Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 47, 22 November 1890 — Page 4

Page PDF (1.56 MB)

This text was transcribed by:  Francene H Aarona
This work is dedicated to:  To the kupuna from Haleakala Hawaiian Church

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Our  English  Column.

 

"  In Youth  Prepare  for Manhood. "

 

UNCLE  PHIL ʻ S  DESK.

---

            Boys and Girls, just crowd around the Desk this morning, for Uncle Phil is going to preach you a short sermon on two very different texts.  And my first texts is  " The Last Thursday of November, or

            THANKSGIVING  DAY.

            Several hundred years ago there lived some persons in England who were not allowed to worship God as they thought they ought to.  America had been discovered many years before, and these persons thought that in that new country they could find a spot in which they could worship as they pleased.  They went over to America, and they found the place   The persons were called " Pilgrims "  and the place they peopled is now called " New England, "  but they landed at " Plymouth Rock. "

            Now these good folks had got to a place they had been looking for, a place in which to think as they pleased ; but it was a desolate place, and they had to work very hard to keep from starving or freezing.  One year the corn did not grow well, and the other fruits of the earth grew poorly, and winter was coming on, and the poor folks had nothing ready for it.  The ship they were looking for, filled with good things from the mother country did not arrive, though it had been on the way for a long time.  Their store of food grew less and less, and still no vessel came.  At last, as they were in their greatest trouble, the long-looked-for ship came in sight, and their great want was supplied.  These good folks were so glad, that they set apart a day for Thanksgiving for their deliverance from death ; and that day has been remembered from that day to this, and those few, half-starved people, have become the greatest and most prosperous nation on the earth.

            Every year, about this time, the President of the United States of America publishes a proclamation throughout the land, which is obeyed from Maine to Texas, and from the Atlantic to the Pacific by 65,000,000 of people, calling upon them to enter their places of worship, on a certain day, nearly always the last Thursday in November, and these give thanks to God for his goodness to them as a nation, and as families, and as individuals.

            Now, the Turkey is the special bird for a thanksgiving dinner.  I do not stop to tell you how it became so, but you say " turkey " to an American at this time of the year, and it will make him think of " thanksgiving day ", and it has not got one a-fattening in his chicken coop, he will scratch around and get one.

            If you could step into any American city, great or small, and `look into their markets, you would see turkies in front of you, turkies to the right of you, and turkies all around, until you would begin to wonder where all the people live who are to eat all these thousands of turkies.  I will tell you where some of them live ; they live in the prisons, for the kindness of the human heart gets inside of those gloomy places, and give the prisoners, a reminder in the shape of turkies, that they have something to be thankful for : they live in the poor, houses and the hosptials, they live in the streets, and in any sheltered places they    can find, for the great kind human heart collects together the street gamis, the boot blacks, the new boys, and gives each a good, square, old fashioned thanks-giving dinner with a good turkey bone to nibble on.  And poor indeed, or sick indeed, must be the man, woman or child in anuy of Uncle Sam ʻ s cities who cannot say, " I have had my Thanksgiving Turkey. "

            As soon as the President ʻ s proclamation comes out, telling the people what day is to be Thanksgiving day, then every body begins to think about the   " Old House at Home, " and the " Old Folks at Home , " and make plans to gather under the old roof once more.  So that whole families of Grandfathers and Grandmothers, and fathers, mothers, brothers and sisters, uncles and aunts and cousins, all get together at the old " Homestead " and eat Thanksgiving dinner together, and play games and tell stories and have a fine time.  Then they go back to their own homes for another year, all looking foward to the next time when they may meet at the Old House at Home.

            And the famly wanderers in far off lands read the President ʻ s proclamation, and memories of home like soft blowing land breezes, come wafting over their minds, until they are compelled, for want of a better place, to take their thanksgiving turkey drum-stick in a not oven clean chinese restaurant.

            Now my young Hawaiian friends, the Presient of the United States of America is the only sovereign of any of the christian nations of the earth,  who proclaims a " thanksgiving day, " to be kept by the nations !

