Mawaena o na kanaka o Hawaii nei, eia o Napeha, i Loko Paakai aku nei ia a ua hoi mai me ka pau paha o kona kuhihewa, a eia oia ke hai nei i kana moolelo imua o na kanaka. He nui no na mea i lohe ia no na Hawaii e noho mai la ma kela aina a lakou i hele aku ai mamuli o na kono ia, a heaha aku la auanei ka hopena. He aloha ko makou no ia poe.
Ma keia mea, ua manao makou e hoike hou aku i kekahi mau mea e pili ana i hiki ai ke hoomaopopo pono ko makou poe heluhelu.
HOOLAHA HOU
Aha Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai Ma ka waiwai o NAHALEMAHIKI k., no Wahiawa, Kauai, i make. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke Keena.
No ka mea, ma ka la 10 o Okatoba, 1890, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi Palapala i oleloia, oia no ke kauoha hope loa a Nahalemahiki k. i make aku la, a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaio ia kela Palapala Kauoha a e hoopuka hoi i ka Palapala Luna Hooko no A. K. Mika, ua waihoia mai e J. K. Kapuniai. Nolaila, ua kauohaia, o ka
Poaono, Nov. 29, 1890,
ma ka hora umi kakahiaka, ma ka rumi hookolokolo o ia aha, ma Koloa, Kauai, oia ka la me ka hora e hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau loa i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa, he nupepa i paiia a hoolahaia ma Honolulu.
Kakau ia ma Koloa, ko Hawaaii Pae Aina, Okatoba 16, 1890.
JACOB HARDY,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
2308-3t.
AHA Hookolokolo Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o BENITO GUERRERO, no Lihue Kauai, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke Keena.
Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka palapala noi a Benito Guerrero liilii o—e hoike mai ana o Benito Guerrero no Lihue, ua make kauoha ole ma Honolulu, ma ka la—o Novemaba, M. H. 1889, a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwa ia S. R. Hapuku. Ua kauoha ia o ka
Poakahi, Nov. 17, 1890,
i ka hora 10 a.m., oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Lihue, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke Kuokoa, nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pa. Aina, Okatoba 10, M. H. 1890.
JACOB HARDY,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
2308-3t.
Hoolaha Hookapu Aina.
E ike na mea a pau ke nana mai lakou i keia, ua lilo mai i ka mea nona ka inoa malalo iho na apana aina i hookoia ma ka inoa o Nahoounauna o Kahaluu, Kona-akau, Hawaii, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Helu—Kuleana Helu—
Ma keia ke hookapu a ke papa loa ia aku nei na mea a pau ua kapu ka hele ana, ka hookuu ana i na holoholona maluna iho o na apana aina i oleloia, a i hookuli kekahi i keia, e hoopii ia oia a o lakou paha ma ke kanawai. He hoolohe ke ola, a he hookuli ka make.
RAYMOND REYES,
Honolulu, Oahu, Okatoba 25, 1890.
2308-4t.
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o N. PELII o Honolulu, Oahu, i make. Kauoha e ae ia ke noi no ke kuai ana i ka waiwai paa.
Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o Petero Bolabola, lunahooponopono o ka waiwai o N. Pelii o Honolulu, Oahu, i make, e noi ana e kuai ia aku kekahi waiwai paa o ka mea i make, a e hoike ana i na kumu kupono e kuai ia ai ua waiwai la. O ua waiwai la, oia ka pa-hale ma Pauoa, 0 5-100 o ka eka i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui 3576 ia Kahaleiwi.
Nolaila, ua kauohaia na pilikoko a pau o ka mea i make a me ka poe he mau pomaikai ko lakou ma ia waiwai, e hele mai imua o keia Aha, ma ka POAKOLU, la 12 o NOVEMABA, 1890, i ka hora 10 kakahiaka ma ke keena hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi e hoike mai ai i ke kumu e ae ole ia ai ke kuai ana i ua waiwai la.
Kakauia ma Honolulu, Hawaii Pae Aina, Okatoba 24, 1890.
Na ka Aha:
J. H. REIST,
Hope Kakauolelo.
