Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 47, 22 November 1890 — Page 1

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Laura Efurd
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XXIX, HELU 47.  HONOLULU, POAONO, NOVEMABA 22, 1890. NA HELU A PAU, 2312

 

Column 1

          NELLIE M. LOWREY.

Notari no ka Lehulehu

A HE

          Luna Hooiaio Palapala a me na Palapala Hoohihi

          Keena Hana me W.R. Kakela Loio ma ka aoao makai o ka Hale Lela, Honolulu 2241-3y.

 

          CECIl BROWN

          LOIO A ME KOKUA MA KE KANAWAI?

@e Agena Hooiaio Palapala no ka Me hupuni o Oahu

KEENA HANA: Ma alanui Kalepa.

tf.

 

          E G. HITCHCOCK

          (AIKUE HIKIKOKO)

LOIO A KOKUA MA NA MEA A PAU E

PILI ANA MA KE KANAWAI.

E ohi ia no na Bila Aie, me ka awiwi

          HILO, HAWAII 2114.1yr.

 

A. ROSA

[AKONI]

Loio a he Kokua ma

ke Kanawai.

Luna Hooiaio Palapala.

Keen hana, ma alanui Kaahumanu

 

 

          GEORGE P. KAMAUOHA.

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

A HE MEA

ANA AINA.

E Loaa no ma Kohala Akau, Hawaii.

2091 - 1y

 

          W R. KAKELA.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANWAI

H@ Luna Hooiaio Palapala

 

ENOCH JOHNSON

(Enoka)

He Loio a Kokua ma ke

Kanawai

Imua a na Ahahookolokolo a pau o keia

Aupuni.

Luna Hooiaio Palapala Kope no ka

apana o Kona, mokupuni o Oahu

          Keena hana, helu 15 alanui Kaahu manu, ma ke keena mua iho nei o W C Achi.

2263 1y

 

          WILLIAM C. ACHI

          Loio a he Kokua ma ke kanawai mua o na Aha a pau o keia Aupuni.

He Notari no ka Lehulehu a Boroka

no na waiwai paa.

          Keena Oihana, Helu 36, Alanui Kalepa, Honolulu Oahu.

2262 tf

 

          WILDER & CO. (WAILA MA.)

Mea @ papa a me na lahe @ ukulu @ o na ana a pau, a me na me @ pono a pau ka hale.

Kihi Alanu Moiwahine me Papu

 

          JAMES M. MONSARRAT.

          (MAUNAKEA.)

LOIO A KE KOKUA MA KE KANAWAI

Me Luna Hooiaio Palapala

          @ hana ia no na I'alapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e @ ma ka olelo Hawaii.  Da@a no ka @ ma ka moraki ma na waiwai paa.

          KEENA HANA: Hale Pohaku hou ma ka aoao ma Waikiki o ka Halewai, Alanui Kalepa.

 

J.T. Waterhouse

(WALAKAHAUKI.)

Halekuai o na Lole Nani Panio

Lakohao.

Na Lako Hana Mahiko,

A PELA AKU HE NUI WALE

Alanui Moiwahine, -- Honolulu

2262 1y

 

 

NENEA KAMAHAO

O KE

KEIKIALII

ROMEALA;

KA

Ui Kila Mageneti

O Parameri.

 

Ka Nani e haule ai ka Honua;

Ka Mahina Meli o Salaredina;

Ka La alohi o Mulisedera;

Na Kulu Koko kamahao Ekolu.

 

Na Ui Hookelakela o ke

Ao Holookoa.

 

Na Nani Puuwai Uahoa o ka Honua nei

A O Ke

Kila Mageneti o ke aloha -- "O Parameri no ia"

 

          Pane hou aku la o Romeala, alaila, aole no e kohu ana na hooheno ana e like me ka'u i hai mua aku nei ia oe, i kohu no kila i ke paea, nolaila, e like me ka mea i olelo ia mawaena o kaua e na kilo.

 

Pii ae ka naauao

Maluna o ke kulanakauhale ikaika

Hoohiolo iho la oia

I ka ikaika a lakou i paulele ai

 

O ka hao i kumumu

E hoonui ae ka ikaika

A pela e weluwelu ai

Ka paakiki o na mea a pau.