            King Kauikeaouli, Kamehameha III, used to proclaim " Thanksgiving Day. "  Uncle Phil remembers these proclamations well.  But the old generation of Hawaiians who thought kindly of their missionary fathers, were only christianized ; so that a thanksgiving day might do them some good ; to make them think of the good things they had, and wish for more !  But the Hawaiians of these days are not only christianized, they are civilized and enlightened and have all the good things they want !  Why should they give thanks ?  Do not our young folks smoke cigarettes, and talk in half-white ?  Cannot they take of themselves ?

            No, Uncle Phil thinks they cannot.  If our King would proclaim a yearly " thanksgivine day " for our people, and show them how to keep it as it ought to kept, Uncle Phil thinks it would, very quidkly, make a difference in the prosperity of the land.

            And here is my second text ;

            THE  28TH  OF  NOVEMBER ;

 

            and you boys and girls all wonder why the 28th of November is a legal holiday ; and why it is not possible for you to be punished for coming late to school that day, seeing there will be no school.

            Well, Uncle Phil thinks the holiday was made of pretty poor stuff.  In early days, the days when Kauikeaouli reigned, it was no holiday at all.  The great Hawaiian holiday then was the 31st day of July ; and so it ought to be to day.

            Sometime in the year 1842 some bad foreigners robbed this weak Kindom of its flag, and so set up over it a foreign flag.  But in the year 1843 the       " dear old flag " was found and returned, and then the king and chiefs, and common people were so glad to have their liberty given back to them, that they made the 31st day of July, the day on which they received their flag again, a holiday, and right well they kept it,  Untill the Mother of the one who stole the flag began to feel sore about having such a reminder of her sonʻs evil doings, that she promised not to take the flag again, and got one of her neighbors to promise with her ;  and then the heads of government wanted to keep peace in the family of nations ; so, to forget that the flag had ever been stolen, they changed the holiday from the great  31st  of July to the almost unknows 28th of November.

 

NUPEPA  KUOKOA

 

Poaono,  Novemaba 22, 1890.

 

Haawina  Kula  Sabati

---

HAPAHA  EHA.

 

---

 

HAAWINA  XI, Dekemaba 7, 1890.

---

Ka hele ana i Emausa.  Lu. 24: 13 - 27.

---

            AIA HOI, elua o lakou e hele ana ia la, i ke kulanakauhale i mamao, kanaono setadia aku mai Ierusalema aku, o Emausa ka inoa,

 

            14  A kamailio iho la laua ia mau mea a pau i hana ia.

            15  Eia kekahi, i ko laua kamailio ana me kekuka pu, hiki mai la o Iesu a hele pu aku la me laua.

            16  A ua hoopaa ia ko laua mau maka aole i hoomaopopo laua iaia.

            17  Olelo mai la oia ia laua, heaha keia mau mea a olua e kamailio nei i ko olua hele ana me ke kaumaha ?

            18  Olelo aku la kekahi o laua, o Keleopa kona inoa, i aku la.  O oe wale no anei ka malihini ma Ierusalema, aole i ike i na mea i hanaia malaila i keia mau la ?

            19  Ninau mai la oia ia laua, na mea hea ?  Hai aku la laua iaia, no Iesu o Nazareta, he kanaka kaula ia, he mana i ka hana a me ka olelo, imua o ke Akua, a me na kanaka a pau.

            20  A ua haawi aku la na kahuna nui a me na ʻlii o makou iaia e hoahewaia ae e make ia, a ua kau ae la lakou iaia ma ke ke-a.

            21  Aka, ua hoolana makou i ka manao ana, oia ka mea nana e hoola i ka Iseraela.  Oia mau mea, a, eia hoi ke kolu o ka la,  mai ka hana ana mai ia mau mea.

            22  A ua pihoihoi makou i kekahi mau wahine o makou, ua hele aku lakou i kakahiaka nui nei i ka luakupapau.

            23  Aole hoi i loaa ia lakou kona kino, a hoi mai, hai mai la lakou, ua ikeia e lakou na anela, na mea i olelo mai a ola ia.

            24  A ua hele aku kekahi mau mea o makou i ka luakupapau, ike aku la hoi e like me ka mea e na wahine i olelo mai ai, aole hoi i ike iaia.