2308-3t
Hoolaha.
O na mea a pau e loaa e hele ana maluna o na aina o ka HUI HANAI PIPI O PUUHUE me ka loaa ole aku o ka palapala ae, e hopu a hoopii ia e like me ke kanawai.
EBEN P. LOW,
Luna Nui o ka Hui.
Puuhue, Oct. 1, 1890.
2306-4t.
Hoolaha Lunahoopono-
pono Waiwai.
Ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei, e ka Aha Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, i Lunahooponopono no na Waiwai o Waea Kamokukaa k., o Hilo, Hawaii, i make kauoha ole.
Nolaila, o ka poe a pau i aie i ka mea make, e hookaa koke mai ia’u, a o ka poe a ka mea make i aie ai, e waiho koke mai i ka lakou mau koi iloko o na mahina eono mai keia la aku, a ina aole, e hoole mau loa ia aku no.
KEANU w.,
Lunahooponopono no na Waiwai o Waea Kamokukaa k.
Hilo, Hawaii. Okatoba 13, 1890.
2307-3t.
NA HOOLAHA HOU
Ma ke Kauoha.
Hoolaha.
O ka POAKAHI, la 27 o OKATOBA, 1890, ma Aliiolani Hale, ka manawa a me kahi e nieniele ia ai o na poe nonoi laikini loio.
Na ka Aha:
HENRY SMITH.
Kakauolelo.
Aliiolani Hale, Honolulu, Okatoba 4, 1890.
2306.3t.
Ma ka Hana o ka Hui Ma-
hiko o Papaikou.
Keena Kalaiaina, Honolulu, Oct. 1, 1890.
Oiai, i kulike ai me ka mana o na kanawai @ hanaia, ua waiho mai ka Hui Mahiko Papaikou i ka mea nona ka inoa malalo, he palapala noi i huipuia me ka palapala hoohui, a e noi mai ana e hoopau loa ia ua hui la i oleloia, nolaila,
Ke hoolahaia aku nei, o ka poe a pau loa he mau pomaikai ko lakou iloko o ua hui la ma na ano a pau, e kue ana i ka apono ana ku i ua palapala noi la, e waiho mai ma ke keena o ka inoa malalo iho mai keia manawa aku a mamua ae o ka Poakahi, ka la 22 o Dekemaba 18890: a me ia la e akoakoa ai na mea a pau ma ke Keena Oihana Kalaiaina, ma Aliiolani Hale, Honolulu, i ka hora 11 kakahiaka o ia la, e hoolohe ia ai na kumu e ae @le ia ai ua noi la.
C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina
1206-11t
Hoolaha Hoopau Hui.
Keena Kalaiaina, Honolulu, Oct. 2, 1890
Ma ka hana o ka hookuu a hoopau hui o ka Hui Mahiko o Halawa.
E ike auanei na mea a pau ma keia @a aku, Owau, C. N. Spencer, Kuhina Kalaiaina o ke Aupuni Hawaii, ke kukala nei:
Oiai, ma ka 7 o Dekemaba, 1889, o ka Hui Mahiko o Halawa, he hui i hoohuiia a kukala ia malalo o na kanawai o keia Aupuni, ua manao e hookuu a hoopau i kona noho ana @ ke ano hui, ua waiho mai i ke Kuhina Kalaiaina he palapala noi me ka palapala hoo@ huipa ia, e hoike ana, ma kekahi halawai e malamaia no ia hana, ua apono lokahi k@a poe kuleana waiwai, e hookuu a hoopau loa i ua hui la, a ua kakauinoa ia ua palapala @ hui nei e J. H. Paty ka lunahoomalu, a me @. O. Carter ke kakauolelo, na luna o ia halawai a ua waihoia mai ia mau palapala ma ke keena o ke Kuhina Kalaiaina.