 

          Alaila, e ka makamaka heluhelu, me kela mau olelo o Romeala, nana pono aku la oia maluna o ka moiwahine Mabelalia no ka ua moiwahine la mea e pane mai ai, a no kekahi mau sekona, puili ae la na lima o ua moiwahine la a pane mai la i keia mau olelo:

          E Ka loea kila makeneti, maluna ae o na mea a pau, ua eo au ia oe, a ma keia hoi, ke kono ia mai nei au e ha@a aku ko'u naauao i ke kupaa o kou naau, a pela hoi kou loea i ka luli naueue ole o ko'u puuwai, nolaila ina kaua e kikepa ana i na momoku ahi o ka naauao e hoohanini i Mana ka wai opua.

          Ano, e kuu hoa hookelakela, i hoomau mai ai au moiwahine la i ke kamailio ana, nawai auanei ka mua o kaua?

          Na kamaaina no hoi paha ka mua, wahi a Romeala, o hewa auanei hoi au e like me ka olelo.

          I hewa oe i ka lele mua

          I ka hooulu i ka la makani.

          Alaila, mahope ae ka malihini ea? wahi a ka moiwahine Mabelalia i hoomaoe ae ai.

          Ae, mahope ka malihini e ike aku ai i ka palaina a ka mea haie, oiai, he wahi paa liilii, wahi a                  Romeala i hooheno aku ai.

          Me keia mau olelo hooheno ana a ua mau loea la, kapeku mua mai la ka moiwahine i kana ipu aila pahee i ka welowelo, aka, e kuu makamaka heluhelu, o na kuhinia elelo a pau a ua moiwahine la e huai mai ai, aole loa ia i hoonaue ae i ka puuwai o ke keikialii Romeala, a oki loa aku hoi i na minoaka hoohie ana.

          No na manawa he lehulehu o ko au moiwahine Mabelalia nei hoopahee ana i ka welowelo, alaila, hoomaha iho la ia i kana hoao ana e kulai i ka puuwai o Romeala a me ka leo nahenahe, pane mai la au moiwahine la penei:

          O oe koe

          E ka naulu o ka lewa

          E hone nei

          I ke alo o ka opua.

          Mamuli o keia kono a ka moiwahine Mabelalia, ike iho la ua Romeala nei ua pau ko au moiwahine nei palena a o kona chance keia, nolaila, me ka leo uwila o ka loea hookelakela, oehu aku la oia i kana hana i hele a paulehua ma keia hana o ka hoowalewale, a he mea oiaio e kuu makamaka heluhelu, no na minute pokole wale no o ke kahe ana aku o ka w@ a me ka meli a ua keiki alii la o Parameri, aia hoi, hooho ae la ka moiwahine Mabelalia i keia mau olelo o ka mea i weluwelu liilii ka puuwai.

 

 

          E Romeala! E Romeala! E lawe aku ia'u iwaena o na kihapai pua o ka nani mae ole, i makaikai aku ai au i na opuu pua o ka maha, a i ike aku ai au i na palena o ka la napoo ole, a me na mokuna kahi a ka mahina aliali i kau ai.

          No keia mau olelo a ka moiwahine Mabelalia ku ae la o Romeala @@na a hoomaikai aku la i ke anaina, @aila, huli ae la oia i ka moiwahine Mabelalia a pane aku la i keia mau olelo:

          E alakai aku ia Romeala no ka rumi kahi a ka la e napoo aku ai, a maloko o ia keena e hoike aku ai o Romeala ia ne i ka ohe hoonui ike e ahuwale ai na mea pohihihi o ka lewa a me ka honua.

          Me keia mau olelo a ua Romeala nei haalele mai la ua mau loea nei i ke anaina e noho ana iloko o ka makahehi a me ka hoohialaai no na olelo a ua kila makeneti la, a nalo aku la laua no ke keena e ike ia ai na mea pohihihi o ka lewa a me ka honua malalo o ka mana o ka ohe hoonui ike kamahao.

          Ia laua i hoea aku ai ma au rumi la e ike ia ai na opuu nani o na pua malalo o ka malamalama o ka la napoo ole a me ka mahina aliali, pane mai la ka moiwahine Mabelalia:

          Eia ua keena nei la e ka ehakoni, e ka lia hooni i ka puuwai, a peheu kaua ua makaukau anei oe?