            25  Olelo mai la oia ia laua, e mau mea manao ole, e, na mea mau manao io ole i na mea a pau a na kaula i olelo mai ai.

            26  Aole anei e pono ka Mesia ke hanaia pela, a komo aku i kona nani ?

            27  Alaila, wehewehe mai la oia i na palapala hemolele ia laua, mai a Mose mai a pau na kaula i na mea a pau i kakau ia nona iho.

---

PAUKU  GULA

 

            Aole anei e pono ka Mesia ke hana ia pela, a komo aku i kona nani.  Lu. 24: 26.

           

MANAO  NUI.

 

            Launa mai no ko Iesu me ka poe e kamailio ana no a no kona aupuni.

 

Poakahi .   .   .   .   .   .  Lu  24: 13-27

Poalua .   .   .   .   .          Mal 3: 1-18

Poakolu .   .   .   .   .         Is 53: 1-12

Poaha .   .   .   .   .       Kana 18: 9-22

Poalima .   Nah 21: 4-9  Is. 3: 14-16

Poaono .   .  .   .   .   .   .       Is 9: 6,7

Sabati.   .   .   .   .   .   .   .Hal 7: 1-19

 

I---Ke kamailio ana o na haumana ma ke ala.   13 - 15.

 

            E hele ana kia mau haumana i hea ?  Ehia mile ke kaawale o Emausa mai Ierusalema aku ?  E kamailio ana laua no ke aha ?  Pomaikai anei ka poe kuka no na hana a ka Haku ? Mal. 3: 16, 17.  Mat 18: 20.  i Tesa 5:11.  Heb 10:24.

 

II---Launa aku o Iesu me laua.  15 - 18.

           

            Owai kai halawai me laua ?  Ua kamailio pu anei ?  Aole anei i hoomaopopo laua o Iesu keia p.16.  Mar 16: 12  Ua ala hou anei o Iesu me kona kono mua ?  Lu 24: 39-43.  Io 20: 27.  Heaha ka ninau a Iesu ?  No ke aha ko laua kaumaha ?

 

III---Na ninau.  Ka manaolana.          19-24.

 

            Heaha ka lakou i ike no Iesu ?  He aha ka lakou i manao nona ? p.21.  Is. 60: 1-3, 11, 12.  Ua hooko ia anei ?  Heaha ka mea i lana hou ka manao ?  Ua pio hou anei no ka ike ole ana i ka Haku ?  Ua halawai anei o Iesu me kekahi poe me ko lakou ike  ole ana iaia ?

 

IV---Ka hooko ana o ka wanana.        25-27.

 

            Heaha ka Iesu olelo ia laua ? 25.  Ua hakalia anei lakou i ka hoomaopopo ana i ka hooko pono ana o ka olelo ?  No ke aha ka hiki ana mai o keia mau pilikia ia Iesu ?  Mat 26:54.  Heb 2:9-10   Ina aole o Iesu i hoehaia, ua kulike anei me ka Mesia i wanana ia ?  Is 53.  Heaha ma Kin  22: 18.  Nah.  21:9.  Io 3: 14; 15.  Kana.  18: 15.  Heaha na kaula ?  Is 9: 6,7.  53;4,5.  Ma5:2.  Zak 12:10.  Mal 3:1.  He nui anei na manao ma ka Baibala i haule ia kakou ?  Nawai e kokua i ka hoomaopopo ana ?  Io 16: 13.  O ka huli ana i ka ke Akua olelo, he mea anei ia e ono ai kakou ?

            1---He mea e pomaikai ai ke kuka a na i na mea pili uhane ; he mea e hoa la ai i ka manao, a e hoeueu i ka hana, a e hooikaika i na paahana ma ka lawelawe ana.

            2---Ua launa o Iesu me ka poe kamailio nona, a me kana mau hana.

            3---Ua launa mai o Iesu iloko o na pilikia; ua paipai e lawelawe hana, a e hoano hou ka noho ana.  Aole i hoomaopopo ia o Iesu keia e hoeueu nei.

            4---Ua wehewehe no o Iesu i kana olelo i ka poe e huli ana i kana olelo---e makemake ana ; e kuka ana no ia olelo, a e noi ana e launa mai ka Uhane Hemolele e ao mai.

            5---He lua ole ka Palapala Hemolele.  Aole e pau iki ana na mea momona.

