Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 50, 13 December 1890 — ROMIANO; Naita Hapakeko O NA PALI EIWA. Haku-alii Korila o na luahuna, A I OLE Ke Keikialii Kamehai loa ma Italia. [ARTICLE]

ROMIANO;

Naita Hapakeko O NA PALI EIWA.

Haku-alii Korila o na luahuna, A I OLE Ke Keikialii Kamehai loa ma Italia.

MOKUNA VIII. Romiano Iloko O II'ALIA —Pa KA Lae i ke Kolopa Uneune—A Paklle na Hui.u-Puapua o ua Romsaxo nei. Ia Romiano i hauie aku ai ilalo mai luna aku o ka lanai o ka halealii, holo aku la oia me ka mama loa no waho 0 ka pa alii me ke puhi pu ana ae i kana o-le. Emooie, aia ka leo hooho 0 na koa 0 Komiano e wawalo ana a puni ka pa alii i na hora aumoe o ua po la, a o ka leo 0 ua olali la o na pali eiwa, e lohe la aku ana ia e haawi ana-i ke kauoha 1 kona mau koa, e makaukau iluna o ke kahua o ka hana. Ano, e kuu makamaka heluhelu, ma keia wahi i hoea mai ai kaua 1 kahi 0 ua oiali la o na paii eiwa 1 pa ai ka iae i ke kolopa uneune a ka alihikaua nui o Italia, a o kona pakele ana mai ka mana aku o ka naita Apala, oia ka kaua e nana hou aku ai.

I kela wa a Romiano i haawi ae ai i ka o-le hoailona i kona mau koa la wa. no i poha pu ae ai me ka o-le a ka naita Apala, a na ia leo o-le i hoouna aku i na koa Italia no ke kahua o ka hana, a na ko lakou mau leo hooho o ke kaua, na.ia mea i hoike aku i ka lohe 1 ka olali hapakeko 0 na pali eiwa ua puni oia a me kona mau koa i na enemi. Nolaila, me ka mama nui, holo aku la oia no waho 0 ka pa alii me kona leo nui e kahea ana i kona mau koa e paio no ke ola a me ka make, a oia kekahi e haaheo pu me kona mau koa iloko o ka make. O keia leo kauoha a-ua keko la a me na olelo wela o ke koa, na ia mea i hooni ae i na aa koko o ua mau kanaka la 0 ua hapakeko la, a hooho ae lakou o Romiano ke koa. Aka, e kuu makamaka heluhelu, o ia mau leo hooho o na koa he mau leo hooho ia o ke kuhihewa nui, eiai o ka hikiwawe o ka pii ana mai o na koa Italia a hoopuni ae la ia lakou, ua like ia me na ale ahiu o ka moana e popoi ana naluna o kekahi pukoa pohaku iwaena 0 ka moana hohonu. ]

A e hke me ke ahi lalapa e hoopau ana i kekahi kula maloo mauu pela iho la ua poe koa la o Romiano e haule make ana īlalo o ka honua mai ka maka aku o na pahi a me na koi kaua a na koa Italia. Aka nae, iloko o ia make nui o na koa o ua Romiano la, aole no i haule a hoi nele mai ka pahikaua poomuku a Romiano nei, aka, ua paio aku oia imua o na koa Italia me ka wiwo ole imua • ka liona ahiu, a ma ka olelo po kole ae, ohi ao ka 10 o ka laau i ka pahikaua a ua hapakeko la. Ae. e kuu makamaka, ua luku ia he o na koa lulia e ka inaina o ka hapakeko Romiano mamuli o kona ike ana i kona mau koa e luku ia ana me ka weliweli nut A oia ka ua hapakeko la i puana ae ai, ina eia me a'u kuu poniada i keia mau mioate o ka hahana, ina aole au e ae e hookoe ia kekahi kanaka lulia me ke koko haahaa o ka hohe wale, a e hookiheahea hoi 1 na papalina lepo • Italia net me ko lakou mau koko ponoi O ka hahana a me ka ikaika o na paio ana a na koa lulia malalo o ka naiu Apaia aneoakoao Romiaoo, na ia mea i hoopitioihoi ae 1 ko ke kula-

nakauhaie iloko o ka makau a me ka weliweli, a i keia ame keia wa a iakou e lohe aku ai i ka inoa o Komiano e hoeho ia ae ana, e naka haaiuiu e no iakou iioko o ko lakou mau kamaa ponoi iho. Aka, ua hoomama la ae ko lakou mau manao kaumaha o ke kupiiikii a 1 na manaolana o ka hauoli i ka wa a lakou i lohe hou aku ai ua auhee 0 Romiano, a o kona mana kaua ua hoohiolo ia iho ia liaio o ka lepo. O ka pouh o ua po la a me ka ikaika o na hoonou ana mai a na koa Italia, na ia mea 1 hoauhee aku ia Romiano a me ke koena kakaikahi 0 kona mau koa a mahuka aku la lakou no ka hoopakele ana 1 ko lakou mau oia.