          Ae, e Mabelalia, ua makaukau au no ka hoomaikeike ana aku ia oe i na pua nani o ke kihapai pua mae ole, wahi a Romeala.

          Ina pela, wahi a Mabelalia, aohe wa aku i koe o keia wale no, a kani ae la ka muki honi a ua moiwahine la me ka pane hou ana mai, e kuu ipo, maanei ae kaua ma kahi o ka mehana.

          Alaila, e kuu makemaka heluhelu, me keia mau hamumumu leo ana a au mau opua makaikai honua la, aia hoi, haule koke iho la ka paku o ka hale opera a nalo aku la laua mai ka makapeni ak@ a ka mea kakau, a i ka wa i pii hou ae ai o ka paku, aia ua mau loea nei ua hele a ikiiki a e hoomaha ana laua malalo o ka oluolu a me ka malumalu o ka peahi ka mea a na lima palupalu o ka moiwaihine Mabelalia e hooluli malie ana.

          Ua hoike mai na helehelena o ua mau loea la i ke ano maluhiluhi, a o ka oi loa aku no paha o ke poluluhi oia no ka moiwahine Mabelahia, oiai e nae iki ana ka leo o ke k@i o Puaena i ua moiwahine la @a i puana ae ai i keia mau olelo imua o Romeala;

          Pehea no hoi oe owau kau ipo a pau na la o ka honua, aole anei kaua e kohu ke olelo ia ae swing your parter -- kuwiliwili me ka hoa -- hula hui @ ma ke kihi?

          Aole kaua e kohu pela, wahi a Romeala.

          No ke aha hoi, wahi a ka moiwahine Mabelalia, aole anei o kaua pu iloko o na wiliau ana a keia mea he hooheno? 

          He oiaio kau i alele mai la, i pane aku ai o Romeala, aka, e kuu hoa o ka naueue aole au i poni ia mai na ka mea hookahi, aka, na ke ao holookoa wau, a pela hoi lakou ia'u, a o ka mea e kupaa ana imua o'u malalo o na ike o ka hookelakela, alaila, o ka'u ipo auanei ia a pau ka honua.

          Mamuli o keia mau olelo o Romeala mihi iho la ua moiwahine nei me ka minamina no kona haule koka ana iloko o ka lealea me ka kila makeneti, a o ka mea hoi ana i upu lia ai ka manao ua nele oia.

          Nolaila, i ka hala ana ae o kekahi mau minute noi hope mai la oia i ke keikialii Romeala, e maliu aku kona puuwai iaia, aka e like me ke ano mau o ua loea la, o ka paa o na pea i ka makani pela no oia i hoole hou mai ai.

          I ka ike ana o au moiwahine la aole e hooko ia ana kona makemake, alaila, noi mai la ia e lilo oia kekahi hoa alo ehuehu o ua kila makeneti nei, a oia ka ua kila makeneti la i pane aku ia i keia mau olelo:

          Ua noa na wahi a pau o ko'u halelana nou, a ua hamama hoi kona mau ipuka no ka hookipa ana aku ia oe.

          Mamuli o keia mau olelo a Romeala ua hoohauoli ia na manao o ua moiwahine Mabelalia nei, a oia kana i kuko malu iho ai iloko ona,

          E hiu aku ana au a wela

          Lawe a lilo oe na'u.

          Nolaila, e hoomanawanui iki e ko makou mau makamaka heluhelu a oili hou aku i keia helu oe.

(Aole i pau.)

 

 

 

ROMIANO

Naita Hapakeko

O NA PALI EIWA

Haku-alii Korila o na luahuna,

A I OLE

Ke Keikialii Kamehai loa

ma Italia.

 

MOKUNA VIII.

ROMIANO ILOKO O ITALIA -- PA KA

LAE I KE KOLOPA UNEUNE -- A

PAKELE NA HULU-PUAPUA

O UA ROMIANO NEI.

 

          Ea! wahi hou a ke koa kiai me ka leo nui, e ku koke oe malaila a hai mai owai oe a heaha kou makemake?