            6---Ma ka huli ana i ke Kauoha Kahiko ua hoomaopopo no Iesu o ke Kauoha Hou.  E huli i ka Palapala Hemolele.

 

Na  Ekalesia.

 

            Malalo o keia poo, e hoopuka mau aku ai makou i ka moolelo e pili ana i na Ekalesia a puni ka Pae Aina.  E kakau ma na mea ano @aki, a e hoopaka ia aku no.

 

MOOLELO  AHAHUI  KULA  SABATI  O  MAUI  A  ME  MOLOKAI.

---

            Halawai ka ahahui Kula Sabati o na mokupuni o Maui a me Molokai ma Kaahumanu, ma Wailuku, Maui, ma ka Poaha Okatoba 30, 1890.  Kohoia o Rev J K Hihio i lunahoomalu, hoomakaia na hana me ka himeni ana ma ka aoao 251 o ka Hoku Ao Nani, pule o Rev P Keaupuni, koho ka aha ia S. E. Kaiue i kakauolelo no ka manawa, kauoha ka lunahoomalie e hoomaopopo ia na hoa o ka aha.  Na Rev O Nawahine, P Keaupuni, J P Kuia,  S K Kamakahiki, A Pali a me J K Hihio na hoa mau i hiki mai.

 

Na  Kahu                                Kula Sabati.                            Na Elele.

 

Paia                                         Pihenui                                    Pehenui

Paihiihi                                    D Murray                                D Murray

Haiku                          Hao Kawaimaka;                             Kawaimaka

Kaupo                                     ---                                           Kalohelani

Waihee                                                W S Maule                         J M Napulou

Honokohau                             ---                                       Jno Kaia Pali

Kaanapli                                  Hihio                                       ---

Lahaina                                   ---                                       A L Kamauu

Olowalu                                         Kamakahiki                            S Kauihou

 

            Aole mau kahu a me na elele mai ka mokupuni mai o Molokai, hooholoia e lilo o Moses P. Waiwaiole i hoa kuka.  Koho ka lunahoomalu ia A. Pali,   J. P.  Kuia, a me  J Haole i komite imihana

            Heluhelu mai o A. Pali i ka hoike hapa a ke komite imihana no na kumuhana.

            1  Hapaha hora haipule:         2  hoike a na kahu kula Sabti apana ; 3  hoike a na elele ;     4  koena aie o na kula Sabati Jan. 1, 1890 ;        5  hoike a ka Puuku a me ke Kakauolelo ; hoakaka ka lunahoomalu, ua hoohanaia ke kumuha

1.  nolaila e hoomaka ma ke kumuhana

2.  Na Pihenui i heluhelu mai i ka hoike o Paia ; na D. Murray i ka hoike o ke kula Sabati o Paihiihi ; na Hao Kawaimaka i ka hoike o ke kula Sabati o Haiku ; na ke Kakauolelo i heluhelu i na hoike o na kula Sabati o Kaupo a me Honokohau ; na J. Haole i heluhelu mai i ko Wailuku ; na W. S. Maule i ko Waihee ; na S. K. Kamakahiki i ko Olowalu.  Ma ke noi a S. K. Kamakahiki, ua hooholoia e hoopanee keia aha a halawai hou ma ka hora  9 a.m. Oct. 31, 1890.  Pule o Rev. A. Pali a hoopanee ka aha.

La  hana  elua,  Oct. 31.

            Noho hou ka aha e-like me ka hoopanee ana, aole i hiki mai ka lunahoomalu i ka wai hoomaka ai e halawai.  Malama na hoa me ke Kakauolelo i ke kumuhana, hapaha hora haipule ; himeni ao ao 98 Hoku Ao Nani ; pule o Geo Kolopapela a me A. Pali ; koho ka aha ia A. Pali i lunahoomalu no ka manawa ; hoomaopopo ia na lala o keia aha i hiki hou mai mai Molokai mai a me Maui nei, hiki mai o Geo. Kolopapela a me Kaalouwahi.

 

Na Kahu                                 Kula Sabati.                            Na Elele.

