Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 49, 6 December 1890 — Untitled [ARTICLE]

Ma ka papa hoike a ka Agena o ka Papa Ola no na make o ka Apana o Honolulu nei iloko o ka malama i hala. ua 01 aku na kan.ika Hawaii imuao na lahui eke huiia. He mau aiake kekahi o na Hawaii i lawelawe ole la e na l«\p,uu akamai ana a kekahi mau ka u <a ha >le, me he ta nae paha, i na kahuna Hawaii pule aumakua iho la no a lele ka hanu. He mea ike o!e ia nae kahi o ka mai e komo mai ai i kahi wa, aka nae, ika loaa ana iho la i kahi ma'i, huipu me ka malama ole i ka maemae o na aahu, ke kino, kahi moe a me na pono ai, oia ke kokua nui oka mai Oka maemae ona pono kino, ke ktno p*i a me ka maemae kupono o na mea ai, oia ka mea nui iwaena o na ohana haole e noho mai nei A oiai ma ka hookuku ana ika poe make i kela me keia malama a puni ka makahi<i, ua papalua ia ke kanaka Hawaii.

Ua oleloia, o ke komo nui o na kanaka o na aupuni nui kuwaho iloko o na hana hooikaika kino, e laa na pualikoa, na hui Atelita, a pela aku, a me ka lawelaweia o ia oihana maloko o na hale noho, ua hooemiia mai ka make iwaena o lakob in>uu o na poe mawaho ae o keia mau hui, e hele uhauha wale ana ma o a maanei. Nui na hooiaio no keia mea mamuli o ka hoopaa mau ia ana o na moolelo, mai kela me keia makahiki mai *a ooe huli a ake nui, e maopopo kekahi ala hoemi i ka make. Me he I», mamua aku o keia mau hui, ua heluia ka noho maemae he kokua i ke ola kina A mahope koke iho, miopopo hou keia loina, oia ka hooikaika mau i ke kino, nolaila i lawelawe nui ia ai keia hana. Ua komo pu iloko o ia hana ka hoemaemae kiooi na luioa o ke kahiko ana i oa aahu i kela me keia wa, • me ke kupono o na mea ai. Kia ke hoowalea ia maī oei ia haoa ma Honolulu nei i keia mau la. ! ka wa kahiko o Hawaii oei, ua nui na kaoaka kioo ola maikai, a ua emi oo hoi ka nake oui aoa o oa kaoaka i ka mai ou*aho ae'o na kaua. He mau hooikaika kino no ka lakou, o ka bapanoi nae iloko o aa pualikaua; aole oae i hiki ia ke olelo iho, ua maopopo no pahi ia lakou ka pomaikai o ka hooikaika kioa Ua aneane, a ua oalOhia loa oo pahi ke aoo o ka Uwelawe aoa ia mau hooikaika kioo iwaeoa o ka haoauoa hou. Ua oleloia, 0 ka hoi hou o na kaoaka Hawaii e pule i oa aumakua me oa hana hookaoukipu a pau, he lumu hooulu hou ia 1 ka lahui. Aole loa e hiki ia eoau hana ke hooiaio ia i keia la, he kumu hooulo lahui No ka luea, aote he mau

«umakua ko ru 4u>i booik*ika kmo o Ameiika, fieriuoia. na aupum oui e pc!a hoi iloko o na home o na makamaka iii keokeo o Hoaoluiu oei e Uwelawe ana i ka hooikaika kino ®e ka hoomaemae, o na Hawaii nae ka oi! o na make i kela me keu naiama e; īke ia oeL E noho hoomaem?? ae! hooikaika ike kino, he kokua L oka hooulu lahui a me ke oU k>»h» ke helu ole ia ka ulia.

Ke paipai aku oei makou i ka haiuu* na Hawaii e hoomahele nei i ka olelo Beritania, e naoa ae ma ko makou kolamu namu o ka aoao eha a heluhelu tho i na palapala waiwai a piha me na mea hou mai kekahi mau opio Hawaii o Molok«L Ua kakaoia ka lakou mau palapala ma ka olelo Beritania, a he mea hauoli no ka lehulehu ke hoomaopopo iho i ka holomua o keia ike pookela iwaena ona keiki. Ua kukuluia hoi keia kolamu namu ma ko kakou pepa nei no ka pomaikai hoomaamaa a hoonaauao ina opio. Ke kono nei ka lunahooponopono o ia kolamu i na opio e ae e laura pu mai ma keia hana maikai. £ hoouna aku ina palapala ma ka oleio Beritania ia H. R. Hikikoki ma Hilo, Hawaii.

Ke lawe mai nei makou a hoopuka aku no ka pomaikai o ko niakou mau makamaka, i ka mea hou ano nui o kekahi palapala namu a kekahi haumana o ke kula olelo Beritania u Kaluaaha, Molokai, penei : "Ma ka hoike hapaha o na Kula Sabati o Kamalo me Kaluaaha, i hala, he mea e ko makou hauoli i ka papa hoike o na Piki, na Samoa, na Gilibati a me na Hawaii i hoohuiia, mai Kamalo mai. He kamahao no hoi ko'u n.au pepeiao i ka lohe ana aku i na olelo like ole ekolu. Maluna ae o na mea a pau, ua hele wa< wae ia mai kela wahi loihi o Kamalo s Kaluaaha nei e keia poe, a he hoike ana mai ia i ko lakou iini nui e hooke ika hana ake Akua." He mea hoi kamahao io keia e hauoii ai kakou i

Iwaena o na kuka kamailio a kekahi mau hoa'loha, puka ae la i kekahi keia mau olelo : "A lilo aku paha na Kau Ahaolelo o nei mua aku i poe naaupo ka poe kaukanawai." Kakoo iki naai la kekahi a hoopilipili ae la i kekahi mau hoa hanohano o ka Ahaolelo i hookuu iho !a. Ua kahaha ia nae, oiai, o keia mau hoa'loha, ua helu ia laua ma papa o ka poe noonoo maikai a kaulike; a ina o keia ae la ko laua manaopaa, kupanaha no. Powehiwehi no nae ke ala e noii aku ai a loaa k-: kaona io o ka olelo—he kuio paha, ne ho omeamea paha—oiai ua kapeke e ibo la ke pani oka ipu-ume-elelo, a hookuu aku la ia laua e nu malie ana. No ke Kuokoa iho, he manaolana mau kona, na ka naauao e kau i na kanawai no keia mya aku a no ka hopena. Ina no e lan .kila ka hupo a me ka na aupo i hookahi la, aole loa e ae aku ka naauao i hookahi la hou o ka lanakila