          Na ka nui launa ole o ka leo o ke koa kiai, na ia mea i kono aku i ua Hapakeko ala e lawe oia i na sekona o ka manawa me ka hoohakalia ole; nolaila me na kaina waewae mama lele aku la oia i mua i kahi malamalama o ke kukui e pa-pa ana, a na ko lakou malamalama i hoolino ae i na hooailona alii o ua Hapakeko nei, a o ia ka ke koa kiai i hoihoi hope iho ai i kana pahikaua a hookaawale ae la i ke alahele no ua Hapakeko nei e pii aku ai, me ka ike a maopopo ole i ua koa kiai la he kipi a he enemi keia kanaka malalo o na aahu a me na hoailona alii.

Aka e ka mea heluhelu, eia ae no he wa a e loaa pono mai no auanei ua keko la ia

                   Hole Waimea

                   I ka ike a ka makani

                   Laau Kalaihi ia na ke anu

                   O o i kanahele o Mahiki

          Ae e kuu makamaka; e loaa pono mai ana au kolohe la i na hanna ua-hoa a ka awaawa i kona wa e ike ia mai ai, oiai aia iloko o ke keena ike alii o ka halealii ua lehau me na maka hanohano o kela a me keia ano, a e hauoli ana lakou malalo o ka malamalama o na kukui he mau haneri.

          O keia loaa pono ana o au hapakeko nei, aole eia i moeuhane mua e kumakaia ia ana oia, a haule pahu kana papa hoonohonoho e ka pakaha i hoolala ai; aka na kela leo nui o ke koa kiai e holoholo ana ma ke alo iho o ke alapii, na ia mea wale no i uhao koke aku i ua hapakeko nei iloko o kona upiki.  Oiai, mamuli o ka nui o ka leo o ke kiai, ua lohe ka naita Apala, a oia kana i hemo mai ai iwaho, a iloko o kona puiwa a me ka hikilele, ike mai la oia i keia keikialii e hele aku ana me kona kahiko piha e hiolo ana maluna o kona umauma a me na kipoohiwi.

          Ea, e Mr. Koa Kiai, heaha keia mau leo nui ana a'u i lohe iho nei he mau sekona i hala?

          He leo o ka mana kauoha e like me ka hanohano o ka'u oihana a ina he kipi mai kena kanaka e hele aku la, alaila e lawe koke ia kona ole e pono ai, a ina he alii kiekie maoli oia e like me kona mau kahiko alaila ua akea ka puka nona e komo laelae aku ai maloko o na paleua o ko'u mana wahi a ke koa kiai.

          Me keia mau olelo a ke koa kiai huli ae la ka naita Apala a hoolei pau aku la i kona lena ike malona o ke keikialii malihini, aka, hala e aku la nae oia ma kahi pouliu'i, a nolaila, au ahuwale ole kona mau ano i ua Apala nei.

          Ia Romano i nalo aku ai ma kahi pouliuli, aole oia i haule hope ma ke kilohi a noni pono ana i na palena o ka halealii, aka, no ka ukali mau o ka naita Apala mahope o kona meheu, na ia mea i hoohakalia loa mai i na hoolala ana a ua hapakeko nei.

          A i ka manawa a ua hapakeko la i moeuhane mua ole ai, aia hoi ua kumakaia ae la kona mau helehelena iaia iho mamuli o ka ike ia ana mai e na maka kilo o ka naita Apala, a oia ka ua naita a @lihikaua nui la o Italia i hooho ae ai:

 

          O Romiano! O Romiano! He kipi! He kipi! Ka powa a pakaha komohewa iloko nei o na palena o ka pa alii.

          Me keia mau hooheno ana a au naita nei, holo aku la oia imua me ka mama nui me ka huki pu ana ae i kana pahikaua, a luai aku la i keia mau olelo o ka wiwo ole:

          E ke kipi a me ka puuwai eleele, e haalele koke iho i na palena o Italia nei i keia manawa, a ina aole oe e hooko mai ana alaila, e inu no ka maka o ka'u pahikaua i kou koko, ano, e hele koke oe pela.

          O keia mau olelo oolea a ka naita Apala, aole ioa ia i pane koke ia mai e Romiano, aka, o ka ua hapakeko la i lawe ae ai in sekona o ka puapuahulu, oia no kona unuhi ana ae i kana pahikaua me ka hikiwawe nui, a oni kapalili ae la kona welelau imua o ka malamalama o na kukui.