 

Halawa                                    Aole kahu                                M Kane

Honouli & Waialua                        "                                       J Kaalouwahi

Kaluaaha                                        "                                              D Kailua

Kamalo                                           "                                           Namealoha

Kaunakakai                                    "                                        Sam Keanini

Kaanapali                                       "                                      Liwai Kamaka

Keokea                                        "                                          W E Maikai

 

            Na ke Kakauolelo i na hoike helu o na Kula Sabati o Halawa, Waialua a me na Honouli, Kaluaaha, Kamaloa me Kaunakakai.

            Hapaiia ke kumuhana    3.  Na ke   Kakauolelo i heluhelu i ka hoike Elele o Paia ; Na D. Murray i ko Paihiihi a hooponoponoia.  Noi mai o J. Haole e lilo o Hon.  Jno.  Kalua i hoa kuka no keia aha, aponoia.

            Na Hao Kawaimaka i heluhelu mai i ka hoike elele o Haiku ; na Kalohelani i heluhelu mai i ko Kaupo ; na S. E. Kaiuei ko Wailuku ; na J. M. Napulou i ko Waihee ; na Jno K Pali i ko Honokohau ; na A. L. Kamauu i ko Lahaina ; na S. Kauihou i ko Olowalu ; na Rev. J. Kaalouwahi i ko Waialua a me Honouli ; na M. Kane i ko Halawa ; na D. Kailua i ko Kaluaaha ; na Namealoha i ko Kamalo ; na S. Keanini i ko Kaunakakai ; na Liwai Kamaka i ko Kaanapali ; na W. E. Maikai i ko Keokea kula ; me ke noi a  J. Haole i kokua ia e Rev. Pali. ua aponoia na mea a pau i hoikeia imua o keia aha ; hooholoia e hoopanee keia aha a hiki i ka manawa e kahea hou ia ai, pule o  Rev. S.  K. Kamakahiki a hoopanee ka aha.

           

La  hana  Ekolu,   Nov.  1.

           

            Noho hou ka aha e like me ka hoopanee ana, ka lunahoomalu J. K. Hihio ma ka noho, malamaia ka hapaha hora haipulle ; himeni aoao 232 Hoku Ao Nani ; pule o Haole, Hao a me S. K. Kamakahiki ; kahea ia ka papa inoa o na lala ; heluheluia ka moolelo o ka la hanai hala a aponoia.

            Waiho mai ke komite imihana i mau kumuhana hou ; 6  lulu dala no keia aha ; 7  no na mai lepera ; 8  hoike a ke komite hoeueu a me ke koho ana i komite hoeueu ;  9  kahi a me ka manawa e noho hou ai keia aha ; hapai ia ke kumuhana  6;  lulu huikau ka aha a loaa na dala $4 ; kamailio ia ke kumuhana 4 a hooholoia e hookaa na kula Sabati i hookaa ole i ko lakou mau koena aie o Jan. 1, 1890.

            Waiho mai o Rev. S.K. Kamakahiki e koho keia aha i komite hoeueu no keia mau koena aie, hooholoia o S. K. Kamakahiki.

            Nonoi koke mai ke komite hoeueu S. K. Kamakahiki e uku ia mai ka waihona ae o keia aha i $40 no ka hookaa ana i kekahi hapa o keia mau koena aie o na Kula Sabati.

            Kauoha ka lunahoomalu ia Rev. Kolopapela e noho ma ka noho.

            Waiho mai o Rev.J. K. Hihio he olelo hooholo e pili ana i kela $40 e unuhiia ana mai ka waihona ae, hooho loia e lilo kela mau dala he 40.

            Mahope iho o ka ikea ia ana o na hana a e kkomite hoeueu o na koena aie, ua hapaia ke kumuhana 8  hooholoia e hoomau ia ka lawelawe ia ana e like me ka mea maa mau.

            Hapaiia ke kumuhana.  Hoike a ke komite hoeueu o nakula Sabati a me ke koho anai ke komite no keia hapalua makahiki e pau ana ma Aperila, 1891.

            Na ke Kakauolelo i heluhelu i ka hoike a M. Kane ke komite.  Mahalo i aka hoike.

            Kohoia o M. Kanei komite hoeueu, hooholoia e kokua na kula Sabati o namokupuni o Maui a me Molokai i na lilo o ka hele anao ke komite hoeueu.