Aka, wahi a Romiano, o ke poomuku ana © ko'u ikaika pahikaua a me ka nawaiiwali o ko'u mau koa, na ia mea wale no i kono mai ia'u e lawe i ke aiahele o ke auh*e ana, aka, no ka wa e hiki mai ana e hoea hou mai no wau i Italia nei me ka pahikaua o ka iuku weliweli e haaiuiu ai ke kino 0 keia poe Italia. Ano, e ka mea heluhelu, m% keia wahi e ike hou iho ai kaua aole no 1 hopohopo iho keia hapakeko i na mana kaua nana i hoauhee mai iaia, a e hoomanao pu iho no hoi kaua o ka akelekele ana keia o ua hapakeko la mai puehu na hulu i ka naita Apala. Ia Romiano i auhee aku ai, holo pololei aku la oia no kahi a kona lio e ku ana, a iloko o na sekona pokole wale no, aia oia a me ke koena o kona mau koa e ahai ana ka pupuhi no napalieiwa ka pahu hopu.

Oiai ua Komiano la ma «kona alahele 0 ke auhee, ua luai ae oia i keia mau olelo: O Italia keia kahi i koele mua loa ai ko'u lae i ka pahikaua i keia po, a o Italia no hoi keia kahi a'u e hoonaueue mua loa aku ai i na mana kaua o Europa, a hoike aku ia lakou aole i pio na maka 0 Romiano. O keia mau olelo a Romiano oia ka kaua e nana aku ai ma keia mua aku, a e ike no auanei kaua 1 ka hooko io ia o ia mau olelo. aole wale hoi oia, aka, ua pamku a hoauhee pu aku oia i na koa Italia malalo oka naita Apala, 1 kela a me keia wa a lakou e hoao aku ai me ka wiwo ole o ko lakou mau puu" wai e wawahi i na mana kaua o Romiano ka liapakeko.

I na hora o ka wehe kaiao, oia ka manawa a ua Komiano nei i hoea aku ai me kona mau wahi koa no ko lakou home pali, a iloko o na hoolana olelo ana a ua koa la o na pali eiwa, hookuu aku la oia i kona mau koa no ka hoomaha ana, a 0 ua olali ia hoi o na pali eiwa aole oia i ae e hoomaha i kona mau lihilihi, oiai ka inainaa me na kuakoko .0 ka huhu e haakokohi ana i kona mau maka. Alaila, e kuu makamaka heluhelu, ua hoea mai kaua i ka hopena o na hana hooulu la makani o ua Romiano la, oiai, ua auhee oia me ka poino nui 0 kona mau koa, aka, 9 ia mau hana nae aua olali la o na pali eiwa i oehu ai, ua lawa ia no na anpuni poo kalaunu o Europa e naka haalulu ai, a ' ka wa a lakou e lohe hou aku ai ua hoea hou aku o Romiano imua o ke kahua kaua o na hana hookahe koko, e haalulu hou auanei lakou me ka weliweli loa ia Romiano. Oiai, o ua k*bua kaua elua la a ua Romiano nei iloko • ka puuwai o Italia, he kahua kaua la e naueue ai a haalulu 0 Europa holookoa e kahuhhuli ai ka papa iohi o Maukele i ka nohoalii o lulia, a me kona lahuikanaka, a maluna o ua kahua kaua la e ike ai kaua 1 ka hoohoka ia ana o ke kanaka i oieloia he alihikaua nui no lialia, a e puanuanu ai no hoi' na aakoko o ua naita Apala ta i na hana aiwaiwa a ke 1 kaoaka opio koa nui wale nona keia moolelo, ke kanaka ©pio hoi i oieloia he olali.hapakeko no na pali eiwa, ka haku gonla o na luahuna, a keikialii kamehai boi o ltal»a, a no keia helu ae e h«opuka hou ia aku ai ka mokuaa hoo o ko kakou mooleio. i ipau.) 1

He keu ka apiki o kela mau pake e lawaia ana me na obe 00 laua a elua, ma kela loko ia ma Koiuiu ae nei 1 ka la Sabati iho nei, a oa pau maoli no ka hapa nui o ia la ia laua ia hana; ina e keakea ia aku, e pane mai no auanei ua mau wahi oake nei: "O' Pehea pilikia ? Oe aole kuleana maaoei, a he nui aku na pane o ia ano.