          Alaila, luai mai la au olali nei o na pali eiwa i keia mau olelo o ke kanaka koa nui wale:  Hele pela, ha, ha, aole ka paha oe i ike owau no keia o kou haku, ka hooilina o ka nohoalii o Italia nei.  Ea! E ka alihikaua hookano, ma ka oi o ka'u pahikaua, ke pale a kue nei au i kou mana maloko o na palena a pau o Italia nei, a ma ka oi o ka'u pahikaua, ke kukala aku nei au aia ka nohoalii malalo o ko'u mana a owau no hoi ka moi i keia hora.

          I ka hoomaha ana iho o au hapakeko la i kana mau olelo, lele hope aku la oia he mau kapuai, a me na keekeehi ana a kona mau kapuai, aia kona ku lana ua makaukau no ka hana he hoa kakele no ka makakila.

          E haka pono ana na maka o ua olali nei o na pali eiwa maluna o ka naita Apala, a o kana pahikaua hoi, ua makaukau mau ia e hooko i ke kauoha i ka wa e hoohana ia ai o kona oi, alaila e hoomanao iho kaua e kuu makamaka heluhelu, aohe hana i koe ma ko ka hapakeko aoao aka, o ka oehu wale no i na ai a ke oolela.

          Ae e ka makamaka, aohe hana i koe ma ko Romiano aoao, oiai au makaukau oia ma na mea a pau; a no ka naita Apala hoi, ua eo oia ia Romiano mamuli o ka lilo mua ana na ua olali la o na pali eiwa i haaheo mua loa he kulna makaukau oniu makakila.

          Nolaila, i ka ike ana o au naita la o ka haa ohia i kona haule hope ana imua o kona hoa o ka makakila, emi hope aku la oia a hawanawana aku la imua o ke koa kiai e ku ana ma ke alapii, me keia mau olelo:

          E haawi koke aku i ka lohe i na koa e lawe lakou i ko lakou kulana makaukau, a e paniku ae i na palena o ke kulanakauhale alii nei, a e hoolohe pu hoi no ke kauoha e haawi ia aku ana maloko o ka o-le.

          Me keia mau olelo a ka naita Apala huli hou mai la oia imua o Romiano a pane mai la:

          Aole oe e hooko mai ana ho ka'u mau olelo ea?  Alaila, ma ka hanohano o ka'u pahikaua, e lawe aku i keia e ke kipi a me ka pakaha.

          O keia ninau a Apala, ua pane ia mai la ia e Romiano me ke oolea loa, i ka i ana mai.

Aole loa wau e hook@ ana i kau kau oha o ka hohe wale, a i makemake oe e ike mai ia'o ma na ano a pau o ke koa, alaila, e lawe ae i kau pahikaua e ke kanaka hehe wale a e nee mai e halawai pu me Romiano.

          Na keia mau olelo Romiano ua ho a ia ka inaina o ka naita hua ohia, a o ia ka ua naita la i oniu ae ai i kana pahikaua maluna ae o kona poo me ka ikaika me ka hooho pu ana ae, ke kipi! ke kipi!

          Alaila, e like me ka olapa ana a ka malamalama o kau uwila, pela au naita nei i lele mai ai imua me ka manao e apahu ae i ke alelo o ka hapakeko, aka e ka mea heluhelu; ua ko ole ia mau manao ana o ku naita Apala; oiai e like me ka eleu i loaa i ka naita Apala, pela no hoi ua olali la o na pali eiwa i pale ae ai me ka eleu nui, a iloko o na minute pokole, aia ka laua mau pahi-kaua e kaele ana me ka ikaika a o na huna ahi hoi ke halalei ala ia mao a maanei o kahi a ka laua mau pahikaua e haele ae ai.

          I keia wa a ua mau koa la o ka pahikaua e hoohana ana i na olona @ikani o ko laua mau ikaika, ua hoopuiwa a hookik@lele nui ia ko ke alo alii, a oia ka lakou i holo mai ai e nana.

 

 

HOOHENO NO GABERIELA.

Hoohie wale aku ka manao

I ka nani kilakila o Viena

Ia kulanakauhale oi pookela

E kaulana nei o Auseturia.