            Hooholoia e hoouna ia ka moolelo i ka nupepa Kuokoa ;  Hoolohe ka aha i na olelo paipai mai na makua Rev. J. P. Kuia, A. Pali a me ka Lunahomalu Rev. J. K. Hihio.

            Ua hooholoia e noho keia aha ma kahi e noho ai ka Aha Luna Kahiko o mokupuni o Maui a me Molokai ma ka Poaha hope o Aperila 1891.

            Hoopanee ia na hana o keia kau me ka himini ana ma ka aoao 180 o ka Hoku Ao Nani a me ka pule hookuu a ka Lunahoomalu.        Samuel E. Kaiue,

Kakauolelo no ka manawa.

            Ahahui Kula Sabati o Maui a me Molokai.

 

Hoolaha  Hou.

 

HUI  LAKOHAO  PAKIPIKA

 

( KAUPALENAIA )

 

Kihi  Alanui  Papu  me  Kalepa.

 

---

            Ke kono ia aku nei ka lehulehu holookoa, na Lede maka palupalu a me na Keonimana o ke kulanakauhale alii a hala loa aku i ko na mokupuni, e aui mai i na

WAIWAI  MAKAMAE  HOU  !

 

---I  KUPONO  NO  NA---

 

Makana  La  Kulaia  a me  Mare  !

 

---

 

Na Lako Aniani o na ano a pau.

                                                            Na kiaha, na pa, na omole wai, a pela aku

 

Na Kii nunui Kauhale no na Home.

                                                            He mau kii i pai ia me ka noeau iloko ona waihooluu like ole,

                                                nona ke kumukuai haahaa loa, he $ 2.50.

 

Na Ipukukui  Kauhale  Nani

                        O na ano a pau, mai ke nui a ka liilii

 

Na  Laau  Kii,  e hana ia make kauoha.

 

---

 

                                                Mamuli o ka wae akaheleia ana o keia mau waiwai, ua hiki loa ia

makou ke kaena ae, o ka

 

Helu Ekahi keia o na Waiwai Makamae i ike ia ma Hawaii nei.                     2262 IV

 

E.        LILILEHUA,

 

Loio  ma  ke  Kanawai.

 

            Notari hooiaio palapala no ka lehulehu, kakau palapalakuai, hoolimalima, moraki, me naano palapala pili kanawai a pau.

            Keena Oihana :   Kawehionamanu, Kaluaaha,  Molokai.                             2288-6ms.

 

PAPA !           PAPA  !

 

AIA  MA  KAHI

 

--- O ---

 

LEWERS  &  COOKE

( o  Lui  Ma ).

 

 

Ma ke kahua hema o alanui Papu me Moi

 

E loaa ai na

           

PAPA   NOUAKI

 

o kela a me keia ano.

 

---

 

Pani Puka,  Na Puka Aniani,  Na Olepelepe

Na Pou,  Na O-a,  Na Papa Hele,  Na Papu

 

Ku, A me na Papa Moe nui loa

 

---

 

Na Pili o na Hale o na  Ano a Pau

 

---A  ME  NA---

 

WAI  HOOHINUHINU  NANI

 

O NA ANO A PAU LOA.

 

---

NA  BALAKI  ANO  NUI  WALE.

 

---

 

A hai i ak        a no ai Makamaka a

 

pau,  ua makaukau keia Makamaka

 

o oukou e hoolawa aku ma

 

na mea a pa e pi ana

 

ma ka lana oihana

 

---NO  KA---

 

UKU  HAAHAA  LOA.

 

E like me kamea e nalo ana mawaena

 

LAUA  a me ka mea KUAI.

 

E  HELE  MAI  E  WAE  NO  OUKOUIHO.