A oiai, ua hoopukaia mahope iho he hoolaha i p iia ma ka olelo Hawaii me Beritania no kanalima-kumamaono la, oia he ewalu pule, maloko o ke Kuokoa me Hawaiian Gazette, he mau nupepa i hoolahaia ma ke kulanakauhale o Honolulu, Mokupuni o Oahu, oia @ mai Iulai 1, 1890, a hiki i Augate 26, 1890, maloko o ka Hawaiian Gazette, a mai Iulai 5, 1890, a hiki i Augate 30, 1890, maloko o ke Kuokoa, maloko o ka laua mau helu puka he hebedoma, he hoolaha o ia noi ana a me ka palapala hoohui, (na kope o ia mau hoolaha ke hoopili pu ia nei,) a oiai ua apono au, o ua k ho ana la i hoikeia mamua ae, he oiaio loa ia, a ua apono hou au oiai ua hooko pono ia na koina i ka Hui Mahiko o Halawa a ua hookuu ia.
Nolaila, e ike mai na mea a pau ke kukala nei au, o ua hui la, ka Hui Mahiko o Halawa, ua hoopauia, a ua hoihoi mai i ko lakou palapala hui i kakauia ma ka la 10 o Augate, 1883, a ua apo ia aku ma ka aoao o ke Aupuni Hawaii.
Haawiia malalo o ko’u lima a me ka
Sila o ka Oihana i keia la Elua o
Okatoba, M. H. 1890.
(Kakauinoaia) C. N. SPENCER,
Kuhina Kalaiaina.
2307-3t
MA KE KEENA o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o KAAUHAU (k), no Kahinano, Hilo, Hawaii, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a J. Maluo (k), e noi ana e hookohuia oia i lunahooponopono no ka waiwai o Kaauhau (k), no Kahinano, Hilo, Hawaii, i make kauoha ole, a i kahu malama no ke keiki oo ole o ka mea i make.
Nolaila, ua kauohaia na poe a pau i pili, o ka POALUA, oia ka la 28 o OKATOBA, M. H. 1890, hora 10 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la me na mea kue ke hoikeia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni Apana III, H. P. A.
Hilo, Hawaii, Sept. 30, 1890. 2306-3@
MA KE KEENA o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.
Ma ka waiwai o Kalua w., no Kalaupapa, Molokai, i make kauoha ole.
Ma ka heluheluia ana a me ka waihoia ana mai o ka palapala a S. K. Kupihea la Lunahooponopono waiwai o Kalua w., no Kalaupapa, Molokai, i make. E noi ana e hoaponoia kana hoike hope a e hooholo ia ka waiwai ana hooilina, a e hookuu ia ia me na h@ ma ka oihana. Nolaila, na kauohia na mea a pau i pili, o ka
POAONO, la 29 o NOVEMABA, 1890,
i ka hora 10 kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Pukoo, Molokai, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana ak@ noi la me na mea kue ke hoikeia mai.
Kakauia ma Wailuku, Maui, Okatoba 11, 1890.
GEO. RICHARDSON.
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.
2307-3t.
MA KE KEENA o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o T. N. Simeona, no Kailua, Kona-akau, Hawaii, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala @ a Mrs. K. Simeona, e noi ana e hoonohoia @ S. Simeona i Lunahooponopono @ ka waiwai o T. N. Simeona, no Kailua, Kona-akau, i make kauoha ole.
No laila, ua kauohia na mea a pau i pili o ka
POAHA, la 20 o NOVEMABA, 1890,
i ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Kailua, Kona-akau, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la me na mea kue ke hoikeia.
S. L. AUSTIN,
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.
Okatoba 9, 1890. 2307-3t.
MA KE KEENA o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.
Ke hoike aku nei keia, e noho ana ka Lanakanawai Kaapuni, ma Punaluu, Kau, Hawaii, i ka POAKAHI, oia ka la mua o DEKEMABA, M. H. 1890, e hoolohe i na palapala noi ma ka hooponopono waiwai, i hoolaha mua ia ma ka Nupepa Kuokoa no ka hana ia ma ka mahina o Sepatemaba, ma Waiohinu a i hoopanee ia, oia ka waiwai o G. H. Kiniakua, Kupele, a pela aku.
Kakauia ma Hilo, Hawaii, Okat 13, 1890.
F. SL. LYMAN,
Lunakanawai Aha Kaapuni Apana III o ko H. P. A. 2307-3t.