 

Aole no i hopo iho o Farani

Ia aupuni nui hookelakela

Nana i olali aku na kualono

I ke kahua o ka hana ma ka hikina

 

E hoolai malie ana na puali

E kakali ana hoi no na kauoha

"E makaukau kakou," -- wahi a ka

Emepera

Komo ana Gaberiela -- Kapena

Leona.

 

"Ha-lo! O oe mai la ka ia!!

"E ke kanaka pale i ka'u kauoha

"Me kou mau manao hoomakaleho

"Ika lede Madimosele a Poseta@na

 

"E hoopai ana au ia oe e ke kapena

"A e make oe iloko o keia pule

"O keia mau kauoha e hooko oe

"Oiai, aohe au mau kumupale."

 

"He kaua ke hoouka ia aku ana

"A nau ke alakai o ka puali mua

" E pule oe i na Diabolo o ka po

"Na lakou e hoopakele mai ia oe."

"E ka La o Auseturika, " wahi a Napolina

"E ku iho oe me kou malamalama,"

Ia kakahiaka kilikilihune ua

A ka olapa ahi o na pukuniahi.

Auhea oe e ka mea heluhelu

E ike pono ana oe i ko'u kulana

Ua haulepahu kela papakuhikuhi

No ko'u lanakila nui i keia helu ae.

Hu mai ke aloha o ka huapala

I ka oiwi kino nani Madimosele

E kaawale ana maua he hookahi makahiki

Good-bye oe, --- Pome vu --- Pala-te vu!

 

Gaberiela Lenoa

O KA

Puali Kahiko Imeperiela o

Farani.

 

Koa Opio Iloko o na Ulia o ka Laki.

Kukala Kaua a Perusia no

kekahi Wahine.

 

He Moolelo no ke Au-Weliweli

Nui o Europa

 

IMUA O KA INAINA O KA EMEPERA.

 

          O ka hoike piha a Gaberiela imua o ka Emepera no ke kulana ikaika kaua nee mai o ka enemi, oia kana i haawi mai ai i kekahi nana loihi me ka noonoo ana i kana mau mea e hooko ai no ka hui aku me lakou iloko o keia mau la iho.  Ua huli ae la oia imua o kona papakaukau a huki i kekahi kii palapala aina o na okana aina waho o Auseturia, me ka pane ana mai i keia mau olelo, ---

          "Eia mahea o ka palapala aina nei ko lakou mau kulana o ka hoolulu i ke ahiahi onehinei?"

          "Aia lakou ma ke kahua hoomaha mawaena o na okana aina o Konigaraza me Olamuza ke ahiahi oneinei I keia kakahiaka, e nee aku ana ka mahele mua o na koa lie iloko o ka okana aina o Olamuza, i me ka ukali pu ia mai e ka puali holookoa i keia ahiahi," wahi a Gaberiela i pane hou aku ai i ka Emepera.

          O keia mau lono a ka Emepera e lohe nei no ke kulana hoolulu o ka enemi, na ia mea i hookome ae i ka hauoli nui iloko ona ma ka nana aku a Gaberiela, a hoomanao ae la oia ma ka hilinai ana o ke koho wale aku, e lo@@ ana ia@a he huikala ia mai eka Empera no keia lono waiwai e pili ana i kana papa hoolala kane, ina e hiki mai ana ka manawa kupono nona e hoike aku ai aiaia, au mare ia oia i ka lede hoohanohano o ka Emeperesa ka Madimosele Ineza de Rila i ke ahiahi nei, ke kumuhana hoi ana i makemake nui loa ai e hooko ia no kekahi pomaikai pili lahui o Farani.  He mau minute pokole ia a ka Emepera e noonoo ana i kona manao, ua pane hou mai la oia i keia mau olelo --

          "Heaha hou ae kekahi mau mea au i ike ai e ke Kapena ma ke kahua hoolulu o ka enemi ke ahiahi nei?  Owai ka Alihikua Nui nana e alakai nei ka puali holookoa?"

          "O Kenerala Kutusofa, Sa, e oluolu mai oe ia'u e ke Alii Aka, o na Emepera elua o Rusia me Auseturia, aia laua ma ke kahua hoomaha o ka puali kaua holookoa o na Rukini i ke ahiahi nei," wahi hou a Gaberiela.