 

Ka  Waiwai  o  ka  Hilinai

 

Saseparila   Ayer

 

---

 

            AYER, Laau Saseparila, kai kaulana hilinai nuiia no ka hoomaemae koko, ma na wahi a pau o ka nonua, ne aneane 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia hiwaena o na oihana lapaau.   O keia

 

            LAAU SASAPARILA, no loko ae ia o ke aa Sasaparila Honedura maoli ; ua loaa ka mana hoomaemae ma o ka hui pu ia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

           

            HE koko inoino a nawaliwali ane kou ?  Uawili pu anei me na ano mai ikaika ?  A uhui pu anei me na wai awaawa hoopehu        Na keia

 

            LAAU e hoomaemae ia mau mea ino a pau a maikai.  O na kauka lapaau a pau o Americka ike ke ano o ka AYER  SASAPARILA ua olelo lakou, aole he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na mai i awili pu ia, aka o keia wale no.                  No ka

 

            HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano mai i ikeia, o ka AYER  SASAPARILA  wale no ka laau nana e homaemae hakalia ole mamua ae o kekahi ano laau e ae                   O ke

 

            KOKO ino hakuhaku, a nawaliwali hoi kona holopono ana mea ke kino, e hoomaemae ia ana a e hooikaika pa ia no hoi ma o ka ai ana keia LAAU  SASAPARILA  A  AYER. He maalahi a he

 

            MAIKAI loa hoi keia Laau,  aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koke, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na maʻl, hoomomona hou ana i ke koko ino,  a me ka hooikaika pu i kona holo pono ana ma na au.  He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana ma i keia laau mamua o kahi mau laau e ae

 

            A HILINAIIA ao ka ikaika kuono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na maʻi, a pela aku.  He nui a laau hoomaemae koko  hoolaha wahahee wale ia malalo o na inoa lehulehu, aka, o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holookoa, maluna o ka

 

Ayer  Laau  Sasaparila

 

I  HOOMAKAUKAUIA

 

Kauka J. C. Ayer  &  Co. Lowell  Mass.

 

HOLLISTER  &  CO

 

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.                   2001-tf                                    Alanui Papu,  Honolulu

 

Kakela  a  me  Kuke

 

---

 

Ka  Halekuai  Nui

 

--- O  NA ---

 

Waiwai  Like  Ole

 

E laa ma @paniolo, koi helu,

  ka male, koi nui a me @   , kila,

            wili puaa, rula, apuapu, kui o na ano

                        a au kai kaa, kao hoopaa puka

 

pohaku hoana, kopa, lei ilio, kan-

  Ia hao Lio, pahi, upu, pahi @

            kalapu, kope hulu, pulupulu, papa ka

                        lakala, @hou hao, ami, keehi, a me

 

---KAUIA  OPU---

---

PALAU

 

Ona ano he nui wale.

  Oo, ho, kopala, pe kipi-

    kua, hao kope, au ho a pe

la akua, kua bipi, lei bi-

  pi, kaula hao bipi, uwea

            pa, uwea keleawe, hao pil

piula, kaa palala, ipuhao, ipu ti

            pa-palai,

 

Makau  me  Aho  Lawaia.

 

Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula

  kuaina, huʻakai, ehi wawae,

  hulu pena, hopaoloi,

a pela aku.

 

Pena wali, kini nui a me liilii o na

  ano a pau, me ka pepa kuhi-

kuhi, pena keokeo, aila

pena, aila hoomaloo,

vaniki kaa, a me

vaniki moe.

 

PENA  HOOMALOO

 

---a  me  aniani  hale---

 

AILA MAHU,  AILA MIKINI,  AILA HAMO  HI

 

AILA KAA,  INIKA  KAMAA

 

PAUDA,  KUKAEPELE  KIANA

 

PAUDA,  UIKI IPUKUKUI  O  NA

 

ANO  HE  NUI  A  LEHULEHU

 

---

 

Na  Pakeke  Poi

 

---O KE---

 

Ano  Hou  Loa

 

---

NA  MEA  PIULA

 

Mikini  Humuhumu

 

---

MIKINI  A  WIILOX  ME  GIBBS

 

NA  MIKINI  A

 

---REMINGTON.---

 

He nui loa na mea hao me na ukana

 

ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau

 

ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike

 

---

 

Laau  Lapaau  Kaulana  Loa

 

A  DR.  JAYNE.

 

LAAU  HOOMAEMAE  KOKO

 

LAAU  HOOPAU  NAIO,  LAAU

 

KUNU,  PENIKILA  HUAALE

 

PAAKAI,  LAAU  HOOPAA  HI.

 

No  na  Laau  Hame  a  Pala ʻku.

 

---

 

Ano, e kipa mai oukou e na maka maka a ike no oukou iho.

 

KAKELA  &  KUKE

 

2266-1Y