          "A-ha! Eia aku nei ka ilaila ua Emepera hohe wale nei e huipu me kekahi Emepera hohe wale oho olaua," wahi a Napoliona i pane mai ai.  "E ukali aku ana au mahope o ko laua meheu iloko o na hora pokole, a e hoike piha aku hoi i ke ano o na koa Farani i kukulu ia ai iloko o ko lakou mau puali, -- he mau papu pohaku lakou e helelei ole ai ko lakou mau laina iloko o na ano makani a pua iloko o ka wa kukala kaua.  O keia mau lono waiwai loa au i hoike mai nei e ke Kapena no ka nee mua ana mai o ka enemi, akahi no a loaa ia'u ka manao oluolu no ka huikala ana aku ia oe, no kau mau hana hanohano ole -- ke kalohe -- a me ke kue kanawai oiaio o ke pale kauoha no ka hilinai, --- a me kou hoao ana e wawahi liilii i ka mana a me na hoolala kaua ana o ka'u papakuhikuhi, ma ka mare ana aku o ka lede hoohanohano o ka Emeperesa Iosepine ka Madimosele Ineza de Rila i ke keikialii Posetama o Perusia, no kekahi pomaikai pili lahui e hooni paa ia ai ka noho aupuni hoaloha ana o na lahui elua mawaena o Farani me Perusia, a hiki i ka wa e maopopo pono ai ko'u kulana holomua o ka ikaika a me ka mana e hiki ai ke hoomalu ia na aupuni keikikane o ka poai hema o Europa nei malalo o ko'u nohoalii ana.  I panai no keia huakai wiwo ole au e ke Kapena i alo mai nei i ke ehuehu o ka po malalo o ka hooko kauoha mai ke Keena Kanikela mai o Berelina, ke hoopii aku nei au ia oe ma ke kulana Mekia iloko o kou puali, ma kahi i hakahaka o ka hoopii ia ana aku o kou inoa kapakapa Konela Lenoa no kekahi kulana okoa ae o ke kiekie. Ua lohe anei oe i kekahi mea e pili ana nona ma kona kulana hou o ka hana?"

          "Aole ua i lohe e ke Alii," wahi hou a Gaberiela.

          "Ae, ua hoopii aku au iaia ma ke kulana kiekie o ka Luta@ela-Mekia, malalo wale iho no o na haawina maikai o ka wiwo ole a'u i mahalo mau ai i na kanaka wiwo ole a pau, oia hoi ka hoomanawanui ---ke kupaa---ka puuwai koa,---a maluna ae o na mea a pau---oia no ka h@oko pololei i ka makemake a me ka hilinai o ke kauoha --- ke kakoo ana i ka mana o na kanawai o ka aina --- na kanawai kukala kaua --- a me ka noho hanohano ana no ka aina makua.  O keia mau mea ekolu, oia ke kuleana hookahi nana kakou i halihali mai e halawai pu me na popilikia o ke kahua kaua i keia la, a pela au i ake nui ai e loaa ia'u ka mana e kaohi mai ai i ka ikaika kaua o Perusia ma keia hoohui mare o ka lede Madimosele Ineza de Rila me ke keikialii o Posetama, a e ku hookahi aku hoi o Farani imua o no pualikoa o na aupuni kaua hui o Auseturia me Rusia iloko o keia la; ke ae mai ka lokomaikai o na lani a holopono keia mau hoolala kaua ana, na ia hope aku e hooponopono na hana pau ole me ka Moi o Perusia."

          O keia mau olelo a ka Emepera au e ka mea heluhelu i lohe ae la, ua maopopo kon manao nui ia Gaberiela ilo ko o ia wa, aohe mana e ae i kekahi kanaka malalo iho o na aouli o ka lani e hiki ke mare i ka lede hoohanohano o ka Emeperesa Iosepine ia Ineza de Rila, ke ole e kauoha aku o Napoliona a haawi i kona ae no ia mare ana.  Aka, o ka hoihoi mai ia mau olelo iloko o ia wa, ua lohi loa ia a ua hala pu ka manawa, oiai, ua hoohui ia o Gaberiala me ua lede hoohanohano la o ka Emeperesa i ke ahiahi nei, a o ka hoike ae i ka oiaio maoli, oia wale no ka mea i koe o ka lohe ae o ka Emepera -- ua uhaki ia kana papakuhikuhi hoolala kaua no ka pomaikai pili lahui o Farani

(Aole i pau)